47

§ 1. Πᾶσα δόσις ἀγαθή: Σημείωσαι ὅτι κέχρηται ὁ μακάριος 14Ε_200 ∆ιονύσιος τῇ τοῦ ἁγίου Ἰακώβου καθολικῇ ἐπιστολῇ· ἐκεῖθεν γάρ ἐστι τό ρητόν· καί ὅτι ἐκδοθεῖσα ἦν ἤδη.

Καί γάρ ἐξ αὐτοῦ: Ταῦτα περί τοῦ Υἱοῦ θεολογεῖ. § 2. Πατροπαραδότου: Πατέρας ἐνταῦθα δηλοῖ τούς παραδόντας αὐτῷ τό

δόγμα, οὐ μήν τούς φυσικούς· ἐξ Ἑλλήνων γάρ ἦν, ὡς δηλοῦσιν αἱ Πράξεις τῶν ἁγίων ἀποστόλων, καί αὐτός μέντοι ἐν τῇ πρός τόν ἅγιον Πολύκαρπον ἐπιστολῇ καί ἐν τῷ θ' κεφαλαίῳ τῷ Περί τῆς οὐρανίου ἱεραρχίας.

Συμβολικῶς: Οὐ γάρ φυσιολογικῶς φησιν, ἀλλά διά συμβόλων τινῶν καί εἰκόνων.

α'. Νοῶν: Νόας καλοῦσι καί οἱ παρ' Ἕλλησι φιλόσσοφοι τάς νοεράς, ἤτοι ἀγγελικάς δυνάμεις· ἐπειδή τό πᾶν νοῦς ἐστιν ἕκαστος αὐτῶν, καί τήν οὐσίαν ἅπασαν νοῦν ζῶντα εἰς τό εἶδος τό ἑαυτῶν οὐσιωμένον ἔχει· νόες καλοῦνται πρός τό εὐφωνότερον τῆς κλίσεως γενομένης· ἐπειδή ἐχρῆν ἀπό τοῦ ὁ νοῦς, τοῦ νοῦ, τό πληθυντικόν οἱ νοῖ εἶναι, ἀλλά διά τήν εὐφωνίαν ἐξ ἄλλης εὐθείας ἑνικῆς γέγονεν οἱ νόες· ἔθος γάρ τοῦτο Ἀττικοῖς, οἵ φασιν, Ἀριστοφάναι καί Σωκράται, ἀντί τοῦ οἱ Αριστοφάνεις καί οἱ Σωκράτεις. Εἰσί δέ καί λέγοντες οἱ νόοι, ὡς ἀπό τοῦ ὁ νόος, τοῦ νόου· καλεῖ δέ αὐτούς καί ἡ Γραφή τῷ ὀνόματι τούτῳ, ὡς ἐν Ἠσαΐᾳ· Νοῦς μέγας ὁ ἄρχων Βαβυλῶνος, τοῦτ' ἔστιν ὁ διάβολος· κατά Ἴωνας τοίνυν νοῦς, νοός, νόες, ὡς χροῦς, χροός, οἱ χρόες· Ἰωνική γάρ ἡ κλίσις.

Ὑπεράρχιον: Ὑπεράρχιος ὁ Θεός, ὡς ὑπέρ πᾶσαν ἀρχήν καί θεαρχικόν φῶς, ὡς ἀρχή τῶν λεγομένων θεῶν, ἀγγέλων φημί καί ἀνθρώπων δικαίων.

14Ε_202 β'. Ἐνδότητος: Ἐνδότητά φησι τήν κρυφιότητα· πᾶσι γάρ τοῖς ἔξω αὐτῆς ἄγνωστός ἐστι.

γ'. Σύγκρασιν: Σημείωσαι τήν σύγκρασιν· καί διά τί τό θεῖον ἕν ὄν πληθύνεται.

Παραπετασμάτων: Παραπετάσματά φησι τά σωματικῶς περί Θεοῦ λεγόμενα ἐν ταῖς Γραφαῖς, οἷον μελῶν ἀνθρωπίνων, ἤ δυνάμεών τινων ὀνομασίας, Σημείωσαι δέ, ὅτι σαρκί ὄντας κατοπτεῦσαι τά ἄϋλα καί ἀσώματα· καί τοῦτο μᾶλλον ἐδήλου τά ἐν τῇ σκηνῇ παραπετάσματα, ὡς ἐνταῦθα αἰνίττεται.

Συμφυῶς: Ἀντί τοῦ ὁμοφυῶς, συγγενῶς. § 3. Ἡ τελετάρχις: Τελετή λέγεται κατά τούς τῶν Ἐλλήνων φιλοσόφους ἡ

μετάδοσις τῶν μυστηρίων, ἅτε τελειοῦσα τόν μυούμενον καί τελειωτική τυγχάνουσα τῶν προσιόντων τοῖς τοιούτοις. Τελετάρχις οὖν ἱεροθεσία ἡ θεία τῆς τῶν ἱερῶν μυστηρίων ἡμῶν διακοσμήσεως θέσις καί παράθεσις, ἀρχή γενομένη ἐκ Θεοῦ διά τῶν ἀποστόλων τῶν τελειωτικῶν τούτων ἀγαθῶν· τούς γάρ μεμυημένους τελείους καλεῖ ὁ θεῖος ἀπόστολος Παῦλος λέγων· «ὅσοι οὖν τέλειοι, τοῦτο φρονῶμεν».

Ὑπερκοσμίου: Τό δέ ὑπερκοσμίου οὐκ αἰσθητῶς νοητέον, ἀλλά νοητῶς καί ὑπέρ τόν καθ' ἡμᾶς κόσμον. Σημείωσαι δέ, τίνα λέγει τά σχήματα καί τάς μορφωτικάς συνθέσεις, ἤγουν εἰκονίσματα, ἅπερ ἑξῆς παρατίθεται.

Πλάσεων: Σημείωσαι, ὅτι πλασματώδεις φησί τάς ἐνταῦθα μυστικάς παραδόσεις, ἅς ἐν τῷ Περί τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱεραρχίας λόγῳ ἀναπτύσσει· τοῦτο δέ θεοπρεπῶς ἐκληπτέον· πρός μέν οὖν τό 'μορφωτικαῖς' τό πλάσεων ἀποδοτέον, πρός δέ τό 'συνθέσει' τό ἁπλᾶς καί ἀτυπώτους.

14Ε_204 Ὑλαία: Ὑλαίαν χειραγωγίαν φησί τό διά τῶν ὑλικῶν λεγομένων πρός τήν ἔννοιαν ἀνάγεσθαι τῶν ὑπέρ αἴσθησιν.