Et hoc est quod sequitur :

" Populi autem "

Secum venientes, et signis eruditi, " dicebant: Hic est Jesus, etc. " Judicum, xv, 16, Samson sol fortis stravit hic in mandibula asini, hoc est, in confessione rudis et simplicis populi, non modo mille viros hostes suos, sed millia

Scribarum, Saoerdotum et Pharisaeorum. Dicunt enim in confusionem eorum : " Hic est Jesus, " confitentes salutis auctorem, " Propheta, " exhibens legis promissum. Deuter. XVIII, 15 : Prophetam de gente tua et de fratribus tuis sicut me, suscitabit tibi Dominus Deus tuus: ipsum audies. Et, v. 19: Qui verba ejus, quae loquetur in nomine meo, audire noluerit, ego ultor existam. Luc. XXIV, 19 : Fuit vir propheta, potens in opere et sermone coram Deo et omni populo. Joan. VI, 14 : Hic est vere propheta, qui venturus est in mundum. Luc. VII, 16 : Propheta magnus surrexit in nobis: et quia Deus visitavit plebem suam.

"ANazareth. " Locus nativitatis, flos in flore natus. Ut ille esse credatur, de quo dicitur, Isa. XI, 1 et 2 : Egredietur virga de radioe Jesse, et flos de radioe ejus asoendet: et requiesoet super eum spiritus Domini. Supra, II, 23: Quoniam Nazaraenus vocabitur.

" galiaeae, " scilicet patria. Joan. I, 45 : Quem scripsit Moyses in lege, ei prophetae, invenimus : Jesum, filium Joseph, a Nazareth, scilicet galiaeae. Isa. IX, 1 et 2 : Aggravata est via maris trans Jordanem galiaeae gentium. Populus qui ambulabat in tenebris, vidit luoem magnam : habitantibus in regione umbrae mortis, lux orta est eis.

" Et intravit Jesus in templum Dei : et ejiciebat omnes vendentes et ementes in templo, et mensas nummulariorum, et cathedras vendentium columbas evertit ".

Hic incipit pars illa, in qua exercet, et demonstrat potestatem in opere. Et habet duas partes, unam quidem, in qua continetur quod dictum est : secundam autem, in qua fit probatio potesta- tis per miracula, ibi, v. 14 : " Et acoesserunt ad eum caeci. "

In primo sunt duo, scilicet demonstratio cultus Dei, et demonstratio zeli.

De primo dicit: " Et intravit Jesus in templum Dei: " dooens (ut dicit Remigius) nos in omni loco primo visitare debere templum Dei, si est ibi : et deinde fusa oratione ad propria seoedere negotia. Psal. v, 8 : Adorabo ad templum sanctum tuum. Daniel. VI, 10, Oravit Daniel contra templum, cum remotus esset,

" Et ejiciebat, etc. " Ecce zeli demonstratio : et ideo, Joan. II, 17, ubi simile quid describitur, inducuntur verba Psalmistae, quoniam zelus domus tu comedit me .

Dicit autem duo, factum videlicet, et confirmationem facti per Scripturam. In facto duae sunt diversitates : quosdam enim ejicit simpliciter, et quosdam ejicit, et instrumenta mali lucri evertit in damnum eorum. Ejicit autem duo genera hominum, ementes scilicet, et vendentes : et evertit mensas, et aes nummulariorum, et cathedras vendentium columbas, non curans damna eorum, quae Dominus effudit ut, in diripientes : quia illi avaritiae et simoniae et sacrilegii merito damna subire meruerant.

" Vendentes et ementes in templo, " hoc est, in templi atrio, quod saoerdotes locabant : aut etiam ministros suae avaritiae posuerunt ad animalia immolatitia vendenda, his qui sacrificare venerant, ut ab eisdem haec iterum immolata reciperent. Quia, Exod. XXIII, 15, praecipitur : Non apparebis in conspectu meo vacuus. Ementes autem erant, qui hoc ad sacrificia emebant: et illi non peccabant, nisi quoad locum : quia non erat licitum emere in templo.

