324 APPENDIX III.

(Ad 4 . ) Sed responsionem absolute negativam efflagitat dubium 4.

Cum enim agatur de hominibus solo nomine christianis, qui ab hac

vita sine baptismo decesserunt, omnino non licet ecclesiasticas quascum-

que exequias pro iisdem celebrare ; quod vel ex ipso Rituali Romano

aperte colligitur. Et sane exequiarum ceremoniae et ritus adhibentur

tamquam vera religionis mysteria, christianae pietatis signa et fidelium

mortuorum saluberrima suffragia. His igitur ceremoniis et ritibus, ve-

luti candelarum incensione et precum recitatione, honestare funus ho-

minum absque baptismo, ideoque extra catholicam Ecclesiam mortuo-

rum, perinde est ac ipso facto profiteri quod homines isti possint esse

in loco salutis. Alio insuper ex capite improbantur eiusmodi exequiae

a presbytero catholico celebratae, quia nimirum important communi-

cationem in divinis cum infidelibus vel haereticis manifestis. Cum vero

convivium, quod nuncupant tezkar habeatur tamquam pars exequiarum

ipsarum, sequitur nequaquam licere interesse, multoque minus bene-

dicere eidem convivio, si celebretur pro defuncto notorie haeretico, ve l

non baptizato, vel alias indigno ecclesiasticis exequiis.

(Ad 5.) Quod si illicitum est sacras exequias hominum extra ca-

tholicam Ecclesiam demortuorum celebrare, illicitum quoque est prae-

stationem illam quocumque nomine exigere vel recipere, de qua insti-

tuitur dubium 5. Profecto vetat naturalis ipsa iustitia, ne presbyter

catholicus stipendium exigat, vel tamquam sibi debitum recipiat pro

religiosa functione, cui se denegavit, quamque proinde minime exe-

quutus est. Sed praeterea graviter peccaret ratione scandali cum, re-

cipiendo stipendium, censeatur ex vulgi opinione persolvisse exequias.

(Ad 6 . ) Non minus illicitum est christianis obtestari et iurare p e r

nomen Deocce, de quo iuramento dubium 6. movetur. Quodcumque

enim sit etymon vocabuli Deocce, certum atque exploratum est voca-

bulum hoc in communi loquendi usu significare spiritum magiae, nempe

diabolum mendacii patrem. Unde consequens fit, illos qui per nomen

Deocce iurant, cultum latriae diabolo adhibere. Nam, ut ait Angelicus

Doctor, cultus latriae adhibetur ei cuius testimonium iurando invocatur.

Et ideo praecipitur Exodi 2 3 . « P e r nomen externorum deorum non

» iurabitis. » Intentio autem qua christiani hoc vocabulum ad Deum

verum forte referrent, eos a peccato nullatenus eximere potest. In pri-

mis enim indecens prorsus est eo nomine Deum verum nuncupare quo

ab impiissimis magis spiritus magiae seu diabolus adoratur. Deinde cum

iusiurandum praestetur respectu habito ad intentionem exigentis, chri-

stiani per nomen Deocce iurantes censebuntur, publica hominum opi-

nione, illum ipsum magiae spiritum invocare, et sic actum ponent falsae