Aivaggeljo þAIRH ÏOHANNEN.

; est, º gr. omn.] Sai. sa ïst viþrus guþs saei afnimiþ fravaurht þizos manasedais.——amen amen qiþa þus. sic recte p. 9 legitur, altero loco + ma; librarius enim alteram hujus verbi partem in proxima linea scribere omisit.— gabairan alþeis visands] sic p. 8 c. gr. omn., p. 9 gabairan post visands].—aftra galeiþan] Mssm. p. 39 et 40 + jct.— jag] p. 9 jah, vid. ad M. V, 37.] niba saei gabairada ïupaþro. ni mag gasaiwan þiudangardja guþs.—waiva mahts ïst manna gabairan alþeis visands. ibai mag ïn vamba aiþeins seinaizos aftra galeiþan jag-gabairaidau.—amen amen Mssm. conjecit managa vatna gavesun; cum vero gavisan non significet esse, sed manere, habitare (μένειν L. VIII, 27), et gr. omn. ὕδατα πολλά legant, nobis potius vatna managa vesun complendum esse videtur.— jainar] Mssm. p. 41 º +.] qiþa þus. niba gabairada us vatin jah ahmin. ni mag ïnngaleiþan ïn þiudangardja guþs.—..naga Mssm. + div., caeterum Goth. º γάρ.— galagiþs vas] ¶ gr. omn.] cod. (si vere ita in eo scriptum est) + þau.—ïudaium] Iudaeis, gr. Ἰουδαίου.] vesun jainar. þaruh qemun jah daupidai vesun. ni nauhþanuh galagiþs vas ïn karkarai ïohannes. þaþroh vid. ad Mc. X. 1.] þan varþ sokeins us siponjam ïohannes miþ ïudaium bi sviknein——rabbei. saei vas miþ 0661 þus hindar jaurdanau. þammei þu veitvodides. sai. sa daupeiþ jah allai gaggand du ïmma.—so nu pr., quae deinde sequuntur usque ad λαλεῖ in commentario gothico non ad verbum sunt translata, scriptum est enim: sik airþakundana jah us airþai rodjandan, i. e. se terrigenam et ex terra loquentem intell. dicit, quae sunt interpretis verba, non integre citata, secundum gr. esse debebat: sa visands us airþai (I. sa air þakunda) us airþai ïst jah us airþai rodeiþ.] faheþs meina usfullnoda. jains skal vahsjan. ïþ ïk minznan. sa ïupaþro qimands ufaro allaim ïst—sa pro veitvodiþa; pro participio passivi haberi, quod Massmanno videtur, lectio recepta non patitur propter sequens ïs, quod sic af sive fram ïmma esse debet.] us himina qumana ufaro allaim ïst. jah þatei gasaw jag-gahausida. þata veitvodeiþ. jah þo veitvodida ïs ni ainshun nimiþ.—svasve auk atta urraiseiþ dauþans jah liban gataujiþ. sva jah sunus sic cod. Ambr.; Mssm. emendavit ainnohun, vid. ad Mc. IX, 8.] þanzei vili liban gataujiþ. nih þan atta ni stojiþ ainohun ak staua alla atgaf sunau. ei allai sveraina sunu svasve sverand attan.—jains vas lukarn brinnando jah liuhtjando. ïþ jus vildeduþ svignjan du de usu articuli ad nomina propria positi vid. ad Mc. XV, 15.— ïk] sec. ego, º gr. omn.] weilai ïn liuhada ïs. aþþan ïk haba veitvodiþa maizein þamma ïohanne. þo auk vaurstva. þoei atgaf sic cod. Ambr. recte; Specim. + sanda.—wanhun gahausideduþ] ¶ gr.— gasewuþ] cod. Ambr. gas., Specim. + gasaiwiþ; veram lectionem jam w. Mssm. invenit, vid. eum ad p. 26.] mis atta ei ïk taujau þo. þo vaurstva. þoei ïk tauja. veitvodjand bi mik þatei atta mik sandida. jah saei sandida mik atta. sah veitvodeiþ bi mik. nih stibna ïs wanhun gahausideduþ nih siun ïs gasewuþ. jah vaurd ïs ni habaiþ visando ïn ïzvis. þande þanei ïnsandida jains. þammuh jus ni galaubeiþ.——þatei pr., J. St. B. + bi.—vrohida] accusavit, minus recte Ulf. praeterito utitur pro praesente, gr. omn. participium habent, cujus sensum non recte capiens verba male interpretatus est.] ïk vrohidedjau ïzvis du attin. ïst saei vrohida ïzvis moses. du þammei jus veneiþ. ¶ gr. omn.— ga-þaulaubidedeiþ] J. + jaþau galaubidedeiþ, St. + jaþan galaubidedeiþ, B. + ga þau galaubidedeiþ. Caeterum vid. ad M. IX, 28.— mik auk] ¶ gr.] Ulf. c. codd. πιστεύσητε legisse cum B. contendere nolumus, nam ille futurum graecum conjunctivo suo saepissime reddidit.] jabai allis mose galaubidedeiþ ga-þau-laubidedeiþ mis. bi mik auk jains gamelida. þande nu jainis St. + þaþa.—jah] et, º gr.— tibairiade] J. St. + tiberiade.] melam ni galaubeiþ. waiva meinaim vaurdam galaubjaiþ. afar þata galaiþ ïesus ufar marein þo galeilaie jah tibairiade. jah laistida ïna manageins filu. unte gasewun taiknins þozei gatavida bi siukaim. usïddja þan ana fairguni ïesus jah jainar gasat miþ siponjam seinaim. vasuh þan newa pasxa sa ¶ gr.— manageins filu] ¶ gr. omn.— qaþuh] dixitque vid. ad J. XVIII, 26; cf. ad Mc. II, 11 et ad Cor. I, XVI, 13.] dulps ïudaie. þaruh ushof augona ïesus jah gaumida þammei manageins filu ïddja du ïmma qaþuh du filippau. waþro bugjam hlaibans ei matjaina þai. þatuh þan qaþ fraisands ïna. ïþ silba vissa. þatei gr. omn. post leitil; caeterum Ulf. c. codd. º αὐτῶν et τί.] habaida taujan. andhof ïmma filippus. tvaimhundam skatte hlaibos ni ganohai sind þaim þei nimai Ulf. º αὐτῷ.— siponje] B. + sinonje.—paitraus seimonaus] ¶ gr. omn.] Skeir. tvans; St. + tvaim.] warjizuh leitil. qaþ ains þize siponje ïs andraias broþar paitraus seimonaus. ïst magula ains her. 0663 ¶ gr. omn.— vasun—þusundjos] Skeir. sensum, non verba singula reddens sic habet: ïþ eis at hauja managamma visandin ïn þamma stada þo filusna anakumbjan gatavidedun fimf þusundjos vaire, i. e. verum ii in gramine multo exsistente in hoc loco hanc multitudinem accumbere fecerunt quinque millia virorum.] saei habaiþ ·e· hlaibans barizeinans jah ·b· fiskans. akei þata wa ïst du sva managaim. ïþ ïesus qaþ. vaurkeiþ þans mans anakumbjan. vasuh þan havi manag ana þamma stada. þaruh anakumbidedun Ulf. c. codd. º τοῖς μαθηταῖς, οἱ δὲ μαθηταί.] vairos raþjon svasve fimf þusundjos. namuh þan þans hlaibans ïesus jah aviliudonds gadailida º Skeir.— drauhsnos] Skeir. ÷ drausnos, vid. ad M. V, 15.— þei] Skeir. ei.] þaim anakumbjandam. samaleiko jah þize fiske sva filu sve vildedun. þanuh biþe sadai vaurþun. qaþ du siponjam seinaim. galisiþ þos aflifnandeins drauhsnos. þei vaihtai ni fraqistnai. Skeir. þaim · e·, quae lectio nobis mirifice placet prae ea, quam cod. Arg. praebet, nam repetitis nominibus semper fere articulus addi solet.— þaim] pr. his, º Skeir.— barizeinam] Skeir. addit jah · b· fiskam, quod nullus gr. agnoscit.— aflifnoda] sic recte Skeir.; in cod. Arg. exstat aflif . . . a, quod deest, legi non potest, quia in ea parte verbi membrana mutila est; editt. male suppleverunt aflifnanda.—þaim] sec., Skeir. at þaim.] þanuh galesun jah gafullidedun ·ib· tainjons gabruko us fimf hlaibam þaim barizeinam. þatei aflifnoda þaim matjandam. þaruh þai mans gasaiwandans. þoei gatavida taikn ïesus. qeþun þatei Ulf. º αὐτόν.] sa ïst bi sunjai praufetus sa qimanda ïn þo manaseþ. ïþ ïesus kunnands þatei munaidedun usgaggan jah vilvan. ei tavidedeina ïna du þiudana. afïddja aftra ïs fairguni ïn ains. ïþ sve seiþu varþ. J. + ïddjedun uh ufar, St. + ïddjedun uhufar.—nauhþan] adhuc, º gr.; Ulf. c. gr. οὔπω legit, cf. III, 24; VII, 39.] atïddjedun siponjos ïs ana marein. jah usstigun ïn skip. ïddjedunuh ufar marein ïn kafarnaum. jah verum, gr. omn. τε; Ulf. fortasse δέ legit, cf. ad L. XVIII, 5.— marei] J. St. + marein.] riqis juþan varþ jah ni atïddja nauhþan du ïm ïesus. ïþ marei vinda mikilamma vaiandin urraisida St. Hz. + ¶.] vas. þaruh farjandans sve spaurde ·k· jah ·e· aiþþau ·l· gasaiwand ïesu gaggandan ana marein jah Ulf. º αὐτοῖς.] ¶ gr.— eis] ii, º gr. omn.] newa skipa qimandan jah ohtedun sis. þaruh qaþ. ïk ïm. ni ogeiþ ïzvis. þaruh vildedun ïna niman die, º gr. omn.— sewun] viderunt, gr. ἰδών; Ulf. c. codd. εἶδον legit.— alja] J. St. + usja.—miþ ni qam] cf. ad Mc. XIV, 44.] ïn skip. jah sunsaiv þata skip varþ ana airþai. ana þoei eis ïddjedun. ïftumin daga managei. sei stoþ hindar marein. sewun þatei skip anþar ni vas jainar alja ain jah þatei miþ ni qam siponjam seinaim ¶ gr.— ana þammei] in quo, his Ulf. utitur ad circumscribendos genitivos quos vocant absolutos, cf. VII, 14.] ïesus ïn þata skip ak ainai siponjos ïs galiþun. anþara þan skipa qemun us tibairiadau newa Ulf. c. codd. º αὐτοί.] þamma stada þarei matidedun hlaif ana þammei aviliudoda frauja. þaruh þan gasaw managei þatei J. St. + div.] ïesus nist jainar nih siponjos ïs. gastigun ïn skipa jah qemun ïn kafarnaum sokjandans ïesu. jah et prodigia, º gr.] bigetun ïna hindar marein qeþunuh du ïmma. rabbei. wan her qamt. andhof ïm ïesus jah qaþ. amen amen qïþa ïzvis. sokeiþ mik ni þatei sewuþ taiknins jah fauratanja ak þatei matideduþ þize J. St. + aiveinan, Z. + aivainon.—gibiþ ïzvis] ¶ gr.] hlaibe jah sadai vaurþuþ vaurkjaiþ ni þana mat þana fralusanan ak mat þana visandan du libainai cod. Arg. + vaursva.] aiveinon. þanei sunus mans gibiþ ïzvis. þanuh auk atta gasiglida guþ. þaruh qepun du ïmma. wa taujaima ei vaurkjaima vaurstva guþs. andhof ïesus jah qaþ du ïm. þat-ïst vaurstv guþs ei galaubjaiþ 0665 Ulf. c. codd. º οὖν, et prius quidem, non uti Griesb. per errorem annotat, alterum illud, quod gr. post τί habent, hoc enim per aþþan redditum est.] þammei ïnsandida jains. qeþun du ïmma. aþþan wa taujis þu taikne. ei saiwaima jah galaubjaima þus. wa vaurkeis. attans unsarai manna matidedun ana auþidai. svasve ïst gameliþ. hlaif us sec. dedit, gr. omn. δίδωσι, sic etiam vs. 37, cf. ad L. X, 19.] himina gaf ïm du matjan. þaruh qaþ ïm ïesus. amen amen qiþa ïzvis. ni moses gaf ïzvis hlaif us himina ¶ gr.] ak atta meins gaf ïzvis hlaif us himina þana sunjeinan. sa auk hlaifs guþs ïst. sai atstaig us himina jah gaf libain þizai manasedai. þanuh qeþun du ïmma. frauja. framvigis gif unsis þana hlaif. jah qaþ du ïm ïesus. ïk ïm sa hlaifs libainais. þana gaggandan du mis ni huggreiþ jah þana Ulf. c. codd. º καί.] vid. ad vs. 32.— gaggandan] St. + gaggandin.] galaubjandan du mis ni þaurseiþ wanhun. akei qaþ ïzvis þatei gasewuþ mik jah ni galaubeiþ. all þatei gaf mis atta. du mis qimiþ jah þana gaggandan du mis ni usvairpa ut. unte atstaig us himina cod. Arg. Hz. editt. + viljan; non negantes substantivum θέλημα gothice viljan (velle) reddi posse, tamen genitivum subjectivum cum eo conjungi posse negamus. Lectionem receptam jam 0666 Lye conjectura assecutus est et Ih. probavit. Caeterum cf. Cor. I, XVI, 7 ubi cod. A mendose venjan pro venja legit, pro quo rectum venja cod. B. habet.] nih þeei taujau viljan meinana ak viljan þis sandjandins mik. þatuh pan ïst vilja þis sandjandins mik ei wazuh saei saiwiþ þana sunu jah galaubeiþ du ïmma aigi libain aiveinon. jah urraisja ïna ïk ïn spedistin daga. birodidedun pan ïudaieis bi ïna. unte qaþ. ïk ïm hlaifs sa atsteigands us himina. jah qeþun. niu sa ïst ïesus sa sunus ïosefis. þizei veis kunþedum attan jah aiþein. waiva nu qiþiþ autem, º gr.] sa þatei us himina atstaig. andhof þan ïesus jah qaþ du ïm. ni birodeiþ miþ ïzvis misso. ni manna mag qiman at mis. nibai atta. saei sandida mik. atþinsiþ ïna. jah ïk urraisja ïna ïn þamma spedistin nunc, º gr.] daga. ïst gameliþ ana praufetum. jah vairpand allai laisidai guþs. wazuh nu sa gahausjands at º gr.— attin] patre, gr. omn. θεοῦ.] attin jah ganam. gaggiþ du mis. ni þatei attan sewi was. nibai saei ïst fram attin. sa saw attan. amen St. + labainais, sic vs. 63.] amen qiþa ïzvis. saei galaubeiþ du mis. aih libain aiveinon. ïk ïm sa hlaifs libainais. attans ut qui de eo edat, non moriatur, gr. omn. ἵνα τις ἐξ αὐτοῦ φάγῃ καὶ μὴ ἀποθάνῃ; καί c. Goth. omittunt Vulg. Colb. Patrr. lat.] ïzvarai matidedun manna ïn auþidai jah gasvultun. sa ïst hlaifs. saei us himina atstaig. ei saei þis J. St. B. + libandans.