Caput X.

Ita cum idcirco proponis deorum saecularium ornamenta etiam apud Deum deprehendi, ut inter haec coronam quoque capitis communi usui vindices; ipse tibi jam praescribis non habendum in communionem usus , quod non inveniatur in Dei rebus. Quid enim tam indignum Deo , quam quod dignum idolo? 0089C quid autem tam dignum idolo, quam quod et mortuo? Nam et mortuorum est ita coronari : quoniam et ipsi idola statim fiunt et habitu et cultu consecrationis, quae apud nos secunda idololatria est. Igitur qui sensu careant, illorum erit perinde uti ea re cujus careant sensu, atque si abuti ea vellent, si sensu non carerent. Nulla vero distantia est abutendi, cum veritas 0090A cessat utendi, cessante natura sentiendi; qua vult quis abutatur, cum non habeat qua utatur? Nobis autem abuti apud apostolum non licet, facilius non uti docentem, nisi quod nec abutuntur qui nihil sentiunt. Sed vacat totum, et est ipsum quoque opus mortuum, quantum in idolis; vivum plane quantum in daemoniis, ad quae pertinet superstitio. Idola nationum, inquit David (Ps. CXIII, 4) , argentum et aurum: oculos habent, nec vident, nares, nec odorantur, manus, nec contrectant. Per haec enim floribus frui est. Quod si tales edicit futuros qui idola fabricantur, tales jam sunt qui secundum idolorum ornatum quid utuntur. Omnia munda mundis (Tit. I, 15) , ita et immunda omnia immundis: nihil autem immundius idolis. Caeterum substantiae mundae, ut Dei res, et hac sua conditione 0090B communes usui: sed ipsius usus administratio interest. Nam et ego mihi gallinaceum macto, non minus quam Aesculapio Socrates : et si me odor alicujus loci offenderit, Arabiae aliquid incendo ; sed non eodem ritu, nec eodem habitu, nec eodem apparatu, quo agitur apud idola. Si enim verbo nudo conditio polluitur, ut apostolus docet: Si quis autem dixerit: Hoc idolothytum est, ne contigeris ; multo magis cum saltitaveris habitu, et ritu et apparatu idolothytorum, contaminatur. Ita et corona idolothytum efficitur. Hoc enim ritu, et habitu, et apparatu idolo immolatur auctoribus suis: quorum eo vel maxime proprius est usus, ne in communionem possit admitti, quod in Dei rebus non invenitur. Propterea apostolus inclamat: Fugite idololatriam (I Cor. X, 14) ; 0090C omnem utique et totam. Recognita silvam, et quantae latitant spinae. Nihil dandum idolo, sic nec sumendum ab idolo. Si in idolio recumbere alienum est a fide, quid in idoli habitu videri? quae communio Christo et Beliae ? et ideo fugite. Longum enim divortium mandat ab idololatria; in nullo proxime agendum. Draco etiam terrenus de longinquo homines spiritu absorbet. Altius 0091A Joannes: Filioli, inquit, custodite vos ab idolis (I Joan. V, 21) ; non jam ab idololatria quasi ab officio, sed ab ipsa effigie eorum. Indignum enim ut imago Dei vivi, imago idoli et mortui fias . Usque adhuc proprietatem istius habitus et ex originis censu, et ex superstitionis usu idolis vindicamus, ex eo praeterea quod, dum in rebus Dei non refertur, magis magisque imago illorum deputatur, in quorum et antiquitatibus, et solemnitatibus, et officiis convenitur. Ipsae denique fores, et ipsae hostiae et arae, ipsi ministri et sacerdotes eorum coronantur (Baruch, VI, 9) . Habes omnium collegiorum sacerdotalium coronas apud Claudium. Sed et illam interstruximus distinctionem differentiae rationalium et irrationalium, eis occurrentem 0091B qui communionem in omnibus de quorumdam exemplorum occasione defendunt. Ad hanc itaque partem caussas jam ipsas coronarias inspici superest, ut dum ostendimus extraneas, imo et contrarias disciplinae, nullam earum rationis patrocinio fultam probemus, quo possit habitus hujusmodi, usus quoque communioni vindicari: etsi sunt quidam quorum exempla nobis objectantur.