Familiaria quaedam colloquia beati Francisci.

 COLLOQUIUM I.

 COLLOQUIUM II.

 COLLOQUIUM III. Superflua aedificia non decere fratres minores.

 COLLOQUIUM IV. Bonorum omnium laudem in Deum referendam.

 COLLOQUIUM V. Dei fatuos potiores mundi sapientibus.

 COLLOQUIUM VI.

 COLLOQUIUM VII.

 COLLOQUIUM VIII.

 COLLOQUIUM IX.

 COLLOQUIUM X.

 COLLOQUIUM XI. Dei servos quo sanctiores, eo humiliores.

 COLLOQUIUM XII.

 COLLOQUIUM XIII.

 COLLOQUIUM XIV.

 COLLOQUIUM XV. Quales deceat esse, qui litteris et studio incumbunt.

 COLLOQUIUM XVI.

 COLLOQUIUM XVII. Plura pro temporum ratione toleranda.

 COLLOQUIUM XVIII.

 COLLOQUIUM XIX.

 COLLOQUIUM XX.

 COLLOQUIUM XXI. Magnam decere minores in adversis patientiam.

 COLLOQUIUM XXII. Religiosum nullatenus sacrum obedientiae jugum excutere debere.

 COLLOQUIUM XXIII. Dei beneficiorum gratam habendam memoriam.

 COLLOQUIUM XXIV.

 COLLOQUIUM XXV.

 COLLOQUIUM XXVI.

 COLLOQUIUM XXVII. Daemones nostra laetitia tristari.

 COLLOQUIUM XXVIII. Tentationes ad majorem permitti profectum.

 COLLOQUIUM XXIX. Orationem Dominicam omnium maxime salutarem.

 COLLOQUIUM XXX. Daemones faciliter effugari.

 COLLOQUIUM XXXI. De eodem, et diabolum hominum corde indurare.

 COLLOQUIUM XXXII.

 COLLOQUIUM XXXIII. Pauca hic toleranda, ut bonis perfruamur aeternis.

 COLLOQUIUM XXXIV. Lenitate duritiam et murmur aliorum vincendum.

 COLLOQUIUM XXXV. Subditi inobedientiam a diabolo provenire.

 COLLOQUIUM XXXVI. Nullatenus mentiendum aut fratrem scandalizandum.

 COLLOQUIUM XXXVII. Deo gratum esse minorum fovere religionem, et in evangelio eam esse praedictam.

 COLLOQUIUM XXXVIII.

 COLLOQUIUM XXXIX.

 COLLOQUIUM XL. Verum obedientem mortuo assimilari.

 COLLOQUIUM XLI. Quam pretiosus paupertatis thesaurus.

COLLOQUIUM XVI.

Docet, qualiter in primitiva religione coenobia minorum aedificentur.

In civitate Senarum moram faciente beato patre propter infirmitatem oculorum, heros quidam Senensis Bonaventura nomine fundum dedit fratribus, ut in eo monasterium sibi aedificarent. Consuluit tamen beatum virum, qualiter constituendum esset, dicens: Pater, quid tibi de loco isto videtur? vel quomodo semneum aut monasterium hic aedificari tibi placet, in quo fratres tui commorentur, quorum orationibus et meritoriis operibus, si quae mihi communicare voluerint, non me parum in animae bonis profecturum confido. Cui beatus pater: " Pro agello, quem ad aediculae situm satis commodum judico, gratias tibi habemus, honoratissime frater, innumeras, modumque fabricandi paucis ostendam. Ex hoc fundo debent fratres considerare, quot jugera sibi sufficiunt, in hac ipsa consideratione ad sanctam attendentes paupertatem, quam Domino ipsis placuit vovere, in nullo violantes bonum exemplum, quod proximis decet exhibere. Qua re bene perpensa loci dioecesanum adeant episcopum dicentes: Domine, heros quidam nobis dedit pro Dei amore et salute animae suae locum aptum ad monasterium construendum, ad vos primo recurrimus, qui pater et dominus estis animarum omnium gregis vobis commissi et patronus paterque piissimus omnium fratrum nostrorum, qui in hoc loco modo commorantur aut postea habitaverint, ut cum benedictione Dei et vestra tuguriolum aut monasterium pauperculum nobis aedificare possimus. Dominus enim vocavit nos in adjutorium fidei suae et praelatorum et clericorum sanctae ecclesiae. Tenemur ergo ipsos, quantum possumus, diligere, honorare et venerari. Vocantur enim ideo fratres minores, quia sicut nomine, ita et exemplo et opere prae ceteris hominibus hujus saeculi humiles esse debent. Et quia ab initio meae conversionis posuit Dominus in ore episcopi Assisii verbum suum, ut mihi bene consuleret et sapienter confortaret in servitio Jesu Christi, propter hoc et alia multa excellentiora, quae in praelatis considero. non tantum episcopos, sed et pauperculos sacerdotes diligere volo et venerari et pro dominis meis revereri. Accepta deinde benedictione et licentia episcopi vadant et faciant mitti magnam carbonariam in circuitu terrae, quam pro aediculae situ acceperunt, et pro muro bona sepe circumdent et circumvallent in signum sanctae paupertatis et humilitatis. Domos etiam construi faciant pauperculas ex luto et lignis et aliquas cellulas, in quibus fratres possint aliquando orare et laborare ad majorem honestatem et ad vitandam otiositatem. Ecclesias etiam strictiores aedificare debent, nec enim sermonum ergo aut alia quacunque occasione ecclesias aut templa speciosa aut magnae capacitatis vel molis aedificare debent; majorem etenim humilitatem et melius exemplum populo praebebunt, cum in aliis vel alienis ecclesiis praedicaverint. Et si aliquando praelati vel clerici religiosi aut saeculares ad loca ipsorum venerint, domus pauperculae et cellae angustae eis praedicabunt et animas adventantium magis, quam verba composita aedificabunt. "