" Et mensas nummulariorum. " Nummularios autem mutuafores pecuniae posuerunt saoerdotes : qui licet usuram non acciperent, sicut prohibetur,

Levit, XXV, 36 et 37, tamen munuscula acceperunt pro mutuo fructuum, vel pullorum, vel anserum, vel hujusmodi de licentia sacerdotum : vel forte permittebant ibi agi commercium, sicut modo fit in curia, quia mutuabant minus : et illi recognoverunt coram sacerdotibus majus mutuum, et accedens promittebat solvere damnum : et tunc sacerdos summus illos solvere compellebat dans audaciam, usuram et superabundantiam alio nomine juvando ad recipiendum, sicut modo faciunt Praelati, dicentes sine talibus curiae frequentiam stare non posse.

" Et cathedras vendentium columbas evertit. " Cathedrae autem erant aedes docendi, in quibus sedere debebant Scribae : sed occupati lucris quibus inhiabant, in locis illis vendentes columbas sedebant apud se habentes columbas in caveis, et forte alias aves sacrificabiles, ut pauperibus venderent: quia columbae erant sacrificia pauperum. Ejecit autem per flagellum factum ex tribus funiculis, ut dicitur, Joan. II, 15.

Dicit autem Hieronymus quod " multi " disputant, quod majus sit inter mira-" cula quae fecit Dominus : alii dicunt " suscitationem Lazari : alii illumina-" tionem caecorum, et alii aliud. Ego " puto omnibus majus esse, quod homo " unus, illo tempore contemptibilis et " odiosus, uno flagello tantam multitudi-" nem cum dispendio rerum, et lucri, et " honoris ejicere potuit, quantam ma-" gnus exercitus armis bellicis ejicere " non valuisset. Sed quoddam divinum " radiabat in facie, quod eos deterruit, " sicut et in Moysi facie, quando de monte te descendit. "

Dicit igitur : " Et intravit Jesus in templum Dei. " Ezechiel. xliii, 2 : Et ecce gloria Dei Israel ingrediebatur per viam orientalem : et vox erat ei quasi vox aquarum multarum, et terra splendebat a majestate ejus,

" Et ejiciebat, " flagello de tribus funiculis, " omnes vendentes et ementes. "

Simoniacam haeresim hic damnandam ostendit. Zachar. XIV, 21 : Non erit ultra mercator in domo Domini. II ad Timoth. ii, 4: Nemo militans Deo implicat se negotiis saecularibus, ut ei placeat, cui se probavit. Eccli. XXVI, 28 : Duae species difficiles et periculosae mihi apparuerunt : difficile exuitur negotialis a negligentia : et non justificabitur caupo a peccatis labiorum.

" In templo. " Augustinus : " In ora-" torio nemo aliquid agat, nisi id ad quod " factum est, unde et nomen accepit. " Psal. XCII, 5 : Domum tuam decet sanctitudo, Domine, non mercatio.

" Et mensas nummulariorum. " Hieronymus : " Mensas has dicit altaria, " quae avaritia sacerdotum permisit in " mensas nummulariorum commutari: " sed quia non erant altaria in templo extra in atrio, nisi altare holocaustorum, quae altaria sunt, de quibus loquitur Hieronymus? Dicendum sicut dicitur, Ezechiel. xl, 39 et seq. : In vestibulo portae, duae mensae hinc, et duae mensae mdc, ut immoletur super eas holocaustum, etc. Mensa) quaedam stabant in atrio, super quas ponebantur portiones Sacerdotum, et de immolatis, et aliae carnes immolandae : et illae altaria dicebantur propter sanctitatem sacrificiorum : et de illis loquitur Hieronymus. Additur autem, Luc. XIX, 45, et Marc. XI, 15, et Joan. ii, 14, quod nummulariorum effudit aes. Et significant isti, illos qui aere sonante petunt dona Ecclesiastica. Act. VIII, 20 : Pecunia tua tecum sit in perditionem : quoniam donum Dei existimasti pecunia possidere. IV Reg. v, 26 et 27: Nunc accepisti argentum, et accepisti vestes ut emas oliveta, et vineas, etc. Sed et lepra Naaman adhaerebit tibi, et semini tuo, usque in sempiternum. In qua historia duo notantur : quod videlicet damnatus est, qui non ex pacto, sed post acceperit : et quod haeredes, ad quos alia pecunia per donum devoluta est, lepra sunt damnati : quia jus non habebat accipiendi, Propheta excutiente manum. ab omni munere : nec dare haeredibus potuit, quod auctoritate Pro-

phetae non acoepit.

