Et ideo sequitur:

" Proximum. "

In quo notatur et objectum et causa dilectionis. Objectum, quia diligitur, et in ipsum transit dilectio : causa autem est proximitas et conjunctio sanguinis, vel beneficii vel redilectionis secundum rem, vel secundum spem. Luc. x, 37 : Quis horum trium videtur tibi proximus fuisse illi qui incidit in latrones ? At ille dixit: Qui fecit misericordiam in illum. Levit. XIX, 18 : Diliges amicum tuum sicut teipsum. Matth. XXII, 39 : Diliges proximum tuum sicut teipsum. Ad Roman. 10 : Dilectio proximimalum non operatur.

Et ponit privatum circa hanc dilectionem, quando dicit:

" Tuum. "

Non enim dicit omnem hominem : et primus uni non est proximus alteri, et sic erit (alias, erat) imperfectum, quinimo ex verbis Domini arguebant non proximum non esse diligendum. Exod. 32: Inimicus ero inimicis tuis, et affligam affligentes te. Unde, I Reg. XV, 11 et seq., abjecit Saul, qui pepercit Agag, regi Amalec, qui erat inimicus antiqui populi, et duxit ex eo praedam, cum exiret de aegypto .

Et ideo cum nusquam scriptum sit in lege, arguebant tamen carnales, quod Dominus corde licet non verbo praeciperet:

" Et odio habebis inimicum tuum."

Et in suis traditionibus hoc posue- runt divinum esse praeceptum. Dicebant enim Rab. Vasse, et Rab. Josue, et Rab. Joanna, et alii Scribae, quod Deus dedit duplicem legem : unam scriptam in lapidibus, et aliam scriptam in cordibus sapientium : et in illa quae scripta erat in cordibus sapientium, unum mandatum arguebatur ex alio : et secundum illam, quando Dominus dixit: Diliges proximum, scilicet appropinquantem tibi per amicitiam, ex consequenti dixit: " Odio habebis inimicum, " scilicet recedentem a te, et elongantem per inimicitiam. Unde ad proximantem diligere, opponitur elongantem se et longinquum odire : quia si unum contrarium est causa contrarii per se, alterum contrarium erit causa alterius contrarii etiam per se : sicut si album est causa disgregativa visus, nigrum erit causa congregativa ejusdem : sunt enim contraria album et nigrum : et contraria sunt similiter congregare visum, et disgregare. Et sic in lege sapientium dicunt esse, et tenebant, ac si scriptum esset, " odio habebis inimicum : " cum tamen, Levit.XIX, 18, scriptum sit: Non quaeras ultionem, nec memor eris injuriae civium tuorum. Et constat, quod ultio non quaeritur nisi de illis qui inimica nobis agunt: et illi sunt inimici: et illi sunt quos vocamus inimicos nobis, qui (alias, quia) injuriam nobis inferunt: et sic patet, quod nusquam lex continebat de odio inimici. Exod. xxiii, 5: Si videris asinum odientis te jacere sub onere, non pertransibis , sed sublevabis cum eo. Ex hoc accipitur, quod lex praecipit quod etiam inimicis benefaciamus.

Sed objiciunt illud Deuter.VII, 2 : Non inibis cum eis faedus, nec misereberis earum. Sed hoc non valet, quia lex illa loquitur de inimicis Dei, sicut dicitur, Sapient.XII, 3 et 4 : Illos antiauos inhabitatores terrae sanctae tuae, quos exhorruisti, quoniam odibilia opera tibi faciebant : et illis numquam debemus foederari, nec misereri eorum, quando sunt obstinati, sed exterminandi sunt tales.

Nec valet, quod quidam objiciunt de lege talionis : quia illa solis judicibus gladium portantibus conceditur: istud autem dicitur omnibus.

Constat igitur illam partem, " Odio habebis inimicum tuum, " lege non contineri.

Sed hoc fecit Judaeis errorem, quod cum dicebatur : " Diliges proximum tuum, " proximum acceperunt ut causam dilectionis, eo quod proximus nullus diceretur nisi propinquans secundum actum beneficii, vel secundum gradum naturae : et hoc patet per responsionem, quam Domino fecerunt, Luc. x, 37, ubi dicunt, quod proximus fuit, qui fecit misericordiam in sauciatum, et verum dixerunt quoad hoc : sed quia hoc non nisi ad corporalem propinquitatem retulerunt, et non ad spiritualem, falsum dixerunt.

