Sive Bibliotheca Universalis, Integra, Uniformis, Commoda, Oeconomica, Omnium Ss. Patrum, Doctorum Scriptorumque Ecclesiasticorum Qui Ab Aevo Apostoli
Elenchus Rerum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Elenchus Rerum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Sigliorum Explicatio.
Praefatio, In Qua, Post Enumeratas Sancti Cypriani Operum Editiones, De S. Martyris Doctrina Pluribus Disseritur. Auctore D. Prudentio Maran, O. S. B.
I.—Cypriani Sententia De Unitate Et Infallibilitate Ecclesiae.
II.—Refelluntur Qui Episcopos Apud Cyprianum Jure Divino A Presbyteris Distingui Negant.
III.—Primatus Ecclesiae Romanae A S. Cypriano Semper Agnitus.
XII.—Utrum Concilium Carthaginense Poenitentiam Sacrificatis Per Totum Vitae Tempus Imposuerit.
XIII.—De Christi In Eucharistia Praesentia.
XIV.—De Communione Sub Utraque Specie.
XV.—S. Cypriani Sententia De Sacrificio, De Purgatorio Et Invocatione Sanctorum.
XVI.—De Christi Divinitate, Ejusque Gratia.
Vita Sancti Cypriani, Cura D. Prudentii Maran O. S. B. Adornata.
Vita Sancti Cypriani, Cura D. Prudentii Maran O. S. B. Adornata.
I.—De S. Cypriano Nondum Christiano.—Distinguendus Est A Cypriano Antiocheno.
III.—De Studiis Et Scriptis S. Cypriani A Baptismo Usque Ad Ordinationem.
V.—De Persecutione Decii Ejusque Initiis, Ac De Magno Lapsorum Et Confessorum Numero.
VI.—In Quo Positum Eorum Delictum Qui Libellatici Appellati Sunt.
VII.—Cyprianus Secedit In Persecutione Justissimis De Causis.
VIII.—De Litteris Cleri Romani Carthaginem Missis, Postquam Cyprianum Secessisse Nuntiatum Est.
XII.—De Epistola XV S. Cypriani Et Pluribus Aliis Paulo Post Novo Tumultu Exorto Scriptis.
XIII.—De Epistola Celerini Ad Lucianum Et Responso Luciani.
XVI.—Vicarios Pro Se Mittit Cyprianus.—Minae Felicissimi.
XX.—Quo Tempore Erupit Schisma Novatiani.
XXI.—Quo Tempore Ordinatus Novatianus.
XXII.—Ordo Rerum A Sancto Cypriano Gestarum In Causa Cornelii.
XXIV.—De Gestis Et Scriptis S. Cypriani Anno 252, Ante Persecutionem.
XXXII.—Nonnullae Observationes Adduntur In Hanc De Baptismo Controversiam.
XXXIII.—De Epistola LXIII Cypriani Adversus Eos Qui Aquam Solam In Matutino Sacrificio Adhibebant.
XXXIV.—Confessio Et Martyrium Cypriani.
XXXVI.—De Singularitate Clericorum, Epistola Celsi Ad Vigilium, Et Nonnullis Aliis.
XXXVII.—De S. Cypriani Antiocheni Poenitentia, Et Aliis Duobus Libellis Ad Eum Pertinentibus.
Notitia Codicum Manuscriptorum Qui Ad Hanc Editionem Adornandam Adhibiti Fuere.
Notitia Codicum Manuscriptorum Qui Ad Hanc Editionem Adornandam Adhibiti Fuere.
Index Capitum Quae In Praefatione, Et Vita S. Cypriani, Nunc Primum Adornata, Continentur.
Index Capitum Quae In Praefatione, Et Vita S. Cypriani, Nunc Primum Adornata, Continentur.
Ordo Epistolarum Sancti Cypriani Quem Pamelius Et Baluzius Secuti Sunt, Comparatus Cum Ordine Editionis Oxoniensis.
Opuscula Vulgo Adscripta Sancto Cypriano, Ex Editionibus Oxoniana Et Baluziana.
Ordo Epistolarum Alphabeticus.
Ordo Epistolarum Et Tractatuum Sancti Cypriani, Accommodatus Ad Ea Quae In Vita S. Martyris Disseruimus.
Divi Thascii Caecilii Cypriani Episcopi Carthaginensis Et Martyris Operum Pars Prima.—Epistolae.
Divi Thascii Caecilii Cypriani Episcopi Carthaginensis Et Martyris Operum Pars Prima.—Epistolae.