"Et cathedras " Cathedra componitur a cathechiso, quod est dooeo : et aedes : unde cathedra quasi .Doctorum secies. " Vendentium columbas. " Significant vendentes Sacramenta. Evertit, " ne de caetero in templo apparerent. Matth. x, 8 : Gratis acccpistis, gratis date. Isa. lv,1 : Emite absque argento et absque ulla commutatione vinum et lac.

" Et diciteis : Scriptum est: Domus rnea domus orationis vocabitur : vos autem fecistis illam speluncam latro- num. "

Ecoe probato per Scripturam : ut inter medium montium fluant aquae, hoc est, rivi Ecclesiasticorum actuum, et descendant de auctoritatibits altitudinis duorum testamentorum.

" Scriptum est, " Isa. lvi, 7 : Domus mea domus orationis vocabitur cunctis populis.

Et dicit duo : primo, usurn domus, et secundo, abusum.

De primo dicit : " Domus mea, " nomini meo consecrata et aedificata, " domus orationis vocabitur. " Genes. XXVIII, 17 : Non est hic aliud nisi domus Dei, et porta coeli. III Reg. VIII, 11: ImpI everat gloria Domini domum Domini: et ideo aliud capere non debuit.

" Vos autem fecistis. " Ecoe secundum. Dicit autem : " Fecistis, " profanando locum sanctum. II Macliab. VI, 2 : Misit rex contaminare eliam quod in Jerosolymis erat templum. " Speluncam lalronum. " Jerern. VII, 11 : Numquid spelunca lalronum facia est domus ista, in qua invocatum est nomen meum ? Sa oe rdotes enim insidiantes rebus homilium, in insidiis doli stabant, non differentes a latronibus, nisi niajori. no- cumento : quia ipsi interficiunt animas, latrones autem corpora : sed non suurn rapiendo vi excommunicationis cum latronibus conveniunt. Isa. v, 23 : Justificaits impium pro muneribus, el justitiam justi aufertis ab eo. Hoc est quod dicitur, Osee, VI, 8 et 9 : Galaad civilas operantium idolum, supplantata sanguine. Et quasi fauces virorum lalronum,partioeps saoerdotum, in via inter ficientium pergentes de Sichem. Quasi dioeret : Quemadmodum latrones qui observant virum, ita conspiratio saoerdotum qui in via quaitur Sichem trucidant. In Sichem enim tunc fuit tabernaculum Domini.

" Et acoesserunt ad eum caeci et claudi in templo, et sanavit eos. "

Hic omnium factorum probatio ponitur, quod virlute divina facta sunt. Congrue autem sanat caecos et claudos in tcmplo, caecos per fidei illuminationeiri; claudos per virtutis expeditae profectum ad opera. Ad Hebr. XII, 13 : Non claudicans quis erret, magis autem sanetur.

"Videntes autem Principes Saoerdotum et Scribae mirabilia quae fecit, et pueros clamantes in| templo et dioentes : Hosanna filio David ! indignati sunt,

Et dixerunt ei: Audis quid isti dicunt? Jesus autem dixit eis: Utique. Numquam legistis : Quia ex ore infantiurn et lactentium perfecisti laudem ? "

Hic ponitur convictio ex invidia mur- murantium. Dicuntur autem. hic tria:

quorum primum est id quod movet ad

indignationem : secundum est quaestio orta ex indignatione : tertium autem per veritatem Scriptur ae invidorum convictio.

In primo dicit oculum nequam nuntiantem, dioeris : " Videntes autem, " nequam oculis, qui de bono vulnerabantur. Supra, xx, 15 : An oculus tuus nequam est, quia ego bonus sum ? Eccli. XXXI, 15 : Nequius oculo quid creatum est.

Deinde elicit auctorem ipsorum : "Principes Saoerdotum, " qui dignitate praeeminebant, "et Scrib ae, " qui scientiae habebant exoellentiam.

Deinde tangitid quod vulnerabat intus: duo autem erant, quorum primum est : " Mirabilia quae fecit " Jesus. Non dicit miracula, quia non erant praeter spem : eo quod. Scriptura ilia futura promiserat. Eccli. XXXVI, 7 : Innova signa, etimmuta mirabilia. Glorifica manum, el brachium dextrurn,

" Et pueros. " Ecoe secundum : et hoc tangitur, Joan. XII, 13 : Acoeperunt ramos palmarum, et prooesserunt obviam ei, et clamabant: Hosanna ! etc.

