72

Τάς εἰρημένας: Ἦλθεν εἰς ἐξήγησην τοῦ προκειμένου. Ἔλεγεν οὖν: Περί τοῦ εἰπόντος φησίν, ὅτι οὐχ ὁ σεραφίμ ἐτύγχανεν, ὁ ὀφθείς

τῷ Ἠσαΐᾳ, ἀλλά τις τῶν κατωτέρῳν ἀγγέλων· ταύτῃ γάρ τῇ δόξη ἐπαγωνίζεται, ἥν πρό ὀλίγου ἀναφαίνει τῇ ἀρχῇ τοῦ κεφαλαίου, ἔνθα φησίν, 'ἕτερος δέ οὐ σφόδρα ἄτοπον', καί τά ἑξῆς.

Ὡς ἐν συμβόλοις: Ἐπειδή ἐξαπτέρυγα ὁρᾷ τά σεραφίμ. Καί περί Θεόν ἱδρυμένας: Ἔχει γάρ τό λόγιον ὅτι «εἱστήκει κύκλῳ αὐτοῦ». (14Ε_306> Ἐμάνθανεν οὖν: Ὅρα τί ἐμάνθανεν ὁ Ἠσαΐας, ὅν καλεῖ θεολόγον,

ὅτι ἄγνωστον τό Θεῖον καί ταῖς ἀνωτάτω δυνάμεσι, καί ὅτι οὐδέν τῶν ὄντων ἐμφερές αὐτῷ. Ὄντα δέ εἴπομεν ἐν τῷ πρό τούτου βιβλίῳ τά νοητά καί αἰσθητά· ταῦτα δέ μυεῖται ὁ προφήτης μετά τό καθαρθῆναι τῶν ἰδίων ἁμαρτιῶν, περί οὗ μικρόν ὕστερον ἐροῦμεν.

Σεραφίμ ἐμυεῖτο: Τί ἐμυεῖτο διά τά σεραφίμ. Ἐπωνυμίας: Ἑρμηνεία σεραφίμ. Πτερῶν: Τί δηλοῖ τά πτερά. Τήν ἐπί τό Θεῖον ἐν πρώταις: Εἶπεν ἄνω γάρ ἐν τῷ τέλει τοῦ δεκάτου

κεφαλαίου, ὅτι πᾶς οὐράνιος καί ἀνθρώπειος νοῦς καί πρώτας καί μέσας καί τελευταίας ἔχει τάξεις. Εἰκότως οὖν ἕξ πτέρυγας εἶπεν ἔχειν τήν δύναμιν, ἵνα ταῖς μέν δυσί καλύπτῃ τά πρόσωπα, ταῖς δέ μέσαις τούς πόδας, ταῖς δέ λοιπαῖς τό Θεῖον περιπετῆται, ὅπερ εἶπεν αὐτός τήν ὑπερτάτην ἀνάτασιν. Σημείωσαι δέ τί τό πολύπουν καί τό πολυπρόσωπον τῶν σεραφίμ, καί διά τί σκέπονται ἔνια.

Ἑξαπλῆς: Σημείωσαι, πῶς ἀνάγει τάς ἕξ πτέρυγας τῶν ἁγίων σεραφίμ. Ὁρωμένων: Τουτέστι τῶν ὑπό τοῦ προφήτου θεωρουμένων. Τῶν ὑψηλοτέρων: ∆ιά τοῦ καλύπτειν τά πρόσωπα· τῶν δέ βαθυτέρων, διά

τοῦ καλύπτειν τούς πόδας· διά δέ τῶν μέσων τήν συμμετρίαν. Καί πολυτίμητον ὑμνῳδίαν Τό, «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος»· σημαίνει δέ ὅτι καί

ἄγγελος, κατ' ἀναλογίαν τῆς ἰδίας δυνάμεως, δέχεται τήν θείαν ἔλλαμψιν, καί αὐτός μεταδίδωσι τοῖς προφήταις, ὅσον χωροῦσιν, οὐχ ὅσα γινώσκει αὐτός.

Ὅτι κάθαρσίς ἐστι: Τί ἐστι κάθαρσις, καί πῶς εἰς τά νοητά γίνεται παρά τοῦ Θεοῦ.

Αὐτή δέ: Ἡ κάθαρσις δηλαδή ἤ ἡ μετουσία. (14Ε_308> Ἐξῃρημέναις: Οὐ γάρ οἵα ἐστί τῶν ἀνθρώπων ἡ κάθαρσις,

τοιαύτη ἐστί καί ἐπί τῶν ἀσωμάτων. Ταῖς περί αὐτήν: Περί αὐτήν τήν θεαρχίαν δηλονότι, τουτέστι περί τόν Θεόν. Ἐκφαίνει: Ἡ κάθαρσις δηλονότι. Ἐπί δέ τῶν δευτέρων: Σκοπεῖν δεῖ, ὅτι διαφέρειν φησίν οὐ μετρίως ἐν τῷ

θεοειδεῖ πᾶσαν ἀσώματον δύναμιν· πολύ μέν γάρ ἔχειν τό θεοειδές τούς ἀνωτάτω νόας, ὑφειμένον δέ λοιπόν, καθόσον καί ἡ τάξις ἀπαιτεῖ τούς λοιπούς νόας, μέχρι τῶν ἐσχάτων· πλέον δέ καί τῶν ἐσχάτων τάς ἡμετέρας ψυχάς· ἐπεί καί πάντων τῶν νοῶν πολύ λείπεται ἡ καθ' ἡμᾶς ψυχή. Καί ἡ θεία τοίνυν ἔλλαμψις συνηγμένη πως μᾶλλον καί συνεσταλμένη θεωρεῖται πρός τήν οἷον εἰς μῆκος ἀπόστασιν τῆς εἰς Θεόν πλησιάσεως, συνάγουσα οἱονεί αὐτή ἡ θεία ἔλλαμψις τήν οἰκείαν φανέρωσιν πρός τό ἑνιαῖον καί ἁπλοῦν αὐτῆς ἄγνωστον· ἄγνωστος γάρ ἐστιν ὁ Θεός οὐ διά ποικιλίαν συλλογισμῶν ἀγνοουμένην ἡμῖν, ἀλλά κατά ἑνιαίαν τινά πρός τά καθ' ἡμᾶς, καθ' ἕν καί καθάπαξ ἀκατάληπτον ἀθανασίαν.

Ἐμπυρίως: Σημείωσαι, ὅτι ἐμπύριος ἰδιότης τῶν σεραφίμ ἐστι, καί πῶς, ἀγγέλου καθαίροντος, τά σεραφίμ εἴρηται καθαίρειν, καί πρό τούτων ὁ Θεός.