Editi libri non Evangelium, sed Evagrium posuerunt. Omnes autem Mss. codices retinent Evangelium vel Evangelum. Eodem nomine vocabatur postea Episcopus Illyricanus. Vide Baron. ad annum Christi 516. Porro Opusculum missum ab Evangelio superest adhuc in Appendice Tom. III. novae Edit. Operum S. Augustini.

440

Ἀνώνυμον. Nullum exemplar habuimus Ms. in quo connexiva particula καὶ legatur; unde manifestum nobis videtur, additam esse apud Erasmum et Marianum ἀνώνυμον ἀδέσποτον.

Ibid.

Et φιλεγκλήμονι miscere tractatui. Castigat hoc loco Erasmum Marianus, ostendens legendum φιλεγκλήμονι, non φιλεγκαίμονι, ut voluit Erasmus, cui profecto nullatenus favent Mss. codices: nam illi retinent Mariani lectionem ac restitutionem. Est autem φιλεγκλήμων tractatus, quasi tractatus amator querelarum, sive querulus; eo quod praebeat occasionem offensionis et controversiae.

Ibid.

Prima homiliarum Origenis, etc. Sic legunt vetustissimi codices non pauci Mss. et Editi veteres libri. Erasmus et Marianus cum aliquot exemplaribus manu exaratis. «Statimque in fronte Geneseos in prima Homiliarum Origenis reperi scriptum de Melchisedec» At lucidior sensus apparet in alia lectione quam restituimus.

441.

Apollinarem quoque. Multum discrepant ab hoc sensu editi libri Er. et Mari. legunt enim, Apollinarium quoque nostrum, et Eustathium, qui, etc. Sed praeferenda lectio nostra; neque vero haereticum hominem nostrum appellare ac dicere potuit Ecclesiae Catholicae Doctor maximus. Nostrum igitur de Eustathio intelligimus, quia fidei Catholicae

1250 strenuissimus fuit assertor magnus ille Eustathius Antiochenae ecclesiae episcopus, qui in Concilio Nicaeno contra Arium, atque in suis Opusculis clarissima tuba bellicum cecinit. Caeterum nomen Eustathii omnino depravatum legitur in plurimis Mss. exemplaribus, ubi dicitur Eustatius, Eustachius et Eustochius. In codice denique manuscripto Monasterii sancti Cygirani ita scriptum reperio: Apollinarem quoque martyrem et nostrum Eustasium. Nonnulli codices consequenter habent, qui prius . . . Episcopus fuit et contra Arium, etc.

441

Mediano filio. Pro mediano filio, duo codices Mss. legunt, a majori filio, alter, a minore filio. Deinde omnes Mss. typum Salvatoris praebuit et populi Judaeorum, omisso nomine Cham, quod tamen necessario subintelligendum est et retinendum.

Ibid.

Sacerdotis Filii Dei. Manuscripti non pauci, in typum praecessisse sacerdotii Filii Dei.

442

Et brutorum sanguinem. Vitiosus est multum hic locus in editione veteri Romana et in Erasmiana, quam merito reprehendit Marianus; etsi inveniatur in aliquot Exemplaribus Mss. ad hunc modum. «Et brutorum sanguinem, eorum animalium exta, id est, quidquid super escam est, susceperit.»

Ibid.

Et ininterpretabilis. Tria exemplaria Mss. et interpretabilis, juxta editionem Vulgatam nostram Latinam.

443

Pulices. Editi libri Eras. et Marian. vermiculi et culices: sed reclamat fides omnium codicum Mss. quorum haud pauci legunt etiam consequenter, scientiam inscientiae.

Ibid.

Umelchisedech, etc. Nullum fere in hac pericope recitata exstat verbum, quod non sit corruptum apud Erasmum et Marianum, et contra antiquorum Patrum consuetudinem positum. Non enim exemplaria Hieronymi manuscripta sequenda sibi proponunt; sed regulas hodiernorum Grammaticorum longe diversas ab usu veterum Hebraeorum, atque Ecclesiasticorum Scriptorum. Itaque sic voluit Hieronymum legisse: «Umalchizedech melech Salem hozi lehem vaiain, vehu cohen leel elion; vaiebarchehu vaiomar baruch Abraham leel elion kone Samaim vaarez: ubaruch el elion escher migen zadecho beiadecho vaiiten lo maeser michol. «Qui haec contenderit cum Editione nostra, falsum ubique deprehendet Hieronymum Erasmi et Mariani, ac prorsus imperitum linguae Hebraicae, utpote qui legat zadecho, Daleth pro Resch; et hanc vocem zadecho interpretetur inimicos tuos; cum significet verius latera tua. Hieronymus igitur legit sarach et biadach more Chaldaico; nam Targum Onkelos hunc locum Geneseos 14, 20. reddit sarach et bidach, hostes tuos in manu tua. Vide infra similem lectionem in Epist. ad Sun. et Fretel. Caeterum in hebraeo hodierno ita leguntur verba Hebraica ab Hieronymo citata «Umalchi thsedec melech schalem hotsi lehhem vaijain; vehu-chohen leel elion, vaibarechu vaijomar: baruch Abram leel elion cone schamaim vaarets; ubaruch el elion ascher miggen thsarecha bejadecha vaijten lo manser mikkol.»

Ibid.

Annos triginta quinque. Falso quadraginta posuit Erasmus, pro triginta quinque; ut ratione deducta statim apparet.

444

Imperitia confidentiam. Sententia dicitur Thucydidis, ἀμαθὶα μὲν θράσος, λογισμὸς δὲ ὅκνον φέρει, id est, inconsideratio confidentiam, consideratio cunctationem affert. Thuc. lib. 3.

446