Epistola VI. (Erasm., I, 5 Pamel., VII Rig., Baluz., Paris., VI Oxon., Lips., XIII.)
Epistola XV. (Erasm., II. 4. Pamel., XVI. Rig., Baluz., Paris., XV. Oxon., Lips. XXXVII.)
Epistola XVIII. (Pamel., XIX. Rigalt., Baluz., Paris., XVIII. Oxon., Lips. XXIV.)
Epistola XL. (Erasm., I, 8. Pamel., Rigalt., Baluz., XL. Paris., XXXIX. Oxon., Lips., XLIII.)
Epistola XLI. (Erasm., II, 11. Pamel., Rigalt., Baluz., XLI. Paris., XL. Oxon., Lips., XLIV.)
Epistola LVII. (Erasm., I, 1. Pamel., Rigalt., Baluz., LVII. Paris., LVI. Oxon., Lips., LV.)
Epistola LXIV. (Erasm., I, 7. Pamel., Rigalt., Baluz., LXIV. Pariss., LXIII. Oxon., Lips., LXV.)
126 Epistola LXXI. ad Quintinum,
129 Epistola LXXIII. de Haeret. bapt.,
138 Epistola LXXIV. ad Pompeium
142 Epistola LXXV. Script. Ecclesiasticor. Opusc. praecip.,
Epistola LXXVIII. (Pamel., Rigalt., Baluz., LXXVIII. Paris., Oxon., Lips., LXXXII.)
Epistola LXXXI. (Erasm., IV, 1. Pamel., Rigalt., Baluz., LXXXI. Paris., LXXX. Oxon., Lips., VI.)
Epistola Cornelii Papae Ad Cyprianum.
Thascii Caecilii Cypriani Episcopi Carthaginensis Et Martyris Operum Pars II. Opuscula. Liber De Habitu Virginum. Liber De Lapsis. Liber De Unitate Ec
173
Liber De Lapsis.
Liber De Unitate Ecclesiae.
204 Liber De Oratione Dominica.
204 Liber De Oratione Dominica.
Liber Ad Demetrianum.
Liber De Idolorum Vanitate. Quod Idola DII Non Sint, Et Quod Deus Unus Sit, Et Quod Per Christum Salus Credentibus Data Sit .
229 Liber De Mortalitate.
237 Liber De Opere Et Eleemosynis.
237 Liber De Opere Et Eleemosynis.
247 Liber De Bono Patientiae.
Liber De Zelo Et Livore.
Epistola Ad Fortunatum De Exhortatione Martyrii .
Epistola Ad Fortunatum De Exhortatione Martyrii .
Cap. I,—Quod Idola DII Non Sint, Et Quod Nec Elementa Vice Deorum Colenda Sint.
Cap. II.—Quod Deus Solus Colendus Sit.
Cap. III.—Quae Comminatio Dei Sit Adversus Eos Qui Idolis Sacrificant.
Cap. IV.—Non Facile Ignoscere Deum Idololatris.
Cap. VI.—Quod, Redempti Et Vivificati Christi Sanguine, Nihil Christo Praeponere Debeamus.
Caput IX.—Ad Hoc Pressuras Et Persecutiones Fieri, Ut Probemur.
Caput XIII.—Plus Nos Accipere In Passionis Mercede, Quam Quod Hic Sustinemus In Ipsa Passione.
Testimoniorum Libri Tres Adversus Judaeos.
Testimoniorum Libri Tres Adversus Judaeos.
Caput I.—Judaeos In Offensam Dei Graviter Deliquisse, Quod Dominum Dereliquerint
Caput II.—Quod Prophetis Non Crediderint Et Eos Interfecerint.
Cap. III.—Ante Praedictum Quod Dominum Neque Cognituri Neque Intellecturi Neque Recepturi Essent.
Cap. V.—Nihil Posse Judaeos Intelligere De Scripturis, Nisi Prius Crediderint In Christum.
Cap. VI.—Quod Hierusalem Perdituri Essent, Et Terram Quam Acceperant Relicturi.
Cap. VIII.—Quod Circumcisio Prima Carnalis Evacuata Sit, Et Secunda Spiritalis Repromissa Sit.
Cap. IX.—Quod Lex Prior, Quae Per Moysen Data Est, Cessatura Esset.
Cap. X.—Quod Lex Nova Dari Haberet.
Cap. XI.—Quod Dispositio Alia Et Testamentum Novum Dari Haberet.
Cap. XII.—Quod Baptisma Vetus Cessaret Et Novum Inciperet.
Cap. XIII.—Quod Jugum Vetus Evacuaretur Et Jugum Novum Daretur.
