A

1251A

A et Ω II, 935 B, Sic et duas Graeciae litteras, summam et ultimam, sibi induit Dominus, initii et finis concurrentium in se figuras, etc.

Abdicare. II, 928 C, Sponte abdicato matrimonio, adsenescunt. I, Filium jam subjectum pater retro patiens, qui filium ante patiebatur immorigerum et contumacem, 1251B abdicavit.

Abdicere, abdicare, rejicere. II, 394 C, Ita totum quod ab homine captatur, abdixit Creator.

Abhinc, deinceps, ab hoc loco. II, 564 A, Quod abhinc scriptum.

Abire. I, 1283 B, Ut cujus maritus de rebus abiit, i. c. e vita discessit. Sic Graeci uti his verbis solent, οἴχεσθαι, κατοίχεσθαι, ἀπέρχεσθαι, ὑπογίνεσθαι, hoc est mori: quae omnia abitum excessumque significant.—I, 615 C, Abiit jam, et reverti debet, proverbium. Quis ejus sensus, I, 209 B, 616 D.

Abluere, baptisare. II, 806 A, Caro abluitur. II, 1011 A, Denuo ablui non licet.

Abnoctare. II, 749 B, Celtas apud virorum fortium busta . . . adnoctare.

Abolefacere, abolere. I, 452 B, Civitatem tabernae habitu abolefacere, i. e. civilem ordinem honestumque tabernaria confusione commutare. Scaliger corrigit abolefacere, κνίσσᾷν. I, 1308 A, Perinde potuit 1251C abolefactam eam, etc.

Abominamentum. II, 637 A, Projecit homo abominamenta sua aurea.

Abortivus. II, 564 A, Defectiva scilicet et abortiva genitura. Iren. Informis et sine specie quasi abortus. II, 331, C, Praecoquos et abortivos quodammodo Marcionitas.

Abrumpere. II, 47, De Ecclesia authenticae regulae abrumpit nimirum sese, dictum ἀμεταβάτως.

Abrupte. II, 165 C, Si tam abrupte in praesumptionibus nostris hac sententia utamur.

Abruptum. II, 507 A, Salio et hic, amplissimum abruptum intercisae Scripturae. Locutio ab iis sumpta, qui malunt compendium facere itineris saltu, quam dispendium commodiore ambulatione. Sic, Maximum campum levissimo saltu transvolas, Scaliger ad Cardanum. Explicat se mox Tertullianus, II, 507 D: Ademisti tanta de Scripturis, hoc est, intercidisti, rejecisti et abrupisti, ut lacunae in librorum contextu permagnae extent; lib. V. adv. eumdem: Quantas foveas in 1251D epistola fecerit, auferendo quae voluit.

Abruptus, praefractus, pervicax. II, 77 A, Ut de abrupto, praecipiti, et mori cupido. II, 247 B, Caucaso abruptior. Caucasus mons Scythiae vastissimus, cujus, ut ait Plin. (H. N., lib. VI, cap. 5) , juga in Colchica Ponti regione ad Riphaeos montes torquentur, altero latere in Euxinum et Maeotim devexo, altero in Caspium et Hyrcanium mare, variis nominibus. Virgil. Aeneid., IV: Duris genuit te cautibus horrens Caucasus, etc. Quibus verbis abruptum explicatur, in hominem agrestem, durum, intractabilem et inhospitalem. II, 432 C, Caeterum nihil tam abruptum quam ut alius praestet. II, 657 B, Abruptum alioquin et absurdum.

Absolescere. II, 921 C, Seminarium generis absolescit, i. e. ut desinat de solito et consuetudine.

Absolvere. II, 76 B, Speculatoriam morosissimam de pedibus absolvit, h. e. deponit. Apud Romanos militibus, cum exauctorantur, ut militiae privilegiis et 1252A honore indigni, inter caetera, calcei solebant detrahi. Balduin. De Calc. cap. 24. Vid. et Speculatoria. I, 572 A, Absolutum est de infirmitate et mediocritate eorum, i. e. apertissime probatum est eos nullarum esse virium.

Abstinere. I, 302 A, Cum mulieres usque adeo a vino 1252B abstinerentur, pro abstinerent.

Abstruere, objecta strue auferre lucem. II, 38 C (15). Vid. Obstruere. II, 428 A, Et negat lucernam obstruendam.

