VI.—Quibus Potissimum Rationibus Sese S. Cyprianus Defenderit.—Nec Sacramenta A Malis In Ecclesia Administrata, Nec Traditionem Rejecit.

Quamvis suam Ecclesia de haereticorum baptismo doctrinam ex ipso Apostolorum ore acceperit, fatendum tamen est non fuisse hanc traditionem ex illo genere quod omnium auribus quotidiana praedicatio inculcaret. Nemo umquam Ecclesiae sententiam de Christi et Spiritus sancti divinitate, de mutatione donorum in corpus et sanguinem Christi et aliis ejusmodi rebus, sine summa negligentia ignorare potuit, aut sine summo scelere impugnare, quia his dogmatibus Christianorum aures in omnibus ecclesiis circumsonabant. Utrum autem haereticorum baptisma ratum necne habendum esset, id obscurari et die obsolescere potuit in multis regionibus, in quibus recipiendorum haereticorum aut nullus erat usus aut admodum rarus. Quare mirari non debemus cur hac in re praestantissimi viri erraverint. Ac veritas quidem facile investigari potuisset, si consultae fuissent antiquissimae ecclesiae, quae numquam haereticis caruerant quos oppugnarent, aut redeuntes in 0037 Ecclesiam reciperent; qualis erat in primis Ecclesia Romana, cum vetustissimos quosque haereticos constet in hanc urbem sese contulisse. Sed hujus cautionis praetermissae levissimam culpam sustinet Cyprianus, qui consuetudinem rebaptizandi non induxit in ecclesiam suam, sed decessorum suorum auctoritate constitutam reperit.

Rationum momentis quibus utebatur Cyprianus, tantum inest splendoris, ut se Augustinus sola Ecclesiae auctoritate in contrariam sententiam adduci fateatur: «Nec nos ipsi», inquit l. II de Bapt., n. 5, «tale aliquid auderemus asserere, nisi universae Ecclesiae concordissima auctoritate firmati; cui et ipse (Cyprianus) sine dubio cederet, si jam illo tempore quaestionis hujus veritas eliquata et declarata per plenarium concilium solidaretur.» Hoc autem potissimum argumento nitebatur Cyprianus: haereses, cum ab Ecclesiae unitate abscissae sint et ex mortuis constent hominibus, non posse sanctificare, remissionem peccatorum et Spiritum sanctum dare. «Quis autem potest dare,» inquit in Ep. LXX, «quod ipse non habeat? Aut quomodo potest spiritalia agere, qui ipse amiserit Spiritum sanctum.» Et in Ep. LXXI: «Neque enim accipiunt illic aliquid ubi nihil est.» Et paulo post: «Manifestum est autem eos qui non sunt in Ecclesia Christi inter mortuos computari, nec posse ab eo vivificari alterum qui ipse non vivat.» Ex his et aliis ejusmodi testimoniis nequaquam id statuit Cyprianus, quod ex ejus verbis consequi existimarunt eruditorum nonnulli, necessariam esse singulis ministris sanctitatem, ut sacramenta valide administrent. Loquitur de universa societate, non de privatis; et quemadmodum Ecclesiae catholicae sacramenta, dum a malis administrantur, vim suam et effectum retinent precibus sanctorum et gemitibus columbae, sic apud haereticos, ubi omnes mortui sunt, sacramenta suo effectu defraudari ac nulla prorsus esse existimabat, cum sibi persuadere non posset columbam, ut per malos ministros in Ecclesia catholica, ita per haereticos et schismaticos in haeresi et schismate baptizare. Sic explicandam Cypriani mentem ex pluribus locis perspicitur: «Quomodo autem mundare», inquit in Ep. LXX, «et sanctificare aquam potest apud quem Spiritus sanctus non est? . . . . Aut quomodo baptizans dare alteri remissam peccatorum potest, qui ipse peccata sua deponere extra Ecclesiam non potest?» Et in Ep. LXXIII, p. 132: «Numquid de Ecclesiae fontibus rigare potest, qui intus in Ecclesia non est.» Fatetur paulo post haereticos, «si Ecclesiae devoti et in Ecclesia constituti sunt, posse et Baptismo ejus et caeteris salutaribus bonis uti.» Denique in eadem epistola (p. 133) conceptis verbis malos qui in Ecclesia sunt distinguit ab haereticis: «Porro aliud est, inquit, eos qui intus in Ecclesia sunt de nomine Christi loqui, aliud est eos qui foris sunt et contra Ecclesiam faciunt, in nomine Christi baptizare. Quare qui haereticis patrocinantur non id proferant quod Paulus de fratribus posuit, sed ostendant si haeretico aliquid concedendum putavit, aut si fidem et baptisma eorum probavit, aut si perfidos et blasphemos remissionem peccatorum accipere extra Ecclesiam posse constituit.» Eadem habet Firmilianus p. 149. Hinc observat Augustinus (l. IV de Bapt.) Cyprianum distinguere «inter eos qui mali foris sunt, et eos qui intus mali sunt;» ac pluribus demonstrat minime sequi ex hac distinctione, ut Ecclesia foris per haereticos non baptizet, quemadmodum per malos intus baptizat.