Cap. XIV.—Quod Pastores Veteres Cessaturi Essent, Et Novi Inciperent.
Cap. XVI.—Quod Sacrificium Vetus Evacuaretur, Et Novum Celebraretur.
Cap. XXI.—Quod Gentes Magis In Christum Crediturae Essent.
Cap. XXIII.—Quod Ad Regnum Coelorum Magis Gentes Quam Judaei Perveniant.
Cap. I.—Christum Primogenitum Esse, Et Ipsum Esse Sapientiam Dei, Per Quem Omnia Facta Sunt.
Cap. III.—Quod Christus Idem Sit Sermo Dei.
Cap. IV.—Quod Christus Idem Manus Et Brachium Dei Sit.
Cap. V.—Quod Idem Angelus Et Deus Christus.
Cap. VII.—Quod Christus Deus Venturus Esset Illuminator Et Salvator Generis Humani.
Cap. VIII.—Quod Cum A Principio Filius Dei Fuisset, Generari Denuo Haberet Secundum Carnem.
Cap. XI.—Quod De Semine David Secundum Carnem Nasci Haberet.
Cap. XII.—Quod In Bethlehem Nasceretur.
Cap. XIII.—Quod Humilis In Primo Adventu Suo Veniret.
Cap. XIV.—Quod Ipse Sit Justus Quem Judaei Occisuri Essent.
Cap. XV.—Quod Ipse Dictus Sit Ovis Et Agnus Qui Occidi Haberet, Et De Sacramento 291
Cap. XVI.—Quod Idem Et Lapis Dictus Sit.
Cap. XVII.—Quod Deinde Idem Lapis Mons Fieret Et Impleret Totam Terram.
Cap. XIX.—Quod Ipse Sit Sponsus, Ecclesiam Habens Sponsam, De Qua Filii Spiritales Nascerentur.
Cap. XX.—Quod Cruci Illum Fixuri Essent Judaei.
Cap. XXI.—Quod In Passione Crucis Et Signo Virtus Omnis Sit Et Potestas.
Cap. XXII.—Quod In Hoc Signo Crucis Salus Sit Omnibus Qui In Frontibus Notentur .
Cap. XXIII.—Quod Medio Die In Passione Ejus Tenebrae Futurae Essent.
Cap. XXIV.—Quod A Morte Non Vinceretur, Nec Apud Inferos Remansurus Esset.
Cap. XXV.—Quod Ab Inferis Tertio Die Resurgeret.
Cap. XXVII.—Quod Perveniri Non Possit Ad Deum Patrem Nisi Per Filium Ejus Jesum 296
Cap. XXVIII.—Quod Ipse Judex Venturus Sit.
Cap. XXIX.—Quod Ipse Sit Rex In Aeternum Regnaturus.
Cap. XXX.—Quod Ipse Sit Judex Et Rex .
Cap. II—In Opere Et Eleeomosynis, Etiamsi Per Mediocritatem Minus Fiat, Ipsam Voluntatem Satis Esse.
Cap. III—Agapen Et Dilectionem Fraternam Religiose Et Firmiter Exercendam.
Cap. IV.—In Nullo Gloriandum, Quando Nostrum Nihil Sit.
Cap. V.—Humilitatem Et Quietem In Omnibus Tenendam.
Cap. VI.—Bonos Quosque Et Justos Plus Laborare, Sed Tolerare Debere, Quia Probantur.
Cap. VII.—Non Contristandum Spiritum Sanctum, Quem Accepimus.
Cap. VIII.—Iracundiam Vincendam Esse, Ne Cogat Delinquere.
Cap. IX.—Invicem Se Fratres Sustinere Debere.
Cap. X.—In Deum Solum Fidendum Et In Ipso Gloriandum Esse.
Cap. XI.—Eum Qui Fidem Consecutus Est, Exposito Priore
Cap. XIV.—Numquam Mussitandum, Sed Circa Omnia Quae Accidunt Benedicendum Deum.
Cap. XV.—Ad Hoc Tentari Homines A Deo Ut Probentur .
Cap. XVII.—Minora Esse Quae In Saeculo Patimur Quam Sit Praemium Quod Promissum Est.
Cap. XVIII.—Dilectioni Dei Et Christi Nihil Praeponendum.
Cap. XIX.—Voluntati Non Nostrae, Sed Dei, Obtemperandum.
Cap. XX.—Fundamentum Et Firmamentum Spei Et Fidei Esse Timorem.
Cap. XXI.—Non Temere De Altero Judicandum.
Cap. XXII.—Accepta Injuria, Remittendum Et Ignoscendum.