Abusus. II, 970 B, Processurus ad certamen e custodia abusus, i. e. longo usu propemodum absumptus confectusque. Rigalt. mavult obesus, sed deest codd. auctoritas. Nonius: Obesus, gracilis et exilis et circumrosus macilentusque. Naevius: Corpore pectoreque undique obeso, mente exsensa, tardigemulo sonio oppressum. Gell. N. A., lib XIX, cap. 7.

Acacia. I, 13, Quam acacia pollicetur, i. e. ἀκακία, integritas. Rigalt. praefert alteram lectionem: Hanc incorruptibilitatem habemus superinduere ad novum hominem, quam monarchia pollicetur. Alludit autem ad illa Pauli, I Cor. XV, et II Cor. V, jubentis Christianos bene de resurrectione sperare, quae mortalia corpora induet immortalitate. Tunc enim futurum ut beatorum animae ad corpora redeant sua, tanquam ad domicilia nova; quippe jam aeterna, 1252C quippe superinduta immortalitate, tanquam vestimento novo, nullis unquam posthaec aetatibus deterendae. Monarchiam dicit Deum optimum maximum, quo sensu vocabulum istud frequentissime usurpavit adv. Praxeam disputatione.

Acatus, navicula. II, 469 A, Si nunquam furtivas merces vel illicitas in acatos tuos recepisti, etc., ἄκατος navis agendis mercibus comparata. Inde diminutivum ἀκάτιον, acatium (Plin., H. N., lib. IX, cap. 31) . Persequitur hic auctor accuratissime rationem totam rei nauticae, ut Marcionem gravius tangeret. Nam ex symbolo negotiatorum nautae suscipiunt merces, tituli alicujus charactere percussae traduntur, vel notatae signo transmittuntur, imponuntur, etc.

Accedere, parem esse. II, 1042 A, Sed et qui ante Tyrinthium accesserat pugil Cleomachus. II, 76 A, Et persona jam ex ordine accesserat. Legendum cum Rigalt. decesserat. Nempe miles ille caeteris constantior fratribus, h. e. commilitonibus christianis, 1252D qui divulgari noluerant, arbitrati non esse in tantula dissimulatione praevaricationem.

Accendere. II, 82 B, Visum in oculis accendit.

Accendones, lanistae, qui gladiatores ad certamen accendunt, II, 1050 A.

Acceptabilis. I, 585 A, Attamen quanto acceptabilior nostra praesumptio est.

Accepto. I, 347 A, Accepto ferent dii vestri. I, 569 A, Tacent igitur et accepto ferunt. II, 1011 A, Quanto magis delicta ista ante lavacrum accepto facit.

Accessibilitas. II, 174, A. Ut et contraria ipsi Filio adscriberemus, mortalitatem, accessibilitatem.

Accidentia. II, 498 B, Accidens enim est quod adscribitur; accidentia autem antecedit ipsius rei ostensio, cui accidunt. II, 665 B, Accidentiam spiritus passus est, cecidit enim extasis super illum, etc.

Accuratus. I, 407 A, Quae illis accuratior pascua est, i. e. pastus qui magis curae illis est.

Acerbus. II, 904 B, Ita ante hunc indicem, acerba res est, i. e. immatura. II, 229 A, Sicut fici arbor . . . 1253A acerba sua amittit, ex Apocalyps. VI, 13: τοὺς ὀλύνθους αὐτοῦ, grossos suos habet Vulgata. Grossus autem est ficus dura atque acerba. Theodorus Gaza, in opere de Plantis, ὄλυνθον vocat caprificum.

Acerbatus. I, 533 A, Flagella acerbata, i. e. duplicata.

Acerra. I, 324 A, Ut poculum, ut acerram.

Acervus. II, 103 C, Confusum acervum fidelium eventilans. I, 1271 A, Ad omnem acervum nuntiorum.

Acescere. I, 474 A, Tot tribubus et curiis et decuriis ructantibus acescit aer; quod prae multitudine hominum in theatris et spectaculis accidere solet.

