200

ἐπίσταται ἐκ θεοῦ τὴν ὑγεῖαν αὐτῷ δεδόσθαι, ἀλλ' οὐδὲ ἐκ πολέμου η λῃστῶν η τοιουτοτρόπων κινδύνων ἀβλαβὴς διαμείνας. μόνος δὲ καὶ πᾶς ὁ ἀπὸ τοιούτων σωθεὶς θεῷ σῴζεται, οταν τὴν αἰτίαν τοῦ μηδὲν πεπονθέναι προσάπτῃ τῷ θεῷ. ἐπεὶ ουν ἐλήλυθεν ὁ σωτὴρ ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλὸς ἀλλ' οὐ κρῖναι τὸν κόσμον, σῴζει τῷ θεῷ τοὺς πρὸς αὐτοῦ εὐεργετουμένους, δεξιῶς αὐτοῖς τὰ πρὸς μακαριότητα διδούς. Αγιος δὲ ὁ βραχίων ἐστὶ τοῦ θεοῦ οὐ κατὰ μετοχὴν ἁγιότητος τυγχάνων ἀλλ' ἁγίου πνεύματος ων βραχίων. καὶ τάχα δεξιὰ μὲν ἡ ἐνεργητικὴ τοῦ θεοῦ δύναμις οὐκ αλλη τοῦ θεοῦ λόγου τυγχάνουσα καλεῖται διὰ τὸ δεξιῶς τουτέστιν ἁγίως σοφῶς ἐπαινετῶς ἀμέμπτως πάντα ποιεῖν, βραχίων δὲ διὰ τὸ ἰσχυρὸν καὶ ὑπερβάλλον τῇ κραταιότητι.