—jabai] Z. + jah.] matjai ni gadauþnai. ïk ïm hlaifs sa libanda. sa us himina qumana. jabai was matjiþ þis hlaibis. libaiþ ïn ajukduþ. jah þan sa hlaifs. þanei ïk giba. leik mein ïst. þatei ïk giba ïn þizos manasedais libainais. ¶ gr.] J. drigkaiþ, sic frequentius quidem hoc verbum; in evangelio Ioan. autem semper geminata littera g scribi solet, cf. ad Mc. X, 37.] þanuh sokun miþ sis misso ïudaieis qiþandans. waiva mag sa unsis leik giban du matjan. þaruh qaþ du ïm ïesus. amen amen qiþa ïzvis. nibai matjiþ leik þis sunaus mans jah driggkaiþ ïs bloþ. ni St. + dringkiþ.—ïn] in, º gr.] habaiþ libain ïn ïzvis silbam. saei matjiþ mein leik jah driggkiþ mein bloþ. aih libain aiveinon. jah ïk urraisja ïna ïn þamma spedistin daga. þata auk leik meinata bi sunjai ïst mats jah þata bloþ mein 0667 bi sunjai ïst draggk. saei matjiþ mein leik jah driggkiþ mein bloþ. In mis visiþ jah ïk ïn ïmma. svasve manna, º gr.— ïþ] verum, º gr. omn. Hanc particulam Ulf. apud Ioan. in sententiis adversativis saepius contra graecorum auctoritatem addit, sic VII, 8, 23, 29; VIII, 15, 23, al.] ïnsandida mik libands atta jah ïk liba ïn attins. jah saei matjiþ mik jah sa libaiþ ïn meina. sa ïst hlaifs. saei us himina atstaig. ni svasve matidedun attans ïzvarai manna jah gadauþnodedun. ïþ saei Z. + synanoge.—kafarnaum] St. + kafarnum.] matjiþ þana hlaif. libaiþ ïn ajukduþ. þata qaþ ïn synagoge laisjands ïn kafarnaum. þanuh managai gahausjandans þize siponje ïs qeþun. hardu ïst þata vaurd. was mag þis hausjon. ïþ vitands ïesus ïn sis silbin þatei birodidedun þata þai siponjos ïs qaþ du ïm. þata ïzvis gamarzeiþ. jabai nu gasaiwiþ editt. + jct.— rodida] locutus sum, gr. λαλῶ.— libains] vid. ad vs. 48.] sunu mans ussteigan. þadei vas faurþis. ahma ïst saei liban taujiþ. þata leik ni boteiþ vaiht. þo vaurda. J. St. ÷ galeveiþ.] þoei ïk rodida ïzvis. ahma ïst jah libains ïst. akei sind ïzvara sumai. þaiei ni galaubjand. vissuh þan us frumistja ïesus. warjai sind þai ni galaubjandans jah was ïst. saei galeiveiþ ïna. jah qaþ. duþe qaþ tempore, º gr. omn., cf. ad vs. 22.] ïzvis þatei ni ainshun mag qiman at mis. nibai ïst atgiban ïmma fram attin meinamma. uzuh þamma St. + jaþ.] mela managai galiþun siponje ïs ïubkai jah þanaseiþs miþ ïmma ni ïddjedun. þaruh qaþ ïesus du tunc, º gr.] þaim tvalibim. ïbai jah jus vileiþ galeiþan. þanuh andhof ïmma seimon paitrus. frauja. du wamma Christus filius, gr. ἅγιος.— libandins] 0668 viventis, º gr.] galeiþaima. vaurda libainais aiveinons habais. jah veis galaubidedum jah ufkunþedum þatei þu ïs xristus sunus guþs libandins. andhof ïm ïesus. niu ïk ïzvis ·ib· gavalida jah ïzvara ains diabaulus ïst. qaþuh þan þana ïudan seimonis ïskariotu. sa auk habaida ïna galevjan ains visands þize tvalibe. jah warboda ïesus afar þata ïn galeilaia. ni auk vilda ïn ïudaia gaggan. unte sokidedun ïna þal ïudaieis Ulf. º σοῦ.— þu] tu, º gr.] usqiman. vasuh þan newa dulþs ïudaie. so hleþrastakeins. þanuh qeþun du ïmma broþrjus ïs. usleiþ þapro jah gagg ïn ïudaian. ei jah þai siponjos saiwaina vaurstva þeina. þoei þu taujis. ni manna auk ïn analaugnein wa taujiþ jah sokeiþ sik uskunþana visan. jabai þata taujis. bairhtei þuk editt. + jct., sic vs. 8 et saepius.] silban þizai manasedai. ni auk þai broþrjus ïs galaubidedun ïmma. þaruh qaþ ïm ïesus. mel mein ni eos, gr. omn. αὐτοῦ, Ulf. per synesin pro ïja.] nauh ïst. ïþ mel ïzvar sinteino ïst manvu. ni mag so manaseþs fijan ïzvis. ïþ mik fijaiþ. unte ïk veitvodja verum, º gr. omn. vid. ad VI, 58.— meinata mel] ¶ gr.] bi ïns þatei vaurstva ïze ubila sind. jus galeiþiþ ïn dulþ þo. ïþ ïk ni nauh galeiþa ïn þo dulþ. autem, º gr.— qaþ—visands] dixit—exsistens, gr. omn. εἰπὼν—ἔμεινεν; Ulf. c. Brix. (dixit cum esset) conspirare. Z haud ita recte dicit.] unte meinata mel ni nauh usfulliþ ïst. þatuh þan qaþ du ïm visands ïn galeilaia. ïþ biþe galiþun þai broþrjus ïs. þanuh jah ïs galaiþ ïn þo dulþ ni andaugjo ak sve analaugniba. þanuh ïudaieis sokidedun Ulf. º περὶ αὐτοῦ.] ïna ïn þizai dulþai jah qeþun. war ïst jains. jah birodeins mikila vas ïn managein. sumaih qeþun J. St. Z. + jct.] þatei sunjeins ïst. anþarai qeþun. ne. ak airzeiþ þo managein. nih þan ainshun sveþauh balþada rodida 0669 sic cod. Arg.; B. + midja.—dulþ usstaig] J. St. + dulþus staig. Notanda est forma dativi dulþ pro dulþai (vs. 11; XII, 20; cf. VII, 37; L. II, 42) ; dulþ accusativum esse et cum B. midja legi debere, qui existimat, is reputare debet ana cum accusativo aliam habere significationem, vid. L. XVII, 4 ana dag, i. e. per diem; nostro autem loco dativus requiritur tempus indicans, quo aliquid factum est, cf. J. VI, 23.] turbae, gr. omn. Ἰουδαῖοι.] bi ïna in agisis ïudaie. ïþ juþan ana midjai dulþ usstaig ïesus ïn alh jah laisida. jah sildaleikidedun Ulf. c. cod. º ap. Mi. º αὐτοῖς.] manageins qiþandans. waiva sa bokos kann unuslaisiþs andhof þan ïesus jah qaþ. so meina cum Ulfil. illustr. p. 158 et 160 h. l. et vs. 51 ufkunnai legi maluerit, nescivisse videtur, ufkunnan duas flectendi rationes sequi.— ïku] J. St. B. + ik.] laiseins nist meina ak þis sandjandins mik. jabai was vili viljan ïs taujan. ufkunnaiþ bi þo laisein. J. St. + sis.] framuh guþa sijai. þau ïku fram mis silbin rodja. saei fram sis silbin rodeiþ. hauhiþa seina sokeiþ. ïþ saei sokeiþ hauhiþa þis sandjandins sik. sah sunjeins ïst jah ïnvindiþa ïn ïmma nist. niu moses gaf ïzvis vitoþ. jah ni ainshun ïzvara taujiþ þata vitoþ. wa mik sokeiþ usqiman. andhof so managei jah qeþun. unhulþon habais. was þuk sokeiþ usqiman. andhof ïesus jah qaþ du ïm. ain vaurstv gatavida St. + bimaiþ.] jah allai sildaleikeiþ. duþþe moses atgaf ïzvis bimait. ni þatei fram mose sijai ak us attam. jah ïn cum Ulf. verbo vitoþ articulum adjungat, in suo cod. οὗτος legisse videtur, cujus tamen in nullo gr. libro ullum vestigium deprehendimus.— ïþ] verum, º gr. omn. vid. ad VI, 58.— allana] J. St. + allama.] sabbato bimaitiþ mannan. jabai bimait nimiþ manna ïn sabbato. ei ni gatairaidau vitoþ þata mosezis. J. St. + stava.] ïþ mis hatizoþ. unte allana mannan hailana gatavida ïn sabbato. ni stojaiþ bi siunai ak þo garaihton St. ÷ þizei.] St. + vaiþt.—bi sunjai] sec. in veritate, º gr.] staua stojaiþ. qeþunuh þan sumai þize ïairusaulymeite. niu sa ïst. þammei sokjand usqiman. jah sai. andaugiba rodeiþ jah vaiht du ïmma ni qiþand. ïbai aufto bi sunjai ufkunþedun þai reiks þatei sa ïst bi sunjai xristus. akei þana. kunnum. waþro ïst. ïþ xristus biþe qimiþ. ni manna vait. waþro ïst. hropida þan ïn alh laisjands ïesus jah qiþands. jah mik kunnuþ jah vituþ. waþro ïm. jah af mis silbin verum, º gr.; vid. ad VI, 58.] ni qam. ak ïst sunjeins. saei sandida mik. þanei jus ni kunnuþ. iþ ik kann ïna. unte fram ïmma ïm. J. ÷ lagida.] jah ïs mik ïnsandida. sokidedun þan ïna gafahan. jah ni ainshun uslagida ana ïna handu. unte nauhþanuh Ulf. c. codd. º ὅτι.— ïbai ei] J. St. Z. Grim. (III, 284) jct.; caeterum an haec particularum compositio recte se habeat, admodum dubitamus; invenitur quidem ei in sententiis interrogativis, tunc vero nec enclitica est, nec suffigi aliis verbis debet. Cum autem, ïbai particula ad sensum graeci μήτι exprimendum sufficiente, ei superfluum sit, supra vero desideretur verbum aliquod, quo ὅτι reddatur, librarii errore ei fortasse hoc loco positum est, quod post qeþun erat ponendum, cf. ad M. IX, 16.— taiknins] Ulf. c. codd. º τούτων.] ni atïddja weila ïs. ïþ managai þizos manageins galaubidedun ïmma jah qeþun. xristus þan autem, º gr.— ïnuhsanaidedun] de uh ita inter compositorum verborum partes posito vid. ad Mc. XIV, 44, quod autem illa enclitica pro καί ponitur, de eo cf. ad Mc. II, 11.— andbahtans] gr. post gudjans.] qimiþ. ïbai ei managizeins taiknins taujai þaimei sa tavida. hausidedun þan fareisaieis þo managein birodjandein bi ïna þata ïnuhsandidedun andbahtans þai fareisaieis jah þai auhumistans gudjans. ei J. St. + leitil.—þan] tum, º gr. omn.] gafaifaheina ïna. þanuh qaþ ïesus. nauh leitila weila miþ ïzvis ïm jah þan gagga du þamma sandjandin J. St. + majup.] St. + shuli.] mik. sokeiþ mik jah ni bigitiþ. jah þarei ïm ïs. jus ni maguþ qiman. þaruh qeþun þai ïudaïeis 0671 du sis misso. wadre sa skuli gaggan, þei veis ni bigitaima ïna. nibai ïn distahein þiudo skuli gaggan jah laisjan þiudos. wa sijai þata vaurd. þatei qaþ. sokeiþ mik jah ni bigitiþ. jah þarei ïm ïk. jus ni maguþ qiman. ïþ ïn spedistin daga þamma mikilin dulþais stoþ ïesus jah hropida qiþands. jabai wana þaursjai. gaggai du mis jah driggkai. saei galaubeiþ du mis. svasve gaþ gameleins. awos us vambai hic, º gr. omn.— ana ïm] super iis, º gr.] ïs rinnand vatins libandins. þatuh þan qaþ bi ahman. þanei skuldedun niman þai galaubjandans du haec verba, gr. τὸν λόγον; Ulf. c. codd. iis consentit, qui τῶν λόγων τούτων legunt.] ïmma. unte ni nauhþanuh vas ahma sa veiha ana ïm. unte ïesus nauhþanuh ni hauhiþs vas. managai sec. alii (autem), Ulf. fortasse c. codd. οἱ δέ legit.— þu] sic cod. Arg., pro eo pronomine sine sensu posito B. conjecit þau, quam conjecturam Ih. repetiit. Si nudo ïbai Ulf. usus esset, nemo quidquam desideraret, nam μὴ γάρ Cor. I, XI, 22 eodem significatu positum Goth. solo ïbai reddidit; cum autem addatur, nec tamen illud þu sensus patiatur, emendatione opus est: quid probabilius illorum virorum conjectura sit, ipsi invenire non potuimus, cf. Cor. I, XV, 29 sq.] þan þizos manageins hausjandans þize vaurde qeþun. sa ïst bi sunjai sa praufetes. sumaih qeþun. sa ïst xristus. sumaih qeþun, ïbai þu us galeilaia xristus qimiþ. niu gameleins qaþ. þatei us fraiva daveidis jah us beþlaihaim veihsa. þarei vas daveid. xristus qimiþ. þanuh missaqiss ïn þizai managein ¶ gr.— ni] St. + nih.] Z. + auhumistan.] varþ bi ïna. sumaih þan ïze vildedun fahan ïna. akei ni ainshun uslagida ana ïna handuns. galiþun þan þai andbahtos du þaim auhumistam gudjam jah fareisaium. þaruh qeþun du ïm jainai. duwe Skeir. c. codd. þan (autem) addit.— andbahtos] Skeir ÷ qiþandans þatei addit, quod nullus gr. agnoscit, cf. ad M. V, 8.— aiv] Ulf. c. cod. 7 ap. Mi. º οὕτως.] Skeir. siuþ] ni attauhuþ ïna. andhofun þai andbahtos. ni wanhun aiv rodida manna svasve sa manna. andhofun ecce an = μή.— aiþþau] Z. + 0672 aiþþan; caeterum Skeir. addit þize.] þan ïm þai fareisaieis. ïbai jah jus afairzidai sijuþ. sai jau ainshun þize reike galaubidedi ïmma aiþþau Z. + sa.] gr. post naht.—ïzei] J. St. ÷ ïze.] þau fareisaie. alja so managei. þaiei ni kunnun vitoþ. fraqiþanai sind. qaþ nikaudemus du ïm. saei J. St. + manna.—faurþis] gr. post ïmma.—ufkunnaiþ] vid. ad vs. 17.] atïddja du ïmma ïn naht sums visands ïzei. ïbai vitoþ unsar stojiþ mannan. nibai faurþis hauseiþ et dixerunt, Skeir. qiþandans (dicentes), omissis quae sequuntur du ïmma contra omn. gr. auctoritatem.— urreisiþ] post hoc verbum J. St. addunt jah et deinde signum lacunae ponunt. In cod. autem Arg. nec voculae jah nec alius omissionis vestigium apparet, nam Goth. c. permultis codd. et verss. versum ultimum hujus capitis et pericopam de adultera (VIII, 1-11) omittit; posterior igitur manus in cod. ad VIII, 12 haec adscripsit: cap. VIII Ioan. Iterum ergo Iesus locutus est eis dicens: Ego sum lux mundi. Quod hic praecedit initium capitis omissum est, uti et illud praecedens: Et profectus est unusquisque in domum suam.] fram ïmma jah ufkunnaiþ. wa taujai. andhofun jah qeþun du ïmma. ïbai jah þu us galeilaia ïs. ussokei Ulf. c. verss. º οὖν.