I. De Vocalibus.

§ 20. Sunt gothicae linguae quinque simplices vocales: a, e, i, u, o, et quatuor diphthongi: ai, au, ei, iu.

«Annotatio.—Sexta vocalis, y, in solis vocabulis peregrinis occurrit nec ad gothicam linguam proprie pertinet, vid. § 27.»

§ 21. Vocales sunt vel breves vel longae; longae vocales duobus brevibus aequivalent et ordinario sunt breves sive productae, sive geminatae; unde vocales breves ut primitivae spectandae sunt.

Inter vocales simplices tres sunt breves a, i, u, quibus innititur vocalismus totus atque reliquae vocales et diphthongi efformantur. Ex his tribus brevibus, a primitiva est vocalis, quae per debilitationem hinc ad u, illinc ad i descendit; e et o sunt tantummodo longae, et equidem longae τοῦ a considerandae, quippe cum e ad i, o ad u propius accedat. Τῶν i et u longae sunt sive iterum i et u, sive diphthongi ei et iu, dum vocalis a cum i et u conjuncta diphthongos ai et au efformat. Quae tamen diphthongi non ut duabus vocalibus compositae spectentur; sunt enim potius vocales mediae inter a et i, inter a et o, et consequenter non habentes quo necessario fiant longae, saepius reipsa breves sunt; ei vero et iu verae sunt diphthongi, hoc est, duabus primitive brevibus efformatae, et propterea tantum longae. Quibus positis, totum gothicae linguae systema vocalium eo modo evolvitur unde ipsius simplicitas et regularitas manifeste patent.

A

§ 22. 1) Vocalem a in gothica lingua primitivam esse certum est, non solum ex eo quod in nexionibus sit dominans vocalis, quae nonnisi certis legibus in i vel u debilitatur (§ 32, 4), sed etiam quod in exscriptione vocabulorum peregrinorum brevis generaliter occurrat, pro latino ĕ et graeco ε imprimis usurpata, ex. gr.: karkara lat. carcer; lukarn at. lucerna, kafarnaum Καπερναούμ, beþlahaim Βηθλεέμ.

2.) Nulla vocalis frequentioris est usus quam a; itaque in vocabulis quamcunque sedem occupare potest, 0912 ante vel post quamlibet consonantem stare non repugnans. Sic:

a) Initio: aba, agis, adam, aqizi, azets, aha, aþþan, ak, alls, ammo, ana, ajukduþs, apaustaulus, ara, asans, atta, avo, af, axaja, awa, etc.

b) Medio: badi, blandan, brakja, gaggan, glaggvuba, gras, dags, dragk, qaþ, qrammiþa, zakkaius, haban, hlas, hramjan, þagkjan, þlahsjan, þragjan, þvahan, kalds, niuklahs, land, manna, namo, jah, papa, plats, praggan, rahnjan, sakan, tagl, valdan, fastan, was; graban, lagjan, vadi, þlaqus, razda, faheds, laþon, staks, malan, sama, fani, bajoþs, skapjan, þarba, vas, mats, skavjan, hafjan, zaxxaius, saw, etc.;

c) Fine: giba, liga, bida, sigqa, batiza, slaha, qiþa, leika, vaila, ïmma, ïna, alja, vairpa, skura, lisa, maita, speiva, hlifa, pasxa, leiwa, etc.

3) Sed nonnisi raro nostra vocalis, excepto compositionis casu, in gothicis vocabulis occurrit antevel postposita vocalibus, quae cum ea in diphthongum non contrahuntur; quod si forte accidit, tantum ante u (§ 29 annot. I) et post i, ei, ai, au: fiaþva, friaþva, quo in casu, inducto j, hiatus vitatur (vid. § 34, 4); keian, feian; laian, saian, vaian; trauan, bauan.

«Annotatio 1.—In peregrinis vocabulis alii quidem connexus fieri possunt, ut baiþlaem (quocum tamen etiam occurrit beþlahaim), baiþsaïda, kaeinan, aiddua; aa autem gothus temperat sive h immittendo, ut in aharon Ἀαρών, abraham Ἀβραάμ, nahasson Ναασσών, mahaþ Μαάθ, sive unicum exscribendo, ut in ïsak Ἰσάακ aa tamen in fine reperitur: gabaa, Esdr. II, 25, coll. sainnaïns a sainnaa II, 35. Praeter haec duo exempla apud Esdram occurrentia, quae saltem ex graeco justificantur, sunt et aliae formae etiam apud Esdram, sed mendose occurrentes: II, 11 babaavis; II, 21 baaaiþlaem; II, 25 kareiaþiaareim; aai II, 28, sin scriptoris menda, saltem a-ai legendum.»

