506 EX. S. C. RITUUM

rat prohibitum ne resumeret habitum virilem, nihilominus denegaverunt eidem Iohannae ipsum habitum muliebrem tradere; et tandem compulsa necessitate, ceperat ipsum ha- bitum virilem ; et postquam fuisset visa in illa resumptione habitus'per dictam totam diem, in crastinum fuerat sibi re- stitutus habitus muliebris ». Sed tunc ipsa noluit eum re- sumere, quo melius virginitati suae consuleret. Optime sane id egit, cum non solum a custodibus, verum etiam « fuit per unum magnae auctoritatis tentata de violentia! » Idque etiam confirmavit Fr. Martinus Ladvenu, qui ex ore eius- dem Iohannae audivit quod quidam magnus Dominus Angli- cus introivit in carcerem dictae Ioannae et tentavit eam vi opprimere, et haec erat causa, uti dicebat, quare resumpserat habitum virilem ». Revera ipse Notarius Rothomagensis Cu- riae Guillelmus Manchon deposuit, se praesente, interroga- tam esse Iohannam a iudicibus « qua de causa resumpserat huiusmodi habitum virilem, quae respondit quod hoc fecerat ad suae pudicitiae defensionem, quia non erat tuta in ha- bitu muliebri cum suis custodibus, qui voluerant attentare suae pudicitiae, et de quo pluries conquesta fuerat eisdem Episcopo et Corniti ; quodque ipsi iudices sibi promiserant quod esset in manibus et carceribus Ecclesiae, et quod secum haberet unam mulierem ; dicendo ulterius quod si placeret eisdem Dominis " iudicibus ponere eam in loco tuto in quo non timeret, quod erat parata recipere habitum mulieris, prout dicebat contineri in processu ». Episcopus Cauchon, quin tanta puellae heroici tate percelleretur, quae pro custo- dienda sua virginitate certae morti occurrebat, callide quae- stionem mutavit, eamque percontatus est an visiones alias habuisset ; cui puella candide respondit se a supernis vocibus reprehensam esse propter abiurationem, quam tamen vi et metu fecisse declaravit, quin eam intellexisset, uti praefatus notarius, huic sermoni praesens, deposuit: « Dicebat se nihil de contentis in eadem abiuratione intellexisse, nec aliquid retractare voluisse, nec velle ». Denique interrogata an mu- liebrem habitum reciperet, respondit se paratam esse, dum- modo tuto in loco poneretur. Discessit Episcopus una cum iudicibus ; nonnulli vero ex iis, uti testis retulit : « facie- bant magnum applausum et gaudium ex eo quod resumpse- rat habitum virilem ». Et testis alter fassus est « quod vi-