" Indignati sunt, " non reputantes eum dignum tanta laude. Joan. XII, 19 : Videtis quia nihil proficimus ? ecoe mundus tolus post eum abiit. Sapient. ii, 15 : Gravis est nobis etiam ad videndum. Luc. XIX, 39 : Quidam Pharis aeorum de turbis dixerunt ad ilium: Magister, increpa discipulos tuos, Et hoc praetermittit Matthaeus.

" Et dixerunt ei. "

Matth. XII, 35: Malus homo de mala ihesauro, scilicet cordis sui, profert " Audis, quid isti dicunt. " Quasi. dicant: Tu delectaris in. tua laude, et usurpas tibi honorem divinum. Joan. VIII, 13: Tu de teipso testimonium perhibes ; testimonium tuum non est verum,

" Jesus autem dixit. " Ecoe convictio per Scripturam in Psalmo VIII, 3. "Uti-que : " audio, et audire debeo : quia hoc per spiritumpraeoepi, quando dixi: Laudate, pueri, Dominum: laudate nomen Domini \. Testimonium innooentium non astutorum nonnisi veritati nititur : vos autem personis quibusdam adulamini indignis, et vituperatis dignos.

" Numquam legislis, " ad intellectual. Matth. XXII, 29 : Erratis nescientes Scripluras, neque virlutem Dei.

" Ex ore infantium el lacientium. "

Sed si infans dicitur non fans, qualiter laudat ? Dioendum, quod a duobus dicitur infans, a teneritudine nervorum, et organorum, qui trahi, et moveri, et flecti non possunt ad voces formandas : et hoc modo proprie dicitur infans. Alio modo dicitur, eo quod careat conoeptu quern significant voces, propter fluxum aetatis tenerae : et hoc modo dicitur hic infans : unde infantes de ludis et conchinis loquuntur : et Ideo non infantes dicuntur : quia, sicut dicit Basilius: " Sermonis usum nobis Deus in-" dulsit, ut consilia cordium nobis invi-" oem pandamus. " Et de talibus hic loquitur. Sapient, x, 21 : Sapienliaaperuit os mutorum, et linguas infantium fecit disertas. I Petr. II, 2 : Sicut modo geniti infantes, rationabile, sine dolo lac concupiscite, ut in eo erescatis in salutem.

" Perfecisti laudem. " Notanda est mirabilis modestia Christ!: quia hoc quod Propheta addidit, siluit, ne inimlcum provocaret : nam, Psal. VIII, 3, dicitur: Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem propter inimicos tuos, ut de struas inimicum el ultorem. Luc. XIX, 40, addit : Dico nobis, quia si hi tacuerint, lapides clamabunt. "Et relictis illis, abiit foras extra cisdtatem in Belhaniam , ibique mansit. "

Hic agitur de reprobatione Judaeorum, et vocatione Gentium. Et tanguntur tria, scilicet causa reprobationis, abjectio destructionis, et judicium. Secundum est in cap. XXIV. Tertium in cap. xxv.

Causa reprobationis hic tangitur triplex : prirno parabolica, quae est ingratitudo et inobedientia : secundo, praesentes insidiae et tentatio : tertio, per partes tangitur explicite sub maledictione diversorum vitiorum. Secunda incipit circa medium capituli XXII, ibi, v. 15 : " Tunc abeunles Pharisaei. " Tertia incipit in capitulo XXIII.

Prima harum tria continet: quorum primum est figura abjectionis acoepta in facto Christi proprio : secundum, figura ejusdem in naturae vestigio : tertium est ostensio justae abjectionis in parabolis duabus. Et haec patebunt in littera.

De primo ergo dicit: " Et relictis illis, " tamquam indignis et abjiciendis, " abiit, " ab iis scilicet, non tarn praesentia quam gratiae subtractione, " for as extra civitatem, " synagogam relinquens. Luc. XIII,35: Ecoe relinquetur vobis domus vestra deserta. " In Bethaniam, " domum obedientiae. " Ibique mansit, " cum Lazaro in rare : et significat mansionem in gentilitate. Malach. I, 10 et 11: Non est mihi voluntas in vobis, dicit Dominus exercituum : el munus non suscipiam de manu vestra. Ab orlu enim so lis usque ad occasum, magnum est nomen meum in gentibus, et in omni loco sacrificaiur et offertur nomini rneo ablatio munda.