Cap. XXIII.—Vicem Malis Non Reddendam.
Cap. XXIV.—Non Posse Ad Patrem Perveniri Nisi Per Filium Ejus Jesum Christum
Cap. XXV.—Ad Regnum Dei, Nisi Baptizatus Et Renatus Quis Fuerit, Pervenire Non Posse.
Cap. XXVI.—Parum Esse Baptizari Et Eucharistiam Accipere, Nisi Quis Factis Et Opere Proficiat.
Cap. XXVII.—Baptizatum Quoque Gratiam Perdere Quam Consecutus Sit, Nisi Innocentiam Servet.
Cap. XXVIII.—Non Posse In Ecclesia Remitti Ei Qui In Deum Deliquerit.
Cap. XXIX.—De Odio Nominis Ante Praedictum.
Cap. XXX.—Quod Quis Deo Voverit Cito Reddendum.
Cap. XXXI.—Eum Qui Non Crediderit Jam Judicatum Esse.
Cap. XXXII.—De Bono Virginitatis Et Continentiae.
Cap. XXXIV.—Fidelem Gentiliter Vivere Non Oportere .
Cap. XXXV.—Deum Ad Hoc Patientem Esse, Ut Nos Poeniteat Peccati Nostri Et Reformemur.
317 Cap. XXXVI.—Mulierem Ornari Saeculariter Non Debere.
Cap. XXXVII.—Fidelem Non Oportere
Cap. XXXVIII.—Servum Dei Innocentem Esse Debere, Ne Incidat In Poenam Saecularem.
Cap. XXXIX.—Datum Nobis Esse Exemplum Vivendi In Christo.
Cap. XL.—Non Jactanter Nec Tumultuose Operandum.
Cap. XLI.—Inepte Et Scurriliter Non Loquendum.
Cap. XLII.—Fidem In Totum Prodesse, Et Tantum Nos Posse Quantum Credimus.
Cap. XLIII.—Posse Eum Statim Consequi Qui Vere Crediderit.
Cap. XLIV.—Fideles Inter Se Disceptantes Non Debere Gentilem Judicem Experiri.
Cap. XLV.—Spem Futurorum Esse, Et Ideo Fidem Nostram Circa Quae Promissa Sunt Patientem Esse Debere.
Cap. XLVI.—Mulierem In Ecclesia Tacere Debere.
Cap. XLVII.—Delicto Et Merito Nostro Fieri Ut Laboremus, Nec Dei Opem In Omnibus Sentiamus.
319 Cap. XLIX.—Inimicos Quoque Diligendos.
Cap. L.—Sacramentum Fidei Non Esse Profanandum.
Cap. LI.—Quod Nemo In Opere Suo Extolli Debeat.
Cap. LII.—Credendi Vel Non Libertatem In Arbitrio Positam.
Cap. LIII.—Dei Arcana Perspici Non Posse, Et Ideo Fidem Nostram Simplicem Esse Debere.
Cap. LIV.—Neminem Sine Sorde Et Sine Peccato Esse.
Cap. LV.—Non Hominibus, Sed Deo, Placendum.
Cap. LVI.—Deum Nihil Latere Ex His Quae Geruntur.
Cap. LVII.—Fidelem Emendari Et Reservari .
Cap. LIX.—De Idolis Quae Gentiles Deos Putant.
Cap. LX.—Ciborum Nimiam Concupiscentiam Non Appetendam.
Cap. LXI.—Possidendi Concupiscentiam Et Pecuniam Non Appetendam.
Cap. LXII.—Matrimonium Cum Gentilibus Non Jungendum.
Cap. LXIII.—Grave Delictum Esse Fornicationis.
Cap. LXIV.—Quae Sunt Carnalia Quae Mortem Pariant, Et Quae Spiritalia Quae Ad Vitam Ducant.
Cap. LXV.—Omnia Delicta In Baptismo Deponi.
Cap. LXVI.—Disciplinam Dei In Ecclesiasticis Praeceptis Observandam.
Cap. LXVII.—Praedictum Quod Disciplinam Sanam Aspernaturi Essent.
Cap. LXVIII.—Recedendum Ab Eo Qui Inordinate Et Contra Disciplinam
Cap. LXX.—Parentibus Obsequendum.
Cap. LXXI.—Patres Quoque Asperos Esse Circa Filios Non Oportere.
Cap. LXXII.—Servos, Cum Crediderint, Plus Dominis Carnalibus Servire Debere.
Cap. LXXIII.—Item Dominos Mitiores Esse Debere.