Unde attendendum est, quod tam in spiritualibus quam in corporalibus, aliqui sunt coniunctiores nobis quam proximi. Et hoc patet in corporalibus : quia proximus est, qui est in proximo gradu conjunctus, et ille est frater et soror. Sed vicinius quam in gradu sunt parentes, quoniam parentes nostri sui aliquid habent in nobis : et ideo illi diligendi sunt plus quam proximi. Ab illis accipitur omnis propinquitatis ratio : quia frater et soror non conjunguntur nobis lateraliter, nisi quia sunt ab eisdem parentibus : et sic est deinceps in omnibus conjunctis. Unde etiam omnis propinquitas a primo stipite et trunco ramorum computatur : et sic proximus non diligitur ut causa dilectionis, sed quia parentum qui sui aliquid habent in nobis, aliquid est etiam in illis : et tunc consequenter nostrum simile diligimus in proximis. Et ideo dicitur, Levit.XIX, 18 : Diliges amicum, tuum sicut teipsum: quia aliquid simile tuiipsius, et ab eodem unde tu es, est in ipso : et quanto illud vicinius est, tanto plus secundum ordinem charitatis diligendum est : et si hoc est secundum corporalem propinquitatem,

multo magis hoc secundum propinquitatem spiritualem : genus enim sumus Dei, sicut dicitur, Act. XVII, 29. Et pater noster est Deus, formans nos ad imaginem et similitudinem suam : et consequitur ex hoc, quod ipse sit nobis coniunctissimus, et maxime diligendus. Malach.II, 10 : Numquid non pater unus omnium nostrum ?

Secundum proportionem (alias, propagationem) igitur divinae imaginis est sumenda causa dilectionis : et tunc cum omnis homo immediate sit a Deo imaginem participans, omnis homo est proximus. Et consequitur ex hoc, quod homo omnis sit secundum naturam diligendus, et nullus odiendus. Sapient.VI, 8 : Pusillum et magnum ipse fecit, et aequaliter cura est illi de omnibus.

Eodem autem modo est intelligendum de proximo secundum impensionem beneficii : quia beneficium non impenditur nisi ex benignitate et pietate : et illa non sunt nisi ex actuali imitatione Patris caelestis, sicut inferius ostendet Dominus. Similitudo ergo Patris caelestis causa dilectionis est, non propinquatio per beneficium. Ratio enim non permittit, quod cum una sit dilectio Dei et proximi, quod non una et eadem sit ratio dilectionis. Nemo ergo odiendus est, similitudinem et gradum Christi in se repraesentans. Unde, Deuter. 3 : Dilexit populos : omnes sancti in manu illius sunt. Psal. xviii, 7 : Nec est qui se abscondat a calore ejus," Ego autem dico vobis : Diligite inimicos vestros. "

Duo tangit in ista legis impletione, sicut in aliis : auctoritatem dicti, et impletionem :

Auctoritatem dicti, cum dicit :

Ego autem dico vobis, "

Qui hoc per exemplum ostendo : quoniam ego dilexi vos, non prius propinquantes mihi, sed gratis. I Joan. IV, 10 : In hoc est charitas non quasi nos dilexerimus Deum, sed quoniam ipse prior dilexit nos. Quinimo elongantes a me per inimicitiam ego dilexi propter ginem Patrisi mei in ipsis, ad Roman. v, 8 et 9 : Commendat suam charitatem Deus in nobis, quoniam cum adhuc peccatores essemus, secundum tempus Christus pro nobis mortuus est. Si enim, Joan. xv, 19, mundo conceditur, ut quod suum est, diligat: multo magis conceditur Deo, ut quod suum. est, diligat in omnibus : unde etiam sepultum in inferno Filium vocavit .

Sic ergo dico vobis,

" Diligite inimicos vestros, etc. "

Hic ponit ipsam impletionem.

Et dividitur in partes duas : in quarum prima dat impletionem : et quia difficilis est, in secunda persuadet per rationem, quod aliter lex ista non ducit ad perfectionem, quam legislator intendit, ibi, v. 45 : " Ut sitis filii Patris vestri, "

Primam harum partium dividit Glossa in tres paragraphos : quia dicit, quod contra Ecclesiam pugnatur tribus modis : odio, verbis, cruciatu corporis : et e contra Ecclesia diligit, benefacit, orat.