Litteraliter autem notandum est, quod in tanta civitate nullum invenit invitantem se hospitem, cum pauper esset: quia ita nulli adulatus fuit, quod omnes se sibi subduxerunt: et sic terminatur pars prima.

" Mane autem, revertens in civitatem, esuriit. "

Secunda pars est, in qua figuratur ju- daicae sterilitatis abjectio in naturae vestigio.

" Mane, etc. "

Dicuntur autem tria : primum est Domini instantia et sollicitudo de conversione Judaeorum : secundum autem figura pertinacis perfidiae et reprobatio : tertium, ex hoc acoepta discipulorum instructio.

De primo dicit quatuor, scilicet rnaturitatem temporis, benignitatem et patientiam Domini ad ingratos redeuntis, et tantum desiderium salutis hominum quod necessitates corporis neglexit, et quod tamen futuram sterilitatem in eis praevidit.

De primo dicit: " Mane autem " facto, cum Jacob, Genes. XXVIII, 18, surrexit diluculo, ad. opus praedicationis. Eccle. XI, 6 : Mane semina semen tuum, et vespere ne oesset manus tua : quia nescis quid magis oriatur, hoc aut illud: el si utrumque simul, melius erit. Supra, xx, 1 : Exiit primo mane conduoere operarios in vineam suam. Joan. VIII, 1 et 2 : Jesus p err exit in montem Oliveti: et diliculo iterum venit in templum.

" Revertens in civitatem, " ut omnia faoeret ultra quam deberet conversioni eorum opportuna. Genes.XXXI, 30 : Ad tuos ire cupiebas, et desiderio eral tibi domus patris tui. Matth. XXIII,37 : Quoties volui congregate filios tuos, quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas, et noluisti ? II ad Timoth. IV, 2: Inst a opportune, importune: argue, obsecra, increpa in omni patientia et doctrina.

" Esuriit. " Et tamen banc dissimulans neoessitatem, ad praedicandum ivit. Et praesumitur, quod nocte ita diu orationi institit, quod incoenatus cubitum ivit: esuriem enim salutis eorum esuriei corporis anteposuit. II ad Corinth. XI, 27 : In fame et siti..., in frigore et nuditale. Ad IIebr. XI, 37 et 38 : Egentes, angustiati, afflicti : quibus dignus non erat mundus.

" Et videns fici arborem unam se- cus viam, venit ad earn, et nihil invenit in ea nisi folia tantum : et ait illi : Numquam ex te fructus nascatur in sempiternum. Et arefacta est continuo ficulnea. "

Ecoe praevisio futurae sterilitatis.

Dicit ergo : " Videns, " plus consideratione mentis quam corporis, " fici arborem. " Ceciliani declinatio est. Et dicit quatuor : quorum primum est signum duloedinispeccati, in qua nutriti fuerunt: secundum est unanimis consensus in malum : tertium est transitus, et frequentia daemonum per eos in conculcatione vitiorum : quartum est ex his tanta inventa sterilitas.

Dicit ergo : " Et videns fici arbor em. " Joan.I, 48 : Cum esses sub ficu, vidi te. Glossa Augustini, hoc est, sub duloedine peccati. Jerem.XXIV, 3 : Quid tu vides, Jeremia ? Et dixi: Ficus, ficus... malas, malas valde. " Unam, " ex unanimi consensu in malum. Psal. XIII, 3 : Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt: non est qui facial bonum, non est usque ad unum. " Secus viam. " Et ideo mirum esset, si ficus usque ad maturitatem conservasset : et est via transitus dvmonum in omni vitio. Supra, XIII, 4 : Quod oecidit secus viam, volucres coeli comederunt. Psal. lxxix, 13 : Vindemiant eam omnes qui praetergrediuntur viam. lsa. li, 23 : Posuistiut terrain corpus tuum, et quasi viam transeuntibus. " Et venit, " per misericordiam, " ad earn. " Psal. lxxix, 15 : Vide, et visita vineam islam. Luc. I, 78: Per viscera misericordiae Dei nostri, in quibus visitavit nos, oriens ex alto.

" El nihil invenit. " Ecoe sterilitas : folia enim sunt verba eloquii Prophetarum sine fructu operis. Proverb. XIV, 23: Ubi verba sunt plurima, ibi frequenter egesias in opere est. Ideo dicit Aristoteles, quod " plantae lati folii cito fluunt " folia. " Luc. XIII, 6 : Arbor em fici habebat quidam plantatam in vinea sua.