Si petita a Cypriano e Scripturis argumenta non omni verisimilitudinis colore destituta sunt, at quae objectae ab adversariis traditioni respondet, ea tanti ingenii luce prorsus indigna. Humanam traditionem appellat quod, nullius concilii auctoritate constitutum, in maximis quibusque ecclesiis summo consensu observabatur, nec in ipsa Africa ante Agrippinum observari desierat. Cum autem ei objiceretur: «Quid ergo fiet de his qui in praeteritum de haeresi ad Ecclesiam venientes sine Baptismo admissi sunt?» sic respondet in Epist. ad Jubai.: «Potens est Dominus misericordia sua indulgentiam dare, et eos qui ad Ecclesiam simpliciter admissi in Ecclesia dormierunt, ab Ecclesiae suae muneribus non separare.» In hac responsione charitatem Cypriani et animi moderationem facile agnoscas; sed quod ei objiciebatur, cum et adultos et infantes complecteretur, ipse de adultis sese, ut potest, expedit, at de infantibus in haeresi baptizatis, et in Ecclesia sine novo Baptismo ante usum rationis morientibus, ne verbum quidem proloquitur.

Quamvis autem objectae traditioni minus belle responderit Cyprianus, non idcirco tamen traditionis auctoritatem floccifecit. Nusquam exprimit aut dicit quod ei Simon Goulartius in notis ad Epist. LXXIV, et multi alii protestantes affinxerunt, 1º omnem evangelicam et apostolicam traditionem esse quaerendam in Evangeliis, Actis aut Epistolis; 2º omnia illa quae non possunt in his libris reperiri rejicienda et contemnenda esse.

Non videtur coelum terra longius distare, quam Cypriani sententia ejusmodi commentis. 1º Ex ejus de Ecclesiae infallibilitate testimoniis quae supra retulimus, perspici potest an aliam fidei regulam non admiserit, quam Scripturae contextum a traditione separatum; 2º Cyprianus et Firmilianus nusquam queruntur quod traditionem Stephanus, ut fidei regulam, opponat. Fatentur hanc traditionem de Baptismo haereticorum non iterando observandam esse, si ab Apostolis orta sit; sed ortam negant ab Apostolis, quia haeretici qui sub Apostolis rediere, jam in Ecclesia baptizati fuerant (Epp. LXXIV et LXXV) . Addit Firmilianus «eos qui Romae sunt non ea in omnibus observare quae sint ab origine tradita, veluti circa celebrandos dies Paschae;» ex quo facile intelligitur quid de traditionibus non scriptis senserit Firmilianus. 3º Objectae ab adversariis traditioni aliam opponit Cyprianus de qua ex utraque parte conveniebat: «Nec quisquam dicat,» inquit in Epist. ad Jubai. (pag. 133) , «quod accepimus ab Apostolis hoc sequimur, quando Apostoli non nisi unam Ecclesiam tradiderunt et Baptisma unum, quod non nisi in eadem Ecclesia sit constitutum; et neminem inveniamus ab 0039 Apostolis, cum apud haereticos baptizatus esset, in eodem Baptismo admissum esse et communicasse, ut videantur Apostoli baptisma haereticorum probasse.» Et in Epist. LXXIV, p. 141: «Quod et nunc facere oportet Dei sacerdotes praecepta divina servantes, ut si in aliquo nutaverit et vacillaverit veritas, ad originem Dominicam et ad evangelicam atque apostolicam traditionem revertamur, et inde surgat actus nostri ratio unde et ordo et origo surrexit. Traditum est enim nobis quod sit unus Deus et Christus unus, et una spes et fides una, et una Ecclesia et Baptisma unum,» etc. 4º Adeo Cyprianus et Firmilianus traditionem a Scripturis non divellunt, adeo nefas esse ducunt ab Ecclesiae auctoritate in interpretandis Scripturis discedere, ut haereticorum baptisma irritum esse hoc etiam argumento pugnent, quod haeretici nomen Patris et Filii et Spiritus sancti atque etiam ipsas interrogationes, «Credis remissionem peccatorum et vitam aeternam per sanctam Ecclesiam,» aliter ac Ecclesia interpretarentur (p. 131, 145, 154) .