Et dilectionem quam opponit odio inimicorum tangit, dicens :

" Diligite inimicos vestros, ".

Quia jam ostensum est, quod proximi sunt, et quod causa dilectionis est in eis secundum naturam, licet non agant secundum illud ex perversitate peccati superducta. " Diligite " ergo quod Patris vestri est in eis, et non quod perversitas superduxit. Unde Glossa dicit, quod est novum mandatum. Joan. XIII, 34 : Mandatum novum do vobis. Et, I Joan. ii, 7, dicitur mandatum vetus, et mandatum novum. Vetus enim est in causa dilectionis, quae una est in omnibus qui diliguntur : sed novum est in modo, quia gratis diliguntur. Hoc secundum antiquum populum non intelligebatur, quia non habebant nisi mercatam dilectionem in proximo, appropinquante eis per obsequium, vel munus. Ad Roman. XII, 20: Si esurierit inimicus tuus, ciba illum : si sitit, potum da illi: hoc enim faciens,carbones ignis congeres super caput ejus. Proverb. xxv, 21 et 22 : Si esurierit inimicus tuus, ciba illum : si sitierit, da ei aquam bibere : prunas enim congregabis super caput ejus, et Dominus reddet tibi.

" Benefacite his qui oderunt vos. "

Ecce secundum, ubi Ecclesia docetur benefacere his qui oderunt eam, exemplo Elisei, IV Reg. VI, 23, qui eos, qui venerant ad capiendum eum, magna praeparatione ciborum procurari praecepit, et conduci ad locum tutum. Exemplo etiam David, qui Saul inimicum suum non occidit, sed ad vitam traditum in manibus ejus reservavit, quando praecidit partem vestimenti ejus in spelunca : et quando descendens in castra Saul invenit eum dormientem . Job, XXXI, 31 : Sinon dixerunt viri tabernaculi mei : Quis det de carnibus ejus ut saturemur ? Hos enim collegit in tabernaculo, et hospitalitatem exhibuit : qui si potuissent, carnes ejus devorassent ex odio. Exemplo etiam Christi, qui in ultima caena propria manu cibavit traditorem. Ad Roman. XII, 21 : Noli vinci a malo, sed vince in bono malum.

" Et orate pro persequentibus et calumniantibus vos. "

Ecce tertium, et dicit duo : orandum scilicet pro persequentibus aperte laedentibus, et pro calumniantibus qui sunt sub simulatione justitiae laedentes. Jerem. xvii, 20 : Recordare quod steterim in conspectu tuo, ut loquerer pro eis bonum, et averterem indignationem tuam ab eis. Psal. cviii, 4 : Pro eo ut me diligerent, detrahebant mihi : ego autem orabam. Psal.XXXIV, 13 : Ego autem, cum mihi molesti essent, induebar cilicio : humiliabam in jejunio animam meam, et oratio mea in sinu meo convertetur. 1 ad Corinth.IV,13 : Blasphemamur, et obsecramus. Luc. xxiii, 34 : Pater, dimitte illis : non enim sciunt quid faciunt. Act. VII, 60 : Ne statuas illis hoc peccatum.

" Ut sitis filii Patris vestri qui in caelis est. "

Hic persuadet ex ratione, sicut docuit esse faciendum.

Et inducit primo duas rationes : et secundo, inducit conclusionem intentam, ibi, v. 48 : " Estote ergo perfecti, etc. "

Duarum autem rationum prima est divina, secunda est humana : et patent in littera.

In divina duo dicit : rationem imitationis nostrae ad Deum, et opus in quo imitari debemus.

Ratio imitationis est, quod nos filii : Deus autem Pater noster est. Hoc enim probandum est per Imitationem : unde dicit :

" Ut sitis filii, "

Formati, et regenerati ex deformitate. Jacob.I, 18 : Voluntarie genuit nos verbo veritatis, ut simus initium aliquod creaturae ejus : creati enim ab ipso sumus in operibus bonis imitando ipsum. Joan. I, 12 : Dedit eis potestatem filios Dei fieri, his qui credunt in nomine ejus.

