55

Ὄντων: Ἐνταῦθα πάντα συλλήβδην τά ἐν δημιουργίᾳ δηλοῖ διά τοῦ ὀνόματος τῶν ὄντων, καί νοητά καί ὁρατά πάντα· ἅπαντα γάρ ὁ Θεός ἐκ μή ὄντων ἐποίησεν, διά τοῦτο καί μόνον, ἵνα τῆς αὐτοῦ ἀγαθότητος ἀπολαύοιεν. Ἀπολαύουσι δέ διά τῆς προνοίας, ὡς ἕκαστον ἐπιτηδείως ἔχει· ἀρχή γάρ ἐστι τῆς τῶν ὄντων οὐσίας ἡ τοῦ Θεοῦ πρόνοια.

Πάντα μέν οὗν τά ὄντα: Ὅτι πάντα τά ὄντα τῆς τοῦ Θεοῦ προνοίας μετέχει· οὐδέ γάρ οὔτε ἐν τοῖς οὖσίν ἐστι τό μή μετέχον τοῦ Θεοῦ· ὥστε ἀνυπόστατον τό κακόν, ἐπειδή μή μετέχει τοῦ Θεοῦ κατά στέρησιν ἕξεως φαινόμενον. Ἀλλ' οὐκ αὐτό, πρωτοτύπως ὄν ἐν οὐσίᾳ· οὕτω πλατέως εἴπομεν ἄνω ἐν τῷ προσφόρῳ κεφαλαίῳ. Τῶν ὄντων Ἤ ἄζωά εἰσιν, ἤ ζῶντα, ἤ νοερά ἤ λογικά ἅ καλεῖ μόνον ὄντα, οἷον οὐρανοί καί γῆ

ἅ λέγει ἀλόγως ζῆν, οἷον τά ἄλογα ζῶα·

ἀσώματα, ὡς τά οὐράνια·

καί ἐνσώματα, ἅ καλεῖ καθ' ἡμᾶς.

14Ε_234 Οὐ γάρ ἄν ἦν: Ἐν τούτοις ὄντα τά θεῖα καλεῖ, τουτέστι τήν ἁγίαν Τριάδα, ἥτις, τῶν κτισμάτων οὖσα δημιουργός καί ἀρχή, ἤγουν αἰτία, ἐξ αὐτῶν τῶν παρ' αὐτῆς εἰς οὐσίαν ἐλθόντων μετέχεσθαι λέγεται.

Τά μέν οὖν ἄζωα: Ὅτι καί τά ἄζωα μετέχει τῆς προνοίας τοῦ Θεοῦ κατ' αὐτό τό εἶναι· ἄζωα δέ εἰσιν, οἷον λίθοι καί πάντα τά μή προϊόντα εἰς γένεσιν.

Ζῶντα τῆς αὐτῆς: Κατά κοινοῦ ἐπί ἑκάστου τῶν ἐπιφερομένων προσυπακούειν δεῖ, δι' ὧν προνοίας μετέχει.

Αἱ γοῦν ἅγιαι: Σημείωσαι δέ περί τῆς τάξεως τοῦ παντός, ὅτι διάφοροι αἱ τῶν ἄνω δυνάμεων οὐσίαι· λέγει δέ μόνον ὄντα ἅπερ ἐκάλεσεν ἄζωα.

Νοητῶς γάρ ἐπί τό θεομίμητον: Ὅρα ὅτι καί αἱ νοηταί δυνάμεις ἐκ προαιρέσεως κατά τό πλέον μετέχουσι τοῦ ἀγαθοῦ, ὡς πολύ ἐφιέμεναι αὐτοῦ· λέγει γάρ, ἑαυτάς ἀποτυποῦσαι, ὅπερ ἐστί προαιρετικόν· οὐκοῦν ψευδής ὁ λόγος ὁ λέγων τόν διάβολον πεσεῖν ἐκ τῶν οὐρανῶν· ἐτράπη γάρ εἰς τό κακόν ἀφ' ἑαυτοῦ, Προσεχεῖς δέ ἀντί τοῦ συνημμέναι. Τῶν ὄντων Τά μέν ἔστιν ἄλογα, ὡς λίθοι καί λοιπά τά μηδεμιᾶς ζωτικῆς ἐνεργείας μετέχοντα·

τά δέ ζῶντα, τά μέν ἀναίσθητα, ὡς τά φυτά, τά μέν ἄλογα, τά μέν ἀσώματα καί ὑπέρ ἡμᾶς,

ὧν, τά δέ αἰσθητικά, ὧν τά δέ λογικά· καί τούτων· τά δέ ἐνσώματα καί καθ' ἡμᾶς.

Καί πολλαχῶς ἐν μετουσίᾳ: Αἱ γάρ αὐτῶν οὐσίαι νοῦς εἰσι ζῶν. Σημείωσαι δέ, ὅτι τά νοητά πάντα πρώτως μετέχει τοῦ Θεοῦ. Ἐκφαντορικαί δέ, τουτέστιν ἐξαγγελτικαί,

Τῆς ἀγγελικῆς ἐπωνυμίας: Σημείωσαι τί κυρίως ἄγγελος, καί ὅτι τήν πρώτην αὐτούς τάξιν λέγει ἔχειν· ἔτι δέ καί ὅπως δι' ἀγγέλων μυούμεθα, καί πῶς δι' αὐτῶν ὁ νόμος ἐδόθη, 14Ε_236 καί ὅτι καί τούς πρό τοῦ νόμου καί μετά νόμον πατέρας ἡμῶν ἄγγελοι πρός θεῖον ἀνῆγον.

Κλεινούς: Ἐνδόξους. Τό δέ πρακτέον, ὡς ἐπί Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ καί Γεδεών καί ἄλλων· πρός εὐθεῖαν δέ ὁδόν ἀπό ἀνιέρου ζωῆς, ὡς ἐπί τοῦ Κορνηλίου τοῦ ἑκατοντάρχου· πρῶτος γάρ ἐξ ἀπίστων ἐθνῶν μετετέθη· τάξεις δέ ἱεράς, ὡς ἐπί τοῦ ∆ανιήλ, «μυρίαι μυριάδες», καί τοῦ Ἰεζηκιήλ τά χερουβίμ, καί τοῦ Ἠσαΐου τά σεραφίμ ὤφθησαν. Ὑποκοσμίους δέ ὁράσεις, ὡς ἐπί τοῦ Παύλου ἀρπαγέντος ἕως τρίτου οὐρανοῦ, καί ἐπί τῆς τοῦ θείου Ἰωάννου Ἀποκαλύψεως.

§ 3. Ἀμέσως: Τουτέστιν ἄνευ τῆς ἀγγέλων διακονίας.