4) Exceptis supra laudatis exemplis, gothicum a graeco α constanter respondet, cujus prolationem consequenter habuisse debuit, ex. gr.: abba ἀββᾶ, abjaþar Ἀβιάθαρ, agar Ἄγαρ, adam Ἀδάμ, adauneikam Ἀδωνικάμ, addin Ἀδδίν, akaja Ἀχαΐα, alfaius Ἀλφαῖος, ameinadab Ἀμιναδάβ, andraias Ἀνδρέας, annas Ἄννας, arkippus Ἄρχιππος, asgad Ἀσγάδ, assaum Ἀσούμ, ater Ἀτήρ, gaulgauþa Γολγοθᾶ, damasko Δαμασκός, kefas Κηφᾶς, seina Σινᾶ.

0913 5) Quamvis a pro graeco α tam longo quam brevi usurpetur, in gothica tamen lingua non nisi breve est, sive radicali, sive formativae syllabae pertineat. Quod innotescit tum ex formatione secundae conjugationis, tum ex circumscriptione τοῦ ā in o (quae circumscriptio a populo facta non ab interprete) in rumoneis pro Romani vid. infra 7).

6) Salva brevitate, a etiam acutum fieri potest, quod ante liquidas s, z et h praecipue accidit. Ratio est, quia liquidae s et z sunt sive redundanter geminatae, ut in nasseinais Thess. I, V, 8, ïasson (Ἰάσων) Rom. XVI, 21, lazzarus (Αάζαρος) Luc. XVI, 23, kannt Cor. I, VII, 16; sive vice versa simplificatae, ita ut liquida simplex adhibeatur, ubi etymologice duplex spectaretur, ut in branjan Joan. XV, 6 (a brinnan), coll. § 55, annot. 1, 2, quod fit praecipue, quando per compositionem tonus a syllaba de qua agitur excedit, ex. gr.: alaþárba (ab alls) manamaúrþrja (a manna). A ante h fit acutum praesertim in vocabulo jah, cum h sequenti consonanti assimiletur (§ 56).

«Annotatio 2.—E simili principio oriri potuit geminatio τοῦ d in gaddarenus pro Γαδαρηνός, vid. gloss. h. v.

«Annotatio 3.—De a debilitato vid. § 32, 4.»

7) Vocalis longa τοῦ a est o; a igitur non solum o saepius evadit, sed o generaliter usurpatur, ubi a longum spectaretur. Formam rumoneis pro Romani jam supra 5) commemoravimus. Alia vero exempla, in quibus a in o transit nec ad propriam absonantiam (§ 32, 2) cogitari potest, haec sunt; gahobains a haban, ganohs a nahan, abtaudogs, fidurdogs a dags. In aliis autem casibus, ut in soþ a saþs, bota a bats, verbum forte quod exsoleverit ( saþan, soþ; hatan, bot), absonantiam explicare potest. Quod etiam in flexione o longae vocali τοῦ a respondeat, patet ex forma gibos a giba, vigos a vigs (thematis Viga), cum gasteis a gasts (thematis Gasti), et vice versa hairtane gen. a hairtona, in quo o propter e longum sequens in suam brevem a respondentem iterum incidit. Warjanoh, warjatoh, warjoh, quae loco warjana-uh, etc., occurrunt, non ex contracto a-u in o illustranda sunt, cum alias a ante uh elidatur; sed hoc conjici potest, quod in principio vocalis primitive longa terminationis ante particulam encliticam servari potuerit, ut in ainohun ab aina et hun, ainnohun ab ainana (syncopato ainna) et hun (et fortasse etiam weilohun a weila et hun), vel quod enclitica, quae his vocabulis mature et regulariter postmissa est, in vocalem terminationis, tono attracto, influxerit, dum in recentiori tempore, cessante influxu, brevis terminationis vocalis elisa finem habuerit.

«Annotatio 4.—De e ut altera vocalis longa τοῦ a considerata, vid. § 25, 4.

