Praefatio Generalis.

1. Hieronymi operum praestantia.—Maximus ecclesiarum magister Hieronymus, si vitae disciplinam, virtutum exempla, rerumque gestarum gloriam inspicias, totum longe lateque sui admiratione et cultu terrarum orbem implevit: si decus eruditionis, et laudem, divinique propemodum ingenii monimenta, nullus ferme est inter Ecclesiae latinae patres, qui tantam de se quantam ille sapientiae famam reliquerit apud posteros. Exinde a quarto Christi saeculo, quo medium praeterlabente, figere stilum coepit, suisque animi foetibus judicia hominum subiit, ad hanc usque aetatem post fere quindecim saeculorum decursus, primus adeo in exponendis Scripturis est habitus, ut nemo tamen in caeteris quae ad illas pertinent disciplinis (pertinent vero illustriores omnes), ejus praestantiam superaverit, pauci admodum attigerint. Neque enim, quod caeteris ferme usuvenit, unius ille gentis eruditione contentus, illam modo coluit, in quam primum incubuisset; sed post latinam in studiis litterarum industriam, quidquid bonarum artium docuit mater Graecia, quidquid Hebraeorum, aliarumque ex Oriente gentium vetustissimarum linguis est proditum: inque his omnibus non sacra modo, sed etiam humana dogmata studiose assecutus, semper conjunxit, et monimentis amplissimis exornavit. Sunt adeo in omnium libris, qui deinceps sacris praecipue litteris inclaruerunt, de illius eximia eruditione testimonia tam luculenta atque insignia, ut praeclariora haud facile de alio quopiam invenias, tot vero ac propemodum innumera, ut neminem fuisse existimem unoquoque saeculo, qui laudem scientiae aliquam obtinuerit, et Hieronymiani nominis splendore sibi famam non aucuparit. Quorum ego singulas auctoritates percensere si velim, modum non teneam, et frustra sim: contra si aggrediar ipse solertissimum auctorem, post tanti nominis viros, studiosis lectoribus commendare, nimium mihi fortasse videar tribuere. Ecquis enim tandem est, qui illum vel ad sublimia impetu quodam se attollentem persequi mentis acie, vel in profunda penetrantem mysteria animo comprehendere, tanta jugiter disciplinarum varietate circumfluentem explicare, denique sermonis dignitate atque elegantia pene singulari excultissimum repraesentare se posse putet?

2. Novae editionis necessitas.—Sed neque istud propositum mihi est, hancque rem tantum attigi in speciem, ut ad ea quae dicenda sunt, viam munirem. Si enim quanto Scriptoris alicujus opera vel doctrinae merito, vel nominis celebritate pluribus antecellunt, tanto majori studio continuo est enitendum, ut quam perfectissime per hominum conatus licet, in lucem prodeant, nemo profecto sit eruditionis homo cupidus, qui hanc in primis magno Hieronymo impendi operam oportere aequo animo non fateatur. Sit igitur de S. Doctore, deque ecclesiasticis praecipue studiis bene meritus, qui ejus opera tametsi haud fortassis male prius expolita incudi reddiderit. Quod si aliter illa se habeant, et vel temporum vitio, vel eorum, caeteroqui doctorum hominum culpa, qui in illis evulgandis, sive etiam exponendis prima fecerunt vestigia, sive, ut opinor, utrorumque, ab ea perfectione plurimum distent, quae par IX est illis, ne fructus lectu debitus intercipiatur: jam non parum utilem tulisse laboris fructum ille putandus sit, qui ad novam ex integro editionem exornandam vires omnes contulerit, sed rem praestitisse quae in usus cedat utilitatemque litteratorum, maxime necessariam Age vero editiones ad id usque temporis elaboratas invenustas esse passim et mancas, facile quisquis intelliget, qui non plane oscitantem animum adjiciat. Cum sit enim utile imprimis et commodum, scripta penes se habere omnia simul collecta, quae ab uno eodemque auctore profecta sunt, multa e contrario in hieronymianis desiderantur, eaque omnium fere praestantissima, quae ex aliis iisque diversi instituti libris repetere non sine gravi temporis jactura, et comparare non sine magnis impensis necesse sit. Nihil dico de aliquot ineditis antea, quorum ab erasmiana collectione ad hanc usque diem nulla penitus accessere: sive quod illa in bibliothecis, in quibus maximo rei ecclesiasticae et litterarum impendio latebant, non satis anxie fuerint conquisita, sive quod effugerint diligentiam. Enimvero ipsa quae saepius recusa sunt, ac studiosorum teruntur manibus, labes deformant quamplurimae: falsaeque lectiones, ac menda qua veterum amanuensium, qua recentium criticorum occurrunt, quae legentium profectui, quanto impedimento sint, ii probe norunt qui in ejusmodi studiis versantur. Ad haec loci plerique difficiliores tenebris usque hodie obsidentur, pluresque alii lectorem in transversum rapiunt, maxime cum fuerint, sintque adeo postrema hac aetate homines haud illitterati, qui errores Hieronymo, quos ipse minime omnium admisit, audeant impingere, et nondum purgata culpa, imo sublata calumnia, doctorum vulgo fortasse imponat.