— du ïm] gr. post ïesus.] jah saiw þatei praufetus us galeilaia ni urreisiþ. aftra du ïm ïesus rodida qaþuh. ïk ïm liuhaþ manasedais. saei laisteiþ mik. ni gaggiþ ïn riqiza ak habaiþ liuhaþ libainais. þanuh qeþun du ïmma þai fareisaieis. þu bi þuk silban veitvodeis. so veitvodiþa þeina nist sunjeina. andhof ïesus jah qaþ du ïm. jah jabai ïk veitvodja bi mik silban. sunja ïst so veitvodiþa meina. unte vait. waþro qam jah verum, º gr.] waþ galeiþa. ïþ jus ni vituþ. waþro qima aiþþau waþ galeiþa. jus bi leika stojiþ. ïþ ïk ni stoja ainnohun. Ulf. c. codd. º δέ, aþþan enim = graeco καί, uti L. VI, 32.] aþþan jabai stoja ïk. staua meina sunjeina ïst. unte ains ni ïm. ak ïk jah saei sandida mik 0673 atta. jah þan ïn vitoda ïzvaramma gameliþ ïst. þatei tvaddje manne veitvodiþa sunja ïst. ïk ïm. saei St. ÷ ni.—jah þau] J. (+ jct., St. + jah þan; caeterum þau gr. omn. post kunþedeiþ.] veitvodja bi mik silban. jah veitvodeiþ bi mik saei sandida mik atta. qeþun þan du ïmma. war ist sa atta þeins. andhof ïesus. ni mik kunnuþ nih attan meinana. ïþ mik kunþedeiþ jah þau attan meinana kunþedeiþ. þo vaurda rodida ïn gazaufylakio laisjands ïn alh. jah ainshun ni faifah ïna. unte naunþanuh ni qam weila ïs. þanuh qaþ aftra du ïm ïesus. ïk galeiþa jah sokeiþ mik jah ïn fravaurhtai ïzvarai gadauþniþ. þadei ïk gagga. jus ni maguþ qiman. qeþun þan ïudaieis. nibai usqimai sis silbin. Iesus, º gr. omn.— ïþ] utr. verum, º gr. omn., vid. ad VI, 58.— þaim] sec., St. + þain.—ïupaþro] Z. uti semper + jupaþro.] ei qiþiþ. þadei ïk gagga. jus ni maguþ qiman. jah qaþ du ïm ïesus. jus us þaim dalaþro sijuþ. ïþ ïk us þaim ïupaþro ïm. jus us þamma fairwau sijuþ. ïþ ïk ni ïm us þamma fairwau. qaþ nu ïzvis. þatei gadauþniþ ïn fravaurhtim ïzvaraim. jabai auk ni galaubeiþ þatei ïk ïm. gadauþniþ ïn fravaurhtim gr. omn. τὴν ἀρχήν, quod cum ab initio significare inter omnes constet, Ulf. autem convertat, tanquam Iesus responderit, se principium esse, sine dubio erravit ille cum versionibus et patribus latinis, qui eodem modo τὴν ἀρχήν acceperunt, vid. Griesb.] ïzvaraim. þaruh qeþun du ïmma. þu was ïs. jah qaþ du ïm ïesus. anastodeins. þatei jah rodja loquor, gr. λέγω, Ulf. c. codd. λαλῶ 0674 legisse videtur, nam huic graeco verbo rodjan omnibus fere locis respondere solet; idem statuimus de vs. 45.] du ïzvis. manag skal bi ïzvis rodjan jah stojan. akei saei sandida mik sunjeins ïst. jah ik. þatei hausida at ïmma. þata rodja ïn þamma fairwau. ni froþun þatei attan ïm qaþ. qaþuh þan du ïm ïesus. þan ushauheiþ þana sunu mans. þanuh ufkunnaiþ þatei ïk ïm jah af mis silbin tauja ni vaiht ak svasve laisida mik atta meins. þata rodja. jah saei sandida mik miþ mis ïst. ni bilaiþ mis ainamma atta. unte ïk þatei leikaiþ ïmma tauja sinteino. þata ïmma rodjandin managai galaubidedun ïmma. St. + gastandit.] þanuh qaþ ïesus du þaim galaubjandam sis ïudaium. jaba jus gastandiþ ïn vaurda meinamma. bi sunjai siponjos meinai sijuþ. jah ufkunnaiþ sunja jah so sunja frijans ïzvis briggiþ. andhofun ïmma. fraiv abrahamis sijum jah ni mannhun skalkinodedum aiv wanhun. waiva þu qiþis. þatei frijai vairþiþ. B. Z. ÷ fravaurhtais; frequentissimus est usus dativi a substantivis pendentis, vide de multis locis Mc. II, 28 frauja ïst sa sunus mans jah þamma sabbato, cf. ad J. IX, 28.] andhof ïm ïesus. amen amen qiþa ïzvis þatei wazuh saei taujiþ fravaurht. skalks ïst fravaurhtai. sah þan skalks ni visiþ ïn garda du aiva. sunus visiþ du aiva. jabai nu sunus ïzvis frijans briggiþ. bi sunjai frijai sijup. vait þatei fraiv abrahamis sijuþ akei sokeiþ mis usqiman. unte vaurd mein ni gamot St. + gasah.—jus] Ulf. c. codd. º οὖν.] ïn ïzvis. ïk þatei gasaw at attin meinamma rodja. jah jus þatei hausideduþ fram attin ïzvaramina taujiþ. andhofun jah qeþun du ïmma. atta unsar abraham ïst. qaþ ïm ïesus. ïþ barna abrahamis veseiþ. vaurstva abrahamis tavidedeiþ. ïþ nu sokeiþ nik usqiman mannan ïzei sunja izvis rodida. þoei hausida fram guþa. þatuh abraham ni tavida. jus taujiþ toja attins ïzvaris. þanuh qeþun ïmma. veis us Z. + urran.—ni] non º gr. omn., offendit ea particula praecedente nih eo magis, quod 0675 Goth. graecorum morem negationes cumulandi imitari non solet, h. l. autem nullo gr. duae negationes apparent. Cum gr. aliquoties fecit, vid. infra IX, 33; XVI, 24; M. XXVII, 14; Mc. VII, 12; L. IX, 36. Cum nostro loco, ubi altera negatio temere additur, comparari potest formula ni þanaseiþsni = οὐκέτι J. XVI, 21; Cor. II, V, 16.] horinassau ni sijum gabauranai. ainana attan aigum guþ. qaþ du ïm ïesus. jabai guþ atta ïzvar vesi. 0675 friodedeiþ þau mik. unte ïk fram guþa urrann jah qam. nih þan auk fram mis silbin ni qam. ak ïs J. St. + meins.] sic cod. Arg.; editt. + mannamaurþrja; cf. manaseds.] mik ïnsandida. duwe maþlein meina ni kunnuþ. unte ni maguþ hausjan vaurd mein. jus us attin diabaulau sijuþ jah lustuns þis attins ïzvaris vileiþ taujan. jains manamaurþrja vas fram frumistja jah ïn sunjai ni gastoþ. unte nist sunja ïn ïmma. þan rodeiþ liugn. us seinaim rodeiþ. unte liugnja ïst locutus sum, gr. omn. λαλῶ (vid. ad vs. 26) , cf. ad L. X, 19.] Ulf. c. codd. º ὑμεῖς.] jah atta ïs. ïþ ïk þatei sunja rodida. ni galaubeiþ mis. was ïzvara gazakiþ mik bi fravaurht. þande sunja qiþa. duwe ni galaubeiþ mis. sa visands us guþa vaurda guþs hauseiþ. duþe jus ni hauseiþ. autem º gr.— qiþam] St. + qiþan.] unte us guþa ni sijuþ. andhofun þan þai ïudaieis jah qeþun du ïmma. niu vaila qiþam veis þatei samareites ïs þu jah unhulpon habais. andhof ïesus. ïk unhulþon ni haba ak svera attan meinana. jah Ulf. c. codd. º δή.] St. + jct., sic vs. 52 cum J.; caeterum dage (dierum) º gr. omn. uti etiam vs. seq.] jus unsveraiþ mik. ïk ni sokja hauhein meina. ïst saei sokeiþ jah stojiþ. amen amen qiþa ïzvis. jabai ¶ gr. omn.— aiva dage] vid. ad vs. 51.— dauþau] vid. ad Luc. IX, 27.] was vaurd mein fastaiþ. dauþu ni gasaiwiþ aiva dage. þanuh qeþun du ïmma þai ïudaieis nu. ufkunþedum þatei unhulþon habais. abraham gadauþnoda jah praufeteis. jah þu qiþis. jabai was mein vaurd tu, º gr.] fastai. ni kausjai dauþau aiva dage. ïbai þu maiza ïs attin unsaramma abrahama. saei gadauþnoda. jah noster, gr. ὑμῶν.] praufeteis gadauþnodedun. wana þuk silban taujis þu. andhof ïesus. jabai ïk hauhja mik silban. so hauheins meina ni vaihts ïst. ïst atta meins. saei hauheiþ mik. þanei jus qiþiþ þatei guþ unsar ïst. J. St. B. + kunjau.] jah ni kunnuþ ïna. ïþ ïk kann ïna. jah jabai qeþjau þatei ni kunnjau ïna. sijau galeiks ïzvis liugnja. ak kann ïna jah vaurd ïs fasta. abraham atta ïzvar sifaida. ei gasewi dag meinana. jah gasaw jah J. St. + ïmma.] faginoda. þanuh qeþun þai ïudaieis du ïmma. fimftiguns jere nauh ni habais jah abraham sawt. qaþ tum, º gr. omn.— usleiþands—sva] abiens—sic, º gr.] ïm ïesus. amen amen qiþa ïzvis. faurþizei abraham vaurþi. ïk ïm. þanuh nemun stainans. ei vaurpeina ana ïna. ïþ ïesus þan gafalh sik jah usïddja us alh usleiþands þairh midjans ïns jah warboda sva. J. St. + sa uþþau.—blinds] sic cod. Arg.; Hz. + blins.] jah þairhgaggands gaumida mann blinamma us gabaurþai. þaruh frehun ïna siponjos ïs qiþandans. rabbei. was fravaurhta. sau þau fadrein ïs. ei blinds gabaurans varþ. andhof ïesus. nih sa fravaurhta editt. + þatei; quid in cod. Arg. scriptum fuerit, cognosci non potest, cum inter þa et ei pars membranae exesa sit, spatium autem tantum est, ut duas litteras capere posse videatur, quarum alterius post a vestigium d, alterius ante e aut m aut n aut similis cujusdam relictum est. Itaque quamquam þatei et þarei, quas conjecturas Z. proposuit, quia neque ita spatium expleatur, neque utrumque verbum illud graeco ὅτε satis accommodatum sit, rectas esse negamus, tamen e tota gothicorum verborum copia nullum invenimus quod reponi mereatur. Unum quod cum quadam probabilitate conjeceris, est þandei, pro quo librarius litteris negligenter transpositis þadnei scripsisse putandus est, sic quidem Mc. XIV, 13 gaggast pro gaggats scripserat.— ni manna] St. + meinamma.] nih fadrein ïs. ak ei bairhta vaurþeina vaurstva guþs ana ïmma. ïk skal vaurkjan vaurstva þis sandjandins 0677 mik. unte dags ïst. qimiþ nahts. þa..ei ni manna mag vaurkjan. þan ïn þamma fairwau ïm. ei, º gr.— ana augona] gr. omn., qui habent, post fani ponunt.— blindin] J St. + blindis.] liuhaþ ïm þis faiswaus. þata qiþands gaspaiv dalaþ jah gavaurhta fani us þamma spaiskuldra jah lavare, gr. omn. νίψαι, imperativum medii, sic Gothus alterum imperativum ἀσυνδέτως alteri adjunctum per infinitivum saepius reddit, vid. M. V, 24 gagg gasibjon. Mc. I, 44. cf. L. XVIII, 22; J. X, 21.— galaiþ] Ulf. c. codd. º οὖν.] gasmait ïmma ana augona þata fani þamma blindin jah qaþ du ïmma. gagg þvahan ïn svumsl siloamis. is, º gr. omn.] þatei gaskeirjada ïnsandiþs. galaiþ jah afþvoh jah qam saiwands. þanuh garaznans jah þai sec., J. St. + sumai—ïþ] verum, º gr.] saiwandans ïna faurþis þatei ïs bidagva vas qeþun. niu sa ist. saei sat aihtronds. sumaih qeþun. J. St. B. º +, forsan quia in cod. Arg. supra est scriptum, sed prima manus scripsit.] þatei sa ïst. sumaih þatei galeiks þamma ïst. ïþ ïs qaþ. þatei ïk ïm. þanuh qeþun du ïmma. waiva abluere, gr. καὶ νίψαι et post siloamis quidem; Ulf. cum iis codd., qui νίψαι post ὕπαγε legunt; caeterum vide ad vs. 7.— ïn þata svumfsl siloamis] in hoc natatorium Siloamis, gr. εἰς τὸν Σιλωάμ.— ïk] ego, º gr. omn.] usluknodedun þus þo augona. andhof jains jah qaþ. manna hailans ïesus fani gavaurhta jah bismait mis augona jah qaþ mis. gagg afþvahan ïn þata svumfsl siloamis. ïþ ïk galaiþ jah biþvahands ussaw. verum is, º gr. omn.] St. + gatjuhand.—saei] Ulf. º ποτέ.] qeþun þan du ïmma, war ïst sa. ïþ ïs qaþ. ni vait. gatiuhand ïna du fareisaium þana saei vas sic cod. Arg.; J. St. Hz. + fareisaeis.—jah] sec. etiam, º gr. omn.] blinds. vasuh þan sabbato. þan þata fani gavaurhta ïesus jah uslauk ïmma augona. aftra þan frehun ïna jah þai fareisaieis. waiva ussaw. ïþ ïs qaþ jah þaim. fani galagida mis ana augona jah gr. omn. post fareisaie.] afþvoh jah saiwa. qeþun þan sumai þize fareisaie. sa manna nist fram guþa. þande sabbate daga ni vitaiþ. sumaih qeþun. waiva mag manna fravaurhts svaleikos taiknins taujan. jah missaqiss antea, Ulf. c. cod. 11 ap. Mi. ποτέ legit.] varþ miþ ïm. qeþunuh du þamma faurþis blindin aftra. þu wa qiþis bi þana ei uslauk þus augona. pr. is, º gr. omn.] ïþ ïs qaþuh. þatei praufetus ïst. ni galaubidedun þan ïudaieis bi ïna. þatei ïs blinds vesi jah nunc, qua particula cum graecum ἄρτι redditum esse videatur, vid. M. IX, 18; J. IX, 25; XVI, 12 (cf. IX, 21) , Ulf. οὖν omisit.] ussewi. unte atvopidedun þans fadrein ïs þis ussaiwandins. jah frehun ïns qiþandans. sau ïst autem, º gr.; caeterum Ulf. c. codd. aliis δέ, an cum aliis οὖν legerit, cum þan utrique particulae respondeat, certo dici non potest.] sa sunus ïzvar. þanei jus qiþiþ þatei blinds gabaurans vaurþi. waiva nu saiwiþ. andhofun þan ïm þai fadrein ïs jah qeþun. vitum þatei sa ïst sunus unsar jah þatei blinds gabaurans varþ. ïþ waiva nu saiwiþ. ni vitum. aþþiau was uslauk ïmma þo augona. veis ni vitum. silba usvahsans J. St. + jct.— vairþai] sic. cod. Arg.; J. B. + varþai.] ïst. ïna fraihniþ. silba bi sik rodjai. þata qeþun þai fadrein ïs. unte ohtedun sis ïudaiuns. juþan auk gaqeþun sis ïudaieis. ei jabai was ïna andhaihaiti xristu. utana synagogais vairþai. duhþe þai berusjos ïs qeþun. þatei usvahsans ïst. silban fraihniþ. atvopidedun þan anþaramma sinþa þana mannan. saei vas blinds. jah qeþun du ïmma. gif hauhein guþa. veis vitum þatei sa manna Ulf. c.

