ROMANA 6§5

biorum, quod postremis hisce annis confirmatum fuit, con poca differenza, prouti consul regni Hispaniarum contestatur.

Imo, iniquit Orator, ad abundantiam probari posset quod viceversa indemnitas quae stipulata fuit porrigatur etiam ad graviorem iacturam. Iure siquidem civili sic inter ceterqs docet Ulpianus leg. 150 ff. de verb or. signifie. « Si ita sti- pulatio fuero : quanto minus a Titio consequutus fuero, tantum dare spondes, non solet dubitari quin si nihil ..a Titio fuero consecutus totum debeas quod Titius debuerit ».

Quare concludebat in sua perbrevi responsione Capituli Lateranensis procurator : quod si Capitulum Lateranense reliquit favore Capituli S. Petri lucra omnia quae colligi possent a canibus et recambiis monetae, id factum fuit, ut fixa constitueretur et invariabilis pecuniae summa. Quae con- ventio quum accepta fuerit a Capitulo Vaticano vim legis habet. Qua de re sicut Capitulum Vaticanum vi eiusdem conventionis plures per annos sensit utile ex cambiis mone- tae, sic hodie et damnum ferre debet.

Istas conventiones, observat orator, ab anno 1771 usque ad annum 1892 proxime translatum, spatio duorum saecu- lorum et 21 ann., Rev. Fabrica S. Petri adimplevit et ta- xativam summam persolvit quodcumque obvenerit augumen- tum vel diminutio ex cambiis et recambiis,. Pacta vero et concessiones, quas anno 1800 et 1845 Canonici Lateranenses ad preces Rev. Fabricae fecerunt, quia sub id temporis damnum ex cambiis non lucrum, uti antecedenter, consecuta fuerat, confirmant, ac validissimum robur addunt ipsi obser- vantiae. Siquidem ex forensi adagio concedere , et cedere differunt : quia concedere est temporaneum, cedere vero per- petuum ; Barbosa cl ausiti. 531 n. 41.

Imo in his concessionibus non modo Capitulum Latera- nense praeservavit iura sua, sed etiam superaccedit con- fessio, et agnitio ipsius Rev. Fabricae S. Petri in duobus mandatis 27 Iunii 1800 ubi declarat se ex peculiari benigni- tate obtinuisse diminutionem cum expressa declaratione, nihil per hoc innovatum fuisse pro futuris solutionibus.