3. Quibus de causis novam editionem aggrediamur.—Haec ego, ne quis me existimet, incommoda replicare ea causa, ut doctissimis viris, qui in recognoscendis Hieronymi scriptis desudarunt, laudem imminuam, cum ante hos ferme septem annos admodum adolescens eorum lectioni totus incumberem, meo ipse periculo sum expertus. Saepe etiam cum doctis viris, qui in hac ipsa urbe sunt magna mecum studiorum societate conjuncti, verba faciens, quo pacto loci haud sane pauci restitui possent, defectusque suppleri, ut illis quidem videbatur, non infeliciter indicavi. Hinc vero novam editionem ut aggrederer, et quae ad illam opus essent conferrem, adhortabantur: maxime cum deprehendissent, passim in Italiae bibliothecis desiderari exemplaria eorum operum, quae post Parisiensem Pp. Benedictinorum editionem per ferme annos quadraginta nullibi recusa sunt; nec illa tamen ut absque examine ac studio describerentur, quae sordida typographorum aliquot ignavia est, sustinerent. Tergiversanti autem mihi, causasque nectenti ex causis, hoc ut ne facerem, occurrit illustrissimus Veronensis ecclesiae archipresbyter Joannes Franciscus Musellius, qui ad reliquas laudes eximiam ad promovendas litteras, atque adversum litteratos favorem ac benignitatem adjungit, tamque utile propositum in nihilum resolvi minime passus, quidquid necesse esset, qua consilio, qua opibus, qua libris, qua auctoritate, praestiturum se ultro pollicitus, coepit continuo exhibere. Jussit ille mihi, et qua est humanitate vehementer etiam adhortatus est, in me curam omnem novae editionis adornandae ut susciperem, tum ii, quorum intererat Hieronymum splendido ornatu prodire, vel quos aliqua rerum mearum cura tangebat, ne demandatam provinciam respuerem, mihi magnopere auctores erant. Horum itaque hortatibus incitatus, maxime vero spe illectus praesidii, ex quo futurum confiderem, ut non exiguum ad Ecclesiam bonasque litteras emolumentum, ad S. Patris vero doctrinam lux atque ornatus posset accedere, tantum onus, non meis certe par humeris, subire tamen alacri animo non dubitavi. Enimvero pro virili studiosorum profectui occurrere est animus, quibus si opella hac nostra aliquid prodesse potuimus, libentissime devovimus; sin minus, doctiorum hominum ingenia, ut meliora conferant excitaverimus.

4. Hujusce praefationis pars triplex.—Jam vero antequam dico, quid illud laboris sit, quod mihi in hac Sparta exornanda proposui, quaedam enucleatius dicenda sunt de antiquitis collectionibus tum iis quae in Mss. asservantur, tum aliis multo insignioribus, quae post typographicam artem prodierunt: notandumque paucis quid ante nos alii praestiterint. Ipsa deinde explicanda indoles Hieronymianorum operum, eorumque delibanda notitia, quae reapse interciderunt: deque aliis pluribus agendum paulo fusius, quae communi quidem judicio putantur eamdem subiisse fortunam, minime vero nobis videntur fuisse elucubrata. Hinc enim plus fortasse lucis accedet atque utilitatis editioni nostrae, quae totum quidquid Hieronymianum est, expendat et complectatur. Denique quibus nos simus auxiliis usi, quo proposito, quo ordine, quave methodo in textu ac notis profecerimus, breviter exponendum.