" Patris vestri. "

Joan. viii, 41 : Unum Patrem habemus, Deum. Isa. lxiv, 8 : Pater noster es tu, nos vero lutum : et fictor noster tu, et opera manuum tuarum omnes nos.

" Qui in caelis est. "

Et ideo non movetur passionibus irae, vel inimicitiae. Matth.VI, 9 : Pater noster, qui es in caelis. Matth.xxiii, 9 : Patrem nolite vobis vocare super terram : unus est enim Pater vester, qui in caelis est. Ad Hebr. XII, 9 et 10 : Patres quidem carnis nostrae eruditores habuimus, et reverebamur eos : non multo magis obtemporabimus Patri spirituum, et vivemus ? Et illi quidem in tempore paucorum dierum, secundum voluntatem suam erudiebant nos : hic autem ad id quod utile est in recipiendo sanctificationem ejus.

" Qui solem suum oriri facit super bonos et malos. "

Ecce opus, in quo Patrem caelestem imitari debemus, non quidem in specie operis, quia hoc non possumus, sed in genere, quod est providere omnibus lucra, et amicis et inimicis.

Unde in hoc opere tangit duo : unum, quod est effectivum et manifestativum omnis boni, quo indigent mortales : quia non sufficeret facere, nisi manifestaretur factum, eo quod occultum et invisum nesciretur : et hoc est :

" Qui solem suum, etc. "

Sol enim in obliquo circulo veniens et recedens causa est generationis eorum quibus nutrimur et vescimur : et lumine suo manifestat ea, et ingerit etiam nolentibus et non petentibus. Alterum autem est pluvia, quae est materia generationis et nutrimenti omnium eorum quibus cibamur et potamur, et in aliis usi- bus indigemus : et ingerit etiam se non petentibus.

Dicit ego primo :

" Qui solem suum, etc. "

Et dicit quatuor : quorum primum est vas universaliter fundens beneficium : et hoc est, quod dicit: " Solem. "

Secundum est, unde beneficii habet virtutem : et hoc notat, cum dicit : " Suum, " quia nisi Dei esset, sterile haberet lumen.

Tertium est fusionis beneficii modus : quod notat, cum dicit :

" Oriri facit. "

Quia nisi oriretur tam in circulis aeque distantibus ab aequinoctiali, quam etiam in gradibus circuli obliqui, nihil faceret : quia si semper esset supra hemisphaerium, dissolveret ea quae nascuntur : et si semper esset sub hemisphaerio, frigiditas vinceret, et nihil oriretur : nunc autem ortibus suis venit movendo et evocando : et occasibus recedit reprimendo, ne dissolvatur quod evocatum est, sed in interioribus repressa virtus confortata revocetur ad amplius incrementum in ortu posteriori.

Quarto tangit, quibus benefacit, cum dicit :

" Super bonos et malos. "

De vase ergo, per quod fundit beneficium, dicit :

" Qui solem. "

Sol dicitur solus lucens : quia, ut dicunt praecipui philosophi, in caelo nihil lucet, nisi ab ipso : et ipse est vas lucis in omnes stellas fundens, et illis ad terram. Eccli. xliii, 2 : Sol in adspectu annuntians in exitu, vas admirabile opus Excelsi 1 Reg. XI, 9 : Cras erit vobis salus, cum incaluerit sol. Habac.III, 11 :

Sol et luna steterunt in habitaculo suo, in luce sagittarum tuarum ibunt, in splendore fulgurantis hastae tuae.

" Suum. "

In hoc est omnis virtus solis, quod Dei, sicut omnis virtus sagittae est in sagittante, et omnis virtus securis est in aedificante (alias, secante). Psal. xviii, 6: In sole posuit tabernaculum suum : et ipse tamquam sponsus etc. Baruch, III, 35 et 36 : Luxerunt ei cum jucunditate, qui fecit illas. Hic est Deus noster, et non aestimabitur alius adversus eum. Genes. I, 16 : Fecit Deus duo magna luminaria : luminare majus, ut praeesset diei. Psal. xxxii, 6 : Verbo Domini caeli firmati sunt, et spiritu oris ejus omni virtus eorum. Eccli. xliii, 5 : Magnus Dominus qui fecit solem, et in sermonibus ejus festinavit iter.

" Oriri facit. "

Ecce modus conferendi beneficium.

