Et hoc est quod sequitur :

" Sic et Flius hominis passurus est ab eis," scilicet, quod non cognoscentes occiderunt eum. I ad Corinth.ii, 8 : Si enim cognovissent, numquam Dominum gloriae crucifixissent. Joan. I, 10 : Mundus per ipsum factus est, ei mundus eum non cognovit.

" Tunc, etc. "

Videntes in Joanne impletum quod dixerat, " intellexerunt discipuli quia de Joanne Baptista dixisset eis. " Sicut, supra, XVI, 12, intellexerunt, quia non dixerat de fermento panum, sed de doctrina Pharisaeorum dixerat esse cavendum.

" Et cum venisset ad turbam, accessit ad eum homo genibus provolutus ante eum. "

Effectus praeinductorum Sanctorum hic determinatur : primo quidem in ablatione impedientis consecutionem Sanctorum hic. Et habet duas partes : in quarum prima ponitur impedimenti ablatio : et secundo Apostolorum circa difficultatem expulsionis Daemonis instructio.

Circa primum tanguntur tria : Daemoniaci oblatio, offerentium increpatio, et expulsionis Daemonis perfectio. Quae per ordinem in littera continentur.

Circa oblationem infirmi duo sunt : primum, occursus Domini per misericor- diam : alterum oblatio miseri propter miseriam.

De primo dicit : " Et cum venisset ad turbam, " per misericordiam descendens de monte, ut se turbae coaptaret. Psal. CIII, 8 : Ascendunt montes, et descendunt campi in locum quem fundasti eis.

" Accessit ad eum homo. "

Hic est oblatio miseri. Et tanguntur duo : postulatio salutis, et allegatio magnae infirmitatis et necessitatis.

In primo dicuntur quatuor, devotio videlicet, et ratio, et reverentia, et propositio petitionis cum instantia obtinendi.

Devotio notatur, cum dicit : " Accessit ad eum, " propinquitate devotionis. Psal. XXXIII, 6 : Accedite ad eum, et illuminamini, etc. " Homo. " Notatur rationabilitas : quia iste discrevit, quod. ejus est qui fecit curandi potentia. Psal. xxxv, 7 et 8 : Homines et jumenta salvabis, Domine : quemadmodum multiplicasti misericordiam tuam, Deus. " Genibus provolutus ante eum. " Marc, I, 40 : Venit ad eum leprosus, et genu flexo, etc. Ad Philip. II, 10 : In nomine Jesu omne genu flectatur, etc. Isa. xlv, 22 et seq.: Ego Deus, et non est alius... : quia mihi curvabitur omne genu. Micli. vi, 6 : Curuabo genu Deo excelso. Non autem flectit, sicut illudentes milites, Infra, xxvii, 29. Est autem genuflexio ad humanitatem proprie, sed prostratio ad. deitatem, sicut Magi procidentes adoraverunt cum . Quia curvatur genu in signum casus, et erectio significat liberationem a casu. Prostratio autem est in signum quod homo nihil est, et erectio est recognitio mjestatis de nihilo in altum erigentis.

" Dicens: Domine, miserere filio meo, quia lunaticus est, et male pati- tur : nam saepe cadit in ignem, et crebro in aquam.

Et obtuli eum discipulis tuis, et non potuerunt curare eum. "

Ecce petitionis propositio. Et dicit quatuor : profitetur enim potestatis perfectionem in eo quem interpellat: et petit misericordiam, quia justitia non suppetit : et ostendit rationem affectus ad eum pro quo petit: et allegat necessitatem.

De primo dicit: " Domine. " Sapient. XII, 18 : Subest tibi, cum volueris, posse. " Miserere, " quia tibi proprium est misereri semper et parcere. II ad Corinth. I, 3 et 4: Pater misericordiarum, et Deus totius consolationis, qui consolatur nos in omni tribulatione nostra.

