288 NEAPOLITANA

iure naturae ox parte metum passi. Et sane ratio docet oportere ut metum passus, iniuste quidem incussum, eo benefìcio gaudere possit quod omnia iura civilia (iure naturae dictante) concedunt contrahentibus ex metu, restitutionem nempe in integrum: atqui hoc beneficio uti,nequit metum passus, si matrimonium valide iniit; est enim ipsum irre- scindibile semel ac extitit : ergo hoc beneficio fruitur dum contrahit, quatenus invalide contrahit.

Quocumque autem dirimi dicatur matrimonium ratione metus, certum est quod hoc impedimentum dispensationem non admittit: sed necesse est causam metus tolli. Alex. III, c. Cum locum De sponsal. « Cum locum non habeat con- sensus, ubi metus vel coactio intervenit ; necesse est, ut ubi assensus cuiusque requiritur, coactionis materia repellatur. » Si vero agatur de matrimonio iam contracto, numquam de- clarabitur in foro externo nullum nisi probato rite influxu metus in consensum, quod probamus verificatas ostendendo omnes conditiones, quas Ecclesia postulat ad metum gravem.

Cum metus dividatur a) ratione causae in eum, qui in- fertur a causa necessaria, et in eum qui infertur a causa libera ; b) ratione modi in eum qui infertur iuste, et in eum qui infertur iniuste; c) ratione qualitatis in levem et gravem quod dupliciter fieri potest; vel directe scil. et animo extor- quendi consensum a metum passo, vel indirecte et ob aliam causam, ita tamen ut metum passus eius occasione, metu se liberaturus consensum praestet : quaeritur, quinam ex his metus irritet scil. matrimonium.

Huic quaestioni satisfacimus mox cum ad quaestionem respondemus, qualis esse debeat metus, quibus ornatus con- ditionibus, ut matrimonium dirimat.

Ut autem matrimonium ob metum sit irritum, requiritur. Ia conditio ut metus sit gravis, cap. Consultationi 28

De sponsal. et matr., qualis scilicet cadit in constantem vi- rum ut in Alex. III, c. Veniens 15 De sponsal. « nisi metu coactus, qui posset in virum constantem cadere, eam de- sponsaverit. » Ait qui posset in virum constantem cadere,