257

καταυγάζοντος τὰ πάντα ῃ φησιν ὁ λόγος ̔Ο θεὸς ὁ εἰπὼν ̓Εκ σκότους φῶς λάμψαι, ος ελαμψεν ἐν ταῖς καρδίαις τῶν ἀνθρώπων πρὸς φωτισμὸν τῆς γνώσεως τοῦ Χριστοῦ, νὺξ ὡς ἡμέρα φωτισθήσεται, τοῦ μεταβάντος ἐξ ἀγνοίας καὶ κακίας λέξοντος Οὐκ ετι εἰμὶ υἱὸς σκότους καὶ νυκτὸς ἀλλὰ φωτὸς καὶ ἡμέρας. ∆ιὰ τοῦτο δὲ νὺξ ὡς ἡμέρα φωτισθήσεται, ἐπείπερ ὡς τὸ σκότος αὐτῆς ουτω καὶ τὸ φῶς αὐτῆς. ἐπεὶ γὰρ τὸ σκότος προαιρετικῶς ἀλλ' οὐ κατὰ φύσιν εχει (οὐδεὶς γὰρ ἐκ κατασκευῆς κακός ἐστιν), ουτω καὶ τὴν ἀρετὴν εχει· μηδεμίαν δὲ χώραν φυγῆς εὑρὼν εἰς ἑαυτὸν στραφείς φησιν Οὐ θαυμαστὸν εἰ γενόμενος κακὸς μακρυνθῆναί σου οὐ δύναμαι, ὁπότε καὶ τοὺς νεφρούς μου αὐτοὺς κέκτησαι, θεὸς ων νεφροὺς καὶ καρδίαν ἐτάζων· εἰ γὰρ τῶν κρυπτῶν μου γνώστης ατε τοὺς νεφρούς μου κεκτημένος ει, ἐν ὁποίῳ μέρει τοῦ κόσμου ἐὰν γένωμαι, ὡς παρόντος μου γνῶσιν εχεις· εἰ γὰρ καὶ ἀντελάβου μου ἐκ γαστρὸς μητρός μου, ἐν κοιλίᾳ πλάσας με καὶ ἐπιθείς μοι τὴν χεῖρά σου. ειτ' ἐπεὶ διὰ πάντων τῶν προειρημένων φοβερῶς ἐθαυμαστώθης (μετὰ φόβου γὰρ ἐθαύμασα πάντα α περὶ σοῦ διείληφα), εἰς εὐχαριστίαν τρεπόμενός φημι ̓Εξομολογήσομαί σοι, οτι φοβερῶς ἐθαυμαστώθης. 1216 Ps 138,14b.15 Κέκτηται ὁ θεὸς τοὺς νεφροὺς τοῦ κατορθώσαντος τὴν ἐν σωφροσύνῃ καθαρότητα. ὁ τοίνυν ἀγαμίᾳ σχολάζων, τῷ θεῷ τοὺς ἑαυτοῦ νεφροὺς καταγράψας, ἐρεῖ Σὺ ἐκτήσω τοὺς νεφρούς μου, κύριε· μεθ' ο κατόρθωμα γνῶσιν εχων πάντων τῶν θαυμαστῶν εργων αὐτοῦ τῶν τῆς δημιουργίας καὶ προνοίας καὶ παραδοξοποιΐας, Θαυμάσια, εφη, τὰ εργα σου, καὶ ἡ ψυχή μου γινώσκει σφόδρα. τὸ Σφόδρα η ἐπὶ τὴν γνῶσιν τῆς ψυχῆς η ἐπὶ τὰ θαυμάσια ἀναφέρεται. Καὶ τὸ ὀστοῦν μου, φησίν, ο ἐν κρυφῇ πεποίηκας ὡς μηδένα τούτου τὴν σύμπηξιν εἰδέναι, ἀπὸ σοῦ οὐ κέκρυπται· πῶς γὰρ καὶ οιόν τέ σου ποιητοῦ οντος ωσπερ ολου τοῦ σώματος ουτω καὶ αὐτοῦ; ειρηται δὲ καὶ τοῖς περὶ φύσεως καὶ γενέσεως τῶν ζῴων πραγματευσαμένοις