VARSAVIEN. Ì45

cipere iuxta effatum « in notoriis nulla probatio. » At in aliis casibus, quum lex non distinguat nec nos distinguere debemus eo vel magis quod saepe, etiamsi non agatur de impotentia, valde iuvare iudicem poterit testimonium iure- iurando firmatum de coniugum veracitate.

Praeterea id ab ipsa S. Congregationis praxi videtur fir- mari. Nam in Parisien. Matr. 3 Aug. 1889 (1) in qua agebatur de dissolutione matrimonii rati et non consummati, nec ulla erat impotentia vel impotentiae suspicio in coniu- gibus, audita est septima manus; id etiam factum est in Pari- sien. Matr. 15 Iun. 1890 (2) in qua petebabur dissolutio matrimonii rati et non consummati, quia vir nimirum pie- tati deditus matrimoniali iure uti nolebat; id locum habuit in causa quadam matrimoniali in S. C. C. agitata 12 Augu- sti 1882, 17 Febr. et 7 Apr. 1883, in qua vir petebat sen- tentiam nullitatis sui matrimonii ex illicita affinitate primi gradus matrimonium antecedenti et ex defectu consensus. Testes septimae manus exquisiti in Favent. Matr. 5 Mar- tii 1892, in qua agebatur de matrimonio inito vi et metu; item in Engolismen. Matr. 12 Dec. 1891, in qua nulla fit mentio de coniugum impotentia, et in aliis innumeris quae praetereo, ne infinitus sim.

Rem vero evidentiam attingere arbitror si a sua origine repetatur dispositio exigendi septimae manus testimonium. Advertatur huiusmodi testimonium vel septimae manus; vel septimae aut quintae manus, ut in cap. 8 De Pur g. can. vel quartae decimae manus, ut in cap. 10 h. t. passim adinveniri in collectione decretalium Gregorii Noni. Ratio est quia ius canonicum purgationi vulgari de qua inscribitur titulus 25 Lib. V; sub qua appellabantur usus duelli iudi- cialis, vel probationes aquae tepentis aut frigidae aut ferri candentis, quibus mediis sacrilegis et seperstitiosis Curiae ci- viles conabantur agitare iudicia criminalia, huiusmodi vul- gari purgationi ius canonicum opposuit purgationem seu de-

(1) Eecole Vol. XXII , 366. (2) Videsis Vol. XXIII , 156.

Acta, Tom. XXVII. fase. C CC XV. 10