APPENDIX IV. 453

Pro maiori vero instructione eiusdem missionarii, aliorumque mis-

sionariorum transcribi mandavit (S. G.) id quod SSmus ad materiam

docuit in eius Tractatu de Synodo Dioecesana lib. 5. (1) cap. 5, ibi:

« Et nihilominus ea est misera nostrorum temporum conditio, ut multis

in provinciis, in quibus haereses aut dominantur aut grassantur impune,

duram catholici subeant necessitatem cum haereticis conversandi et fa-

miliariter agendi (2 ) . Verum quamvis iuxta praesentem disciplinam in-

ductam a Martino V in celebri Extravagant. Ad evitanda, de qua non-

nulla inferius, liceat catholicis cum haereticis, modo non sint expresse

et nominatim denunciati, libere conversari, et cum iisdem communi-

care in rebus mere profanis et civilibus; non idcirco tamen arbitrari

debent catholici, fas quoque sibi esse cum iisdem haereticis consortium

habere etiam in rebus sacris et divinis. Siquidem Paulus V, post ma-

turam rei discussionem, neutiquam licere definivit catholicis Regni An-

gliae haereticorum templa adire ritibusque interesse, quos inibi exer-

cent, uti legere est in duobus decretis ab eodem Pontifice editis, uno

scilicet anni 1 6 0 6 . , altero anni 1607 . , quae referuntur a Cardinali

Lauraea in 3. Sententiar. part. 2. tom. 3. disput. 11. art. 9. §. 4.

num. 292. Haud equidem ignoramus, non deesse theologos ab omni

culpa absolventes catholicos, qui cum haereticis et schismaticis nomi-

natim non denunciatis, communicant in divinis, atque etiam Sacramenta

ab iisdem recipiunt, dummodo hae simul concurrant rerum circum-

stantiae : primo scilicet, ut ad praedictam communicationem catholicos

adigat gravissima et urgentissima causa ; secundo, ut haeretici, aut

schismatici, a quibus Sacramenta exposcunt, sint valide ordinati, et

sacra administrent ritu catholico absque ulla admixtione ritus damnati ;

tertio, ut communicatio cum iisdem in divinis non sit externa prote-

statio falsi dogmatis, qualis erat ingressus in protestantium ecclesias,

cum catholicis Angliae illum inhibuit Paulus V. , ideo quippe regis

edicta omnes adire iusserant haereticorum templa, ut tali pacto se

cum protestantibus sentire falerentur; quarto demum, ut catholicorum

(1) Lib. 6 in altera editione, in qua nonnulla ipse Pontifex auctor variavit. (2) Quae immediate sequuntur nonnihil immutata in praedicta nova editione

prostant; ibi: «Quamvis autem per Canonem Concilii Gonstamiensis a Martino V approbatum, qui incipit Ad evitanda, quique in suo semper vigore permansit, non obstantibus contrariis subsequentibus constitutionibus Conciliorum Basilaeensis et Lateranensis, nonnihil relaxata fuerit disciplina in eo quod pertinet ad conversan- dum, atque etiam in divinis communicandum cum haereticis, qui tolerantur et ex- presse denuntiati non sunt tamquam vitandi, ut fuse Gabassut. in Theoria ei Praxi Iuris Canon. lib. S, c. 11, n. 3 et seq., non idcirco tamen arbitrati debent catholici etc. ».