Et sequitur, ibidem, v. 7 : Ecoe anni tres sunt ex quo vcnio, quaerens fructum in ficulnea hac, et non invenio : succide ergo illam : ut quid eliam terram occupal ? Marc.XI, 13, dicitur : Non enim erat tempus ficorum. .Et hoc videtur, quia circa Pascha fuit : et tunc videtur, quod injuria fuit maledictae arbori : quia non est signum sterilitatis quando nonhabetpoma tempore quo non debet habere. Sed respondendum est, quod in terra calida sicut est Jerusalem, et maxime in clivis montium, in quibus est reverberatio solis, ficus in Pascha habent fructum praecoquum, quern desideravit Dominus. Et quod dicit Marcus intelligiturde fructu communi : ficus enim duo genera emittit, praecoquas, et sequentes : ficus praecoquas semel emittit, et alias continue : ita quod semper habet fructum.

" Et ait iIIi : Numquam ex te, etc. "

Maledictio est reprobationis: nec injuria est, quia Creator utitur creatura ad signum, et instructionem. " Fructus nascatur in sempiternum. " Habacuc, III, 17 : Ficus enim non florebit, et non erit germen invineis. Sed videtur non respondere figures : quia Judaei convertentur in fine. Lsa. x, 21 : Reliquiae convertentur ad Deum fortem. Responsio, quod dicit ex te : ex Synagoga enim (quae in sacramentis et figuris mortua est) fructus non nasoetur, sed ex insitione Evangelii et fluentis gratiae. Job, XIV, 7 et seq. : Lignum habet spem: si praecisum fuerit, rursum virescit, et rami ejus pullulant. Si senueritin terra radix ejus, et in pulvere emortuus fuerit truncus illius, ad odor em aquae germinabit, et faciet comam, quasi cum primum plantatum est.

" Et arefacta est continuo ficulnea. " Judae epistola, v. 12 : Arbores autumnales, bis mortuae.

" Et videntes discipuli mirati sunt, dioentes : Quomodo continuo aruit ?

Respondents autem Jesus, ait eis: Amen dico vobis, si habueritis fidem, et non haesitaveritis. "

Hic ponitur discipulorum instructio. Et tanguntur duo : via ad instructionem, quae est facti admiratio : et ipsa instructio.

De primo dicit : " Videntes autem discipuli mirati sunt, etc. " Marc. XI, 20 : Cum mane transirent, viderunt ficum aridam faclam a radicibus. " Mirati sunt, dioentes: Quomodo continuo aruit ? " Sapient. XVI, 24 : Creatura tibi Factori deserviens, exardescit in tormenlum adversus injustos. Marc. XI, 14 : Jam non amplius in aeternum ex te fructum quisquam manduoet. Adhuc autem Marcus narrat istud ante ejectionem ementium et vendentium de templo : sed Marcus non sequitur historiam, sed praeponit ad ostensionem divinae potestatis, quam exercuit in templo.

" Respondens autem Jesus, ait eis. "

Ecoe instructio Domini. " Amen dico vobis, si habueritis fidem " sicut granum sinapis, ut dicitur, Luc. XVII, 6, " et non haesitaveritis, " hoc est, errori inhaeseritis. Jacob. i, 6 et 7 : Qui haesitat, simil is est fluctui maris, qui a vento move tur et circumfertur. Non ergo aestimet homo ille quod accipiat aliquid a Domino.

" Non solum de ficulnea facietis, sed et si monti huic dixeritis : Tolle, et jacta te in mare, fiet.

Et omnia quaecumque petieritis in oratione credentes, accipietis. "

Tria dicit : minus praemittit, majus arguit, et generaliter de omnibus concludit.

Dicit ergo : " Non solum de ficulnea facietis, " quod minus est. Psal viii, 8 : Omnia subjecisti sub pedibus ejus, oves et boves, etc. Sapient. v, 21 : Pugnabit cum illo orbis terrarum contra insensatos, sicut per miracula fecit contra Pharaonem .