I

§ 23. 1) Ab a i vocalis est frequentissime occurrens, licet saepius medio, quam initio vel fine vocabuli inveniatur:

0914 a) Initio: ïakob, ïbai, ïggqis, ïdveit, ïesus, ïzei, ïþ, ïk, ïm, ïn, ïja, ïs, ïlan, ïftuma, ïohannes;

b) Medio: bida, blinds, brinno, giba, glitmunjan, grids, digrei, drigkan, qiþan, hilpan, hlifan, hnivans, hrisjan, þivi, þriskan, kilþei, klismo, kniva, krispus, ligan, miþ, niman, saijiþ, pistikeins, plinsjan, priska, rimis, sijis, skildus, skritnan, slindan, smiþa, snivan, spillon, stiks, striks, svibls, timrja, triva, tvis . . . . , vinds, vlits, vrikan, finþan, frijei, wileiks; siai, siau, libains, gibla, stibna, trigo, ligrs, svignjan, siggvan, sigqan, sidus, bidjan, fidvor, riqis, þize, mizdo, andavizn, vlizjan, nih, aggviþa, niþjis, viþra, mikils, stikls, svikns, andtilon, silba, milds, filhan, vilþeis, filleins, usfilma, vilja, hilpan, sviltan, gilstr, qiman, himma, simle, mimz, trimpan, fimf, blinds, minznan, gasinþa, vinja, þinsan, kintus, frijon, skip, vipja, ganipnan, hiri, hirjiþ, vis, trisgan, vrisqan, fisks, klismjan, vissa, lists, hulistr, sitan, sitls, þivi, sifan, hliftus, lifnan;

c) Fine: arbi, aigi Joan. VI, 40, fauragaggi, vadi, bandi, aqizi, þvohi Tim. I, V, 10, aveþi, meki, aurali, nemi, Mc. XII, 2, fani, hropi, wilftri, usvissi, nati, hivi, sewi Mc. VIII, 23.

2) Vocalibus, quibuscum diphthongum non efformat, in simplicibus gothicae linguae vocabulis non nisi raro postponitur, et equidem tantummodo post ai et au: saiïþ Cor. II, IX, 6, tauï, sauïl, stauïda.

«Annotatio 1.—Duobus i concurrentibus, vel ambo in ei convertuntur, vel prius j evadit (§ 34, 3).»

3) In exscriptis peregrinis vocabulis i graeco ι, sive accentum habenti, sive non, communiter respondet: ïaeirus Ἰάειρος, ïairaimias Ἱερεμίας, ïairiko Ἱεριχώ, aivxaristia εὐχαριστία, þymiama θυμίαμα, gabriel Γαβριήλ, diabulus διάβολος, didimus Δίδυμος, krispus Κρίσπος, lukius Λούκιος, makeibis Μαγεβίς, nikaudemus Νικόδημος, siloam Σιλωάμ.

«Annotatio 2.—Quandoque i etiam usurpatur a) pro graeco η (coll. Castill. ad Cor. II, I, 16) : aunisimus Ὀνήσιμος, baiþil Βαιθήλ, jannis Ἰαννῆς, abeileni Ἀβιληνή, filippisius Φιλιππήσιος, biþania Βηθανία; per exceptionem etiam b) pro graeco υ: didimus Δίδυμος (in akvíla pro Ἀκύλας forma latina typus fuisse potius videtur); c) pro graeco ε: andrias Cal. goth., zauraubabil Ζοροβάβελ, aggilus ἄγγελος, makidonja, Μακεδονία; d) pro graeco ει: antiaukia Ἀντιοχεία; e) pro graeco χ: ïareim Χαρίμ.»

4) I, quemadmodum a primitive breve est; cum autem in prolatione ad ei et e proxime accedat, horum quandoque ut longum personam gerit; ponitur ergo a) pro ei in: digan Rom. IX, 20, ufarassiþ Tim. I, I, 14, þagkiþ Gal. VI, 3, visandin (pro visandein) Tim. I, I, 4; Skeir. VII, 6, laisaris Luc. VI, 40, silubrins Mth. XXVII, 3, gabigs Mth. XXVII, 57 et saep., coll. ad Gal. VI, 3; praesertim in nominibus propriis, ut ananias Neh. VII, 2, ïairiko Mc. X, 46, bainiamein Phil. III, 5 h. l., ïsraelites Rom. IX, 4; b) pro e: spidists Tim. I, IV, 1, azitizo Mc. X, 25, svigniþa Luc. I, 44, birusjos II, 41, snivun Mc. VI, 53, nimeina Luc. VI, 34, qimi VII, 3, qiþeina VIII, 56; IX, 21, qiþeiþ XVII, 6, usdribeina IX, 40, galagidideina V, 18, tavidideina VI, 11, 0915 ufkunþidun Neh. VI, 16, fravaurhti Rom. VII, 5, spilli Tit. I, 14, herodis Luc. IX, 7, ïohannis Mc. VI, 14. In monetis gothicis Reccaredus et Reccaridus commutantur, vid. Aschbach. Westg. 358.