Acies. II, 1643 B, Et acie figere, est acute, intentis et quasi defixis in rem oculis intueri, ἀτενὲς ὁρᾷν. Ut qui vestibus a naturae moderatione alienis, hominesque transversos de recto statu agentibus induti, palam conspiciendos se, aut potius deridendos praebent, omnium oculos in se convertere velle videantur. Ut tamen hujusmodi inspectio sive spectatio, quam captant, cum probro contumeliaque eorumdem 1253B gestantium, sit conjuncta, ut non laudi, sed vitio vertat. Huic subjungitur (Ibid.) : Digito destinare, nutu tradere. II, 1006 C, Quam exerta acies machaerae spiritalis. Vid. Exertus. II, 1013 A, Provoca ad apostolicam aciem. II, 669 A, Tot acies tibiarum.

Aconitum. Herba virulenta, quodcumque venenum. II, 1030 A, Eradicato omni aconito hostilitatis.

Acor. II, 249 A, Modico fermento totam fidei massam haeretico acore decepit. I, 1237 A, Velut poma cum jam in acorem vel amaritudinem senescere incipiunt.

Actor, qui negotia agit aliena, procurator. II, 434 B, Proponit actorum similitudinem.

Actorium de anima, II, 668 C.

Actrix. I, 650 B, Quod si tragoediae et comoediae scelerum et libidinum actrices.

Actus. II, 564 B, Enthymesis de actu fuit, nempe quo prorupit sophia in patrem inquirere, ut auctor loquitur, cap. 9. I, 1313 A, Sic ergo et circa actum 1253C materiarum. Actum vocat Tertullianus rerum a Deo creatarum usum, cum ex iis aliquid agimus, cum iis utimur ad actum sive actionem, cujusmodicumque sit. I, 496 B, Vestros enim jam contestamur actus de judicibus. II, 439 C, Secundum servi illius exemplum, qui ab actu summotus. I, 670 B, Minor merces frequentiore actu repensatur.

Acus. I, 1246 A, Cedo acum crinibus distinguendis. II, 906 B, Et acu lasciviore comam sibi inferunt.

Acutus. II, 1048 A, Si pergam ad acuta, i. e. si pergam acutis et decretoriis armis tecum pugnare, non prolusoriis et hebetibus.

Ad, apud. I, 527 A, Profani vero et qui non integre ad Deum.

Addicere. II, 120 A, Melius est turbas tuas aliquando non videas, quam addicas, nempe tributariae servituti. I, 1237 A, Hoc enim pretio Dominus veniam addicere instituit: proprium venditoris verbum. I, 438 A, Et ita nos crimini addicite.

Addictio. II, 1015 A, Et addictionem omnis pudicitiae. 1253D Addicit praetor, cum quid proprium esse alicui jubet.

Adgeniculari, ad genua accidere. I, 1244 A, Et aris Dei adgeniculari. Rectius alii: Charis Dei. Intelliguntur autem per charos Dei sine dubio martyres, quos poenitentes rogare solebant, ut se Ecclesiae redderent. Vid. Tertull. Ad martyr.: Quam quidam, pacem nimirum, non habentes, a martyribus petere consueverunt.

Adglutinare. I, 1235 A, In tantum contumaciae adglutinaris. II, 665 B, Et adglutinabit se uxori suae. II, 684 B, Et adglutinabitur mulieri suae.

Adhaerere. II, 1047 A, Caeteroquin humerum adhaeret.

Adhuc. II, 54 A, Etsi adhuc memini, i. e. insuper, praeter communem ritum.

Aditus, qui adiit. II, 540 A, Idcirco ei aditum (nempe ad ista sacra) prius cruciant.

1254A Adjungere. II, 17 A, Quod malis adjungat. Jun. mavult adjugat, i. e. constringit eodem jugo, ut palmites adjugari Columella dicit.

Adjurare. I, 692 A, Jures per idola, an ab alio adjuratus acquiescas. I, 448 A, Caeterum daemonas, id est genios, adjurare consuevimus. II, 122 A, Diffidentia signandi statim et adjurandi et ungendi bestiae calcem.

Adolari. II, 806 B, De bonis carnis Deo adolantur, i. e. cultum religiosum exhibent.

Adolatio, i. e. adulatio, more veterum. Cultus deorum non verus, sed fictus.

Adorare. II, 550 A, Ne gravitate adorentur, i. e. probentur. Jun. mavult adornentur. Nam si ad rem vanam adhibueris gravitatem, videberis adornare, decet eam festivitatis. II, 218 A, Adoro Scripturae plenitudinem.