codd. º καὶ εἶπεν— ïk] ego, º gr. omn.— þat-ain] hoc unum, gr. omn. ἕν, sic Rom. IX, 10; Cor. II, VIII, 19; Gal. III, 2 (quo loco = τοῦτο μόνον), cf. Skeir. 38, 23. Caeterum de þatain pro þata ain scripto cf. ad X, 13; caveas autem cum þatainei confundas, quod merum adverbium 0679 est, cum þat-ain substantivi vice fungatur.— vas ïþ] fui verum, gr. ὤν; Goth. c. codd. ἤμην καί.] fravaurhts ïstþanuh andhof jains. jabai fravaurhts ïst. ik ni vait. þat-ain vait ei blinds vas ïþ nu saiwa. 0679 Ulf. º αὐτῷ.] þanuh qeþun aftra. wa gatavida þus. waiva uslauk þus augona. andhof ïm. qaþ ïzvis ju jah ni hausideduþ. tunc, º gr.— moses] editores pro genitivi forma habent, quae aliis locis mosezis est, vid. VII, 23; Mc. XII, 26; L. II, 22; Cor. I, IX, 9; II, III, 7; sed cum Gothi discipulum esse alicui, non alicujus dicere soleant (vid. paulo ante siponeis þamma), aut Ulf. moses pro dativo utitur aut librarius pro mose (V, 46; VII, 22; Mc. IX, 4; L. IX, 33 al.) per errorem moses scripsit.— siponjos sijum] ¶ gr. omn.] wa aftra vileiþ hausjan. ïbai jah jus vileiþ þamma siponjos vairþan. þanuh lailoun ïmma jah qeþun. þu ïs siponeis þamma. ïþ veis moses siponjos sijum. veis vitum þatei du mose rodida guþ. ïþ notanda est particula insolita sede posita, cum enim post unum plurave verba enuntiati locum suum habere soleat, nunc a principio ponitur, sic allis Marc. XII, 25; cf. de raihtis ad Rom. X, 18.] þana ni kunnum waþro ïst. andhof sa manna jah qaþ du ïm. auk ïn þamma sildaleik ïst þatei jus ni ¶ gr.] vituþ waþro ïst. jah uslauk mis augona. vitumuh þan þatei guþ fravaurhtaim ni andhauseiþ. ak jabai was guþblostreis ïst jah viljan ïs taujiþ. þamma hauseiþ. fram aiva ni gahausiþ vas patei uslukiþ was St. + maþedi.] S. + tu.] augona blindamma gabauranamma. nih vesi sa fram guþa. ni mahtedi taujan ni vaiht. andhofun jah qeþun du ïmma. ïn fravaurhtim þu gabaurans varst alls jah þu laiseis unsis. jah usvaurpun ïmma ut. sic cod. Arg.; editt. + galaubeis, vid. ad M. IX, 28.] hausida ïesus þatei usvaurpun ïmma ut jah bigat ïna qaþuh du ïmma. þu gaulaubeis du sunau guþs. particula interrogativa respondens graeco καί in interrogatione ante pronomen collocato, vid. ad L. III, 10, pro quo Goth. aliis locis 0680 jah quoque utitur, vid. Mc. X, 26; L. III, 14; Cor. II, II, 2.] andhof jains jah qaþ. an was ïst. frauja. ei galaubjau du ïmma. qaþ þan ïmma ïesus. jah gasawt ïna hunc. Sch. Ulfilam falso in iis numerat, qui τοῦτον omittunt.] jah saei rodeiþ miþ þus. sa ïst. ïþ ïs qaþuh. galaubja. frauja. jah ïnvait ïna. jah qaþ ïesus. du stauai quidam, º gr. omn., additamentum minus necessarium, cum genitivus fareisaie a þai visandans pendeat.] ïk ïn þamma fairwau qam. ei þai unsaiwandans saiwaina jah þai saiwandans blindai vairþaina. jah hausidedun þize fareisaie sumai þata þai visandans miþ ïmma jah qeþun du ïmma. ïbai jah veis cod. Arg. + qi\ qiþiþ; sic librarius saepius erravit, repetens easdem syllabas in diversis lineis, vid. ad M. V, 31 et L. I, 65; J. VII, 45 (ubi in Skeir. jai\jainai scribitur): saepius id ei etiam in eadem linea accidit, vid. ad XII, 47; XIII, 13; Mc. X, 29; L. VI, 17; cf. ad Cor. II, X, 12.— eiþan\ sic recte jct. editt. et Grim. III, 282, respondet enim simplici particulae οὖν vel ὥστε; male igitur Castill. Cor. I, II, 27 et Mssm. Skeir. 41, 21; 43, 3; 46, 14; 47, 6 ei þan div. ediderunt.] blindai sijum, qaþ ïm ïesus. ïþ blindai veseiþ. ni þau habaidedeiþ fravaurhtais. ïþ nu qiþiþ. þatei St. + dauk, sic vs. sq.] gasaiwam. eiþan fravaurhts ïzvara þairhvisiþ. amen amen qiþa ïzvis. saei ïnn ni atgaggiþ þairh daur vid. ad vs. 1.] ïn gardan lambe ak steigiþ aljaþro. sah hliftus ïst jah vaidedja. ïþ sa ïnngaggands þairh daur hairdeis J. St. + stibna.] ïst lambe. þammuh dauravards uslukiþ. jah þo lamba stibnai ïs hausjand. jah þo svesona lamba Ulf. º πρόβατα.] haitiþ bi namin. jah ustiuhiþ þo. jah þan þo svenosa ustiuhiþ. faura ïm gaggiþ. jah þo lamba ïna Iaistjand. unte kunnun stibna ïs. ïþ framaþjana ni laistjand ak þliuhand faura ïmma. unte ni kunnun þize framaþjane stibna. þo gajukon qaþ ïm ïesus. ïþ jainai ni froþun. wa vas. þatei rodida du sec., J. + am.] Ulf. c. codd. º πρὸ ἐμοῦ.] ïm. þanuh qaþ aftra du ïm ïesus. amen amen qiþa ïzvis. þatei ïk daur þize lambe. allai sva 0681 sec., St. + ïngaggiþ.] managai sve qemun. þiubos sind jah vaidedjans. akei ni hausidedun ïm þo lamba. ïk ïm þata daur. verum, º gr. cf. ad VI, 58.] þairh mik jabai was ïnngaggiþ. ganisiþ jah ïnngaggiþ jah utgaggiþ jah vinja bigitiþ. þiubs ni qimiþ J. St. + faura, sic etiam vs. 15.] nibai ei stilai jah ufsneiþai jah fraqistjai. ïþ ïk qam ei libain aigeina jah managizo aigeina. ïk ïm St. + tliuhiþ.] hairdeis gods. hairdeis sa goda saivala seina lagjiþ faur lamba. ïþ asneis jah saei nist hairdeis. þizei ni sind lamba svesa. gasaiwiþ vulf qimandan jah bileiþiþ þaim lambam jah þliuhiþ. jah sa per elisionem pro kara ïst (cf. XII, 6) , sic þat-ïst, þat-ain, nist pro þata ïst, þata ain, ni ïst; Ulf. omisso verbo substantivo saepius kara solum ponit, vid. M. XXVII, 4; Mc. IV, 38; XII, 14.] vulfs fravilviþ þo jah distahjiþ þo lamba. ïþ sa asneis afþliuhiþ. unte asneis ïst jah ni kar-ïst ïna noscunt—meae, gr. γιγνώσκομαι ὑπὸ τῶν ἐμῶν; caeterum J. St. + kunnon.] vid. ad vs. 11.] þize lambe. ïk ïm hairdeis sa goda jah kann meina jah kunnun mik þo meina. svasve kann mik sic cod. Arg.; J. + þiza vistris, St. + þisa vistris.—ain aveþi] J. St. B. probante Z. + aina veþi; aveþi, quod jam lh. probavit rectum esse, nunc e Cor. I, IX, 7 cognoscitur; idemque locus Schulzium, qui Ulf. αὐλή pro ποίμνη legisse adnotat, erroris arguit, ibi enim quoque aveþi = ποίμνη.] atta jah ïk kann attan jah saivala meina lagja faur þo lamba. jah anþara lamba aih. þoei ni sind þis avistris. jah þo skal briggan. jah stibnos meinaizos hausjand jah vairþand ain aveþi. ains me ipso, pronum esset dicere, Ulf. c. codd. ἀλλ᾽—ἐμαυτοῦ omisisse, sed hoc non verum esse, mis silbin ostendit, quod graeco ἐμαυτοῦ, non ἐμοῦ respondet; neque sic sensum probum mis silbin praeberet. Potius librarius oculis suis a þo af mis ad þo af mis silbin lapsus af mis. akei ïk lag ja þo (ἀπ᾽ ἐμοῦ, ἀλλ᾽ ἐγὼ τίθημι αὐτήν) omisisse dicendus 0682 est, vid. ad Rom. IX, 15. Parum abfuit quin Z. jam verum tetigisset. Lacunae, cujus signum St. post þo habet, in cod. Arg. nullum est vestigium.— at] J. St. B. + bi.] hairdeis. duhþe atta mik frijoþ. unte ïk lagja saivala meina. ei aftra nimau þo. ni washun nimiþ þo af mis silbin. valdufni haba aflagjan þo jah valdufni haba aftra niman þo. þo anabusn nam at dixeruntque, gr. ἔλεγον δέ; Ulf. quamquam cum verss. latt. καί, cui apte— uh respondet, legisse dici potest, tamen nobis c. codd. οὖν legisse videtur, vid. XVI, 18 qeþunuh = ἔλεγον οὖν, cf. ad XVIII, 26.] attin meinamma. þanuh missaqiss aftra varþ miþ ïudaium ïn þize vaurde. qeþunuh managai ïze. ¶ gr. omn. praeter cod. 235.] unhulþon habaiþ jah dvalmoþ. wa þamma hauseiþ. sumaih qeþun. þo vaurda ni sind unhulþon habandins. ïbai mag unhulþo blindaim augona uslukan. varþ þan ïnniujiþa ïn ïairusaulymai jah cod. Arg. a recentiore manu + ubizali.] vintrus vas. jah warboda ïesus ïn alh ïn ubizvai saulaumonis. þanuh birunnun ïna ïudaieis jah Ulf. º αὐτοῖς.] qeþun du ïmma. und wa saivala unsara hahis. jabai þu sijais xristus. qiþ unsis andaugiba. andhof ïesus. qaþ ïzvis. jah ni galaubeiþ. vaurstva þoei ïk tauja ïn namin attins meinis. þo veitvodjand bi B. + meina.] mik. akei jus ni galaubeiþ. unte ni sijuþ lambe meinaize. svasve qaþ ïzvis. lamba meina stibnai meinai hausjand. jah ïk kann þo. jah laistjand mik. jah ïk libain aiveinon giba ïm. jah ni fraqistnand aiv. quod—majus, gr. ὅςς—μείζων, Goth. c. cod. L. Ev. 15 patribus latt. et Vulg.— ni aiv] J. St. B. + jct.; caeterum aiv (unquam) º gr. omn.— þo] has, º gr.] jah ni fravilviþ washun þo us handau meinai. atta meins þatei fragaf mis. maizo allaim ïst. jah ni aiv meus, º gr.— siju] sic cod. Arg.; editt. ÷ sijum; est autem, quam sensus postulat, prima persona dualis numeri, sic infra XVII, 22; cf. ad Mc. X, 39; vid. Grim. I, 840, 1.] Ulf. c. codd. º οὖν.] ainshun mag fravilvan þo us handau attins meinis. ïk jah atta meins ain siju. nemun aftra stainans þai 0683 J. St. B. + him.] ïudaieis. ei vaurpeina ana ïna. andhof ïm ïesus. managa goda vaurstva ataugida ïzvis us attin meinamma. Ulf. c. cod. º λέγοντες.] ïn warjis þize vaurstve staineiþ mik. andhofun ïmma þai ïudaieis. ïn godis vaurstvis ni stainjam þuk ak ïn vajamereins jah þatei þu manna visands taujis þuk silban du guþa. andhof ïm J. St. + þammei.] ïesus. niu ïst gameliþ ïn vitoda ïzvaramma. ïk qaþ. guda sijuþ. jabai jainans qaþ guda. du þaimei blasphemem, gr. βλασφημεῖς, Ulf. c. cod. ap. Mi.] vaurd guþs varþ. jah ni maht ïst gatairan þata gamelido. þanei atta gaveihaida jah ïnsandida ïn þana exspectaveris jabai ni, sic enim Goth. aliis locis graecum εἰ οὐ recte reddere solet, vid. Mc. XI, 26; L. XVI, 11 sq. Cor. I, XV, 13; XVI, 32, aut þande ni J. V, 47; niba=εἰ μή.] fairwu. jus qiþiþ þatei vajamerjau. unte qaþ. sunus guþs ïm. niba taujau vaurstva attins meinis. ni nisi mihi, gr. omn. κἄν μοι μή (οὐ)— þaim vaurstvam galaubjaiþ] Hz. º +— ufkunnaiþ] St. + uskunnaiþ.] galaubeiþ mis. ïþ jabai taujau. niba mis galaubjaiþ. þaim vaurstvam galaubjaiþ. ei ufkunnaiþ jah Ulf. c. cod. º οὖν.— ïna aftra] ¶ gr.— handum] manibus, gr. omn. χειρός praeter cod. q ap. Mi.] galaubjaiþ þatei ïn mis atta jah ik ïn ïmma. sokidedun ïna aftra gafahan jah usïddja us handum ïze. St. + þatei.—jainar] St. + jainak.] jah galaiþ aftra ufar ïaurdanu ïn þana stad. þarei vas ïohannes frumist daupjands. jah salida jainar. pr., Ulf. c. codd. º μέν— gatavida taikne] ¶ gr.] jah managai qemun at ïmma jah qeþun þatei ïohannes gatavida taikne ni ainohun. ïþ allata þatei St. + galaubitedun.—jainar] gr. ante du.] vid. ad M. XXVII, 57.— svistrs] St. 0684 + svisttrs.] qaþ ïohannes bi þana. sunja vas. jah galaubidedun managai du ïmma jainar. vasuh þan sums siuks J. St. B. + fraujin.] lazarus af beþanias us haimai marjins jah marþins svistrs ïzos. vasuh þan marja. soei salboda eius, º gr.] fraujan balsana jah bisvarb fotuns ïs skufta seinamma. þizozei broþar lazarus siuks vas. ïnsandidedun is, sic cod. Arg. et editt., gr. omn. Ἰησοῦς, vid. ad Mc. I. 42.— so] haec, Sch. falso adnotat, Ulf. omittere αὕτη.— þairh þata] per hoc, gr. omn. δι᾽ αὕτῆς (intell. ἀσθενείας); exspectaveris þairh þo (intell. siukein), sed Goth. ad sensum totius enuntiati refert.] þan þos svistrjus ïs du ïmma qiþandeins. frauja sai. þanei frijos. siuks ïst. ïþ ïs gahausjands qaþ. so siukei nist du dauþau ak ïn hauheinais guþs. ei hauhjaidau sunus guþs þairh þata. frijoduh Ulf. º οὖν.— þan] St. + þans.] þan ïesus marþan jah svistar ïzos jah lazarun. ïsve hausida þatei siuks vas. þanuh þan salida ïn þammei vas stada tvans dagans. þaþroh þan afar þata qaþ du siponjam. gaggam ïn ïudaian aftra. St. º +.] qeþun du ïmma þai siponjos. rabbei. nu sokidedun þuk afvairpan stainam ïudaieis. jah aftra gaggis in diem, gr. omn. εν τῇ ἡμέρᾳ, quod gothice est ïn daga, vid. Rom. XIII, 13; cf. ad Eph. VI, 18.] jaind. andhof ïesus. niu tvalif sind weilos dagis. jabai was gaggiþ ïn dag. ni gastiggqiþ. unte liuhaþ þis fairwaus gasaiwiþ. aþþan jabai was gaggiþ ïn naht. gastiggqiþ. unte liuhad nist ïn ïmma. imus, gr. omn. πορεύομαι, gaggam aliis locis graeco ἄγωμεν fere respondet.] þo qaþ jah afar þata qiþiþ du ïm. lazarus frijonds unsar gasaizlep. akei gaggam ei usvakjau ïna. vid. ad M. IX, 24.] sec. is, º gr. omn.