" Sed et si monti huic dixeritis. " Hic arguit majus, 1 ad Corinth. xiii, 2 : Si habuero omnem fidem ita ut montes transferam, etc. Objiciunt gentiles, quod hoc Apostoli non fecerunt : ergo fidem non habuerunt. Respondet Hieronymus, quod et si hoc fecerunt Apostoli, scriptum non est propter incredibilitatem (alias, incredulitatem). Mystice autem mons est Christus in mare saeculi missus praedicatione Apostolorum. Jerem. XXXI, 23 : Benedicat tibi Dominus pulchritudo justitiae, mons sanctus. Psal. XIV, 1 : In monte sancto ejus. Vel, mons est diabolus praedicatione Apostolorum in mare amaritudinis missus. Jerem. li, 25 : Ecce ego ad te, mons festifer qui corrumpis universam terram . Psal. XLV.Non timebimus dum turbabitur terra, et transferentur motes incor maris." Et omnia quaecumque petieritis in oratione, " quae secundum Damascenum, est " petitio decntium a Deo." Per petitionem ergo notatur pietas : per orationem quoad salutem. " Credentes accipietis, " Marc. XI, 24 : Quaecumque orantes petitis, credite quia accipietis, et evenient vobis. Joan,. xv, 16 : Quodcumque petieritis Patrem in nomine meo, dabit vobis. Si objicitur de Apostolo, II ad Corinth. XIII, 9, quod non fuit exauditus, saepe supra solutum est .

" Et cum venisset in templum, accesserunt ad eum docentem Principes

Saoerdotum et seniores populi, dioentes: In qua potestate haec facis ? et quis tibi dedit banc potestatem ? "

Hic incipit sub sermonibus parabolicis ostendere meritum abjectionis Judaeorum. Et dividitur in partes duas: in quarum prima declarat causam inductionis parabolarum : et in secunda, inducit parabolas.

Prima harum duo continet, insidias videlicet saoerdotum, et convictionem dolositatis eorum.

Insidiae saoerdotum quadrupliciter exaggerantur, loci videlicet incongruentia, quia in templo, in quo nullus in dolo, sed in simplicitate cordis Deum quaerere debuit : acoessus simulatione : quaerentium auctoritate : et quaestionis biasphema calliditate.

Dicit enirn : " Et cum venisset in templum, " ubi locus cultus fuit sapientiae et doctrines. Matth. XXVI, 55 : Quotidie apud vos sedebam dooens in templo.

" Acoesserunt, " dolose, familiaritatem et amor em simulantes. Isa. LVII, 3 : Acoedite huc, filii auguratricis, semen adulteri et fornicariae.

" Principes, " in quibus potestas, " saoerdotum, " in quibus debuit esse sanctitas. Isa. I, 23 : Principes tui infideles, socii furum. " Et seniores populi, " in quibus debuit esse sapientia. Daniel. XIII, 5 : Egressa est iniquitas a senioribus judicibus, qui videb ant ur regere populum. Jerem. XXIII, 15 : A Prophetis Jerusalem egressa est pollutio super omnem terrain,

" Dioentes : In qua potestate haec facis ? Ecoe blasphema calliditas quaestionis : et est bimembris : quaerunt enim de specie potestatis, et auctoritate. De primo dicunt : " In qua potestate haec facis ? Quasi dicant : Non enim es natus de saoerdotali prosapia: Senatus tibi hoc non. concessit : Caesar non donavit : in qua ergo potestate hoc facis, quod ejicis de e mplo, et facis te cum triumphalibus signis oelebrare ? Joan. x, 24 : Quousque animam nostram iollis ? si tu es Christies, dic nobis pal am ? Ad hanc quaestionern responsum est, Joan. v, 27 et 28 : Potestatem dedit ei judicium faoere, quia Filius hominis est. No lite mirari hoc.

" Et quis tibi dedit hanc potestatem ? " Quaestio est de auctoritate. Etinnuunt latenter, quod non divina virtus hoc contulit, sed malitia daemonis. Luc. XI, 15 : In Beelzebub principe daemoniorum ejicit daemonia. Joan. VIII, 48 ; Samaritanus es tu, et daemonium habes. Non attenderunt isti, quod opera demonstrabant eum omnia a divina faoere, potestate, sicut, Luc. XI, 20, dixit : Si in digito Dei ejicio daemonia, profecto pervenit in vos regnum Dei. Istorum enim malitia malitiam superavit magorum malefcorum, qui cum, Exod. VIII, 19, cognovissent mirabilia Dei, clamaverunt in confessione veritatis : Digitus Dei est hic, hoc est, demonstratio divinae potestatis.