Cap. LXXIV.—Viduas Probatas Quasque Honorandas.
Cap. LXXV.—Suorum, Et Maxime Fidelium, Curam Plus Unumquemque Habere Debere.
Cap. LXXVI.—Majorem Natu Non Temere Accusandum.
Cap. LXXVII.—Peccantem Publice Objurgandum.
Cap. LXXVIII.—Cum Haereticis Non Loquendum.
Cap. LXXIX.—Innocentiam Fidenter Petere Et Impetrare.
Cap. LXXX.—Nihil Licere Diabolo In Hominem, Nisi Deus Permiserit.
Cap. LXXXI.—Mercedem Mercenario Cito Reddendam.
Cap. LXXXIII.—Cirrum In Capite Non Habendum
Cap. LXXXV.—Surgendum Cum Episcopus Et Presbyter Veniat.
Cap. LXXXVII.—Fideles Simplices Cum Prudentia Esse Debere.
Cap. LXXXVIII.—Fratrem Non Circumveniendum.
Cap. LXXXIX.—Subito Venire Finem Mundi.
Cap. XC.—Uxorem A Viro Non Recedere, Aut Si Recesserit, Innuptam Manere.
Cap. XCI.—Tantum Unumquemque Tentari Quantum Potest Sustinere.
Cap. XCII.—Non Quicquid Licet Esse Faciendum.
Cap. XCIII.—Praedictum Quod Haereses Futurae Essent.
Cap. XCIV.—Cum Timore Et Honore Eucharistiam Accipiendam.
327 Cap. XCVI.—Factis, Non Verbis, Operandum.
Cap. XCVII.—Et Ad Fidem Et Ad Consecutionem Properandum.
Cap. XCVIII.—Catecuminum Peccare Jam Non Debere.
Cap. XCIX.—Judicium Secundum Tempora Futurum, Vel Aequitatis Ante Legem, Vel Legis Post Moysen.
Cap. C. Gratiam Dei Gratuitam Esse Debere.
Cap. CI.—Spiritum Sanctum In Igne Frequenter Apparuisse.
Cap. CII.—Correptionem Bonos Quosque Libenter Audire Debere.
Cap. CIII.—A Multiloquentia Temperandum.
Cap. CV.—Frequenter Emendandos Qui Delinquunt In Domestico Ministerio.
Cap. CVI.—Injuria Accepta, Patientiam Tenendam, Et Ultionem Deo Relinquendam .
Cap. CVIII.—Non Esse Proximo Insidiandum.
Cap. CIX.—Infirmos Visitandos.
Cap. CX.—Susurrones Maledictos Esse.
Cap. CXI.—Sacrificia Malorum Acceptalia Non Esse.
Cap. CXII.—Gravius Judicari De His Qui In Saeculo Plus Habuerunt Potestatis.
Cap. CXIII.—Viduam Et Pupillos Protegi Oportere.
Cap. CXIV.—Dum In Carne Est Quis, Exomologesin Facere Debere.
Cap.—CXV. Adulationem Perniciosam Esse.
Cap. CXVI.—Plus Ab Eo Diligi Deum, Cui In Baptismo Plura Peccata Dimittuntur.
Cap. CXVIII.—Item, De Antichristo, Quod In Hominem Veniat
Cap. CXX.—Orationibus Insistendum.
339 Liber De Spectaculis.
Liber De Laude Martyrii.
Ad Opera D. Cypriani Genuina Appendices.
Prolegomena De Scriptis Sancti Cypriani Operibus Dubiis, Deperditis, Atque Eidem Suppositis.
Prolegomena De Scriptis Sancti Cypriani Operibus Dubiis, Deperditis, Atque Eidem Suppositis.
Articulus I. D. Cypriani opera dubia.
Articulus II. Divo Cypriano supposita opera.
Articulus III. De quibusdam S. Cypriani operibus deperditis.
Appendix Prima. Opuscula Dubia.
Appendix Prima. Opuscula Dubia.
Liber De Disciplina Et Bono Pudicitiae. Epistola Ignoti Auctoris.
Liber De Disciplina Et Bono Pudicitiae. Epistola Ignoti Auctoris.
Monitum.
Appendix Secunda. Opuscula Supposita.
Appendix Secunda. Opuscula Supposita.
Liber De Aleatoribus. Tractatus Perperam Cypriano Adscriptus.
Liber De Aleatoribus. Tractatus Perperam Cypriano Adscriptus.
De Singularitate Clericorum. Tractatus Cypriano Perperam Adscriptus. Necnon Augustino Et Origeni Juxta Quosdam.