«Annotatio 3.—Eamdem apud Latinos animadvertere est commutationem, et quemadmodum e ad pristinam et rusticam, i vero ad recentiorem et urbanam eorum linguam pertinet (coll. Schneider. Lat. Formenlehre), ita et apud Gothos res eadem fuisse videtur.

«Annotatio 4.—Ubi autem i longum est, ruptio (§ 32, 5) quae alias ante quasdam consonantes communiter adhibetur, nullam sedem habere potest; hinc bi rusjos (loco berusjos), hiri (ab her); nih ex ni-uh contractum est.»

5) Ei longum est τοῦ i, ut sive ex graecorum vocabulorum exscriptione (§ 30, 2 b), sive ex formarum doctrina (§ 64, 5; § 128) comprobatur. Sed propter affinitatem, saepius i et ei promiscue usurpantur, quemadmodum supra 4) ostensum est fusiusque infra § 30, 3) ostendetur.

6) I transit a) per ruptionem in ai (§ 32, 5), b) ante vocalem in j (§ 34, 3).

U

§ 24. 1) U, tertia triadis gothicae vocalium brevis, minus frequenter quam i et equidem pariter in omnibus consonantium connexibus occurrit. Initio vocabuli posita ad particulas et pronomina fere exclusive restringitur; fine vero praeter nonnullas particulas et substantiva neutr. gen. in paucis tantum flexionibus usurpatur.

a) Initio: ubizva, ubils, ugkis, uhteigs, ulbandus, und, undar, undaurns, uns, unte, us, ut, uf, ufar, ufjo, ufta;

b) Medio: bugjan, brusts, gulþ, usgrudja, dugan, drus, qums, hugjan, hlutrs, hnuto, hruk, þus, þrutsfill, kukjan, knussjan, krusts, lustus, munan, nuta, jus, puggs, runs, sulja, skulan, snutrs, stubjus, svultavairþja, tulgus, intrusgjan, vulan, vruggo, fuls, frums, fairwus; lubains, silubr, bugum, juggs, fugls, ludja, suqon, suqns, jukuzi, anabuzns, huzd, huhrus, þuhtus, guþ, mukamodei, fula, fulls, hulþs, mulda, numans, andanumts, svumsl, runa, brunna, afgrundiþa, kunþi, brunjo, hups, skura, hus, andhruskan, barusnjan, kustus, luton, hufum, luftus;

c) Fine: du, þu, ju, nu, ïnu, faihu, gairu, handu, aggva, siju.

2) In peregrinis vocabulis exscribendis u pro graeco ου, et quandoque o, praesertim in terminationibus, regulariter usurpatur. Sic igitur stat a) pro graeco ου in: fanuel Φανουήλ, ïairusalem Ἱερουσαλήμ, ïesus Ἰησοῦς, ïdumaia Ἰδουμαία, ïturaia Ἰτουραία, ïudas Ἰούδας, ïudaia Ἰουδαία, kusa Χουζᾶ, lukas Λουκᾶς, maþusal Μαθουσαλά, naum Νοούμ, odueia Ὠδουίας; b) pro graeco ο in: paintekuste πεντηκοστή, aipistule Neh. VI, 17, 19 ἐπιστολή, puntius Πόντιος, ïairusaulyma Ἱεροσόλυμα, laudeikaia Λαοδικεία, diakun διάκονος, diabulus διάβολος, apaustaulus ἀπόστολος, barþulomaius Βαρθολομαῖος, et in nominibus propr. in ος, ut: paitrus Πέτρος, 0916 pavlus Παῦλος, filippus Φιλιππος, alaiksandrus Ἀλέξανδρος, akajus Ἀχαιός; quae terminatio adeo praevalet, ut etiam pro graeco ης quandoque usurpetur, ut in praufetus προφήτης, kreskus Κρήσκης, skyþus Σκύθης.