" Filio meo. " Jus enim naturae est, ut illius miserear. Supra, xv, 22 : Miserere mei, Domine, fili David: filia mea male a daemonio vexatur,

" Quia lunaticus est. " Allegat hic necessitatem duplicem, infirmitatis, et difficultatem curationis, in infirmitate dicit tempus passionis, acerbitatem, frequentiam, et periculum. Tempus, quia " lunaticus est: " in renovatione lunae patiens. Daemon enim hoc tempus observans intendit odibilem facere Creatorem, qui tales creaturas fecisset, quae nocerent. Marc. IX, 10 et 24, dicitur iste surdus et mutus. Potuit esse, quod deficiente lana quae movet humidum, oppilabantiir ei viae aurium, et venae moventes linguam humido a capite descendente, et sic redeunte mense surdus et mutus factus est.

" Et male patitur. " Ecce acerbitas doloris a daemone vexante. Simile, Supra, xv, 22, male vexatur. Supra, viii, 6, male torquetur, de servo Centurionis,

" Nam saepe. " Ecce frequentia. Marc. IX, 17 : Qui, scilicet daemon, ubicumqueeum apprehenderit, allidit illum, et spumat, ei stridet dentibus, et arescit .''

" Cadit in ignem, et crebro in aquam. " Ecce periculum, quia quaerebat daemonium occidere infirmum elementis, quae vel activa vehementer corpus dissolverent, vel oppilando vias spiritus necarent : sic enim cito occiditur homo : et est ignis libidinis, vel irae, vel aestus avaritiae. Proverb, xxx, 16: Ignis numquam dicit: Sufficit. Job, XXXI, 12: Ignis est usque ad consummationem devorans, et omnia eradicans genimina, Psal. lvii, 9 : Supercecidit ignis, et non viderunt solem. Aqua autem est voluptatum, quae nutrivit libidinem. Psal. lxviii, 2 : Intraverunt aquae usque ad animam meam. Thren. III, 54, 18 : Inundaverunt aquae super caput meum... Dixi: Periit finis meus, et spes mea a Domino,

" Et obtuli eum, etc. "

Difficultas notatur curationis. " Discipulis tuis, " quibus, Supra, x, 1, data est potestas ejiciendi spiritus immundos, et ut languores curarent. Luc. IX, 1 : Dedit illis potestatem super omnia daemonia.

" Et non potuerunt curare eum. " Quadruplici de causa: propter modicitatem fidei discipulorum : incredulitatem offerentium : et ignorantiam, quia nesciverunt curationis modum in oratione et jejunio debere fieri : et infirmi indignitatem ad sanitatis beneficium.

" Respondens autem Jesus, ait : 0 generatio incredula et perversa, quousque ero vobiscum? usquequo patiar vos ? "

Ecce increpatio offerentium incredulo- rum.

Dicit autem duo de offerentibus, et duo de seipso.

De offerentibus : " 0 generatio incredula, " quoad infidelitatem. Psal. lxxvii, 8 : Generatio quae non direxit cor suum, et non est creditus cum Deo spiritus ejus. " Et perversa, " quoad mores. Deuter, xxxii, 5 et 6 : Generatio prava atque perversa, haeccine reddis, etc. " Quousque ero vobiscum, " incredulis ?"Usquequo patiar vos " perversos? Ad Roraan. IX, 22 : Sustinuit in multa patientia vasa irae, apta in interitum. Unde non dicit istud taedio victus, sed potius innuens improbitatem eorum qui propter peccata causas tristitiae ingeminabant. Psal. cv, 22 et 33 : Vexatus est Moyses propter eos, quia exacerbaverunt spiritum ejus. Osee, x, 10 : Corripientur propter duas iniquitates suas. Sic enim lux in tenebris lucet, certans ad dissipationem tenebrarum. Job, v, 17 et 18 : Increpationem Domini ne reprobes : quia ipse vulnerat, et medetur: percutit, et manus ejus sanabunt.

" Afferte huc illum ad me.

Et increpavit illum Jesum : et exiit ab eo daemonium, et curatus est puer ex illa hora. "

Hic ponitur salutis perfectio in quatuor : in allatione infirmi, in increpatione daemonis, et infirmi ejectione, et in salutis perfectione.

De primo dicit : " Afferte illum ad me. " Luc. IX, 41 : Adduc huc filium tuum. Supra, IV, 24 : Obtulerunt ei omnes male habentes.

