ANNOTATIONES

(a) Motus non dicitur esse in aliquo genere ex eo, etc. Nota, quod Scotus ponit hoc notabile, ut doceat modum sustinendi quantitatem non distingui a se quanta, et relationem omnem esse eamdem rem cum fundamento, quam tamen sententiam ipse non tenet, ut annotavimus supra. Et quando dicit, quod omnis res mundi est ad aliquid, concedi potest realiter et denominative,sed falsum est formaliter, et quidditative, ut ipse ostendit in 1. d. 3. q. 5. contra Henricum, et in 2. d. q. 5. ad primum principale.

( ) In ad aliquid non est per se motus. Nota, quod differentia est inter actionem, mutationem, et motum : quoniam mutatio et motus continent duos terminos, a quo, et ad quem, ut patet in hoc 5. text. 7. Actio autem per se, non continet nisi terminum ad quem ; et si continet terminum a quo, hoc est per accidens , quatenus scilicet concurrit cum mulatione, quae duos terminos concernit ; quod autem est per se, potest absolvi ab eo, quod est per accidens, atque ita potest actio reperiri sine mutatione, et motu, quod patet ex D. Aug. 6. de Trinit. cap. 1. ubi inquit, quod si ignis esset aeternus, et splendor qui ab igne diffunditur, esset aeternus, atque adeo splendor ignis esset per se terminus actionis ab aeterno ; et tamen non esset terminus mutationis nec per se, nec per accidens, quia non transisset positive de non esse ad esse. Idem patet per aliud exemplum D. August. 10. de Trinit. cap. 31 : Si pes esset ab aeterno in pulvere semper, ei subesset vestigium, quod quidem esset causatum a pede,alque adeo si ita esset,vestigium esset per se terminus actionis, et non esset per se terminus mutationis. Ex quo sequitur, quod omnis forma coaeva suo subjecto, et realiter distincta ab ipso est per se terminus actionis, et tamen non est per se terminus mutationis, quoniam alias subjectum esset simul sub utroque extremorum, scilicet sub non esse et ess'ceformae^nam,cum mutatio sit habitudo inter extrema, et habitudo esse nequeat sine extremis, et fiat mutatio in instanti, in eodem instanti temporis esset subjectum sub utroque extremorum.

Ex hoc sequitur primo, quod res cujuscumque Praedicamenti potest esse per se terminus actionis distinctae ab actione alterius Praedicamenti, exceptis actione et passione. Tum, quia res unius Praedicamenti est essentialiter, et realiter distincta a re alterius Praedicamenti, et per consequens res unius Praedicamenti non accipit esse per actionem terminatam ad rem alterius Praedicamenti, sed per propriam actionem, excepta actione, quae non est terminus actio -nis, quia tunc esset processus in infinitum. Tum, quia omne quod accipit esse de novo, accipit esse per actionem immediate terminatam ad ipsum, res autem cujuslibet Praedicamenti accipit esse de novo.

Secundo, sequitur quod relatio accipit esse per propriam actionem, hoc est, per actionem terminatam ad ipsammet relationem, quia cum relatio accipit esse, vel ergo per actionem terminatam ad absolutum, hoc est, ad fundamentum vel terminum ; non per actionem terminatam ad terminum ; quia actio, quae non attingit subjectum alicujus formae, non attingit illam formam, sed actio, quae est ad terminum, non attingit subjectum relationis oppositae : ergo non attingit relationem oppositam. Tum, quia actio cujuscumque agentis limitati concernit certam distantiam agentis ad effect um: sed unum correlativum non concernit certam distantiam alterius correlativi: ergo non accipit esse per productionem ipsius, nec per actionem terminatam ad fundamentum. Tum,quia relatio accipit esse de novo post generationem fundamenti. Tum, quia formae contrariae non accipiunt esse per eamdem actionem numero ; sed idem fundamentum refertur ad diversos terminos contrariis respectibus, sicut eadem quantitas est aequalis respectu unius,et inaequalis respectu alterius, qui sunt duo respectus contrarii. Similiter eadem qualitas est similis et dissimilis respectu diversorum ; sequitur ergo quod relatio non accipit esse immediate per actionem fundamenti, nec termini, sed per propriam actionem.

Tertio, sequitur quod fundamentum cui noviter advenit relatio, necessario mutatur in adventu relationis. Et ad Aristotelem qui in hoc 5. videtur dicere oppositum,scilicet quod sine mutatione fundamenti, ipsum fundamentum factum est simile alteri, dico, quod mutari est dupliciter : Uno modo, ad se : alio modo ad alterum. Primo modo, est in absolutis. Secundo modo, in respectivis ; et primo modo intelligit Aristoteles quod secundum relationem non est mutatio in subjecto, vel fundamento. (O) Omne ubi sit quantitas, etc. Nota primo, quod ubi est circumscriptio corporis locali a circumscriptione loci procedens. Per hanc autem circumscriptionem possumus intelligere tria : Primo ipsam circumscriptionem activam loci quatenus intelligitur active a loco procedere. Secundo, possumus intelligere ipsam circumscriptionem passivam, ut passive est actus corporis circumscripti. Tertio, possumus intelligere quoddam esse relictum in corpore a loco circumdante, nec ut est actus effective procedens a loco, nec ut est passio locali , sed ut est quidam actus inhaerens mobili, capiens diversitatem et distinctionem a loco circumdante locatum, non tamen consideratur, ut est effective ab illo, et ut sic est genus.

