Acta Benedicti Pp. XVI 991

quoniam tu mecum es... » (Ps 23 [22], 1. 4). Verus est pastor Qui novit quoque

viam quae per mortis vallem transit; Ille qui etiam per iter extremae solitu-

dinis, in quo nemo me comitari potest, mecum ambulat et ducit me ad hoc

iter transeundum: Ipsemet hoc iter percurrit, descendit in regnum mortis,

vicit eam et rediit ut nos comitaretur et certiores faceret nos simul secum

transitum invenire posse. Conscientia, qua novi exsistere Eum, qui etiam in

morte me comitatur et virga et baculo suo me consolatur, ita ut mala non

timeam (cfr Ps 23 [22], 4): haec erat nova spes quae super vitam credentium

exoriebatur.

7. Iterum redeamus oportet ad Novum Testamentum. In capite unde-

cimo Epistulae ad Hebraeos (v. 1) quandam repperimus definitionem fidei

quae hanc virtutem arte cum spe coniungit. Huius propositionis de praecipuo

verbo inde a Reformatione discussio suscipitur inter exegetas, quae hodie

viam aperire videtur ad communem interpretationem. In praesens hoc prae-

cipuum verbum sine versione relinquimus. Huiusmodi propositio ita sonat:

« Fides est hypostasis rerum sperandarum; probatio rerum quae conspici ne-

queunt ». Iuxta sententiam Patrum et theologorum Medii Aevi perspicuum

erat verbum Graecum t< po* rsari| Latine vertendum esse sub voce substan-

tiae. Idcirco Latina textus versio, antiqua in Ecclesia exorta, ita profertur:

«Est autem fides sperandarum substantia rerum, argumentum non apparen-

tium ». Fides enim est « substantia » rerum quae sperantur; probatio rerum

quae videri nequeunt. Thomas Aquinas,4 philosophicae traditionis usurpans

verba in qua reperitur, ita rem explanat: « fides est habitus mentis, quo in-

choatur vita aeterna in nobis, faciens intellectum assentire non apparenti-

bus ». Ideo conceptus « substantiae » mutatus est eo quod per fidem, initiali

modo, dicere possemus « in germine » - proinde secundum « substantiam » -

inesse iam in nobis res quae sperantur: omnia, veram vitam. Et sane quoniam

eadem iam res adest, haec praesentia rei quae eveniet edit quoque certitudi-

nem: haec « res » ventura in mundo externo nondum visibilis apparet; atta-

men, eo quod, uti initialem et dynamicam realitatem, eam intra nos porta-

mus, iam nunc quaedam innuitur eiusdem perceptio. Secundum Lutherum,

cui Epistula ad Hebraeos paulum placebat, conceptus « substantiae » modo

quo ille fidem percipiebat, fundamento omnino carebat. Hac de causa vocem

hypostasim/substantiam non sensu obiectivo (de re in nobis exsistente), sed

4 Summa Theologiae II-IIae, q. 4, a. 1.