" Et increpavit illum Jesus. "

Et puerum propter peccata, et daemonem propter intentionis malitiam. Luc. IX, 43 : Increpavit Jesus spiritum im-mundum, et sanavit puerum. Marc. IX, 19: Et attulerunt eum. Et cum vidisset eum, scilicet Jesum, statim spiritus conturbavit illum.

" Et exiit ab eo daemonium, " propter verba increpantis. Marc. IX, 24 : Surde ei mute spiritus, ego praecipio tibi, exi ab eo, et amplius ne introeas in eum.

" Et curatus est puer ex illa hora. " Subito: ne credatur beneficio naturae curatus esse. Sapient. v, 2 : Mirabuntur in subitatione insperatae salutis. Osee, XI, 3: Portabam eos in brachiis meis : et nescierunt quod curarem eos. Luc. XI, 11 : Eos qui cura indigebant sanabat.

" Tunc accesserunt discipuli ad Jesum secreto, et dixerunt: Quare nos non potuimus ejicere illum? "

Hic tangitur instructio discipulorum. Et dicuntur duo, interrogatio discipulorum, et instructio.

De primo dicit: " Accesserunt, " ausu familiaritatis, " ad Jesum, " magistrum veritatis. Eccli, li, 31 : Appropiate ad me, indocti. Eccli. VI, 27 . In omni animo tuo accede ad illam, scilicet sapientiam. " Secreto. " Vel, quia se putabant amisisse curativam gratiam : vel, evadentes verecundiam, quia curare non poterant : vel, nolentes publice increpari pro modicitate fidei. Supra, xiii, 11 et seq., seorsum exponebat parabolas discipulis.

" Et dixerunt: Quare nos non potuimus ejicere illum ? " cum nobis dederis claves, et dixeris, quod portae inferi non praevalebunt adversus confessionem nostram .''

" Dixit illis Jesus : Propter incredulitatem vestram. Amen quippe dico vobis, si habueritis fidem sicut granum sinapis, dicetis monti huic:

Transi hinc illuc, et transibit: et nihil Impossibile erit vobis.

Hoc autem genus non ejicitur nisi per orationem et jejunium. "

Instructio hic ponitur duplex. Ostenditur enim impotentia ex parte discipulorum, et ex parte infirmi.

Ex parte discipulorum duplex : una est incredulitas, et alia fidei frigiditas.

De prima dicit : " Propter incredulitatem vestram. " Incredulitas dicitur duobus modis : uno quidem modo dicit diminutionem, vel privationem ex parte crediti, quia non omnia credit credenda, et sic non fuerunt increduli: alio modo dicit remissionem ex parte actus Innitendi primae veritati propter se, et super omnia, et sic dicuntur hic increduli adhuc aliquantulum innitentes humanae rationi.: quia fides non habet meritum, cui humana ratio praebet experimentum. Jacob, I, 6 : Qui haesitat, similis est fluctui maris, qui a vento movetur, et circumfertur. Non ergo aestimet homo ille, quod aliquid accipiat a Deo.

" Amen quippe dico vobis. "

Instructio est ad fidei fervorem, quae per charitatem fervet. " Si habueritis fidem sicut granum sinapis, " in quali.litate, non in quantitate : quia tritum replet superiora spiritualia, et corruptos humores deponit a capite, et tritum invalescit in virtute. II ad Corinth.XII, 10 : Cum enim infirmor, tunc potens sum. " Dicetis monti huic, " hoc est, superbiae daemonis. Jerem, li, 25 : Ecce ego ad te, mons pestifer, qui corrumpis unitransibit. " Psal. xlv, 3 : Transferentur montes in cor maris, Isa. lxIV, 1 et 2 : Utinam... a facie tua montes defluerent. Sicut exustio ignis tabescerent, etc. Istud etiam ad litteram aliquando factum est, et adhuc fieret, si hoc fides, et fidelium status exposcerent, I ad Corinth.

XIII, 2 : Si habuero omnem fidem, ita ut montes transferam, etc.

" Et nihil impossibile erit vobis. " Marc, IX, 22 : Omnia possibilia sunt credenti. Luc. I, 37 : Non erit impossibile apud Deum omne verbum. Ratio autem est, quia fides nititur omnipotentiae Dei, et non rationi humanae : et ideo omnia vincit. III Esdrae, III, 12 : Super omnia vincit veritas.