Nota secundo, quod terminus motus localis est duplex : quidam intrinsecus, qui acquiritur mobili tanquam subjecto : et quidam extrinsecus, etilleest ipse locus: locus enim non acquiritur mobili, nisi sicut mensura extrinseca, quia locus est in lo--

cante, non in locato : tamen ipse motus denominatur a loco, communiter enim appellamus istum motum, motum localem : et una causa est, quia locus est nobis notior quam ubi. Alia causa est, quia locus est undique corpori locato adaequatus, sicut si esset forma sibi inhaerens.

Nota tertio, quod aliter est in motu locali, et aliter in aliis motibus : quoniam in aliis motibus terminus acquiritur quantum ad suum esse formale partialiter : quoniam terminus habet partem et partem, licet acquisitam esse cujuslibet partis sit in instanti. In motu autem locali, licet terminus extrinsecus, scilicet locus, acquiratur partibiliter , quia habet partem et partem, cum sit ultima superficies corporis continentis, quae divisibilis est, cum sit quantitas, tamen terminus intrinsecus motus localis, scilicet ipsum ubi, cum non sit, nisi quidam respectus extrinsecus adveniens, causatus a loci circumscriptione activa, acquiritur in instanti, non quod ejus acquisitio, seu ejus via acquisitiva, qui est motus, sit in instanti, quia motus est in tempore : sed ipsum ubi acquiritur in ins. tanti , hoc est, suum acquisitum esse fit in instanti. Quod patet, quia variatur ad variationem ipsius loci, atque adeo cum mobile in quolibet instanti sit in alio, et alio loco, adeo quod non est dare instans in quo mobile, nec aliqua pars mobilis sit in eodem loco, sicut prius, aliter quiesceret in tempore intermedio : sequitur quod sicut in quolibet instanti locus est alius, et alius, ita in quolibet instanti sit aliud, et aliud abi. Ubi ergo quantum ad suum esse formale impartibiliter acquiritur ; tamen quantum ad esss fundamentale, scilicet quantum ad ipsum locum partibiliter acquiritur ; nec oportet quod in omni motu terminus intrinsecus partibiliter acquiratur. Quod dico, propter motum localem, quoniam in aliis est bene dare terminum intrinsecum partibiliter acquisitum, via tamen ad ubi partibilis est , quam partialitatem habet ex spatio, super quod est motus, ut patet 6. hujus. Et si dicas : nuli lum in instanti acquisitum, est terminus motus, dico, quod verum est, sumendo ly acquisitum pro acquisitione primaria ; ut si dicamus, cujus acquisitio est in instanti, ipsum non est terminus motus, hoc est verum ; sumendo autem acquisitionem pro acquisito esse, non est verum. Et si iterum dicas : ergo motus localis non differt a mutatione, quoniam per te terminus motus acquiritur in instanti, licet ejus via sit in tempore, ita dicam de generatione, quod via acquisitiva formae substantialis est in tempore ; ejus autem introductio, et acquisitum esse est in instanti. Dico, quod quantum ad hoc non est differentia, sed in hoc, quod motus est a subjecto in subjectum, mutatio autem a non subjecto in subjectum, ut generatio, vel a subjecto in non subjectum, ut corruptio. Vel dicas, quod differentia est quantum ad aliquos terminos motus, quoniam in motu terminus acquiritur partibiliter, vel quoad terminum intrinsecum, vel saltem quoad terminum extrinsecum, ut in motu locali. Forma autem substantialis, quae est terminus generationis non sic, sed impartibiliter acquiritur. Et etiam est differentia, quia generationem, et corruptionem semper praecedit alteratio, non sic autem oportet in quolibet motu, licet aliquando contingat in quibusdam.

Ad ( ) aliam in agere,etc. dico, quod non, etc. Nota, quod ita dici posset de situ et habere, quod etsi in eis inveniatur contrarietas , haec tamen non est conditio sufficiens ad motum, praeterquam quod contrarietas, quae invenitur in Praedicamentis Situs et Habere, provenit ratione locorum, atque adeo hujusmodi positiones, scilicet jacere, et stare. Item, et illis modis esse vestitum vel nudum, non acquiruntur per se per motum, sed omnes illae diversitates consequuntur loci mutationem ; quod sic videre licet. Nam si quaeratur, quo pacto ex jacente aliquis factus est stans, non alia dabilis est ratio, quam quod aut totum corpus, aut partes corporis locum mutavere, ex qua mutatione secuta est diversitas situs, et idem proportionabiliter dicendum est de modis Habere.