Notae ad caput VII.

Unctione. Nequaquam hic loquitur de Unctione confirmatoria (de hac enim cap. seq.); sed de ritu etiam hodie Baptismum mox subsequente. Nam post hunc fit osculum pacis, dein baptizatus inungitur chrismate in vertice. Imo sanctus Hieron. in Dial. adv. Luciferianos ait, Presbyteris non licere, sine subjuncta unctione chrismatis baptizare.

Non possum autem non hic adscribere ritum hujus 1163B unctionis, prout is in Pontificali antiquo Metropolitanae hujatis Ecclesiae apud nostrum Edmundum Martene de antiquis Ecclesiae ritib. l. I, cap. I, art. 13, § 6, reperitur: «Cum infantes elevati fuerint a fonte,—Episcopus, vel Presbyter, chrisma requirens, faciat crucem cum pollice in vertice eorum, ita dicendo: Deus Pater Omnipotens—ipse te liniat chrismate salutis in C. J. D. N. in vitam aeternam. Pax tibi.»

Erat et alia unctio praecedens Baptismum, qua baptizandi ungebantur oleo in pectore et scapulis. Hujus unctionis jam Auctor L. Recognitionum (quisquis ille fuerit, certe vetustissimus) in l. III meminit: Baptizetur unusquisque vestrum in aquis perennibus, nomine Trinae Beatitudinis super se invocato, perunctus primum oleo, per orationem sanctificato. Hujus unctionis meminit etiam S. Joan. Chrysost. Hom. 6. in c. 2 Ep. ad Coloss. dicens: Inungitur baptizandus athletarum more, qui studium jam ingressuri sunt. Vide 1163C etiam Auctorem l. I de Sacram. c. 2 et l. II, c. 7. inter opera sancti Ambrosii. Attamen haec unctio non fiebat per chrisma, sed oleum catechumenorum. De duplici hac unctione idem Martene ibid. ex antiquis Latinorum ita appellatis Ordinibus, ac Ritualibus, nec non Graecorum Euchologiis, abunde dabit.

Caeterum neque illam unctionem Baptismo subjunctam Confirmationis Sacramentalis rationem habuisse, vel ex eo patet, quod Confirmatio a solis (apud Latinos saltem) Episcopis collata fuerit: unctio illa, licet chrismate, etiam a Presbyteris, nec in fronte, sed vertice data fuerit.

A Moyse unctus est. Sic enim de Aarone in Sacerdotem consecrando Deus ipse, Exod. XXIX, 7, Moysi praecepit: Oleum benedictionis fundes super caput ejus, etc. Caeterum cornibus olim vasorum instar, veteres utebantur. Sic etiam unctio Regum fiebat per oleum ex cornu. Imple cornu tuum oleo, etc., dixit Deus ad Samuelem I Reg. XVI, 1, mittens eum ad David, in Regem inungendum. Tulit ergo Samuel Cornu Olei, 1163D et unxit eum in medio fratrum ejus (ib. v. 13) . Sic etiam unctus fuerat Salomon a Sadoc, summo Sacerdote (III Reg. 1, v. 39) .

A chrismate. Christus a κέχρισται, 3 pers. praet. pass. verbi χρίω, ungo: χρίσμα autem a 1. pers. ejusd. praeter. κέκρισμαι dictum, et ἀπὸ τοῦ χρίσματος, factum est χριστὸς, unctus. Unde Is. XLV, v. 1: Haec dicit Dominus ( Uncto Meo, a unxit) Christo meo Cyro, etc.