De Duodecim Abusionibus Saeculi Tractatus, Perperam Cypriano Et Augustino Adscriptus.
De Duodecim Abusionibus Saeculi Tractatus, Perperam Cypriano Et Augustino Adscriptus.
Liber De Duplici Martyrio, Ad Fortunatum, Incerto Auctore.
Liber De Duplici Martyrio, Ad Fortunatum, Incerto Auctore.
Oratio Cypriani Antiocheni, Pro Martyribus.
Oratio Cypriani Antiocheni, Pro Martyribus.
Oratio Cypriani Antiocheni, Quam Sub Die Passionis Suae Dixit.
Oratio Cypriani Antiocheni, Quam Sub Die Passionis Suae Dixit.
De Montibus Sina Et Sion Tractatus Ignoti Auctoris, Adversus Judaeos.
De Montibus Sina Et Sion Tractatus Ignoti Auctoris, Adversus Judaeos.
Tractatus Adversus Judaeos Qui Insecuti Sunt Dominum Nostrum Jesum Christum, Incerto Auctore.
Tractatus Adversus Judaeos Qui Insecuti Sunt Dominum Nostrum Jesum Christum, Incerto Auctore.
Coena, Cypriano Falso Inscripta.
Coena, Cypriano Falso Inscripta.
De Revelatione Capitis Beati Joannis Baptistae Tractatus, Incerto Auctore.
De Revelatione Capitis Beati Joannis Baptistae Tractatus, Incerto Auctore.
De Pascha Computus.
Monitio Ad Lectorem. Johannes Wallis S. T. P. Geometriae Professor Oxonii. S.
Incipit Expositio Bissexti. Aliter, Caecilii Cypriani De Pascha Computus Inchoat.
Appendix Tertia.
Dissertatio De Cypriani Libris Ad Demetrianum, Et De Idolorum Vanitate. Auctore D. Nicol. Le Nourry. O. S. B.
Caput Primum. De libro ad Demetrianum.
Articulus Primus. Analysis hujus libri.
Articulus III. De hujus libri titulo, et utrum contra solum Demetrianum scriptus sit.
Articulus V. Quibus rationibus Cyprianus ad hunc librum scribendum et divulgandum compulsus sit.
Caput II. De hujus libri argumento, aetate, codicibus manuscriptis, editionibus, et quorumdam notis.
Articulus II. De libri hujus aetate.
Articulus III. De hujus libri manuscriptis codicibus.
Articulus IV. De hujus libri editionibus.
Articulus V. De variis in hunc librum annotationibus.
Caput III. Novae In Hunc Librum Observationes.
Articulus Primus. De sacrae Scripturae auctoritate, et quibusdam illius locis.
Articulus Primus. Primum Cypriani argumentum ex mundi senio desumptum examinatur.
Caput V. De Cypriani Libro De Idolorum Vanitate.
Articulus Primus. Analysis hujus libri.
Articulus III. Quo tempore, et quam festinanter hic liber a Cypriano scriptus fuerit.
Articulus IV. De hujus libri manuscriptis et editis codicibus ac variorum in illum notis.
Caput VI. Novae In Hunc Librum Observationes.
Articulus III. De Christo homine, ac quo sensu dici potuerit, Spiritus sanctus carne induitur.
Carmen Ad Felicem, De Resurrectione Mortuorum. ( E Veterum Scriptor. et Monum. amplissima Collectione, tom.
Observatio Praevia D. Edm. Martene.
Appendix Quarta.
Oxoniensis Editionis Selectae In Cyprianum Notae.
Oxoniensis Editionis Selectae In Cyprianum Notae.
Circa Ann. CCXLVI. Ad Donatum Liber De Gratia Dei.
Ann. CCXLVII. De Idolorum Vanitate Liber.
Circa Ann. CCXLVIII. Testimoniorum Ad Quirinum Adversus Judaeos
Circa Ann. CCXLVIII. Testimoniorum Ad Quirinum Adversus Judaeos
Praefatio In Duos Libros Priores.
Circa Ann. CCXLIX. Testimoniorum Liber Tertius.
In Librum De Exhortatione Martyrii.
In Librum De Opere Et Eleemosynis.
Martin. Jos. Routh. S. T. P. Collegii S. Magdalenae Oxon. Praesidis, In Quatuor D. Cypriani Libros Annotationes Selectae. (E Script. Ecclesiastic. opu
In Librum De Idolorum Vanitate.
In Librum De Opere Et Eleemosynis.
S. Cypriani Exhortatio Ad Poenitentiam.
S. Cypriani Exhortatio Ad Poenitentiam.
Joannis Chrysostomi Trombellii Praefatio.