Eccle. I, S et 6 : Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur : ibique renasceris, gyrat per meridiem, et flectitur ad aquilonem. Hic tangit utrumque ortum solis supra inductum : per unum enim facit distinctionem diei et noctis, et per alium distinguit quatuor anni tempora. Psal. CIII, 22 et 23 : Ortus est sol, et congregati sunt, et in cubilibus suis collocabuntur. Exibit homo ad opus suum, etc.

" Super bonos et malos."

Hoc est, ad utilitatem bonorum et malorum : sed tamen propter bonos, quia, licet temporalia dentur bonis et malis a Deo, tamen propter bonos dantur, sicut patet, Genes. xviii, 23 et seq., ubi parcitum fuisset multis malis propter paucos bonos, si inventi fuissent in Sodomis. Jacob.I, 5 : Dat omnibus affluenter, et non improperat. Psal. cxliv,

16 : Aperis tu manum tuam, et imples omne animal benedictione. In eodem Psalmo, v. 15 : Oculi omnium in te sperant, Domine, et tu das escam illorum in tempore opportuno.

" Et pluit super justos et injustos. "

Secundum opus est, ubi ministrat materiam fructuum nascentium, et nutrimentum sine labore hominum.

Et dicit duo : ministerium, et communitatem suae charitatis.

Ministerium est, quod pluit. Isa. lv, 10 : Quomodo descendit imber et nix de caelo, et illic ultra non revertitur, sed inebriat terram, et infundit eam, et germinare eam facit, et dat semen serenti, et panem comedenti. Isa. xlv, 8 : Rorate, caeli, desuper, et nubes pluant justum : aperiatur terra, ei germinet Salvatorem. Job, xxxvii, 1.1 et 12 : Frumentum desiderat nubes, et nubes spargunt lumen suum : quae lustrant cuncta per circuitum, quocumque eas voluntas gubernantis direxerit,

" Super justos et injustos. "

Ecce beneficii communitas. Job, xxxvi, 31 : Per haec judicat populos, et dat escas multis mortalibus. Ad Romam x, 12 : Idem Dominus omnium, dives in omnes qui invocant illum. Joel, iii, 18 : Fons de domo Domini egredietur, et irrigabit torrentem spinarum, hoc est, habitationem malorum : fons enim de domo Domini veniens est pluvia. Job, xxxvi, 29 et 30 : Si voluerit extendere nubes quasi tentorium, suum, et fulgurare lumine suo desuper, cardines quoque maris operiet. Ex his accipitur quod si Deus de muneribus suis tam nobilibus et tam utilibus sic dat manifeste et indistincte bonis et malis, quod multo magis nos de muneribus ejus commune et manifestum et indistinctum debemus habere dilectionis effectum.

" Si enim diligitis eos qui vos diligunt, quam mercedem habebitis? nonne et publicani hoc faciunt? "

Rationes hic inducit humanas, et sunt duae : prima penes communitatem affectus : et secunda penes communitatem effectus.

Sumpta penes affectum est ista :

" Si enim diligitis, etc. "

Et tria facit : proponit enim antecedens, quod est diligere dilectione mercenaria, cum dicit :

" Si diligitis eos qui vos diligunt: "

Ita quod nobis sit causa dilectionis, quia diligimur.

Secundo, subinfert per interrogationem consequens, quod haec dilectio non habet mercedem in caelesti patria : et hoc est, quod dicit :

" Quam mercedem habebitis. "

Tertio, probat hoc a simili per dilectionem saecularem, quae fundata est super utile, vel delectabile, quando dicit :

" Nonne et publicani hoc faciunt? "

Qui tamen vacui sunt a mercede.

Sed videtur, quod diligentes nos debemus diligere : quia de hoc est in Proverb. viii, 17 : Ego diligentes me diligo. Ergo videtur, quod haec dilectio non careat mercede.

Et dicendum, quia cum de Deo dicitur, hoc intelligitur, quod ipse diligit eos quibus dat gratiam diligendi se : et tunc quod diligunt, venit a Deo, et non ab eis. Osee, XIV, 5 : Diligam eos spontanee, quia aversus est furor meus ab eis. Jerem.XXXI, 3 : In charitate perpetua dilexi te, ideo attraxi te, miserans, jacob. IV, 4 : Amicitia hujus mundi inimica est Deo. Quicumque ergo voluerit amicusesse saeculi hujus, inimicus Dei constituitur. Non ergo est diligendum sicut publicani faciunt, quia illi diligunt potius lucrum mundi quam homines.