«Annotatio 1.— U etiam pro o ponitur in latinis vocabulis: pund pondus, kustanteinus Constantinus, quemadmodum u nominum gothorum graeco et latino o exscribitur.

«Annotatio 2.—Nonnisi per exceptionem adhibetur etiam pro graeco ω et υ: ïuse Ἰωσῆ, spaikulatur σπεκουλάτωρ, rumoneis Ῥωμαῖοι, Rōmani, paurpura πορφύρα, saur Σύρος, tukeikus Τυχικός; ïakubos Luc. IX, 54 librarii menda est pro ïakobus.»

3) U breve est et longum, et quidem longum primitive, non per accidens, quemadmodum i loco ei et e usurpatum. Jam vero u reipsa longum esse, ex sequentibus rationibus comprobatur:

a) Enimvero frequenter cum o commutatur, sive u pro o stet, ut in krotuda Luc. XX, 18, supuda Mc. IX, 50, uhtedun Mc. XI, 32 et in graecis vocabulis ïuse, etc. (vid. annot. 2) ; sive o pro u ponatur, ut in aljakons Eph. II, 19, lauhmoni Luc. XVII, 24; Thess. II, I, 8, vidovo Luc. VII, 12, faiho Mc. X, 23, fraistobnjo Luc. IV, 13, ushofon XVII, 13, sunjos Luc. XVI, 8, vondon Luc. XX, 12, ohteigo Tim. II, IV, 2, ainomehun Luc. VIII, 43 et in graecis vocabulis ïodas, etc. (vid. ad § 26, 2, c) . Eodem modo in monetis commutantur Gundemar et Gondemar, Rodericus et Rudericus, vid. Aschbach. Westg. p. 362.

b) Cum u breve ante h et r constanter rumpatur, in sequentibus ergo casibus ut longum habendum est: juhiza, þuhta et huhrus a juggs, þugkjan et huggrjan (in quibus praeter positionem etiam etymologia u longum esse probatur), bruhta a brūkjan (cum bauhta a būgjan), -uh, nuh, uhteigs, uhtvo, spaikulatūr (pro graeco ω), skura, urreisan, urrinnan, etc.

c) Longum u etiam requiritur in hrukjan propter 3 ^am pers. sing. praes. indic. hrukeiþ Joan. XIII, 38 (§ 128) et in lukan, quia hic aequivalet iu indubie longo in siukan, liusan, biudan et aliis similibus.

«Annotatio 3.—In aliis quam supra datis casibus nonnisi difficile judicari potest utrum u longum habendum sit; tale est tamen probabiliter in mul, fuls, hus, rums, bruþs, dubo, stubjus, runa, þūsundi, dugan, vulan.»

4) U prolatum u Germanorum assimilari potest, eo tamen discrimine, quod ad o magis accedere videatur; hinc saltem ratio patet, cur cum o (§ 26, 4) et au (§ 29, 3) tam frequenter commutetur.

5) U similibus subjacet commutationibus atque i; transit igitur a) ante r et h per ruptionem in au (§ 32, 5), b) ante vocalem in v (§ 35, 3).

E

§ 25. 1) E semper est longum; in vocabulis gothicis mediam tantum et extremam sedem occupat, in genere minus frequenter quam i et u occurrens:

a) Medio: berun, blesan, gebun, gredus, qens, heþjo, 0917 hleþra, þevis, kelikn, letan, megs, nemun, jer, garedan, sels, skevjan, slepan, speds, svegnjan, teva, vesun, vrekei, fera, flekan, fret; vegs, unleds, gafehaba, garehsns, neþla, meki, mel, qemun, mena, vepna, ferja, mes, andasets, lev, newa,

b) Fine: ne, þe, we, sve, simle, svare, unte, þande, hidre, jaindre, wadre, bisunjane, et in genit. plur. fiske, vaurde, etc.

c) Aliis autem vocalibus e nunquam praeponitur, excepto tamen i quocum in diphthongum ( ei) incidit.

2) In exscriptis vocabulis peregrinis, graeco η regulariter respondet: esav Ἠσαῦ, ïesus Ἰησοῦς, ïairusalem Ἱηρουσαλήμ, ïsrael Ἰσραήλ, kaidmeiel Καδμιήλ, ïosef Ἰωσήφ, ïoses Ἰωσῆ, kefas Κηφᾶς, kreta Κρήτη, nazorenus Ναζωρηνός, gaddarenus Γαδαρηνός, gainnesaraiþ Γεννησαρέτ.

