Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale1004

iterum discernendum est ad se ipsum intellegendum, initium a propriis ca-

piens fundamentis. Hac de re hic tantummodo quaedam summatim praebere

possumus. Ante omnia quaerendum est: quid vere sibi vult « progressio »; quid

promittit et quid non promittit? Iam XIX saeculo vigebat reprehensio fiduciae

progressui datae. XX saeculo Theodorus W. Adorno quaestionem fiduciae

progressioni traditae efficaci significavit modo: progressio, si diligentius in-

spiceretur, ea esset quae a funda ad ingens pyrobolum pervenit. Nunc sane

haec est progressionis pars quae non est celanda. Aliis verbis: evidens reddi-

tur duplex progressionis ratio. Sine dubio, ea novas praebet boni possibilita-

tes, sed etiam ingentes patefacit possibilitates mali - possibilitates quae

antea non exsistebant. Nos omnes testes facti sumus quo pacto in manibus

erroneis progressio fieri possit et facta sit reapse terribilis in malo progressio.

Si technicae progressioni non respondet in ethica formatione hominis pro-

gressio, in corroborando homine interiore (cfr Eph 3, 16; 2 Cor 4, 16), tunc

ea non est progressio, sed quaedam in hominem atque in mundum minatio.

23. Quod ad duo pertinet magna argumenta « rationis » et « libertatis »,

hic possunt solummodo hae commemorari quaestiones quae cum illis nectun-

tur. Revera ratio magnum est homini donum Dei, atque victoria rationis

super irrationalitatem propositum est etiam fidei christianae. Sed quando

ratio vere imperat? Quando a Deo seiungitur? Quando pro Deo caeca est

facta? Ratio dominandi et operandi iam estne tota ratio? Si progressio ut

vere sit progressio morali indiget humanitatis proventu, ratio igitur domi-

nandi et operandi instanter per apertionem rationis ad salutiferas vires fidei

similiter est integranda, ad discrimen inter bonum et malum. Hoc modo

tantum ratio fit vere humana. Fit humana solummodo si apta est quae viam

voluntati significet, et ad hoc idonea est solummodo si ultra se ipsam inspicit.

Alioquin condicio hominis, cum inter materialem facultatem et iudicii cordis

absentiam sit disparitas, illi et creato comparat periculum. Hoc modo in

argumento libertatis, oportet memoretur humanam libertatem concursum

semper poscere variarum libertatum. Hic concursus tamen suum non potest

assequi propositum, si communi non decernitur intrinseca norma mensurae,

quae fundamentum est nostrae libertatis et finis. Id nunc simplici dicamus

modo: homo indiget Deo, aliter sine spe manet. Progressionibus inspectis

aetatis modernae, sententia sancti Pauli principio memorata (Eph 2, 12) per-

quam realis apparet et vera. Nullum igitur est dubium quin « regnum Dei »