Exhortatio S. Cypriani De Poenitentia Incipit.
De Titulo, Ac Meta, Seu Argumento Superioris Opusculi.
De Titulo, Ac Meta, Seu Argumento Superioris Opusculi.
Index Rerum Et Verborum.
Syllabus Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Articulus II. De hujus libri auctore, titulo, initio, integritate, argumento; et cur aliquando epistolae nomine inscribatur.
Uno omnes ore, magnoque animi consensu, fatentur, et semper confessi sunt Cyprianum esse hujus libri auctorem. Ecquis vero de hoc dubitare potest, quod Augustinus his verbis non obscure significat? «Regulae Apostolicae sectator episcopus Cyprianus de uno vero Deo adversus multorum deorum falsorumque 1013D cultores disputans, multa profert testimonia de libris eorum, quos praeclaros auctores habent, hoc est, ex illa veritate, quam in iniquitate detinent (August., lib. contra Petilian. de unic. Baptis. cap. 4, § 6, pag. 530, tom. IX) .» Expressius tamen Hieronymus ad Magnum scripsit: «Cyprianus quod idola dii non sint, qua brevitate, qua historiarum omnium scientia, quorum verborum et sensuum splendore perstrinxit (Hieron. Epist. 83, pag. 937) ?» Plures porro alios diversae aetatis scriptores, idem profecto attestantes, citare tam facile nobis, quam aliis inutile foret. Nihil itaque necesse est illud fusius probari, quod a nemine in controversiam vocatur?
1014A Dictu autem longe difficilius videtur quisnam verus et genuinus sit hujus libri titulus, et quodnam illius initium. In manuscripto enim Colbertino antiquiore libro ab annis 800, uti opinantur, scripto sic habetur: «Incipit quod idola dii non sint.» Tum continuo liber sic inchoatur: «Quod idola dii non sint, et quod unus Deus sit, et quod in credentibus datis (lege datum) sit deos non esse, quos colit vulgus, hinc notum est. Reges olim, etc.» Eadem plane in regio codice 3974, et aliis pluribus exhibentur, nisi quod in titulo additum est, contra Paganos, quae certe duo Cypriani verba numquam fuerunt.
In vetusto autem exemplari nostri monasterii, et olim Corbeiensis, quod ejusdem fere atque Colbertinum aetatis esse dicitur, haec legimus: «Epistola Cecilii 1014B Cypriani incipit, quod idola dii non sint.» At tria priora verba non primum quidem, sed eadem tamen manu postea adjecta sunt. Liber vero, seu ut ibi dicitur, Epistola, sic orditur: «Deos non esse, quos colit vulgus, hinc notum est. Reges olim, etc.» Neque his multum dissimilia in codice Tarniensi sic exarata sunt: «Epistola Cecilii Cypriani de eo quod idola dii non sint.» Tum deinde: «Deos non esse, quos colit vulgus, hinc notum est. Reges olim, etc.» Recentioris vero Colbertini codicis illud est sine inscriptione exordium: «Deos non esse, quos colit mundus, hinc notum,» etc. Et in fine: «Quod idola dii non sint, explicit.»
Nos vero clarissimus Baluzius certiores fecit in omnibus fere, quos penes se habet, et aliunde collegit, 1014C hujus libri codicibus manuscriptis illum ab his, absque ulla alia inscriptione, incipere verbis, quae in Colbertino exemplari scripta esse mox animadvertimus.
Quosdam insuper vidimus codices media et amplius parte mutilatos, quorum initio index omnium Cypriani librorum, qui in eis descripti erant, praefigitur. In hoc autem indice simplex iste exhibetur hujusce libri titulus: «Quod idola dii non sunt.» Utrum autem librarii illum ex jam citatis Hieronymi verbis, vel aliunde transcripserint, nemo facile dixerit. At certum planumque est imperfectam esse hanc inscriptionem; quippe quae primam dumtaxat hujusce commentationis partem repraesentet.