«Annotatio.—Per exceptionem vero stat a) pro ι: naen Ναίν, tykekus Col. IV, 7 Τυχικός; b) pro ε: ïared Ἰαρέδ, tertius Τέρτιος, baiþlaem Βεθλαέμ; c) pro αι lat. ae: kreks Γραικός, Graecus.»

3) Jam supra fuit animadversum (§ 23 annot. 2) , quod e cum i saepe commutatur; praeter exempla illuc allata, in quibus i pro e ponitur, dantur etiam non pauca, in quibus pariter e pro i vel ei stare videtur. a) Pro i: svekunþ Luc. VIII, 17, weleiks I, 29, seneigs Tim. l, V, 1, 2, aggeljus Rom. VIII, 38, ubels Tim. II, III, 13; filegri Luc. XIX, 46, drebi Mc. Mc. V, 10, andbahtededun Luc. VIII, 17; b) pro ei: vehs Mc. VIII, 26, 27, lekeis Mc. II, 17 et saep., lekinon Luc. X, 9, hleþra Joan. VII, 2, skereins Cor. I, XIV, 26, spevan Mc. VII, 33, ne Skeir. I, c, frume Cor. I suscript., anavilje Phil. IV, 5, ake Gal. II, 14, þe Cor. I, XVI, 6, þataine Skeir. I, 6, miþþane Luc. II, 43, þane X, 5, þoze XIX, 37, þize Cor. I, VIII, 11; II, XII, 13, ïze Mth. V, 32 et saep., blotande Luc. II, 37, qenes Eph. V, 22, 24, kretes Tit. I, 12, visses Luc. XIX, 22, aipistaulem Thess. II, n, 17; c) pro ai vid. § 28, 3.

4) In plurimis casibus e longum τοῦ a esse videtur, quemadmodum apud Graecos η longum est τοῦ a. Sic ponitur wammeh, warjammeh, ainummehun loco wamma-uh, warjamma-uh, ainamma-hun, quae exempla ex eo tantum illustrantur, quod longior forma cum e primitiva, ante particulam encliticam servata sit, dum alias in a correpta est, vel quod hic etiam, quemadmodum supra (§ 22, 7) conjecimus, primitiva enclitica in vocalem terminationis producendo influxerit. Eodem modo pluralia gebun, nemun, producto a, ex singularibus gaf, nam, sunt deducenda. Necnon et terminatio 2 pers. sing. praet secundae conjugationis, des, simili ratione explicanda est, modo semel admittatur in hac terminatione praeteritum forte cum vocabuli stirpe confusum esse, nempe dad, dast, dad, dedum, deduþ, dedun, quod in singulari numero suum d (t) rejecisset et in sola 2 persona suam vocalem positione longam, a et e commutatis, iterum assumpsisset ( dast, das, des), vid. § 127. Equidem suspicandum est fret apud Luc. XV, 30 ex fra-at exortum esse; sed tutius esset conjicere hoc non pro fraet (quidnam enim gothicorum verborum 0918 in sing. praet. ind. in e desinat?), sed mendum esse librarii pro frat.

5) E proferri potuit ut e Latinorum, vel e Germanorum in vocabulis See, Meer (gall. e fermé et allongé. Interp.); sed serius ad i propius accedens, suggessit quo ipsius frequens commutatio cum i et ei explicaretur.

O

§ 26. 1) O saepius occurrit quam e; sed nonnisi rarissime vocabulorum a fronte positum, frequentissime in medio et in fine invenitur.

a) Initio: solummodo ogan, ogjan (o);

b) Medio: boka, bloþ, broþar, gods, doms, hoha, ufhlohjan, hrot, þroþjan, þvoh, knoda, kroton, lofa, mota, nota, rodjan, sokjan, skohs, sloh, snorjo, stoma, svogatjan, ubiltojis, tvos, vopjan, vrohjan, fotus, flodus, froþs, wota; gahobains, fidurdogs, mods, fodjan, fodr, ganohjan, skohsl, rohsns, hroþeigs, vokains, vokrs, holon, stols, goljan, bloma, fon, stojan, wopan, hropjan, hors, los, blostreis, botan, gadof, woftuli;

c) Fine: o, þo, so, wo, lailo, saiso, vaivo, spillo, holo, airino, luto, aglo, sunno, brunjo, augo, auso, hairto, vato, etc., et genitivi plur. gibo, tuggono, manageino, etc.