" Respondens Jesus dixit eis : Inter- 24 rogabo vos et ego unum sermonem :

quern si dixeritis mihi, et ego vobis dicam in qua potestate haec facio. "

Hic revincit eos reinterrogando. Et continentur hie quinque, scilicet interrogationis interposita conditio : et sapiens interrogatio : et obligationis quae in quaestione est, a Judaeis peroeptio : et mendax responsio : et tandem propter demeritum mendacii veritatis quaesitae occultatio.

In primo horum tria continentur : propositum interrogandi, facilitas interrogationis, et conditio interrogantis.

Propositum notat, cum dicit : " Interrogabo vos el ego. " Luc. II, 46 : Invenerunt eum in medio Doctorum, audientem illos, et interrogantem eos. " Unum sermonem, " brevitate facilitatem suam ostendentem. Proverb. XIV, 6 : Doctrinaprudentium facilis. Job, XXVI, 14 : Cum vix parvam s til lam sermonis ejus audierimus, quis poterit tonitruum magnitudinis illius intueri ? " Quem si, " respondendo, " dixeritis mihi, " hoc est, solveritis, " et ego vobis dic am, etc. " Interposita est conditio.

Sed quaeritur, quare non declaravit id quod quaerebant : hoc enim videtur utile fuisse fidei, quia sic innotuisset ejus divinitas.

Et dioendum, quod ipse vidit eos non esse devotos, sed insidiantes : ut si audirent quod se dioeret Deurn, imponerent ei blasphemiam. Joan. x, 33 : Be bono opere non lapidamus te, sed de blasphemia, et quia tu homo cum sis, facis teipsum Deum. Matth. XXVI, 65 et 66 : Ecoe nunc audistis blasphemiam : quid vobis videtur ? At illi respondentes dixerunt : Reus est mortis. Hoc igitur sciens et cavens, eos videos contra veritatem latrantes.

Attendendum, quod supra, VII, 6, dixerat : No lite dare sanctum canibus : neque mittatis margaritas vestras ante porcos. Hoc igitur cum dederit praeoeptum, attendit quod per Spiritum dixerat in Psal. CXLVIII, 6 : Praeoeptum posuit, et non praeteribit. Et veritatem occultavit, ne majoris peccati daret occasionem.

" Baptismus Joannis, unde erat? e coelo, an ex hominibus? "

Ecoe sapientissima quaestio, et divina, et coram turbis locum habens. Dicitur autem baptismus Joannis, quia nihil erat in eo, nisi quod Joannes conferebat, sicut dictum est, Supra, III, 11, Act. I, 5 : Joannes quidem baptizavit aqua. Act. XIX, 4 : Joannes baptizavit baptismo poenitentiae populum, dioens in eum qui venturus esset post ipsum ut crederent.

" E coelo, an ex hominibus ? " Se- cundum veritatem fuit ex coelo, Joan. I, 33 : Qui me misit baptizare in aqua, ille mihi dixit: Super quern videris Spiritum desoendentem, et manentem super eum, hic est, qui baptizat in Spiritu sancto. Non ergo fuit ex figmentis hominum. Act. v, 38 et 39 : Si est ex hominibus consilium hoc, aut opus, dissolvetur : si vero ex Deo est, non poteritis dissolvere illud.

" Ait illi cogitabant inter se, dioentes :

Si dixerimus : E coelo, dioet nobis : Quare ergo non credidistis illi? Si autem dixerimus : Ex hominibus, timemus turbam : omnes enim habebant Joannem sicut prophetam. "

Ecoe peroepta quaestionis obligatio. Cogitabant ergo intra se ratiocinantes ad utramque partem quaestionis. Psal. XIII, 5 : Trepidaverunt timore ubi non erat timor. Et, Levit. XXVI, 36 : Terrebit eos sonitus folii volantis : pavor enim est his qui operantur malum.

" Si dixerimus e coelo. "

Responsio est ad unam partem. " Dioet nobis : Quare non credidistis illi ? " in hoc videlicet, quod de me testimonium perhibuit. Vos misistis ad Joannem : et ille testimonium perhibuit veritati .''

" Si autem dixerimus : Ex hominibus, " hoc est, ex hominum figmentis, " timemus turbam, " quia ipsi a Joanne nec baptismum, nec form am vitae susoeperant : sed tota turba baptizata fuerat a Joanne :