Adsacrificium. I, 686 A, B, Sim vocatus, nec adsacrificii sit titulus officii, et operae meae expunctio, quid tum? si libet. Solvit his verbis objectionem: Sed 1254B his accommodantur sacrificia, sumpta persona servi seu liberti christiani, quem dominus gentilis adesse aut apparere sibi jussit, filiove ob togae purae vel sponsalium solemnia sacrificanti. Sim vocatus, inquit, dum officium meum et opera mea non possit haberi pro adsacrificio, i. e. administratione seu participatione aut consensu sacrificii, utatur ille et opera mea, et officio meo, quid hoc ad me? integra est hac in re conscientia mea; si libet, adesse possum.

Adsignare, Adsistere, vid. per litter. Ass.

Adsolare. I, 363 B, n. (1); 577 A, Si majestatis fastigium adsolant, deprimunt, allidunt solo.

Adversio. II, 299 C, Jam secundum adversionem dirigendae bonitatis, i. e. dirigendae bonitatis prout mentem quisque suam ad Dei bonitatem advertit. Adversionem jureconsulti vocant jus fructuum percipiendorum, et in suos usus accommodandorum. Sic vector navem conducere in adversionem dicitur, qui ea lege conducit, ut obventiones ad ipsum conductorem 1254C redeant.

Advivere. I, 748 A, Qui in ipsis tunc fuerunt, cum adviverent, i. e. adhuc cum ipsis viverent. II, 87 A, Quod ipsa sibi idola fecerunt cum adviverent, i. e. una viverent cum iis qui istum cultum exhiberent ipsis.

Adulari. II, 972 A, Non tantum obsequi ei debeo, sed et adulari. Vid. Adolari. II. 976 B, Et ad singulas horas salutandis adulantur. II, 722 B, Ei (corpori) soli quies finem operis adulatur, i. e. adulans tribuit.

Adulter. II, 30 A, Tantum veritati obstrepit adulter sensus, i. e. perversa interpretatio. II, 52 A, adulter stilus. II, 198 A, Totus adulter et praedicationis et carnis: adultera Hermogenis caro, quae assidue nubebat; adultera praedicatio, quia haeresi sua fidem pacemque Ecclesiae corruperat. I, 663 C, Nam qui falsis deis servit, sine dubio est adulter veritatis, quia omne falsum adulterium est. I, 519 A, Expedite autem praescribimus adulteris nostris, haereticis. II, 1000 C, Adultera et ipsa, de scriptura Pastoris. II, 156 B, Colligantur omnes adulterae fruges. I, 580 C, Quod adulteram noctem 1254D commenti sumus.

Adulterare. I, 632 A, Qui autem adulterat et affectat, scil. veritatem. I, 519 A, Ad philosophicas sectas adulteraverunt. II, 987 A, Semetipsum adulterat et stuprat.

Adulterium. I, 519 B, Adulteria salutaris disciplinae. II, 51 A, Adulteria Scripturarum. II, 401 A, In hoc solo adulterium Marcionis manus stupuisse miror, i. e. adulteratione et corruptione Scripturarum velut obstupefactas caruisse sensu. I, 1312 B, De adulterio colorum injustorum.

Adumbrare. II, 899 B, Debet ergo adumbrari facies tam periculosa, i. e. velari. I, 645 A, Postea placuit impietatem voluptate adumbrare. II, 1014 D, Obscura manifestis adumbrantur.

Advocare est graece παρακαλεῖν. II, 390 C, Advocare languentes.

Advocatio proprie est turba patronorum et amicerum 1255A qui alicui in judicio adsunt. I, 270, A. C, Secuturae Scripturarum quoque advocationi, i. e. defensioni. II, 393 A, Quoniam recepistis advocationem vestram, i. e. consolationem, παράκλησιν. I, 1267 A, Itaque talibus et advocatio et risus promittitur. II, 863 B, Voces exhortationis et advocationis, i. e. consolationis, auxilii. II, 93 B, Quibus familiarissima est advocatio necessitatis, i. e. allegatio, excusatio. I, 270 A, Advocatione mercenaria utuntur.

Advocator, παράκλητος. II, 393 A, Sicut probavi mendicorum advocatorem.