" Hoc autem genus non ejicitur. "

Instructio autem ex parte morbi : ut sint cauti in discernendis criminibus. " Nisi per orationem, " quae sanat pestes mentis indevotae, " et jejunium, " quod sanat pestes petulantiae carnis. Et intelligitur, quod iste puer et nequitiis spiritualibus, et carnalibus subjacuit. Tob. XII, 8 : Bona est oratio cum jejunio et eleemosyna. Et dicit Chrysostomus, quod " nihil est validius homine devote orante " cum jejunio, et eleemosyna, si habet : " quia tunc corpus orationem non foedat, " et eleemosyna ad exaudiendum adju-" vat. " Psal. XXXIV, 13 : Ego autem cum mihi molesti essent, induebar cilicio : humiliabam in jejunio animam meam, et oratio mea in sinu meo convertetur. Eleemosynam autem hic non adjungit, quia non omnes habent unde corporalem faciant elemosynam.

Sic ergo terminatur pars, in qua agitur de remotione impedimenti.

" Conversantibus autem eis In Galilaea, dixit illis Jesus : Filius hominis tradendus est in manus hominum :

Et occident eum, et tertia die resurget. Et contristati sunt vehementer.))

Hic ultimo agit de libertate, quae efficitur in ministris. Tangit autem duo : repetit enim primo quod saepe dicendum est de causa libertatis, quae pro nobis solvendo pretium a tributo tyrannorum liberat : et hoc est Passionis sacramentum. Deinde tangit libertatis rationem, et causam.

De Passione autem, qua solvitur pro nobis pretium, tangit tria : locum, ordinem, et effectum ex parte discipulorum.

Locum tangit diceris : " Conversantibus autem eis in Galilaea, " in locis ubi immortalis, laetus laetis post resurrectionem occurrit. Matth.xxviii, 16 : Undecim autem discipuli abierunt in Galilaeam, in montem ubi constituerat illis Jesus: ibi enim populus qui ambulabat in tenebris, sicut primo vidit lucem praedicationis suae, sic etiam primo lucem vidit suae Resurrectionis : significans, quod transfiguratione facta in homine de vitiis ad virtutes, de virtute in virtutem, de exsilio ad patriam, Laetus et gloriosus occurrit Dominus.

" Dixit illis Jesus, etc. "

Dixit ordinem Passionis suae, et postea Resurrectionis : ordinem autem Passionis quoad Passionem patientis, quoad modum traditionis, quoad ministros sceleris, quoad consummationem mortis.

De primo horum dicit: " Filius hominis : " non ex concupiscentia natus, et ideo peccatum non habens ex nativitate. 1 Petr. II, 22 : Qui peccatum non fecit, nec inventus est dolus in ore ejus. Tangit etiam naturam in hoc quod pati potuit, in quantum filius hominis est. I Petr. IV, 1 : Christo igitur passo in carne, ei vos eadem cogitatione armamini. Jam autem tertio praedicit passionem, ut semper sit in cordibus nostris sanguis patientis. Luc. IX, 44 : Ponite vos in cordibus vestris sermones istos : Filius enim hominis futurum est ut tradatur in manus hominum. Thren. III, 19 et 20 : Recordare paupertatis et transgressionis meae, absynthii et fellis. Memoria memor ero, et tabescet in me anima mea.

" Tradendus est in manus. " Secun- dum est. Traditus est a Patre, Ad Romam VIII, 32 : Qui eliam proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum. Traditus etiam est a seipso, Isa. LIII, 12 : Eo quod tradidit in mortem animam suam. Traditus est a discipulo. Joan. XIII, 2 : Cum diabolus jam misisset in cor ut traderet eum Judas Simonis Iscariotae. Traditus etiam est a Judaeis. Infra, XXVI, 55, et Joannis, XXIV, 11 : Propterea qui me tradidit tibi, majus peccatum habet. Sed a Patre traditus est in reconciliationem, a seipso in hostiam, a Juda Judaeis, a Judaeis gentibus, a gentibus in mortem.

