Articulus III. Credendum Christo, qui sanguinis sui pretio hominem sacro Baptismate regenerat, de duplici mortis illius signo; de poenitentia, ac quo sensu nemini, hanc vitam agenti, sera esse dicatur.

0995A

Satis homini non est Deum cognoscere, sed illi etiam debet credere, ac Christo, qui ab ipso Patre suo aeterno missus, «redemit credentem pretio sanguinis sui, reconciliando hominem Deo Patri, vivificando mortalem regeneratione coelesti ( Cyprian. ad Demetr.)» At quaenam est illa coelestis regeneratio, nisi sacri Baptismatis sacramentum, quo, ut ait Apostolus consepulti sumus cum Christo «in mortem, ut quomodo surrexit a mortuis per gloriam Patris, ita et nos in novitate vitae ambulemus? (S. Paul. Epist. ad Roman. cap. VI, 4.) » Quamobrem Cyprianus paulo 0995B antea scripserat: «Qui exposita nativitate terrena, spiritu recreati, ac renati sumus, non jam mundo, sed Deo vivimus (Cypr. ibid. pag. 193.) » Dixit autem exposita, id est deposita et abjecta nativitate terrena; quo sensu Tertullianus et Lactantius, quemadmodum in superioribus dissertationibus observavimus, hoc verbo utuntur. Nec semel quidem illud auctor noster adhibet, sed alibi quoque, et in suo imprimis ad Donatum tractatu, ubi admirabiles Baptismi effectus totis eloquentiae suae viribus describit, ac praedicat (Idem ad Donat. pag. 3) .

At sicut recte docet Baptismatis gratiam esse sanguinis Christi pretium, ita etiam asseverat ad eumdem ejus sanguinem, et crucis tormentum pertinere signum, quo quisquis invenietur insignitus, salvus et 0995C incolumis reservabitur (Ibid. pag. 194) . Quod quidem probat supra citato Ezechielis testimonio, et his insuper Moysis in Exodo verbis: Et erit sanguis in signo vobis super domos, in quibus vos eritis; et videbo sanguinem, et protegam vos, et non erit plaga diminutionis cum percutiam terram Aegypti (Exod. cap. XII, 13) . Quodnam autem sit illud signum, ipse nobis indicat in vicesimo secundo secundi adversus Judaeos libri capite, ubi, utrumque illud Ezechielis et Moysis testimonium retulit (Cypr. lib. II adv. Judae. cap. 22, pag. 46) . Hujus quippe capitis titulus est: «Quod in hoc signo crucis salus sit omnibus, qui in frontibus notentur.» Nos vero alibi post Augustinum annotavimus hanc aliasque capitum inscriptiones, ab ipsomet Cypriano esse profectas. Eodem porro modo 0995D citata Exodi verba, in hoc libro scripta sunt, atque in nostris tractatus ad Demetrianum codicibus. At in illius editionibus pro In quibus eritis, legimus: In quibus vos eritis.

Addit ille agnum Paschalem fuisse hujus signi umbram et imaginem, cujus veritas in Christo moriente impleta est. Rationem vero hanc statim reddit: «Et illic percussa Aegypto, Judaicus populus evadere non nisi signo et sanguine agni potuit, ita et cum vastari coeperit mundus et percuti, quisquis in sanguine et signo Christi inventus fuerit, solus evadet. (Idem ad Demetr. pag. 194) .» Hac autem comparatione et argumentatione rursus probat neminem in fine mundi salvandum, nisi signum crucis Christi praetulerit, 0996A quemadmodum nullus ex Aegypto salvus et incolumis evasit, nisi agni signo et sanguine notatus.

Nemo tamen in animum inducat Cyprianum existimavisse quemlibet eo solo crucis signo, fronti suae praefixo, salvum fieri. Ad aeternam enim felicitatem comparandam bona insuper opera requiruntur. Neque alio sensu dixit: «Credite illi, qui credentibus credentibus praemium vitae aeternae dabit (Ibid. pag. 195) .» Nam ille in suis passim, ac plenis etiam scriptis, uti in libro de Opere et Eleemosynis, et libro tertio adversus Judaeos plane ostendit praeter fidem et crucis Christi signum necessaria esse bona opera, quorum merito possimus sempiternam beatitudinem consequi.

Plura autem recenset et praedicat bona Christianorum 0996B opera, de quibus postea agendum. At nemo sane negabit unum ex iis esse, quo hominem, et impii falsorum deorum cultus, et pristinorum delictorum poenitet. Etenim si vera et sincera sit poenitentia: «Venia, inquit, confitenti datur, et credenti indulgentia salutaris de divina pietate conceditur (Ibid. pag. 196) » Neque ullus difficultatem illius obtinendae excusare ullo modo potest. Nam patet, ait ille, «ad indulgentiam Dei aditus, et quaerentibus, atque intelligentibus veritatem facilis» accessus est (Ibid.) Quin etiam nullum vult aut infirma, aut provectiori aetate retardari, quominus acta poenitentia salutem adipiscatur; quia «in isto adhuc mundo, inquit, nulla sera est (Ibid.) » Tantum siquidem est sanguinis Christi pretium, ut «sub ipso, 0996C ait adhuc ille, licet exitu, et vitae temporalis occasu, venia confitenti detur, et credenti indulgentia concedatur;» et ita, «ad immortalitatem sub ipsa morte transitur.» Verum ibi doctus Oxoniensis, tametsi ecclesiae Anglicanae episcopus, scite observat haec ad ethnicum hominem, nec sacris baptismi undis adhuc renatum, facta esse verba; quandoquidem improbis et sero resipiscentibus Christianis non potest tam facilis venia promitti. Et certe id saepius probat Cyprianus, ac praecipue toto suo de Lapsis tractatu, ex quo haec transcripsisse nunc sufficiat: «Quam magna deliquimus, tam granditer defleamus. Alto vulneri diligens et longa medicina non desit: poenitentia crimine minor non sit (Lib. de Lapsis, pag. 137) .»