" Et si salutaveritis fratres vestros tantum, quid amplius facitis? nonne et ethnici hoc faciunt ?

Estote ergo vos perfecti, sicut et Pater vester caelestis perfectus est. "

Tria dicit hic, sicut in praemisso : quia praemittit antecedens conditionale, cum dicit :

" Si salutaveritis fratres vestros tantum. "

Et fratres dicuntur hic homines appropinquantes ad gradum proximi: salutatio autem vocatur exhibitio beneficii : quia de isto dicitur, Proverb.XVIII, 16 : Donum hominis dilatat viam ejus : haec enim est salutatio quam quaerunt saeculares.

" Quid amplius facitis? "

Hoc est, super naturam quid additis? Et est secundum, in quo notat talem beneficentiam non esse remunerabilem.

Et hoc tertio probat de consimili, cum dicit :

" Nonne et ethnici hoc faciunt ?"

Hoc est, gentiles notitiam Dei non habentes : natura enim hoc modo curva est in se ipsa, et diligit delectabilia et utilia sibi, sicut et asinus et bos : et hoc non est commendabile : quia dicit Aristoteles, quod " benefici est velle benefa-" cere, et non recipere beneficium ab ali-" quo. " I ad Corinth.xiii, 5 : Charitas non quaerit quae sua sunt, sed quae aliorum. II ad Corinth.xii, 15 : Libentissime impendam, ei superimpendar ipse proanimabus vestris. II Reg. XIX, 36 : Non indigeo hac vicissitudine .

" Estote ergo perfecti. "

Conclusio est Intenta ex omnibus inductis. Et dicit duo : primo movet ad perfectionem: et secundo, perfectionis dat formam.

Primo enim movens dicit :

" Estote ergo perfecti. "

Perfectum est, quod extra se nullo alio indiget ad agendum : et sic est charitas gratuita, quae nec delectabile quaerit, quo juvetur ad diligendum, sed in se gratuita dilectione sibi sufficit, et perfecta est, I ad Corinth.xiii, 10 : Cum venerit quod, perfectum est, evacuabitur quod ex parte est. Sic, Genes.VI, 9 : Noe vir justus atque perfectus fuit in generationibus suis: cum Deo ambulavit, gratis diligendo, sicut Deus. Ad Ephes.IV, 13 : Occurramus omnes in virum perfectum, et mensuram aetatis plenitudinis Christi,

" Sicut et Pater vester, etc. "

Quatuor dicit : proponit Patrem, subjungit imitationis debitum, adjungit affectus serenitatem, coniungitque in his perfectionem quae nostrae perfectionis est forma, et exemplum.

Ex hoc enim quod dicit :

" Sicut et Pater, "

Accipitur constans ad nos affectus, qui etiam illata Injuria non provocatur, neque beneficia subtrahit. Ad Hebr. I, 5 : Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in filium. Luc. xv, 22, dixit ad filium prodigum., qui iram meruerat : Cito proferte stolam primam, etc.

Debitum autem imitandi tangit, cum dicit :

" Vester. "

Malach.I, 6 : Si ergo Pater ego sum, ubi est honor meus ? Jerem. iii, 19 : Patrem vocabis me, et post me ingredi non cessabis. Ad Hebr. xii, 9 : Non multo magis obtemp or abimus patri spirituum, et vivemus ?

Serenitatem affectus autem indeflexam dicit, subjungendo :

" Caelestis, "

Quia caelestia nulla commoventur turbulentia, sicut et Pater Deus peccatis in se factis non turbatur ad inimicitias irae, ut non. benefaciat. I ad Corinth.xv, 48 : Qualis caelestis, tales ei caelestes. Joan. iii, 31 : Qui de caelo venit, super omnes est.

In his ergo

" Perfectus est, "

Quia semper in honestate quieti cordis permanens, largitatis beneficia non subtrahens. II ad Timoth.II, 13 : Si non credimus, ille fidelis permanet, negare ipsum non potest : nullus enim omnino perfectus est, quem injuria provocat, et extra sui Ipsius removet potestatem.