— bi slep] de dormitione, gr. omn. περὶ τῆς κοιμήσεως τοῦ ὕπνου; caeterum recentior manus in cod. Arg. pro slep absurde mutavit saeun, vid. ad M. IX, 24.] þanuh qeþun þai siponjos ïs. frauja. jabai slepiþ. hails vairþiþ. qaþuh þan ïesus bi dauþu ïs. ïþ 0685 jainai hugidedun þatei ïs bi slep qeþi. þanuh þan qaþ du ïm ïesus svikunþaba. lazarus gasvalt. jah suis, º gr.] fagino ïn ïzvara ei galaubjaiþ. unte ni vas jainar. akei gaggam du ïmma. þanuh qaþ þomas. saei haitada gr. post dagans.] didimus. þaim gahlaibam seinaim. gaggam jah veis ei gasviltaima miþ ïmma. qimands þan sic cod. Arg. B. Z. + pro ïairusaulymim (Mc. III, 8; VII, 1) ; J. St. + ïairusaulmiam.] ïesus bigat ïna juþan fidvor dagans habandan ïn hlaiva. vasuh þan beþania newa ïairusaulymiam convenerunt circum, gr. alii ἐληλύθεισαν πρὸς τὰς περί, alii ἐληλύθεισαν πρός, quarum lectionum Ulf. neutram secutus esse, sed συνεληλύθεισαν περί legisse videtur, aut sensum gr. non recte perspexit.] svasve ana spaurdim fimftaihunim. jah managai ïudaie gaqemun bi marþan jah marjan ei gaþrafstidedeina ïjos bi þana broþar ïzo. ïþ marþa sunsei hausida þatei ïesus qimiþ. viþraïddja ïna. ïþ marja St. + ïaisuna.—gadauþnodedi] St. + gadauþnodedei.—broþar meins] gr. ante ni.] ïn garda sat. þanuh qaþ marþa du ïesua. frauja. ïþ veseis her. ni þau gadauþnodedi broþar meins. akei jah nu vait ei þiswah þei bidjis guþ. gibiþ þus guþ. qaþ ïzai ïesus. usstandiþ broþar þeins. cod. Arg. Hz. J. St. B. + spedistan.] autem, º gr., contra Ulf. º αὐτῇ.— jah] St. + jak.—þauhjaba] cod. Arg. Hz. Z. + þauhgaba; usitatior forma est þauhjabai, vid. Cor. I, VII, 21; II, IV, 16. Skeir. 44, 15.] qaþ du ïmma marþa. vait þatei usstandiþ ïn usstassai ïn þamma spedistin daga. qaþ þan ïesus. ïk ïm so usstass jah libains. saei galaubeiþ du mis. þauhjaba dauþniþ. libaid. jah wasuh saei libaiþ jah galaubeiþ du mis. ni gadauþniþ aiv. galaubeis þata. qaþ ïmma. jai frauja. ïk galaubida. þatei þu ïs venit, gr. omn. πάρεστι.] xristus sunus guþs sa ïn þana fairwu qimanda. jah þata qiþandei galaiþ jah vopida marjan svistar verum, º gr.] seina þiubjo qiþandei. laisareis qam jah haitiþ þuk. ïþ jaina sunsei hausida. urrais sprauto jah sec. adhuc, º gr.] ïddja du ïmma. niþ-þan nauhþanuh qam ïesus ïn veihsa ak vas nauhþanuh ïn þamma stada. þarei Ulf. c. codd. º καί— greitai] Hz. ÷ 0686 gretai.] gamotida ïmma marþa. ïudaieis þan þai visandans miþ ïzai ïn garda þrafstjandans ïja gasaiwandans marjan þatei sprauto usstoþ jah usïddja ïddjedunuh afar ïzai qiþandans. þatei gaggiþ du hlaiva ei Z. ÷ veseis, vid. Neh. V, 15, 17; VI, 17, 18 veisun. V, 14 veisjau.] greitai jainar. ïþ marja sunsei qam. þarei vas ïesus. gasaiwandei ïna draus ïmma du fotum qiþandei gr. post ïzai, Goth. cum iis libris, quos Sch. citat, non consentit.— gretandans] J. St. B. ÷ greitandans.] du ïmma. frauja. ïþ veiseis her. ni þauh gasvulti meins broþar. þanuh ïesus sunsei gasaw ïja greitandein jah ïudaiuns. þaiei qemun miþ ïzai gretandans. ïnrauhtida ahmin jah ïnvagida sik silban posuerunt, gr. omn. τεθείκατε.] et, º gr.] St. + waiwa.] jah qaþ. war lagidedun ïna. qeþun du ïmma. frauja. hiri jah saiw. jah tagrida ïesus. þaruh qeþun þai ïudaieis. sai. waiva frioda ïna. sumai þan ïze qeþun. niu mahta sa ïzei uslauk augona þamma interpretes falso pro forma nominativi habent; maxime autem erravit Z., qui masculinum ejus nominativi genus esse dicit, quia ufarlagida forma concreta masculina esse non potest, sed femininum est. Qui gothici sermonis gnarus est et graecum textum considerat, cujus ἐπ᾽ αὐτῷ Ulf. adverbio ufaro (superne) reddit, non dubitaturum eum existimamus, staina pro dativo, ufarlagida autem pro forma feminini ad hulundi referendi sumendum esse: et saxo contecta (spelunca) fuit superne, cf. Lye ap. Benz. praef. p. LXVII; cf. M. VI, 6 galukands haurdai claudens porta)=κλείσας τὴν θύραν.] blindin gataujan ei jah sa ni gadauþnodedi. þanuh ïesus aftra ïnrauhtiþs ïn sis silbin gaggiþ du 0687 þamma hlaiva. vasuh þan hulundi jah staina ufarlagida vas ufaro. qaþ ïesus. afnimiþ þana stain. qaþ du ïmma svistar þis dauþins marþa. frauja. ju fuls ïst. fidurdogs auk ïst. qaþ ïzai ïesus. niu qaþ þus ubi fuit, º gr.— uzuhhof] vid. ad Mc. XIV, 44.— ïup] Z. + jup.] þatei jabai galaubeis. gasaiwis vulþu guþs. ushofun þan þana stain. þarei vas. ïþ ïesus uzuhhof J. St. + jct.] augona ïup jah qaþ. atta. aviliudo þus. unte andhausides mis. jah þan ïk vissa þatei sinteino mis andhauseis. akei ïn manageins þizos bistandandeins qaþ. ei galaubjaina þatei þu mik ïnsandides. colligatus, gr. omn. περιεδέδετο.] jah þata qiþands stibnai mikilai hropida. lazaru. hiri ut. jah urrann sa dauþa gabundans handuns jah fotuns faskjam. jah vlits ïs auralja bibundans. qaþ du ïm ïesus. andbindiþ ïna jah letiþ gaggan. sic cod. Arg. vid. ad L. III, 5; St. ÷ ïudaie, J. B. Z. ÷ judaie.] þanuh managai þize judaiei þai qimandans at marjin jah saiwandans. þatei gatavida. galaubidedun J. St. ÷ sumai, vid. ad M. V, 37.] hucusque legitur in cod. Arg.; J. St. e conjectura complentes fareisaieis ediderunt.] ïmma. sumaiþ-þan ïze galiþun du fareisaium jah qeþun du ïm. þatei gatavida ïesus. galesun þan hoc verbo pergitur in cod. Arg.; J. St. e conjectura addunt qam.—ïesus] º gr.] þai auhumistans gudjans jah þai farei . . . ——ïn beþanijin. þarei vas lazarus sa dauþa. þanei urraisida ¶ gr. omn.] us dauþaim ïesus. þaruh gavaurhtedun ïmma nahtamat jainar jah marþa andbahtida. ïþ lazarus J. St. + nardans, cui J. etiam pistikeinis + adnectit.— filugalaubis] tuentur id St. B. Z.; Ih. Ulfil. illustr. praef. p. 6 et Grim. II, 176 pro glossa habent, cujus auctor πιστικῆς male intellectum a πίστις (fides) duxerit et filugalaubs interpretatus sit. Id non verum esse alii docent loci, ubi galaubs 0688 significationem pretiosi habet, vid. Rom. IX, 21 us þamma samin daiga taujan sum du galaubamma kasa (εἰς τιμὴν σκεῦος) sumuþ-þan du ungalaubamma (εἰς ἀτιμίαν) i. e. ex eadem materia facere alterum ad pretiosum vas, alterum autem ad non-pretiosum. Cor. I, VII, 23 vairþa galaubamma usbauhtai sijuþ i. e. pretio magno (τιμῇ) empti estis. Inde apparet filugalaubs graeco πολύτιμος recte respondere.— skufta seinamma] gr. omn. ante fotuns.] vas sums þize anakumbjandane miþ ïmma. ïþ marja nam pund balsanis nardaus pistikeinis filugalaubis jah gasalboda fotuns ïesua jah bisvarb fotuns ïs skufta seinamma. ïþ sa gards fulls varþ hic, º gr. omn.— galevjan ïna] ¶ gr. omn.] daunais þizos salbonais. qaþ þan ains þize siponje ïs. judas seimonis sa ïskariotes. ïzei skaftida sik gr. ante þatuh.—ïna] gr. omn. post vesi.] du galevjan ïna. duwe þata balsan ni frabauht vas ïn·t· skatte jah fradailiþ vesi þarbam. þatuþ-þan qaþ ni þeei ïna þize þarbane kara vesi. ak unte þiubs vas jah arka habaida jah þata ïnnvaurpano pr. J. º +.] bar. qaþ þan ïesus. let ïja. ïn dag gafilhis meinis fastaida þata. ïþ þans unledans sinteino habaiþ º gr. omn.— urraisida] J. St. + urreisida.] miþ ïzvis ïþ mik ni sinteino habaiþ. fanþ þan manageins filu ïudaie þatei ïesus jainar ïst jah qemun autem enim = δέ, cf. Rom. VIII, 10; Cor. I, X, 20.— lazarau] Hz. + lazaru.] ni ïn ïesuis ainis ak ei jah lazaru seweina. þanei urraisida us dauþaim. munaidedunuþ-þan auk þai B. ÷ ïudaie, vid. ad L. III, 5.] auhumistans gudjans ei jah lazarau usqemeina. unte managai ïn þis garunnun ïudaiei jah galaubidedun J. + jct., caeterum gr. omn. º daga (die).] ïesua. ïftumin daga manageins filu. sei qam at dulþai. gahausjandans þatei qimiþ ïesus ïn J. St. + qimands.] ïairausaulymai. nemun astans peikabagme jah urrunnun viþragamotjan ïmma jah hropidedun 0689 osanna. þiuþida sa qimanda ïn namin fraujins þiudans ïsraelis. bigat þan ïesus asilu. gasat ana ïna. svasve ïst gameliþ. ni ogs þus dauhtar sion. sai. þiudans þeins qimiþ sitands ana fulin asilaus. þatuþ-þan ni kunþedun siponjos ïs frumist. ak biþe gasveraiþs vas ïesus. þanuh gamundedun þatei sec. quum, gr. ὅτι.] þata vas du þamma gameliþ. jah þata gatavidedun ïmma. veitvodida þan so managei. sei vas miþ Ulf. c. codd. º καί.— ïddjedun gamotjan] vid. ad Cor. I, IX, 25.— þo] hoc, gr. omn. ante gatavida.] ïmma. þan lazaru vopida us hlaiva jah urraisida ïna us dauþaim. duþþe ïddjedun gamotjan ïmma managei. unte hausidedun ei gatavidedi þo taikn. þanuh þai fareisaieis qeþun du sis misso. saiwiþ Grimm. Gr. IV, 586 male interpretatur, nam þize urrinnandane non ad þiudo pertinet, sed est genitivus quem vocant partitivum: erant autem inter excurrentes quidam gentilium.] þatei ni boteiþ vaiht. sai. so manaseds afar ïmma galaiþ. vesunuþ-þan sumai þiudo þize urrinnandane Ulf. c. codd. º οὖν.] ei ïnviteina ïn þizai dulþai. þai atïddjedun du filippau þamma fram beþsaeida galeilaie jah bedun ïna qiþandans. frauja. vileima ïesu gasaiwan. gaggiþ filippus jah qiþiþ du andraiïn jah aftra andraias jah filippus qeþun du ïesua. ïþ ïesus andhof ïm qiþands. qam weila ei sveraidau sunus vid. ad L. I, 23.] mans. amen amen qiþa ïzvis. nibai kaurno waiteis gadriusando ïn airþa gasviltiþ. silbo ainata aflifniþ. ïþ jabai gasviltiþ. manag akran bairiþ. saei frijoþ saivala seina. fraqisteiþ ïzai. jah saei ¶ gr.— þaruh] Ulf. º καί, 0690 nisi fortasse pro sa legendum est jah.—visan habaiþ] esse habet, i. e. erit, vid. ad L. VI, 25.— jah] sec. et, º gr.— mis] sec. J. St. + mik.] fiaiþ saivala seina ïn þamma fairwau. ïn libainai aiveinon bairgiþ ïzai. jabai mis was andbahtjai. mik laistjai. jah þarei ïm ïk. þaruh sa andbahts meins visan habaiþ. jah jabai was mis andbahtiþ. sveraiþ ïna atta. nu saivala meina gadrobnoda. jah wa qiþau atta. nasei mik us þizai weilai. akei ¶ gr. omn.] duþþe qam ïn þizai weilai. atta. hauhei namo þeinata. qam þan stibna us himina. jah hauhida jah Ulf. c. cod. º καί.] aftra hauhja. managei þan. sei stoþ gahausjandei. qeþun þeiwon vairþan. sumai qeþun. aggilus du St. + faurwaus; caeterum quod Sch. adnotat. Ulf. τούτου omittere, errat.] ïmma rodida. andhof ïesus jah qaþ. ni ïn meina so stibna varþ ak ïn ïzvara. nu staua ïst þizai manasedai. omnia, gr. πάντας.] nasedai. nu sa reiks þis fairwaus usvairpada ut. jah ïk jabai ushauhjada af airþai. alla atþinsa J. St. + wa.] du mis. þatuþ-þan qaþ bandvjands. wileikamma dauþau skulda gadauþnan. andhof ïmma so managei. veis hausidedum ana vitoda. þatei xristus sijai du aiva. jah waiva þu qiþis þatei skulds ïst ushauhjan sa sunus mans. was ïst sa sunus mans. qaþ þan du ïm ïesus. nauh leitil mel liuhaþ ïn ïzvis ïst. gaggiþ þande liuhaþ habaiþ. ei riqiz ïzvis ni gafahai. jah saei gaggiþ ïn riqiza. ni vait. B. + galiþ.] waþ gaggiþ. þande liuhaþ habaiþ. galaubeiþ du liuhada ei sunjus liuhadis vairþaiþ. þata rodida Ulf. º δέ.] iesus jah galaiþ jah gafalh sik faura ïm. sva filu ïmma taikne gataujandin ïn andvairþja ize ni galaubidedun St. Hz. + esaejins.] ïmma. ei þata vaurd esaeiïns praufetaus usfullnodedi. þatei qaþ. frauja. was galaubida hauseinai unsarai. jah arms fraujins wamma andhuliþs varþ. duþþe ni mahtedun galaubjan. unte aftra 0691 corda, gr. omn. καρδίαν.] qaþ esaeias. gablindida ïze augona jah gadaubida ïze hairtona. ei ni gaumidedeina augam jah froþeina hairtin jah gavandidedeina jah ganasidedjau ïns. þata qaþ esaeias. þan saw vulþu ïs jah editt. + synagogei; cod. Arg. synagogeinusvaurpanai: apparet librarium ni omisisse, cognito errore addidisse, sed ita ut cum litteram n jam scriptam videret, eam ad ni pertinere et i modo se omisisse putans, alterum n non repeteret. Dativus utique in n desinit: synagogein L IV, 16, 20, 28; synagogen Mc. I, 23, 29.] rodida bi ïna. þanuh þan sveþauh jah us þaim reikam managai galaubidedun du ïmma. akei faura gr. omn. post manniska.