" In manus hominum. " Tertium est, hoc est, peccatorum gentilium, qui ministri erant sceleris, cujus inventores sunt Judaei. Infra, xx, 19 et Luc. xviii, 32 : Tradent eum gentibus ad illudendum, et flagellandum, et crucifigendum.

" Et occident eum. " Quartum est, hoc est, consummatio mortis, Luc. XXIV, 20 : Tradiderunt eum summi sacerdotes, et principes in damnationem mortis.

Ne autem abundantiori tristitia absorbeantur, subjungit ordinem resurrectionis, dicens :

" Et tertia die resurget. "

Osee, VI, 3 : Vivificabit nos post duos dies : in die tertia suscitabit nos. Joan. ii, 19 : Solvite templum hoc, et in tribus diebus excitabo illud.

" Et contristati sunt vehementer, " propter absentiam dulcis praesentiae in carne Domini nostri Jesu. Joan. XVI, 22 : Vos igitur nunc quidem tristitiam habetis, iterum autem videbo vos, et gaudebit cor vestrum : et gaudium vestrum nemo tollet a vobis.

" Et cum venissent Capharnaum, accesserunt qui didrachma accipie- bant ad Petrum, et dixerunt ei : Magister vester non solvit didrachma? Ait : Etiam. "

Hic tangit de libertate in figura, quam fecit Passio pretium solvens. Et tangit tria : occasionem qua inducitur historia, historiam, et instructionem de vitando scandalo in defensionem libertatis.

De primo dicit : ubi, qui, quid, et a. quo petebat tributum servitutis, dicens : " Cum venisset Capharnaum. " Non poterat esse locus inconvenientior ad exigendum tributum ab omnium liberatore servorum : quia ibi plurima miracula fecerat, pro quibus, etsi conditionaliter servus fuisset, manumitti debuerat, vel ad minus a tributo absolvi. Luc. IV, 23 : Quanta audivimus facta in Capharnaum ! Supra, XI, 23 : Et tu, Capharnaum, numquid usque in caelum exaltaberis ? usque in infernum descendes : quia si in Sodomis factae fuissent virtutes quae factae sunt in te, forte mansissent usque in hanc diem." Accesserunt qui didrachma accipiebant, " Attende, quod Pompeius primo fecit Judaeam tributariam, sed non solvebatur nisi de civitatibus summa pecuniae : Augustus vero postea imposuit censicapitem, quod quilibet solvit de capite suo : et hoc erat didrachma, hoc est, munus, vel pondus duos valens usuales, et erat in eo imago Augusti. Unde, Infra, XXII, 20 et 21 : Cujus est imago haec et superscriptio ? Dicunt ei : Caesaris. " Ad Petrum, " Non enim audebant ad Christum accedere propter signorum magnitudinem, ut dicit Hieronymus. " Et dixerunt ei, " sicut majori inter discipulos : " Magister vester non solvit didrachma ? " Forte, ut tentarent eum, sicut, Infra XXII, 15 et seq. Unde, Luc. XXIII, 2 : Hunc invenimus.., prohibentem tributa dari Caesari, et dicentem se Christum regem esse.

" Ait " Petrus : " Etiam. " Simplicem confitetur veritatem, sicut a Magistro didicerat, Supra, v, 37 : Sit sermo vester : Est, est : Non, non : quod autem his abundantius est, a malo est.

" Et cum intrasset in domum, praevenit eum Jesus, dicens : Quid tibi videtur, Simon?Reges terrae, a quibus accipiunt tributum vel censum? a filiis suis, an ab alienis?

Et ille dixit : Ab alienis. Dixit illi Jesus : Ergo liberi sunt filii. "

Haec est ostensio libertatis factae per Christum, qui pretium solvit pro nobis, et nos in filios regni progenuit. Et tangit quatuor in ordine : primo enim ut Deus conscientiam ostendit : secundo, humilitatem ostendens discipuli sententiam quaesivit : tertio, sententiam a discipulo inventam audivit : et quarto, approbavit, et confirmavit : Praelatos instruens, ut quantumcumque sint sapientes et boni, non tamen omnia faciant de consilio proprii capitis, sed accipiant consilium subditorum.