Neque minus variant editiones. Nam in illis, quae 1014D anno 1540 et sequenti excusae sunt, inscribitur: «Tractatus quartus, de Idolorum Vanitate;» initium vero libri: «Quod idola dii non sint, et quod unus Deus sit, et quod credentibus datum sit deos non esse, quos colit vulgus, hinc notum est. Reges olim, etc.» In editione autem a Morellio anno 1564, adornata hic titulus est: «Quod idola dii non sint:» libri vero exordium: «Quod idola dii non sint, et quod unus Deus sit, etc.,» ut in superiori editione. At in aliis annis 1593 et 1606, hic titulus est: «Quod idola dii non sint et quod unus Deus sit, et quod Christus salus credentibus data sit, sive de idolorum vanitate;» initium autem libri: «Deos non esse, quos colit vulgus, hinc notum est. Reges olim, etc.» 1015A Eumdem et titulum, et idem libri principium retinuit in accurata a se Rigaltius editione. Demum Oxoniensi praepositus haec omnia rejecit, huncque praefixit titulum «De idolorum vanitate,» et librum his verbis orsus est: «Deos non esse, quos colit vulgus, hinc notum est. Reges olim, etc.» Ea autem tantum se retinuisse testificatur, quae ipsi videbantur ad libri designationem magis accommoda. Verum quis negabit hunc libri titulum non esse meliorem, quam istum: «Quod idola dii non sunt,» qui Hieronymi auctoritate confirmari potest. Sed primae tantum, uti diximus, hujus libri partis, non autem totum illius argumentum exhibet.
Certo itaque affirmare non possumus quae vera sit hujus libri inscriptio, ac quod illius exordium. 1015B Erasmus vero suspicatus est illa adaucta fuisse a quodam docto homine, nec aliud nobis superesse, nisi fragmentum hujus lucubrationis, quae capite truncata est ( Erasm. Not. in hunc libr.). Nam testis, inquit, nobis est Lactantius plurima a Cypriano conscripta fuisse volumina. At Lactantius quidem dixit multa ab illo edita fuisse, sed penitus tacuit quam in rem scripta sint, ac postea unius tantummodo ad Demetrianum orationis nominatim meminit (Lactant. lib. V; Inst. cap. 1, pag. 459, et cap. 4, pag. 471) . Poterat autem Erasmus Augustinum etiam et Hieronymum, a nobis paulo ante laudatos, citare, quorum primus testatum fecit multa a Cypriano, in suo adversus ethnicos libro proferri illorum testimonia: secundus vero historiarum omnium scientiam in eo 1015C exhiberi (August. lib. contr. Petilian. de unic. Baptis. cap. 4, § 6, pag. 530, tom. IX) . Sed hic dixit id summa brevitate factum. Et certe in hoc libro citatur dumtaxat nomine suo insigne Alexandri Magni ad matrem suam volumen. At quia Cyprianus plurima contra gentiles de illorum diis congessit, quae a multis memoriae et scriptis tradita fuerant, hinc procul dubio Augustinus dixit et haec Scriptorum ethnicorum testimoniis comprobari.
Aliam insuper Erasmus mutilati hujus libri conjecturam inde capit, quod ex abrupto incipiat. Neque nos illi aliisque repugnabimus, qui arbitrabuntur, et ostendent in primis aut aliis paulo post Cypriani saeculum descriptis codicibus nullam fuisse inscriptionem, et ab his incoepisse verbis: «Reges olim, etc.» 1015D Sed ab his illud, quod difficillimum est, probandum erit cui adscribenda sit hujus tituli praetermissio, an ipsimet Cypriano magna festinatione scribenti, vel negligentiae scribarum, qui vacuum haud insolito more reliquerant spatium, in quo eum titulum majoribus litteris, ac minio etiam exararent. Satis porro adnotasse sufficiat illum, qui in variis codicibus et ineditis, et editis tam diverso modo legitur, a Cypriano profectum non videri. Plures praeterea existimant spurium ac suppositum esse in prima hujus libri parte fragmentum, de quo postea agemus. Non minima igitur dubitandi ratio est utrum hic liber plane incorruptus ad nos pervenerit.
At quanto id obscurius est, tanto evidentius ab 1016A omnibus perspicitur quodnam sit illius argumentum. Quis namque illo, qui brevissimus est currentibus oculis perlecto, statim non animadvertit in eo demonstrari falsos gentilium deos, unicum Deum, ac Christum ejus filium nostrum esse magistrum et redemptorem?
Denique jam vidimus hoc opusculum in multis manuscriptis exemplaribus Epistolae nomine inscribi. Sed id nemini mirum videri debet; quandoquidem pleraque Cypriani Opera ab antiquis scriptoribus Epistolae, Tractatus, et Libri indifferenter appellantur. Neque opus est illud a nobis demonstrari, quod ab aliis, ac praesertim ab Oxoniensi Episcopo satis abunde probatum est. Verum quia haec commentatio nullam prae se fert epistolae speciem, standum potius 1016B videtur eorum judicio, qui illam in tractatuum numero reponendam censuerunt (Praefat. Oxon. in Annal. Cypr. pag. 4) .