456 APPENDIX IV.

Ne autem in praxi temere permittatur periculosa consuetudo adsi-

stendi haereticorum umeralibus et sepulturae, inspiciat Episcopus se-

rioque perpendat num facile ea tolli possit, quin exinde oriantur odia

et inimicitiae haereticos inter et catholicos, unde aliquod grave damnum

catholicis sit pertimescendum. Quod si pacifice ea tolli nequeat, sedulo

instruendi sunt catholici quibus conditionibus quibuscumque in circum-

stantiis permittatur. Nimirum permittitur ut dictum es t : i. Sola prae-

sentia materialis praestita civilis officii causa; ea igitur conditione ut

catholici nullum se actum religionis ac religiosi cultus et ritus prae-

stare intendant. - Permittitur 2. in casu, quo ab ea eximi nequeant

sine gravi damno vel periculo ; quae circumstantia non adest ubi quis

nullum sibi damnum vel periculum alias imminere sciens, proprio lu-

bitu et electione interesset, nullo adstrictus civilis officii debito. -

3. Permittitur denique ea conditione, ut nullo modo communicent in

sacris cum haereticis ; igitur nec simul orare, neque se in eorum ritibus

immiscere debent, nec luminaria deferre, neque pro defuncti anima

suffragia persolvere.

Ad 2. Licere, si adeant merae curiositatis causa, absque ulla com-

municatione in sacris, in qua talis aditus communiter habeatur pro

actu protestativo falsae religionis ; quandoquidem sicuti profana aedi-

ficia, sic et templa haereticorum adire, est actus per se indifferens;

qui non nisi a pravo fine, vel ex circumstantiis efficitur malus. Malus

nimirum efficitur : - 1. Si quis ea adeat animo adsistendi sacris hae-

reticorum functionibus; - 2. Vel etiam absque tali animo, si ingressus

ipse in haereticorum ecclesias aliquam inferat vel inferre videatur cum

eisdem haereticis in divinis communicationem, hinc et scandali occa-

sionem praebeat; - 3. Aut si talis aditus indictus sit ab haeretico gu-

bernio , tamquam protestatio eiusdem fidei ac religionis catholicos inter

et acatholicos; - 4. Vel utrumque communiter habeatur veluti tessera

unius eiusdemque communionis catholicorum et acatholicorum. - In

his igitur casibus nunquam licet catholicis adire haereticorum templa,

quia numquam licet haereticorum sacris participare, nec propriam si-

mulare fidem. Ubi vero haec omnia absint, et sola curiositate templa

visendi moveantur, incúlpate ea adire possunt.