—manniska] humanam, gr. omn. ἀνθρώπων.] fareisaium ni andhaihaitun. ei us synagogein ni usvaurpanai vaurþeina. frijodedun auk mais hauhein manniska þau hauhein guþs. ïþ ïesus hropida jah qaþ. saei galaubeiþ du mis. ni galaubeiþ du mis ak du J. St. + sandjandin.] J. + vizai.] þamma sandjandin mik. jah saei saiwiþ mik. saiwiþ þana sandjandan mik. ïk liuhad ïn þamma fairwau sec., editt. addunt ni, cujus voculae in cod. Arg. nullum vestigium invenitur, neque a librario, sed ab ipso interprete omissum esse, codices ii, quibuscum saepissime consentit, probant.— manased] pr., cod. Arg. + mananased; cf. adix, 41.] qam. ei wazuh saei galaubjai du mis. ïn riqiza ni visai. jah jabai was meinaim hausjai vaurdam jah St. + þara.] galaubjai. ïk ni stoja ïna. nih þan qam ei stojau manased ak ei ganasjau manased. saei frakann mis jah ni andnimiþ vaurda meina. habaid þana stojandan sik. vaurd þatei rodida. þata stojiþ ïna ïn J. e conjectura complet atgaf.] spedistin daga. unte ïk us mis silbin ni rodida. ak saei sandida mik atta. sah mis anabuns at . . . ——qaþ. cod. Arg. Hz. J. St. B. + vitadu.] ni allai hrainjai sijuþ. biþeh þan usþvoh fotuns ïze jah nam vastjos seinos. anakumbjands. cod. Arg. + laisareisareis, non uti Ih. Z. dicunt laisareissareis, cf. ad IX, 41.— frauja] Ulf. º καί.] aftra qaþ du ïm. vitudu. wa gatavida ïzvis. jus vopeid mik. laisareis jah frauja. vaila qiþiþ. ïm auk Ulf. º ἐγώ.] jabai nu usþvoh ïzvis fotuns frauja jah laisareis. jah jus skuluþ ïzvis misso þvahan fotuns. sic, gr. omn. καί, vid. ad XV, 9.] J. + viþa.] du frisahtai auk atgaf ïzvis ei svasve ïk gatavida ïzvis. sva jus taujaiþ. amen amen qiþa ïzvis. nist skalks maiza fraujin seinamma nih apaustaulus maiza þamma sandjandin sik. þande þata vituþ. quos (pronomen interrogativum), gr. οὕς.— þata gamelido] gr. ante usfulliþ.] audagai sijuþ. jabai taujiþ þata. ni bi allans ïzvis qiþa. ïk vait. warjans gavalida. ak ei usfulliþ vaurþi þata gamelido. saei matida miþ mis hlaib. ushof ana mik fairzna seina. fram himma qiþa ïzvis hunc quem, gr. ἐάν τινα.] faurþizei vaurþi. ei biþe vairþai. galaubjaiþ þatei ïk ïm. amen amen qiþa ïzvis. saei andnimiþ þana þanei ïk ïnsandja. mik andnimiþ. ïþ saei mik andnimiþ. andnimiþ þana sandjandan mik. þata qiþands ïesus ïndrobnoda ahmin jah veitvodida jah qaþ. amen amen qiþa þzvis. þatei ains ïzvara galeveiþ mik. þanuh sewun du sis misso þai siponjos þagkjandans. bi warjana qeþi. vasuh þan anakumbjands ains þize siponje ïs ïn barma ïesuis. þanei frijoda ïesus. bandviduh þan þamma seimon paitrus du sic, º gr.] fraihnan. was vesi. bi þanei qaþ. anakumbida þan jains sva ana barma ïesuis qaþuh ïmma. frauja. sic cod. Arg.; J. St. + seimon iskariotau, B. seimonis ïskariotau recte, vid. XII. 4. nam nostro loco nullus gr. Σκαριώτῃ legit, quam mutilam formam supra quidam habent.] was ïst. andhof ïesus. sa ïst. þammei ïk ufdaupjands þana hlaif giba. jah ufdaupjands þana hlaif gaf ïudin 0693 seimonis skariotau. jah afar þamma hlaiba þan galaiþ ïn jainana satana. qaþ þan du ïmma ïesus. þatei taujis. tavei sprauto. þatuh þan ainshun ni vissa þize anakumbjandane. duwe qaþ ïmma. Ulf. c. codd. º γάρ.— ei unte] quod quia, gr. ἐπεί (cod. D ὅτι); aut alterutrum est glossa in textum illata (cf. ad L. V, 35) , aut Ulf. ὅτι particulam ab ἐδόκουν pendentem bis et ante et post sententiam interjectam posuit, sic Cor. II, V, 1 vitum þatei, jabai airþeina unsara gards gatairada. ei gatimrjon us guþa habam; cf. Mc. XII, 19.— þaurbeima] J. St. + þaurbeimai.—gibau] dem, gr. omn. δῷ.] sumai mundedun ei unte arka habaida ïudas. þatei qeþi ïmma ïesus. bugei þizei þaurbeima du dulþai Ulf. c. cod. r. ap. Mi. º οὖν.] aiþþau þaim unledam ei wa gibau. biþe andnam þana hlaib jains. suns galaiþ ut. vasuh þan nahts. sec. tum, º gr. omn. nec in gothica versione recte se habere existimamus, nam correlationem particularum, quae in tam minutis sermonis membris adhibita satis inepta videtur, etiamsi ferremus, tamen ferri non potest, quod alterum þan (tum) non primum, quem sic debet (Cor. II, XII, 10) , locum in enuntiato obtinet. Quod post prius þan gr. οὖν legunt, id fortasse a quodam in margine per þan redditum, deinde autem a librario codicis Arg., quia post illud þan poni non posset, alieno loco in textum illatum est.] igitur, º gr. omn., Ulf. c. Brix.] þan galaiþ ut. qaþ þan ïesus. nu gasveraids varþ sunus mans jah guþ hauhiþs ïst ïn ïmma. jabai nu tempus, º gr.— ïk gagga] ¶ gr.] guþ hauhiþs ïst ïn ïmma. jah guþ hauheiþ ïna ïn sis jah suns hauhida ïna. barnilona. nauh leitil mel miþ ïzvis ïm. sokeiþ mik. jah svasve qaþ du ïudaium. ei þadei ïk gagga. jus ni maguþ qiman. ego, º gr.] jah ïzvis qiþa nu. anabusn niuja giba ïzvis ei frijoþ. ïzvis misso sve ïk frijoda ïzvis. þei jah jus frijoþ est forma non passivi, sed medii, vid. Grim. I. 855, 2 uti atsteigadau M. XXVII, 42; Mc. XV, 32. lausjadau M. XXVII, 43; faianda 0694 Rom. IX. 19; liugandau Cor. I, VII, 9, gavasjada XV, 54; vaurkjada II, IV, 17; ustiuhada VII, 10.] misso ïzvis. bi þamma uf kunnanda allai. þei meinai siponjos sijuþ. jabai friaþva habaid miþ izvis tunc, º gr. omn.— andhafjands—qaþ] respondens—dixit, gr. ἀπεκρίθη αὐτῷ ὁ Ἱησοῦς, cum Goth. nullus liber consentit; cf. XVIII, 5.— ïk] ego, º gr.— laisteis] Ulf. c. codd. º μοί.] misso. þanuh qaþ du ïmma seimon paitrus. frauja. wad gaggis. andhafjands ïesus qaþ. þadei ïk tunc, º gr. omn.— paitrus] gr. omn. post ïmma.—nu] St. º +.] gagga. ni magt mik nu laistjan. ïp biþe laisteis. þaruh paitrus qaþ du ïmma. frauja. duwe ni mag þuk Ulf. c. codd. º αὐτῷ.— þei] quod, º gr.— þu] tu, º gr. omn.— mik] gr. omn. post kunnan.—afaikis kunnan] abnegas novisse = ἀρνήσῃ, vid. ad Cor. I, IX, 25.— þrim sinþam] J. St. + jct.] laistjan nu. saivala meina faur þuk lagja. andhof ïesus. saivala þeina faur mik lagjis. amen amen St. + gtoha.] qiþa þus. þei hana ni hrukeiþ. unte þu mik afaikis kunnan þrim sinþam. ni ïndrobnai ïzvar hairto. essent, º gr. omn.] galaubeiþ du guþa jah du mis galaubeiþ. ïn garda attins meinis saliþvos managos sind. aþþan niba et enim, gr. omn. καί, sic vs. 7.— gagga] Ulf. c. codd. º καί.— þaruh] ibi, º gr. Caeterum Hz. + þarei.—sijuþ] gr. omn. post jus.] veseina. aiþþau qeþjau du ïzvis. gagga manvjan stad ïzvis. jah þan jabai gagga. manvja ïzvis stad. aftra qima jah franima ïzvis du mis silbin. ei þarei ïm ïk. þaruh sijuþ jah jus. jah þadei ïk gagga. tunc, º gr. omn.] kunnuþ jah þana vig kunnuþ. þaruh qaþ ïmma þomas. frauja. ni vitum waþ gaggis jah waiva magum þana vig kunnan. qaþ ïmma ïesus. ïk ïm sa vigs jah sunja jah libains. ainshun ni qimiþ at gr. omn. post meinana, caeterum Z. + kundedeiþ.—ïna] pr. St. + ïnna.—gasaiwiþ] videtis, gr. omn. ἑωράκατε, Ulf. c. Brix.] attin niba þairh mik. ïþ kunþedeiþ mik aiþþau kunþedeiþ jah attan meinana. jah þan fram himma verum, º gr. omn.— filippus] gr. omn. post ïmma; caeterum St. + philippus.—þatuh] hoc, gr. omn. καί.] kunnuþ ïna jah gasaiwiþ ïna. ïþ filippus qaþuh du þmma. frauja. augei unsis þana attan. þatuh ganah 0695 tunc, º gr. omn.— vas] fui, gr. omn. εἰμί.] unsis. þaruh qaþ ïmma ïesus. svalaud melis miþ ïzvis vas. jah ni ufkunþes mik. filippu. saei gasaw mik. gasaw attan. jah waiva þu qiþis. augei unsis þana attan. niu galaubeis þatei ïk ïn attin jah atta ïn mis ïst. þo vaurda. þoei ïk rodja ïzvis. af mis silbin ni rodja. ak atta. saei ïn mis ïst. sa verum si—mihi, sine sensu et cave cum B. Ulf. in libro suo εἰ δὲ διὰ τὰ ἔργα μὴ πιστεύετε legisse credas. Zahnii mirabilis interpretandi ratio, ni quod post jabai ponendum fuisset, ab interprete propter euphonicum ordinem verborum (?) ante galaubeiþ collocatum esse, si quibus non probatur, ii non sunt vituperandi, modo ne locum corruptum esse opinentur (vid. Ribbeck, Neues Jahrb. der Berlin. Gesellschaft, etc. I. p. 41) ; potius sic statuendum est, Ulf. verborum graecorum sensum non probe curantem, negationem eo loco posuisse, ubi ponere solet, h. l. autem non debebat. Per similem errorem lapsus est L. VIII. 12. Junius sensui consulere cupiens edidit ïþ jabai ni (L. X, 6) , ïn þize vaurstve galaubeiþ mis] taujiþ þo vaurstva. galaubeiþ mis þatei ïk ïn attin jah atta ïn mis. ïþ jabai ïn þize vaurstve ni sic cod. Arg.; J. St. ÷ galaubeiþ.—attin] Ulf. c. codd. º μοῦ.] galaubeiþ mis. amen amen qiþa ïzvis. saei galaubeid mis. þo vaurstva. þoei ïk tauja. jah ïs taujiþ jah maizona þaim taujiþ. unte ïk du attin gagga. jah þatei wa bidjiþ ïn namin meinamma. þata me, º gr.] ¶ gr. omn., sic vs. 23.] tauja ei hauhjaidau atta ïn sunau. jabai wis bidjiþ mik ïn namin meinamma. ïk tauja. jabai mik frijoþ. anabusnins meinos fastaid. jah ïk bidja attan. jah anþarana parakletu gibiþ ïzvis. ei sijai miþ ïzvis in cod. Arg. signi, quo n indicatur, vestigium nullum vidimus; fortasse ipse Ulf. erravit, πνεῦμα neutrius forma deceptus.— ïs] is, º gr. omn.] du aiva. ahma sunjos. þanei so manaseiþs ni mag niman. unte ni saiwiþ ïna. nih kann ïna. ïþ jus kunnuþ ïna. unte ïs miþ ïzvis visiþ jah ïn ïzvis ïst. ni leta ïzvis viduvairnans. qima at ïzvis. sec., J. + saijiþ.] nauh leitil. jah so manaseiþs mik ni þanaseiþs saiwiþ. ïþ jus saiwiþ mik. þatei ïk liba. jah jus St. + uf kannaiþ.] libaiþ. ïn jainamma daga ufkunnaiþ jus þatei ïk ïn attin meinamma jah jus ïn mis jah ïk ïn ïzvis. J. St. ÷ habaiþ.—gabairhtja] B. + gabairhta.] saei habaid anabusnins meinos jah fastaiþ þos. sa ïst saei frijoþ mik. jah þan saei frijoþ mik. tunc, º gr. omn.— frauja] Ulf. c. codd. º καί.] frijoda fram attin meinamma. jah ïk frijo ïna jah gabairhtja ïmma mik silban. þaruh qaþ ïmma ïudas. ni sa ïskarjotes. frauja. wa varþ ei unsis munais gabairhtjan þuk silban ïþ þizai manasedai ni. vid. ad vs. 15.— jah] sec. et, º gr. omn.] andhof ïesus jah qaþ du ïmma. jabai was mik frijoþ jah vaurd mein fastaiþ. jah atta meins frijoþ verum, º gr. omn.— frioþ] J. ÷ frijoþ, St. + frjioþ.] ïna. jah du ïmma galeiþos jah saliþvos at ïmma gataujos. ïp saei ni frioþ mik. þo vaurda meina ni fastaiþ. jah þata vaurd. þatei hauseiþ. nist mein ak þis sandjandins mik attins. þata rodida ïzvis at pro eo Ih. Z. gamauneiþ vel gamaneiþ emendare voluerunt; sed maudjan et gamaudjan etiam leguntur Skeir. p. 47, 6; 50, 12. cf. maudeins 47, 5.] ïzvis visands. aþþan sa parakletus. ahma sa veiha. þanei sandeiþ atta ïn namin meinamma. sa ïzvis Z. + ni.] laiseiþ allata jah gamaudeiþ ïzvis allis. þatei qaþ du ïzvis. gavairþi bileiþa ïzvis. gavairþi mein giba ïzvis. ni svasve so manaseþs gibiþ. ïk giba ïzvis. ni ïndrobnaina ïzvara hairtona nih faurhtjaina. vos, º gr. omn. vid. ad L. XVII, 6.— ïk] sec. ego, º gr.] hausideduþ ei ïk qaþ ïzvis. galeiþa jah qima at ïzvis. jabai frijodedeiþ mik. aiþþau jus faginodedeiþ St. + ïzis.] ei ïk gagga du attin. unte atta meins maiza mis ïst. jah nu qaþ ïzvis. faurþizei vaurþi. ei biþe vairþai. 