NEAPOLITANA 297

Quaestioni, sic ad Iustinam restrictae, respondendum puto, salvo semper E E . PP. meliori et prudentiori iudicio, in sensu negativo; subiit enim coactionem ex parte, prae- sertim , avunculi sui Nicolai, quae, attentis circumstantiis omnibus, constituit metum gravem, et impellente hoc metu, reluctans et reclamans matrimonium inivit. Id avunculus confirmat in sua depositione. Verba autem avunculi confir- mant depositionem Iustinae, confirmata et ipsa a quotquot in causa prodiere testes. Adfuisse coactionem aliquam erga ipsam, dubium esse nequit, quod roboratur per testes. Sunt vero testes matronae spectabilissimae, una, olim contuber- nalis Iustinae in collegio, altera mater alumnae, eius amicae, ambae totam historiam bene noverunt. - Deinde Raphael Liguori, frater Iustinae, lacrymis victus sororis se paratum ostendit parti haereditatis propriae renuntiari in favorem eius, ut hoc modo a matrimonio a quo abhorruit misellam liberarent : sed frustra. Nullum, praeter matrimonium, avunculis placuit medium, honori Iustinae et decori fami- liae consulendi; matrimonium ergo celebratum fuit. Opus non est in praesenti singillatim ceteros testes referre. De- positiones omnium in hoc conveniunt, ita ut, circa factum coactionis dubium quodvis excludatur.

Sed ulterius quaeritur, utrum haec coactio eius generis fuerit, ut metum gravem constituat ? Utique respondeo, si circumstantiae omnes rite ponderentur. Agitur imprimis de puella 15 annorum, aetatis scilicet quae, absque dubio evo- lutionem notabilem intellectus, et in meridionalibus, etiam physicam comportât secum ; sed quid de « charactere » ut dicunt, de fortitudine scilicet et illo animi vigore, ad quem progressu temporis, iuvenes utriusque sexus, gradu inaequali, attingunt ? Experientia quotidiana et universalis probat puel- las 15 et 16 annorum et etiam aetate provectiores, etiamsi dotibus intellectualibus ornentur, formidolosas ac timidas esse, et proinde facile a senioribus, praesertim viris sibi coniunctis, posse quoad voluntatis actus externos, dominari. Id verum est etiam in Anglia ubi systema educationis mu-