Unctio. Alias χρίσμα ipsum unguentum, quo fit unctio, significat; unde et Latini Theologi in Sacramento Confirmationis inter Chrisma, et ipsam chrismationem, seu inunctionem, ipsiusque Chrismatis applicationem, quae alias a Graecis proprie χρίσις dici solet, distinguunt. Quanquam a Patribus promiscue τὸ χρίσμα pro unguento et unctione accipi invenio. Sic Clemens Alexandr. l. I Strom. de veter. Lacaedemoniis, dicit quod dolosas quidem vestes, et 1164A dolosas (τὰ χρίσματα) unctiones, recte existimaverint, appellaverintque. Et Paed. l. II. cum paulo ante dixisset: οὐ θέμις δολερὰ εἴματα, καὶ χρίσματα εἰς τῆς ἀληθείας εἰσίεναι πόλιν: nefas est vestes dolosas, et unguenta in civitatem veritatis ingredi; paulo post ita habet: Foemina semper τῷ τῆς σωφροσύνης χρίσματι συναλειφέσθω, divina pudicitiae unctione ungatur, sancto delectata μύρῳ, unguento, nempe Spiritu. Et in l. IV, τὸ χρίσμα τῆς εὐαρεστήσεως, unctionem beneplaciti (id est, mentis Deo bene placentis) dicit. Quid multis autem, quando et in novo Testam. τὸ χρίσμα pro unctione sumitur? ut 1 Joan. II, vers. 20: Et vos χρίσμα, unctionem habetis a sancto. Rursusque vers. 27: Et vos (τὸ χρίσμα) unctionem qua accepistis ab eo, in vobis manet.

A Deo Patre. Unctus est autem Christus, tanquam Propheta, Sacerdos, et Rex; haec enim sola tria hominum genera antiquitus jungi consueverant: Haec unctio autem non chrismate quodam visibili, sed spirituali, ab ipsomet Spiritu S. facta est, quando scilicet Christus 1164B baptizatus in Jordane, confestim ascendit de aqua; et ecce aperti sunt ei coeli, et vidit Spiritum Dei descendentem sicut columbam, et venientem super se. Et ecce vox de coelo dicens: Hic Est Filius Meus Dilectus, In Quo Mihi Complacui. Mat. III v. 16 et seq. Non autem hoc ita intelligendum est, quasi Spiritus S. gratiae suae plenitudine in Baptismo unxerit Christum (hanc enim jam a primo conceptionis suae instanti habuit, nullius jam amplius augmenti capace), sed quod Spiritus S. unctionem Christi, praecipue in Gratia Capitis et Unionis Hypostaticae consistentem, signo aliquo visibili, tanquam pridem jam factam, demonstrare voluerit. Et hoc sensu Christus illud Isaiae LXI, v. 1: Spiritus Domini super me, eo quod unxerit me, ad se ipsum Luc. IV, v. 18, transtulit. Sic et Petrus Act. XVIII, 8, de Christo praedicavit: Quomodo unxit eum Deus Spiritu Sancto, etc.; quod S. Aug. L. XV de Trinit. c. 26, sic explicat: Non utique oleo visibili, sed dono gratiae, 1164C quod visibili significatur unguento, quo baptizatos ungit Ecclesia. Nec sane tunc unctus est Christus Spiritu S. quando super eum baptizatum velut columba descendit. Tunc enim corpus suum, id est, Ecclesiam suam, praefigurare dignatus est, in qua praecipue baptizati accipiunt Spiritum Sanctum: sed ista mystica et invisibili unctione tunc intelligendus est unctus, quando Verbum Caro factum est, etc. Vide eundem porro.

Liberamur, cum hac tamen differentia, quod Baptismus Sacramentum sit, peccata, tanquam maculas animae, abluens: unctio illa solum ad ritum subsequum hujus Sacramenti pertineat, liberationem illam vi gratiae Baptismalis, spiritualiter inungentis, factam, solum tanquam in symbolo rei praeteritae exhibens, non ipsamet novum gratiae augmentum conferens.

Locus huic parallelus est in L. de Resurr. carn. c. 8, ubi Noster: Caro abluitur, ut anima emaculetur. Caro ungitur, ut anima consecretur. Caro signatur, ut anima muniatur. Caro manuum impositione adumbratur, 1164D ut et anima Spiritu illuminetur. Verum de his mox explicatius.