0697 Ulf. º γάρ.— bigitiþ] invenit, gr. ἔχει.] galaubjaiþ. þanaseiþs filu ni maþlja miþ ïzvis. qimiþ saei þizai manasedai reikinoþ jah ïn mis ni ego, º gr. omn.— meinana] meum, º gr. omn. vid. ad Cor. I, VII, 16.] bigitiþ vaiht. ak ei ufkunnai so manaseþs þatei ïk frijoda attan meinana jah svasve anabaud mis atta sva tauja. urreisiþ. gaggam þaþro. ïk ïm veinatriu þata sunjeino. jah atta meins vaurstvja ïst. bonum, º gr. omn., Ulf. e locis parallelis M. VII, 19 et L. III, 9 addidisse videtur.] all taine ïn mis unbairandane akran goþ usnimiþ ïta. jah all akran bairandane gahraineiþ ïta. ei J. St. + ni.] managizo akran bairaina. ju jus hrainjai sijuþ ïn þis vaurdis. þatei rodida du ïzvis. visaiþ ïn mis jah ïk ïn ïzvis. sve sa veinatains ni mag akran bairan af sis silbin. niba ïst ana veinatriva. svah nih jus. verum, º gr. omn.— sva] sic, gr. οὗτος, quos J. St. B., sa edentes, secuti sunt.] niba ïn mis sijuþ. ïk ïm þata veinatriu. ïþ jus veinatainos. saei visiþ ïn mis jah ïk ïn ïmma. sva Z. + gataursniþ.—galisada] colligitur, gr. omn. συνάγουσι, hanc lectionis diversitatem Sch. indicare voluisse videtur, adnotans, Ulf. c. gr. αὐτό pro αὐτά legere, sed Ulf. pronomen omnino omittit.— ïnbranjada] sic cod. Arg. et editt. + pro ïnbrannjada, vid. Cor. I, XIII, 3 gabrannjaidau, Skeir. 42, 1 gabrannidaizos, Calend. p. 26 gabrannidai, cf. urrannjan a rinnan profectum.] bairiþ akran manag. þatei ïnuh mik ni maguþ taujan ni vaiht. niba saei visiþ ïn mis. usvairpada at, º gr. omn. praeter cod. 11 ap. Mi.— þatawah þei] St. + þata waþei, sic vs. 16.] ut sve veinatains jah gaþaursniþ jah galisada jah ïn fon galagjand jah ïnbranjada. aþþan jabai sijuþ ïn mis. jah vaurda meina ïn ïzvis sind. þatawah þei vileiþ. bidjiþ. jah vairþiþ ïzvis. ïn þamma pr., J. B. + frijode.—svah] sic, 0698 gr. omn. καὶ (κἀγώ); sic XVII, 18 et sva XIII, 15. Ca

eterum J. St. ÷ sva.] hauhiþs ïst atta meins. ei akran manag bairaiþ. jah vairþaiþ meinai siponjos. svasve frijoda mik atta. gr. omn. ante ïn.] svah ïk frijoda ïzvis. visaiþ ïn friaþvai meinai. jabai anabusnins meinos fastaid. sijuþ ïn friaþvai St. ÷ faheds; sic XVI, 24] meinai. svasve ïk anabusnins attins meinis fastaida jah visa ïn friaþvai ïs. þata rodida ïzvis ei faheþs ego, º gr. omn. praeter cod. g. ap. Mi.] meina ïn ïzvis sijai jah faheds ïzvara usfulljaidau. þata ïst anabusns meina ei frijoþ ïzvis misso a gr. omn. (praeter cod. X ap. Mi.) ad μείζονα relatum (majorem hoc amorem), cum Ulf. ad ταύτης referat (majorem hoc amore), ἀγάπης legisse videtur.— faur] J. St. + faura.] svasve ïk frijoda ïzvis. maizein þizai friaþvai manna ni habaiþ. ei was saivala seina lagjiþ faur frijonds ego, º gr. omn.] seinans. jus frijonds meinai sijuþ. jabai taujiþ. þatei ïk anabiuda izvis. þanaseiþs ïzvis ni qiþa skalkans. unte skalks ni vait wa taujiþ ïs frauja. ïþ ïk ïzvis qaþ frijonds. unte all þatei hausida at attin meinamma. sec., Ulf. c. codd. º καὶ ἔθηκα ὑμᾶς.— du aiva] in aeternum, º gr. omn.— þatawah þei] vid. ad vs. 7.— bidjaiþ] St. + bidjaþ.] gakannida ïzvis. ni jus mik gavalideduþ. ak ïk gavalida ïzvis ei jus snivaiþ jah akran bairaiþ jah akran ïzvar du aiva sijai. ei þatawah þei bidjaiþ attan ïn namin meinamma. gibiþ ïzvis. þata priorem vobis, gr. omn. πρῶτον ὑμῶν; caeterum notandum est fruman, quod comparativus non est forma, sed significatione, sic auhuma ( = ὑπερέχων) Philipp. II, 3.] anabiuda ïzvis ei frijoþ ïzvis misso. jabai so manaseds ïzvis fijai. kunneiþ ei mik fruman ïzvis proprios, gr. omn] τὸ ἴδιον.] fijaida. jabai þis fairwaus veseiþ. aiþþau so manaseds svesans frijodedi. aþþan unte us þamma fairwau ni sijuþ. ak ïk gavalida ïzvis us þamma fairwau. duþþe fijaid ïzvis so manaseþs. gamuneiþ þis vaurdis þatei ïk qaþ du ïzvis. nist skalks maiza fraujin seinamma. jabai mik vrekun. jah ïzvis vrikand. 0699 J. St. + sandjandin.] jabai mein vaurd fastaidedeina. jah ïzvar fastaina. ak þata allata taujand ïzvis ïn namins meinis. unte Hz. + ni.] ni kunnun þana sandjandan mik. nih qemjau jah rodidedjau du ïm. fravaurht ni habaidedeina. ïþ ¶ gr. omn.— mik] pr. me, º gr.] nu ïnilons ni haband bi fravraurht seina. saei mik fijaiþ. jah attan meinana fijaiþ. ïþ þo vaurstva ni gatavidedjau ïn ïm. þoei anþar ainshun ni gatavida. fravaurht ni habaidedeina. ïþ nu jah gasewun St. + þaþa.—gamelido] J. + melido.—arvjo] J. St. B. + arujo.] mik jak fijaidedun jah mik jah attan meinana. ak ei usfullnodedi vaurd þata gamelido ïn vitoda ïze. ei St. + sai.] fijaidedun mik arvjo. aþþan þan qimiþ parakletus. þanei ïk ïnsandja ïzvis fram attin. ahman sunjos. ïzei ¶ gr. omn.] fram attin urriniþ. sa veitvodeiþ bi mik. jah þan jus veitvodeiþ. unte fram fruma miþ mis sijuþ. þata rodida ïzvis ei ni afmarzjaindau. us gaqumþim dreiband ïzvis. akei qimiþ weila ei sawasuh ïzei usqimiþ ïzvis þuggkeiþ hunsla saljan guþa. jah þata taujand. unte ni ufkunþedun attan nih mik. akei þata rodida eorum, º gr. omn. praeter cod. 11 ap. Mi., qui cum sequens αὐτῶν, a nostro per þize redditum, omittat, veremur ne alterutrum e margine in textum illatum sit, cf. ad XIII, 29; L. V, 35.] ïzvis. ei biþe qimai so weila ïze. gamuneiþ þize. þatei ïk qaþ ïzvïs. ïþ þata ïzvis fram fruma ni qaþ. unte miþ ïzvis vas. ïþ nu gagga du þamma sandjandin mik. jah ainshun us ïzvis ni fraihniþ mik. waþ obduravit, Ulf. πεπώρωκεν (XII, 40) pro πεπλήρωκεν legit.] ¶ gr.— parakletus] St. + paracletus.—jabai] sec. J. + gabai.] gaggis. akei unte þata rodida ïzvis. gauriþa gadaubida ïzvar hairto. akei ïk sunja ïzvis qiþa. batizo ïst ïzvis ei ïk galeipau. unte jabai ïk ni galeiþa. þarakletus ni qimiþ at ïzvis. aþþan jabai gagga. sandja ïna du ïzvis. jah qimands ïs gasakiþ þo manaseþ bi fravaurht jah bi garaihtiþa jah bi staua. hoc, º gr. omn. et apud Goth. maxime 0700 offendit; nisi ad similitudinem locorum Mc. IX, 23; L. I, 62; IX, 46 dictum est, quod ut sit veremur; quia þata illis locis ubique habet, quo referatur, h. l. autem non habet, neque in gr. est ejus ullum vestigium: delendum est tanquam mendum librarii propter sequens þatei, cf. ad Cor. II, X, 12.] bi fravaurht raihtis þata. þatei ni galaubjand du mis. ïþ bi garaihtiþa. þatei du attin meinamma gagga jah ni þanaseiþs saiwiþ mik. ïþ bi staua. þatei sa reiks þis fairwaus afdomiþs varþ. nauh Z. + anavairhto.] ganoh skal qiþan ïzvis. akei ni maguþ frabairan nu. ïþ þan qimiþ jains. ahma sunjos. briggiþ ïzvis ïn allai sunjai. nih þan rodeiþ af sis silbin ak sva filu sve hauseiþ. rodeiþ jah þata anavairþo gateihiþ ïzvis. jains mik hauheiþ. unte us meinamma nimiþ jah gateihiþ ïzvis. all þatei aih atta. mein adhuc, º gr. omn.— ïk] ego, º gr.] ïst. duhþe qaþ þatei us meinamma nimiþ jah gateihiþ ïzvis. leitil nauh jah ni saiwiþ mik. jah aftra Ulf. c. codd. 7 et x ap. Mi. º αὐτοῦ.— ei] ut, gr. omn. καί, Ulf. autem ita loquitur, ut de more suo sermonem variet, cf. L. VI, 37, ubi nisi cum codd ἵνα pro καὶ οὐ legit, eamdem ob causam, quam indicavimus, ei pro jah posuit.] leitil jah gasaiwiþ mik. unte ïk gagga du attin. þaruh qeþun us þaim siponjam du sis misso. wa ïst þata þatei qiþiþ unsis. leitil ei ni saiwiþ mik jah aftra leitil jah gasaiwiþ mik. jah þatei ïk gagga du vid. ad X, 20.] verum, º gr.— ïesus vissuh] ¶ gr. omn.] attin. qeþunuh þata wa sijai þatei qiþiþ. leitil. ni vitum wa qiþiþ. ïþ ïesus vissuh þatei vildedun ïna fraihnan jah qaþ ïm. bi þata sokeiþ miþ ïzvis misso. þatei qaþ. leitil jah ni saiwiþ mik. jah aftra 0701 sec., Ulf. c. codd. º δέ.] leitil jah gasaiwiþ mik. amen amen qiþa ïzvis þei greitiþ jah gaunoþ jus ïþ manaseþs faginoþ. jus natus est (puer), gr. omn. γεννήσῃ (puerum mulier).— ni þanaseiþs ni] vid. ad VIII, 42.] saurgandans vairþiþ. akei so saurga ïzvara du fahedai vairþiþ. qino þan bairiþ. saurga habaid. unte qam weila ïzos. ïþ biþe gabauran ïst barn. ni panaseiþs ni gaman þizos aglons faura fahedai. gr. omn. post jus.—saurga] gr. ante auk; quod autem Sch. Goth. in eorum numerum refert, qui νῦν μέν pro μὲν νῦν legant, erravit.] unte gabaurans varþ manna ïn fairwau. jah pan jus auk nu saurga habaiþ. ïþ aftra saiwa ïzvis jah sic cod. Arg.; St. Z. + þiswaþei.] faginoþ ïzvar hairto. jah þo fahed ïzvara ni ainshun nimiþ af ïzvis. jah ïn jainamma daga mik ni fraihniþ vaihtais. amen amen qiþa ïzvis þatei þiswah þei bidjiþ attan ïn namin meinamma. gibiþ vid. ad XV, 11.] ïzvis. und hita ni beduþ ni vaihtais ïn namin meinamma. bidjaiþ jah nimiþ ei faheþs ïzvara sijai sed, º gr.— panuh] tunc, gr. omn. ὅτε.—ïzvis] sec., gr. omn. post rodja.] usfullida. þata ïn gajukom rodida ïzvis. akei qimiþ weila. þanuh ïzvis ni þanaseiþs ïn gajukom rodja. ak andaugiba bi attan gateiha ïzvis. ïn jainamma daga ïn namin meinamma bidjiþ. jah ni sed, gr. omn. γάρ, quod tamen Goth. per ak reddit etiam Eph. II, 10.] qiþa ïzvis. þeï ïk bidjau attan bi ïzvis. ak silba atta frijoþ ïzvis. unte jus mik frijodeduþ jah galaubideduþ vid. ad Mc. XIV, 44.— atïddja] St. + attiddja.] þatei ïk fram guþa urrann. uzuhïddja fram attin jah atïddja ïn pana fairwu. aftra bileiþa tunc, º gr. omn.— qeþun] Ulf. c. codd. º αὐτῷ.— gajukono] J. St. + gajukno.] þamma fairwau jah gagga du attin. þaruh qeþun þai siponjos ïs. sai. nu andaugiba rodeis jah gajukono utr. tu, º gr. omn.— þuk was] ¶ gr. 0702 omn.— fraihnai] Z. + frahnai.] ni ainohun qiþis. nu vitum ei þu kant alla jah ni þarft ei þuk was fraihnai. bi þamma galaubjam J. B. + him.] dissipetur, gr. omn. σκορπισθῆτε.— seina] haec forma, quam Z. in seinaim mutare malebat, nobis genitivus pronominis reciproci esse videtur, uti L. VII, 32; du seina autem elliptice dictum est, uti L. XIX, 7 du frav urhtis mans, vid. ad L. VIII, 49.] þatei þu fram guþa urrant. andhof ïm ïesus. nu galaubeiþ. sai. qimiþ weila jah nu qam ei J. St. + fairwau.] distahjada warjizuh du seina jah mik ainana bileiþiþ. jah ni ïm ains. unte atta miþ mis ïst. þata rodida ïzvis. þei ïn mis gavairþi aigeiþ. ïn þamma fairwau aglons habaid. akei þrafsteiþ ïzvis. ïk elevavitque, vid. ad XVIII, 26 et ad Mc. XIV, 44.— ei] Ulf. c. codd. º καί.] gajiukaida þana fairwu. þata rodida ïesus uzuhhof augona seina du himina jah qaþ. atta. qam weila. hauhei þeinana sunu. ei sunus þeins hauhjai þuk. svasve atgaft ïmma vere, jam Z. recte animadvertit, sunja esse adverbium, cf. alja, sic etiam L. IX, 27 sunja secundum gr. (ἀληθῶς) pro adverbio haberi potest.] valdufni allaize leike ei all þatei atgaft ïmma. gibai ïm libain aiveinon. soh þan ïst so aiveino libains. ei kunneina þuk ainana sunja guþ jah þanei ïnsandides ïesu xristu. ïk þuk hauhida ana gr. omn. post vesi; Ulf. c. verss.] airþai. vaurstv ustauh. þatei atgaft mis du vaurkjan. jah nu hauhei mik. þu atta. at þus silbin ¶ gr. omn.] þamma vulþau. þanei habaida at þus. faurþizei sa fairwus vesi. gabairhtida þeinata namo mannam. þanzei atgaft mis us þamma fairwau. þeinai vesun jah mis atgaft ïns. jah þata vaurd þeinata gafastaidedun. 0703 Ulf. c. codd. º καὶ ἔγνωσαν.] nu ufkunþa ei alla. þoei atgaft mis. at þus sind. unte þo vaurda. þoei atgaft mis. atgaf ïm. jah eis nemun bi sunjai þatei fram þus urrann jah galaubidedun þatei þu mik ïnsandides. ïk bi ïns bidja. ni bi þo manaseþ bidja ak bi þans þanzei atgaft mis. unte þeinai sind. jah meina alla quos, gr. ᾧ.] þeina sind jah þeina meina jah hauhiþs ïm ïn þaim. ni þanaseiþs ïm ïn þamma fairwau. ïþ þai ïn þamma fairwau sind. jah ïk du þus gagga. atta veiha. fastai ïns ïn namin þeinamma. þanzei atgaft mis ei sijaina ain svasve vit. þan vas miþ ïm ïn þamma fairwau. ïk fastaida ïns ïn namin þeinamma. þanzei atgaft mis. gafastaida. jah ainshun us ïm ni fraqistnoda niba sa sunus fralustais. ei þata gamelido usfulliþ vaurþi. ïþ nu du þus gagga jah þata rodja ïn manasedai. ei habaina fahed St. + sa.