56

Ὡς αὐτό ὅ τι ποτέ ἐστι: Ὅρα πῶς ἐξηγεῖται τό ρητόν τό λέγον, «Θεόν οὐδείς ἐώρακε πώποτε», ὅπερ ἀληθέστατον ἠγοῦμαι, καί εἰδώς ὅτι εἰσί γραφικά ρήματα λέγοντα, ὡς ὁ Θεός ὤφθη τοῖς ἀνθρώποις, ὡς ἐπί τοῦ Ἀδάμ, ὡς ἐν τῷ παραδείσῳ, καί ἐπί τοῦ Ἀβραάμ, ἐν τῇ δρυί τῇ Μαμβρῇ, καί ὅτε εἰς Σόδομα ἐπορεύοντο· καί τῷ Μωσεῖ εἰς τό ὄρος, εἰ καί τά ὀπίσθια λέγεται ἑωρακέναι· καί λέγει ὅτι αὐτό μέν τό κρύφιον τοῦ Θεοῦ οὐδείς ἑώρακεν, οὐδέ ὄψεται, ὅπερ ἐστίν οὐσία αὐτοῦ, ἤ καί ὑψηλότερον, ὅτι οὐδείς κατανοῆσαι καί φράσαι δύναται ἤ δυνήσεται, τί ἐστιν ὁ Θεός. Εἰ δέ καί ἐγένοντό τισι θεοφάνειαι τῶν ἁγίων, νόησον ὅτι ἀναλόγως ἕκαστος τῆς ἰδίας πίστεως ἠξιοῦτό τινος ὁράσεως ἐμφαινούσης αὐτῷ τό Θεῖον, δι' ἧς τήν ἔλλαμψιν ἐδέχετο τῶν εἰς αὐτόν ἐρχομένων θείων γνώσεων.

Ὡς ἐν μορφώσει: Οἶμαι, τήν μεταμόρφωσιν λέγει, ἤ τό ἐν τῷ Σιναίῳ ὄρει θαῦμα ὡς πῦρ.

14Ε_238 Θεοφάνειαν: Θεοφάνειαν εἶναί φησιν οὐ διά τό φαίνειν τόν Θεόν καί δεικνύειν, ὅ τι ποτέ ἐστι, τοῦτο γάρ ἀμήχανον, ἀλλ' ὅτι θείας ἐλλάμψεως οἱ ἅγιοι ἀξιοῦνται διά τινων ὁράσεων ἱερῶν καί αὐτοῖς ἀναλόγων, ἅς δι' ἀγγέλων γίνεσθαι λέγει.

Θεσμοθεσίαν: Σημείωσαι, ὅτι καί ὁ νόμος ἑτέρας θείας νομοθεσίας ὑποτύπωσίς ἐστι, τουτέστι τῆς κατά Χριστόν θείας ἐνανθρωπήσεως· ὅτι δέ δι' ἀγγέλων ἐδόθη ἡ πρώτη νομοθεσία, δηλοῖ καί ὁ ἅγιος Στέφανος λέγων· «οἵτινες ἐλάβετε τόν νόμον εἰς διαταγάς ἀγγέλων, καί οὐκ ἐφυλάξατε».

Αὐτήν: Τήν θεσμοθεσίαν δηλονότι. Τό διά τῶν πρώτων: Σημείωσαι, πῶς διά τῶν πρώτων, τουτέστι τῶν

ἀναβεβηκότων, τά δεύτερα (ἀντί τοῦ τά ὑποβεβηκότα) πρός Θεόν ἀνάγονται καί περί τῶν ἀγγελικῶν διατάξεων.

Ὑπερούσιον: Ὑπερούσιον ταξιαρχίαν τήν τῆς τάξεως αὐτῶν ἀρχήν καί ποιητικήν αἰτίαν ἔφη,

§ 4. Γαβριήλ: Σημείωσαι, ὅτι τά περί τῆς ἐνανθρωπήσεως πρῶτοι μυοῦνται ἄγγελοι, ὡς δηλοῖ τά κατά τόν θειότατον Γαβριήλ, μαθόντα τά περί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου· εὐαγγελισάμενον δέ καί τῇ Παρθένῳ, ὅτι ἐκ Πνεύματος ἁγίου συλλήψεται σαρκούμενον τόν Θεόν Λόγον.

Ἀνδρικῆς: Ἀνδρική θεουργία ἡ Χριστοῦ ἐνανθρώπησις, καθ' ἥν Θεός ὤν ἐν σαρκί τά θεῖα εἰργάζετο, Σκόπει δέ, πῶς, εἰπών ἐνταῦθα τόν Ἰησοῦν 'ἀνδρικήν θεουργίαν', καί διά μέν τοῦ λέγειν 'ἀνδρικήν' δηλῶν, ὅτι τέλειος ἄνθρωπος γέγονε, διά δέ τοῦ 'θεουργίαν', ὅτι, Θεός καί ἔστι ἄνθρωπος, ὁ αὐτός τάς θεοσημείας ἐργασάμενος, μετά βραχύ λέγει, ὅτι ἀμετάβλητος· ἔμεινε γάρ καί ὅ ἦν ἀεί. Κἀκεῖνο δέ πάλιν ὅρα, πῶς φησιν ἐν τῇ ἁγίᾳ Θεοτόκῳ Μαρίᾳ γενέσθαι τῆς ἀρρήτου θεοπλαστίας τό 14Ε_240 θεαρχικόν μυστήριον. Θεοπλαστίαν δέ λέγει, δηλῶν ὅτι Θεός ἐπλάσθη, καθ' ὅ γέγονεν ἄνθρωπος, ὡς τό εἰρημένον, «ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο». Θεαρχικόν δέ, ὅτι τοῦ Θεοῦ τοῦ αἰτίου καί ἀρχῆς ὄντος τῶν λεγομένων θεῶν, ἀγγέλων τε καί δικαίων ἀνθρώπων, τό μυστήριον τῆς ἐνανθρωπήσεως ἦν, ὅν Θεόν Ἰησοῦν προωνόμασε.

Τήν δέ Μαριάμ: Σημείωσαι ταῦτα κατά Νεστοριανῶν· οὐ πάντες δέ ἄγγελοι ἐθαρρήθησαν τό μυστήριον τῆς οἰκονομίας· ἐπεί, ὅτε ἀνελαμβάνετο ὁ Κύριος μετά τό πάθος, τινές ἦσαν οἱ λέγοντες, ὅτι «Τίς ἐστιν οὗτος ὁ Βασιλεύς τῆς δόξης;»· ἡ γάρ ἐρώτησις ἄγνοιαν ἐμφαίνει. Σημείωσαι κατά Νεστοριανῶν καί Ἀκεφάλων, ὅτι τόν Ἰησοῦν ὑπερούσιον αἰτίαν, φησίν, ἅτε ποιητήν ὄντα πάντων· καί ὅτι ἀμεταβόλως λέγει αὐτόν γεγεννῆσθαι καθ' ἡμᾶς· οὐχ ἡ αὐτή δέ καί μία ταῦτα φύσις, εἰ καί ὁ αὐτός τά δύο· καί ὅτι αὐτός καί νομοθέτης καί ὑπό νόμον, καί ὅτι καί αὐτός ὡς