ἀόρατον ειναι καὶ ἀκατάληπτον τὴν εἰς ὀστέον τοῦ αιματος μεταβολήν, καίτοι τῶν αλλων σαρκῶν καὶ νεύρων λέγω οπως ποτὲ ὡς εχουσι γενέσεως θεωρούντων. καὶ ἡ γραφὴ δὲ τοῦ ̓Εκκλησιαστοῦ παρίστησι τοῦτο ουτω λέγουσα ̔Ως ὀστᾶ ἐν γαστρὶ τῆς κυοφορούσης, ουτως οὐ γνώσῃ ποιήματα τοῦ θεοῦ. Οὐκ ἐκρύβη δὲ ἀπὸ σοῦ οὐδὲ ἡ ὑπόστασίς μου, ἐν τοῖς κατωτάτοις τῆς γῆς φθάσασα· οὐδὲ γὰρ ἡ ψυχὴ ἐν ᾳδῃ γεγενημένη οὐδ' αὐτὸ σῶμα κατορωρυγμένον καὶ εἰς γῆν διαλυθὲν διαφεύγει τὴν θεωρίαν σου. 1217 Ps 138,16 ∆ιὰ τῶν προεκτεθέντων θεολογήσας ὀφθαλμοῖς προφητικοῖς καὶ τὴν κυριακὴν ἐπιδημίαν ἑωρακέναι φησίν, ὡς ἐκ τῆς παρθένου γεγένηται. ὁ γὰρ ἐκ τῆς παρθένου Μαρίας γεγονὼς τόκος ἀκατέργαστος ειη, μὴ συστὰς ἐκ τῆς μεμελετημένης ἐκ συνδυασμοῦ κατεργασίας ἀλλ' ἐκ πνεύματος ἁγίου ὑπάρχων. ουτω νοοῦσί τινες τὸ ἐν τῷ ∆ανιὴλ εἰρημένον περὶ τοῦ ανευ χειρῶν τετμῆσθαι ἐξ ορους λίθον. Τούτου αὐτοῦ ἀκατεργάστου φανέντος, ἀκολούθως σωτηρία πάντων γενήσεται, ὡς ἀξίους αὐτοὺς γενέσθαι ἐπὶ τὸ βιβλίον γραφῆναι τοῦ θεοῦ. ἀλλ' ἐπεὶ κἀκεῖνο ἀκατέργαστον ειναι δύναται, τὸ πεφυκὸς μὲν κατεργασίαν δέχεσθαι, μήπω δὲ ταύτην ἐσχηκός, δύναται περὶ πάντων τῶν εσεσθαι μελλόντων, ποιοῦντος θεοῦ, καὶ μάλιστα τῆς τῶν νεκρῶν ἀναστάσεως εἰρῆσθαι τὸ προκείμενον, ιν' ῃ τῶν λεγομένων ὁ εἱρμός. ἐπεὶ ἡ ὑπόστασίς μου ἐν τοῖς κατωτάτοις τῆς γῆς ἐστιν, οὐκ εἰς τὸ ἀεὶ δὲ ουτως εχουσα διατελέσει ἀναστάσεως νεκρῶν ἐσομένης, ταύτην πίστει καὶ ἐλπίδι προκατειληφώς φημι Τὸ ἀκατέργαστόν σου ιδοσαν οἱ ὀφθαλμοί μου, καὶ ἐπὶ τὸ βιβλίον σου πάντες γραφήσονται· σοῦ πάντα ἐν πᾶσι γινομένου καὶ σκότους παντὸς καὶ λύπης καὶ ὀδύνης καὶ στεναγμοῦ ἐκ ποδῶν γινομένου, ἐν ἡμέρᾳ φωτεινῇ εσονται ἐκλάμψαντες ὡς ὁ ηλιος ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ πατρὸς ἑαυτῶν. οθεν ειρηται τὸ ̔Ημέρας πλασθήσονται, οὐκέτι σκοτίας τῆς πλάσεως αὐτῶν ουσης σπειρομένων ἐν