—ni ïm] gr. ante us.] meina usfullida ïn sis. ïk atgaf ïm vaurd þeinata. jah so manaseþs fijaida ïns. unte ni sind us þamma fairwau. svasve ïk us þamma fairwau ni ïm. ni bidja ei usnimais ïns us þamma fairwau ak ei bairgais ïm faura þamma unseljin. us þamma fairwau ni sind. svasve ïk us þamma fairwau ni ïm. Ulf. c. codd. º σοῦ.] vid. ad XV, 9.— manased] J. St. ÷ manaseþ.] veihai ïns ïn sunjai. vaurd þeinata sunja ïst. svasve mik ïnsandides ïn manaseþ. svah ïk ïnsandida gr. post eis.] Ulf. º καί.— vaurda] verba, gr. omn. λόγου.] ïns ïn þo manased. jah fram ïm ïk veiha mik silban. ei sijaina jah eis veihai ïn sunjai. aþþan ni bi þans bidja ainans ak bi þans galaubjandans þairh vaurda ïze du mis. ei allai ain sijaina svasve þu. atta. ïn mis jah ïk ïn þus. ei jah þai ïn uggkis ain sijaina. ei so manaseþs galaubjai þatei þu mik editt. ÷ sijum, vid. ad X, 30. Mc. X, 39.] sec., Ulf. º ἵνα.] ïnsandides. jah ïk vulþu. þanei gaft mis. gaf ïm ei sijaina ain svasve vit ain siju. ïk ïn ïm jah þu ïn mis. ei sijaina ustauhanai du ainamma jah kunnei so manaseþs þatei þu mik ïnsandides jah frijodes quod, gr. οὕς.— ïm ïk] sic cod. 0704 Arg.; Z. ÷ ïk ïm.] ïns svasve mik frijodes. atta. þatei atgaft mis. viljau ei þarei ïm ïk jah þai sijaina miþ mis. ei saiwaina vulþu meinana. þanei gaft mis. unte frijodes mik faur gaskaft fairwaus. atta garaihta. jah so manaseþs þuk ni ufkunþa. ïþ ïk þuk kunþa jah þai ufkunþedun þatei þu mik ïnsandides. jah sec., sic cod. Arg., vid. ad Mc. I, 42.] gakannida ïm namo þeinata jah kannja ei friaþva. þoei frijodes mik. ïn ïm sijai jah ïk ïn ïm. þata qiþands ïesus usïddja miþ siponjam seinaim ufar rinnon þo kaidron. þarei vas aurtigards. ïn þanei J. St. B. ÷ levjands, in cod. Arg. ga supra lineam scriptum est.] galaiþ ïesus jah siponjos ïs. vissuh þan jah ïudas sa galevjands ïna þana stad. þatei ufta gaïddja Z. + mit.—skeimam] sic cod. Arg. pro qua lectione Zahnii conjectura skeinam probabilis videtur, ut skeina a skeinan verbo (L. IX, 29; XVII, 24; Cor. II, IV, 6) formatum sit.] ïesus jainar miþ siponjam seinaim. ïþ ïudas nam hansa jah þize gudjane jah fareisaie andbahtans ïddjuh jaindvairþs miþ skeimam jah haizam jah veþnam. ïþ ïesus vitands alla þoei qemun ana ïna respondentes—dixerunt, gr. ἀπεκρίθησαν.— þaruh] tunc, º gr. omn.] usgaggands ut qaþ ïm. wana sokeiþ. andhafjandans ïmma qeþun. ïesu þana nazoraiu. þaruh qaþ ïm 0705 ïesus. ïk ïm. stoþuh þan jah ïudas sa levjands ïna miþ ïm. þaruh sve qaþ ïm. þatei ïk ïm. galiþun gr. omn. ante þaþroh.] ïbukai jah gadrusun dalaþ. þaþroh þan ïns aftra frah. wana sokeiþ. ïþ eis qeþun. ïesu þana nazoraiu. St. + gaggam.] sic cod. Arg.; Hz. et editt. atgaft (dedisti) c. gr. omn. (δέδωκας).] andhof ïesus. qaþ ïzvis þatei ïk ïm. jabai nu mik sokeiþ. letiþ þans gaggan. ei usfullnodedi hic—nomine, gr. ἦν δὲ ὄνομα τῷ δούλῳ: caeterum Z. ÷ sa.] þata vaurd þatei qaþ. ei þanzei atgaf mis. ni fraqistida ïze ainummehun. ïþ seimon þaitrus habands hairu uslauk ïna jah sloh þis auhumistins gudjins skalk jah afmaimait ïmma auso taihsvo. sah þan haitans vas namin malkus. þaruh qaþ ïesus du þaitrau. lagei þana hairu ïn fodr. stikl þanei gaf mis atta. niu drigkau þana. þaruh hansa jah sa þusundifaþs jah andbahtos hic, º gr.— kajafin] (Massm. Skeir. p. 59 ÷) errore librarii pro kajafins scriptum esse suspicatur, sed errat ipse vir doctus, nam sic Gothi dativo pro genitivo uti solent.— þis ataþnjis] J. St. + þiza taþnjis; veram lectionem jam Maresh. p. 408 commendavit.] ïudaie undgripun ïesu jah gabundun ïna jah gatauhun ïna du annin frumist. sa vas auk svaihra kajafin. saei vas auhumists veiha þis ataþnjis. vazuh þan kajafa. saei garaginoda ïudaium. cod. Arg. + prus, nunquam hoc nomen per compendium scribitur, nec si scriberetur, signum notae deesse deberet; cf. Cor. II, XI, 5.— miþïnngalaiþ] St. + miþïggalaiþ.] þatei batizo ïst. ainana mannan fraqistjan faur managein. þaruh laistida ïesu seimon paitrus jah anþar siponeis. sah þan siponeis vas kunþs þamma gudjin. jah miþïnngalaiþ miþ ïesua ïn J. St. + paitrus.] rohsn þis gudjins. ïþ paitrus stoþ at daurom uta. þaruh usïddja ut sa siponeis anþar. saei vas verum, º gr. omn.— ïs qaþ] ¶ gr. omn.] kunþs þamma gudjin. jah qaþ dauravardai jah attauh ïnn paitru. þaruh qaþ jaina þivi so dauravardo St. + standans, sic vs. 22.— jah] ult., Z. º +.] du paitrau. ïbai jah þu þize siponje ïs þis mans. ïþ ïs qaþ. ni ïm. þaruh stoþun skalkos jah andbahtos haurja vaurkjandans. unte kald vas. jah varmidedun sik. jah þan vas miþ ïm paitrus semper, gr. πάντες.] standands jah varmjands sik. ïþ sa auhumista gudja frah ïesu bi siponjans ïs jah bi laisein ïs. andhof ïmma ïesus. ïk andaugjo rodida manasedai. ïk sinteino laisida ïn gaqumþai jah ïn gudhusa. þarei sinteino ïudaieis gaqimand. jah þiubjo ni rodida vaiht. wis mik fraihnis. fraihn þans hausjandans. J. St. + þana.—qiþandin ïmma] ¶ gr.— standands] vid. ad vs. 18.— slah lofin] J. St. + jct.— svau] J. St. B. + svah.] wa rodidedjau du ïm. sai. þai vitun. þatei qaþ ïk. ïþ þata qiþandin ïmma sums andbahte Ulf. º αὐτῷ.] standands gaf slah lofin ïesua qaþuh. svau andhafjis þamma reikistin gudjin. andhof ïesus jabai tunc, º gr.— gabundanana] J. St. + gabundana.] ubilaba rodida. veitvodei bi þata ubil. aiþþau jabai vaila. duwe mik slahis. þanuh ïnsandida ïna J. St. B. + paitraus.—vas] gr. omn. ante seimon.—ïþ] sec. verum, º gr.— ïs afaiaik] ¶ gr.— ne] minime, º gr. omn.] annas gabundanana du kajafin þamma maistin gudjin. ïþ seimon paitrus vas standands jah varmjands sik. þaruh qeþun du ïmma. niu jah þu þize siponje þis ïs. ïþ ïs afaiaik jah qaþ. ne. ni ïm. hicque, pro saei (qui); a Grim. III. 23 sq. et a nobis (ad Mc. II, 11 et Cor. I, XVI, 13) observatum est, uh encliticam particulam idem quod 0707 jah significantem notiones singulas et nuntiata copulare; nunc discimus, eam ad pronomen demonstrativum additam relativum efficere, sic L. II, 37; XVI, 20; XVII, 12; Cor. I, XV, 1: Philem. II. cf. M. XXVII, 57. Praeterea sah etiam pro καὶ αὐτός vel καὶ οὗτος (L. II, 37, sq. VIII, 44; XVII, 16; XIX, 2) aliisque particulis copulativis ponitur, cf. M. XXVII, 44 (δέ), J. X, 20; XVI, 18 (οὖν). καί ubi etiam significat, per uh reddi natura particulae ipsa vetitum esse videtur, si exceperis svah = οὕτως καί Cor. I, XV, 22; II, VIII, 6. Eph. V, 24 pro quo etiam sva jah dicitur Cor. II, I, 5; VIII, 11; X, 7; Col. III, 13; Thess. I, IV, 14.— ïk] gr. omn. ante þuk; St. º +] qaþ sums þise skalke þis maistins gudjins. sah niþjis vas. þammei afmaimait paitrus auso. niu þuk 0707 pr. ii, º gr. omn.— ak] Ulf. c. codd. º ἵνα.] saw ik ïn aurtigarda miþ ïmma. þaruh aftra afaiaik paitrus. jah suns hana hrukida. ïþ eis tauhun ïesu fram kajafin ïn praitoriaun. þanuh vas maurgins. ïþ eis ni ïddjedun ïn praitoria. ei ni bisaulnodedeina ak matidedeina pasxa. þaruh atïddja ut peilatus du ïm jah qaþ. wo vrohe bairiþ ana nos, º gr. omn.— atgebeima þus] ¶ gr. omn.] þana mannan. andhofun jah qeþun du ïmma. nih vesi sa ubiltojis. ni þau veis atgebeima pus ïna. Z. º +.— eis] ii, º gr. omn. postulante sensu, ut videtur; fortasse illatum est e codice, ubi pro. Ἰουδαῖοι legebatur ἐκεῖνοι; alterutrum igitur abundat, cf. ad L. V, 35; J. XIII, 29; XVI, 4; Cor. I, XV, 19; cf. tamen Mc. I, 16 ubi Ulf. c. codd. broþar ïs þis seimonis legit.] þaruh qaþ ïm peilatus. nimiþ ïna jus jah bi vitoda ïzvaramma stojiþ ïna. ïþ eis qeþunuh du ïmma domini, gr. Ἰησοῦ.] ïudaieis. unsis ni skuld ïst usqiman manne ainummehun. ei vaurd fraujins usfullnodedi. þatei qaþ Ulf. º οὖν.] bandvjands wileikamma dauþau skulda gasviltan. galaiþ ïn praitauria aftra peilatus jah vopida ïesu Ulf. c. codd. αὐτῷ.— abu] i. e. ((.....)) f-u, abne.] qaþuh ïmma. þu ïs þiudans ïudaie. andhof ïesus. abu þus silbin þu þata qiþis þau anparai þus qeþun St. + vaite.] bi mik. andhof peilatus. vaitei ïk ïudaius ïm. so þiuda þeina jah gudjans anafulhun þuk mis. wa gatavides. ¶ gr.— usdaudidedeina] cod. Arg. editt. + usdaudedideina, syllabis de et di errore librarii transpositis, sic Gal. IV, 11. arbaidedidjau pro arbaididedjau, cf. L. XIV, 29.] andhof ïesus. þiudangardi meina nist us þamma fairwau. ïþ us þamma fairwau vesi meina þiudangardi. aiþþau andbahtos meinai usdaudidedeina. ei ni galeviþs vesjau ïudaium. ïþ nu þiudangardi J. St. + jct.— andhafjands] respondens. gr. omn. ἀπεκρίθη.— veitvodjau] Z. + veidvodjau.—stibnos meinaizos ¶ gr. omn.] meina nist þaþro. þaruh qaþ ïmma peilatus. an nuh þiudans ïs þu. andhafjands ïesus. þu qiþis ei þiudans ïm ïk. ïk du þamma gabaurans ïm jah du þamma qam ïn þamma fairwau ei veitvodjau sunjai. tunc, º gr. omn.— so] haec, º gr.— qiþands] Ulf. º πάλιν.— ïm] J. St. ÷ du ïm.] wazuh saei ïst sunjos. hauseiþ stibnos meinaizos. þanuh qaþ ïmma peilatus. wa ïst so sunja. jah ut, º gr. omn. praeter cod. o ap. Mi.— fraletau ïzvis] ¶ gr.] þata qipands galaiþ ut du ïudaium jah qaþ ïm. ïk ainohun fairino ni bigita ïn þamma. ïþ ïst biuhti ïzvis ii, º gr. omn.— sah] hic, º gr. omn. caeterum J. St. ÷ sa.] ei ainana ïzvis fraletau ïn pasxa. vileidu nu ei fraletau ïzvis þana þiudan ïudaie. ïþ eis hropidedun aftra allai qipandans. ne þana ak barabban. sah þan vas sa barabba vaidedja. panuh þan nam peilatus ïesu jah usblaggv. jah þai gadrauhteis usvundun vippja us þaurnum jah galagidedun ïmma St, + jct.] ana haubid jah vastjai paurpurodai gavasidedun ïna jah qeþun. hails þiudans ïudaie. jah gebun ïmma inveni, gr. omn. εὑρίσκω.] slahins lofin. atïddja aftra ut peilatus jah qaþ ïm. sai. attiuha ïzvis ïna ut ei viteiþ þatei ïn ïmma ¶ gr.— sa ïst] hic est, gr. omn. ἴδε.] ni ainohun fairino bigat. þaruh usïddja ut ïesus bairands þana þaurneinan vaip jah þo paurpurodon ¶ gr. omn., caeterum J. St. B. ÷ fairino.] vastja jah qaþ ïm. sa ïst sa manna. þaruh biþe sewun ïna þai maistans gudjans jah andbahtos. 0709 hropidedun qiþandans. ushramei ushramei ïna. qaþ ïm peilatus. nimiþ ïna jus jah hramjiþ. ïþ ïk St. + viþoþ.—guþs sunu] ¶ gr.] fairina ïn ïmma ni bigita. andhofun ïmma ïudaieis. veis vitoþ aihum. jah bi þamma vitoda unsaramma Ulf. º οὖν.] skal gasviltan. unte sik silban guþs sunu gatavida. biþe gahausida peilatus þata vaurd. mais cur in hac forma F. et Z. offensi sint, nescimus, vid. L. II, 47 et gavaurdi Cor. l, XV, 33.] ohta sis jah galaiþ ïn praitauria aftra jah qaþ du ïesua. waþro ïs þu. ïþ ïesus andavaurdi ni gaf tunc, º gr.— þuk] sec., St. 0710 + þu.] ïmma. þaruh qaþ ïmma peilatus. du mis ni rodeis. niu vaist þatei valdufni aih ushramjan þuk jah Z. + jupaþro.—habaid] J. St. B. ÷ habaiþ.] valdufni aih fraletan þuk. andhof ïesus. ni aihtedeis valdufnje ainhun ana mik. nih vesi þus atgiban sic cod. Arg.; St. Z. + sahwazuh.] ïupaþro. duhþe sa galevjands mik þus maizein fravaurht habaid. framuh þamma sokida peilatus fraletan ïna. ïþ ïudaieis hropidedun qiþandans. jabai þana fraletis. ni ïs frijonds kaisara. sawasuh haec (verba), gr. τοῦτον (τὸν λόγον).] ïzei þiudan sik silban taujiþ. andstandiþ kaisara. þanuh peilatus hausjands þize——