Dicit igitur : " Et cum intrasset in domum. " Publice enim de libertate loqui noluit, ne Judaei, vel Gentiles acciperent scandali occasionem. I ad Corinth, x, 32 : Sine offensione estote Judaeis, et Gentibus, et Ecclesiae Dei. " Praevenit eum Jesus, " conscientiam ostendens. Job, x, 13 : Scio quia universorum memineris. Et ibidem, xlii, 2 : Scio quia nulla te latet cogitatio.

" Dicens : Quid tibi videtur, Simon. " Petrum nominat, quia Petrus liber et Dominus, de tributo solvendo non debet audire quaestionem. Ad Galat. II, 5 : Nec ad horam cessimus subjectione. " Reges terrae, a quibus accipiunt tributum vel censum ? " Tributum fuit de terris, quae defendebantur in republica : census autem de capite. Ad Roman. xiii, 7 : Cui tributum, tributum : cuivectigal, vectigal : cui honorem, honorem. Et praemittit, vv. 7 et 8 : Reddite ergo omnibus debita... Nemini quidquam debeatis. " A filiis suis, an ab alienis ? Ad Galat, v, 13 : Vos in libertatem vocali estis, fratres : tantum ne libertatem in occasionem detis carnis. Ibidem, IV, 31 : Non sumus ancillae filii, sed liberae : qua libertate Christus nos liberavit.

" At ille dixit : Ab alienis. " Alienus autem dicitur, qui extraneus est, et a nobilitate regni, et ab actu regendi : quia communicantes in actu regiminis non solvunt tributum, sicut, sacerdotum gens in spiritualibus, et sapientes in consiliis et in inventionibus legum, et milites in armorum strenuitate : haec enim decet habere imperatoriam majestatem. I Petr. II, 9 : Vos estis genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis. Et, I Reg. xvii, 25, dictum est David, quod qui percuteret Philistaeum, efficeretur domus patris ejus absque tribulo in Israel.

" Dicit illi Jesus, " sententiam discipuli approbans : " Ergo liberi sunt filii. " III Esdrae, viii, 24 et 25 : Vobis dicitur, ut omnibus Sacerdotibus et Levitis, et sacris cantoribus et servis templi, et scribis templi hujus, nullum tributum, neque ulla alia indictio irrogetur, nec habeat quisquam potestatem objicere eis quidquam. III Reg. IX, 22 : De filiis Israel non constituit Salomon servire quemquam : sed erant viri bellatores, etc. Christus autem filius fuit David regis : unde multo minus solvere debebat tributum.

" Ut autem non scandalizemus eos, vade ad mare, et mitte hamum : et eum piscem, qui primus ascenderit, tolle : et aperto ore ejus, invenies staterem : illum sumens, da eis pro me et te. "

Instructio est, ne nimius fervor defendendae libertatis fiat scandali occasio, praecipue apud infideles : et in hoc ipse non solum liberum, sed et universitatis Dominum se ostendit, cui creatura maris pretium offert, et censum suae servitutis.

Dicit ergo duo cavendum, scilicet scandalum, et unde accipiatur census pro redimenda vexatione tyrannorum.

Dicit igitur : " Ut autem non scandalizemus. " I ad Corinth.viii, 9 : Videte, ne forte haec licentia vestra offendiculum fiat infirmis. Infra, xviii, 7 : Vae homini illi per quem scandalum venit ! Haec enim non sunt de veritate vitae, vel. doctrinae, vel judicii : et ideo dissimulanda sunt propter scandalum.

" Vade ad mare, " quia ego feci mare, et omnia quae in eo sunt : " et mitte hamum, " instrumentum scilicet piscandi : et est notabile, quod Petrus pretium hamo ad necessitatem, animas autem sagena piscari pracipitur. Et e contra modo fit : quia nec pretium sagena, nec animae hamo capiuntur a Praelatis. Supra, XIII, 47 : Simile est regnum caelorum sagenae missae in mare, et ex omni genere piscium congreganti.

" Et eum piscem., qui primus ascenderit, tolle. " Significans, quod ultroneus debet offerri census, et non per agitationem est extorquendus.