947 Ps 97,2 ̔Ως δεξιὰ καὶ βραχίων θεοῦ, ουτω καὶ σωτήριον καὶ δικαιοσύνη

αὐτοῦ ὁ Χριστός. τὸ γοῦν Οψεται πᾶσα σὰρξ τὸ σωτήριον αὐτοῦ βούλεται δηλοῦν οτι πάντες οἱ ανθρωποι διὰ τοῦ σῴζεσθαι οψονται τὸ τοῦ θεοῦ σωτήριον αὐτὸν τὸν τὴν σωτηρίαν παρέχοντα Χριστόν. Ευ δὲ καὶ τὸ ̓Εγνώρισε· δυνάμενος γὰρ εἰπεῖν ̓Εφανέρωσεν η Εἰς μέσον ηγαγεν· τούτων οὐδὲν ειπεν ἀλλ' ̓Εγνώρισε. γνωρίζει δέ τις ἐκεῖνα ων ἀμυδρὰν προτέραν διάληψιν εχων υστερον ἐπὶ τὸ τελείως αὐτὰ ἐπίστασθαι ερχεται. ἐπεὶ ουν εγκειται φυσικῶς τῇ τῶν ἀνθρώπων ἐννοίᾳ ωσπερ θεοῦ διάληψιν ουτω καὶ λόγου αὐτοῦ δημιουργικοῦ καὶ προνοητικοῦ μόνου χορηγοῦντος τὴν τελείαν ἀρετὴν καὶ τοὺς φύσεως νόμους τιθέντος, ταύτην δὲ τὴν τοῦ λόγου εννοιαν εἰς τοὐμφανὲς ηγαγε θεός, πέμψας ἐπ' ἐσχάτου τῶν ἡμερῶν τὸν ιδιον υἱὸν σωτῆρα εἰς τὸν κόσμον, εἰκότως ἐγνωρικέναι ἐν τοῖς εθνεσιν ὁ θεὸς τὸ ἑαυτοῦ σωτήριον ειρηται. Γνωρίσας δὲ τὸ ἑαυτοῦ σωτήριον ὁ θεὸς κατὰ τὴν τοῦ σῴζειν ἐπίνοιαν ἀπεκάλυψε καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ τὴν αὐτὴν ουσαν τῷ σωτηρίῳ, ὡς ειπον ἀρτίως· Γέγονε γὰρ ἡμῖν ὁ σωτὴρ ἀπὸ θεοῦ δικαιοσύνη τε καὶ ἁγιασμός. ων γὰρ ταῦτα ἁπλῶς ἐκέκρυπτο ἡμῖν· οτε δὲ ἡμῖν γέγονε προσβάλλειν αὐτῷ δυναμένοις, ἡ δικαιοσύνη ἀπεκαλύφθη ἡμῖν. Εἰ δὲ τὴν διὰ πίστεως ̓Ιησοῦ Χριστοῦ δικαιοσύνην ἐρεῖ τις ειναι περὶ ης τὸ προκείμενον, λέξει κεκαλύφθαι ταύτην τὴν δικαιοσύνην ὑπὸ τῆς εἰκονικῆς καὶ κατὰ σκιάν, ην κατὰ νόμον δικαιοσύνην ὁ Παῦλος εφη, παυσαμένης δηλονότι τῆς σκιᾶς· Χωρὶς γὰρ νόμου δικαιοσύνη θεοῦ πεφανέρωται, μαρτυρουμένη ὑπὸ τοῦ νόμου καὶ τῶν προφητῶν. πεφανέρωται δὲ καὶ ἀπεκαλύφθη οις ἐγνώρισεν εθνεσι τὸ σωτήριον αὐτοῦ ὁ θεός· οθεν οὐχ ὁ ̓Ιησοῦς μόνος συνθήσεται ἐν παντὶ εθνει, τοῦ φοβουμένου τὸν κύριον καὶ ἐργαζομένου δικαιοσύνην δεκτοῦ θεῷ γινομένου. ἐκ πίστεως γοῦν δικαιοῦται τὰ εθνη καὶ οὐκ ἐξ εργων νόμου, κατὰ τὸν ̓Αβραὰμ τῆς πίστεως αὐτῶν εἰς δικαιοσύνην λογιζομένης. 948 Ps 97,3ab ∆ιαφέρει τοῦ ̓Ιακὼβ ὁ ̓Ισραὴλ ἐπινοίᾳ ἀλλ' οὐχ ὑποστάσει· ὁ γὰρ αὐτός, ὁτὲ μὲν ̓Ιακώβ, ὁτὲ δὲ ̓Ισραήλ ἐστιν. οτε γὰρ ἀσκητὴς τυγχάνων τῆς πρακτικῆς ἀρετῆς καταπαλαίων τὰ αλογα πάθη καὶ τὰς κακίας καὶ τὰς ἐνεργούσας αὐτὰς δυνάμεις, ̓Ιακώβ ἐστι πτερνίζων τὸ προειρημένον στῖφος· οταν δὲ ἀνωτέρω πάσης μοχθηρίας γεγονὼς διὰ καθαρότητα νοῦ προσβάλλῃ τῷ θεῷ, Ἰσραὴλ προσαγορεύεται. ἐπεὶ ουν τῷ ετι ἀγωνιζομένῳ πρὸς τοὺς εἰρημένους ἀντιπάλους χρεία ἐλέου θεοῦ, τῷ δὲ πρὸς θεωρίαν ἠκονημένῳ τῆς ἀληθείας, ἁρμονίως ἐν τοῖς προκειμένοις θεὸς μνημονεύειν λέγεται τοῦ ἐλέους αὐτοῦ τῷ ̓Ιακὼβ καὶ τῆς ἀληθείας αὐτοῦ τῷ οικῳ ̓Ισραήλ. καὶ ἐν ̔Ιερεμίᾳ δὲ τῷ ἀρχομένῳ τῆς ἀρετῆς ἐλέου δεῖ, ὡς τὸν θεὸν λέγειν πρὸς τὸν θεοσεβοῦντα ̓Εμνήσθην ἐλέους νεότητός σου καὶ ἀγάπης τελειώσεώς σου· ωσπερ γὰρ ἐλέου δεῖ τῷ ἀρχομένῳ, ουτω καὶ ἀγάπης τῷ εἰς τελειότητα ἠγμένῳ ος καὶ δύναται εἰπεῖν Εστιν ἀλήθεια Χριστοῦ ἐν ἐμοί. οτι δὲ τοῖς διορατικοῖς κατάλληλος ἡ ἀλήθεια, ὁ σωτήρ φησι πρὸς τοὺς