2) Communiter usurpatur pro graeco ω rarius pro ο et ου, a) Pro ω adhibetur in: ainok Ἐνώχ, ainos Ἐνώς, ammo Ἀμώς, anaþoþ Ἀναθώθ, apaullo Ἀπολλώς, asmoþ Αζμώθ, beroþ Βηρώθ, zelotes ζηλωτής, lod Λώτ, mammona μαμμωνᾶς, nahasson Ναασσών, nakor Ναχώρ, ïasson Ἰάσων, sabaoþ Σαβαώθ, seimon Σίμων; b) pro ο in: makidonja Μακεδονία, antiokja Gal. II, 11 Ἀντιοχεία, aiodia εὐοδία, airmogaineis Ἑρμογένης, barþulomaius Luc. VI, 14 Βαρθολομαῖος, diakon διάκονος, daimonareis δαιμονιζόμενος; c) pro ου in: ïodas Luc. III, 26 Ἰούδας, lokas Λουκᾶς, sairok Σερούχ.

3) O nullum i, et in genere nullam post se vocalem permittere videtur; sed, casu hoc superveniente, in au potius transit, vel, ubi vocabula sunt peregrina, h induci jubet; sic stauïda, staua a stojan, tauï, genit. tojis, lauïdja Λωίς, nauel Νῶε, trauada Τρωάς, ïohannes Ἰωάννης, ïohanna Ἰωάννα. Hoc principio vocabulum alþjanoïne in goth. Calend. occurrens merito spurium conjicitur.

«Annotatio 1.—In: ïoanan Neh. VI, 18 pro Ἰωνάν prius a certo mendum est librarii; in siloam vero Joan. IX, 7 pro Σιλωάμ ao diphthongus est more graeco proferenda; in ailoe tandem Mc. XV, 34 pro ἐλωί oe in locum oi inusitati inductum est. Oi vitandi causa ponitur etiam Tim. II, III, 11 lystros pro graeco Λύστροις (coll. tamen § 96) .»

4) Jam supra diximus (§ 24, 3) hanc nostram vocalem frequenter cum u commutari. Quandoque etiam incidit in au, sed ratione minus apparenti. Hoc scilicet locum habet, quando, ut supra commemoravimus, sequitur altera vocalis, vel duo consonantes, id est, ht, unde, invita natura sua, acutum evaderet. Sic a slahan, sloh, verbale slauhts, a Nahan, Noh, anomalum nah, nauhta, unde iterum ganauha et, specie regularius, ganohs.

0919 «Annotatio 2.—Vice versa tojis cum taujan absque necessitate usurpari videtur, nisi collatis stojan, stauïda explices. Sed ratio non patet, cur dauhnan in dobnan transierit. Quae forsan, invita vicina significatione, etymologice sunt separanda et dobnam prius ad dumbnan (fortasse pro dubnan?) referendum (§ 38, 3) .»

5) De o ut longo τοῦ a considerando, vid. quae supra diximus (§ 22, 7) .

Y

27. Y, ut vocalis, in solis graecis vocabulis occurrit, in quibus τοῦ υ vicem regulariter gerit, ex. gr.: ymainaius, hymainaius Ὑμέναιος, skyþus Σκύθης, tykeikus Τυχικός, tyra Τύρος, syria Συρία, nymfa Νυμφᾶ, fygailus Φύγελλος, symaion Συμεών, synagoge Συναγωγὴ syntyke Συντύχη, kyreinaius Κυρηναῖος, ïairusaulyma Ἱεροσόλυμα, þymiama θυμίαμα, praizbytaireis πρεσβύτερος, spyreida σπυρίς, byssus βυσσός, smyrn σμύῤῥον, hyssopo ὕσσωπος, martyr μάρτυρ, lysanius Λυσάνιος.

«Annotatio 1.—Pro graeco οι ponitur in sauraufynikiska (sic enim loco saurinifynikiska legendum) συροφοίνισσα.

«Annotatio 2.—Quandoque etiam in ejus sedem inducuntur u et au; sic tukeikus Eph. VI, 21 cum tykeikus, saura Gal. I, 21 et sauraufynikiska in annotatione 1 ^a commemoratum, cum syria.»