Advocatus. II, 931 A, In hoc quoque paracletum agnoscere debes advocatum. Alludit ad significationem vocis παράκλητος; sed ridicula est applicatio auctoris. II, 972 A, Qua paracletus, id est advocatus. J, 695 A, Non jam advocatorum, sed angelorum. Advocatos dicit, qui amico praesentiam suam commodabant signando, subscribendo, testimonium dicendo. Sic Varro, lib. II de Re rust., cap. 5: Tu vero, Murri, veni mi advocatus, dum asses solvo Palilibus, si postea 1255B a me repetant, ut testimonium perhibere possis.

Aedifex, pro aedificatore. I, 678 A, Ex similitudine providentissimi aedificis illius.

Aedificare, proposito exemplo invitare. II, 540 A, Ut opinionem suspendio cognitionis aedificent. II, 139 C, Ad quarum tolerantiam aedificans monet. I, 1310 B, Solum hunc mulierum stuporem aedificare noverunt, i. e. operi inservire faciendo atque exhibendo quod stupeant mulieres et admirentur. II, 14 B, Aedificari in ruinam. I, 624 B, Ut robori aedificando vacent.

Aedificatio. I, 1256 A, Loquacitas in aedificatione nulla turpis.

Aedificatorius. II, 782, B, In virginem enim adhuc Evam irrepserat verbum aedificatorium mortis.

Aemulatio, invidia, odium, dolor, quo ethnici afficiebantur, quum viderent numerum suorum decrescere, et religionem christianam in dies majora capere incrementa. I, 277 A. Absolutus post tribunal de vestra rideat aemulatione. I, 308 A, Ex aemulatione Judaei. II, 52 A, Veniens utique ex caussa aemulationis. I, 536 A. 1255C Aemulatio divinae rei et humanae, i. e. aliter sentit Deus, aliter homo. II, 408 A, Aemulatio legis. II, 928 A, Si quis praesumptione hujus providentiae suae aemulationem provocarit. Sensus est, eo magis fieri posse, ut gravida fiat foemina providentia Dei, si quis praesumptionem de ea conceptam (quod sit sterilis) provocaverit concubitu, quasi aemulaturus Deum, qui de sterilibus foetas facit.

Aemulus. I, 277 B, Quaedam ratio aemulae operationis, i. e. operose aemula. Vid. Ratio. II, 958 C, Aemulo modo, i. e. contrario. II, 278 B, Qui non alias plene bonus sit, nisi mali aemulus.

Aenigma, figura. II, 448 C. Ubi in lapidis aenigmate. II, 820 A, Obtentu figurarum et aenigmatum. II, 841 A, Ut non possit altera species admittere aenigmata.

Aeoneius. II, 251 C, Tanquam oeoneioe scrofae. Rigalt. emendat aeneiae. Vid. Scrofa.

Aequiparantia. II, 570 B, In aemulas aequiparantias corpulentiarum.

1255D Aesculapius. II, 1031 A, Aesculapio jam vestro. Vestrum appellat eo quod praecipue in Africa coleretur et Poena matre genitus crederetur, nam prius erat Pergamenorum dumtaxat. Sensus: Pallia quibus olim usi estis, fuere qualia etiam hodie Aesculapii sacerdotes in usu habent.

Aestimare. II, 82 B, Contactum in manibus aestimavit. Melius Rigalt. legit extimavit; quod vide infra.

Aestimatio, cogitatio. I, 263, 264 A, Nec tamen hoc ipso modo (Heuman. moniti) ad aestimationem, etc. Sensus: nec tamen ea re se admoneri patiuntur, ut cogitent fortasse veritatem subesse ei doctrinae, quae vulgo damnatur. I, 1327 A, In aestimationem temporum recte Rigaltius restituit in extimatione temporum, i. e. in extremis temporibus, in fine saeculi.

Aestuare. II, 134 C, Cum terrena quoque officia in gradu aestuent, i. e. contendant pro dignitate gradus, 1256A ut primum obtineant locum. I, 497 A, De vestris semper oestuat carcer.

Aestuarium. I, 658 A, Quid facies in illos suffragiorum impiorum aestuario deprehensus.

Aetas, I, 316 A, 319 A, Major aetas, i. e. majores natu. I, 1327 A, Aetates denique requietas jam et in portum modestiae subductas. Ibid., Pro frigore aetatis. II, 982 B, Habet et in Christo scientia aetates suas.

Affectatio, imitatio. I, 371 A, Sed et plerique vestrum affectatione aliquando, etc.

Affectio, προσποίησις, assumptio. II, 1045 A, Ob diversam affectionem tenebricae vestis.

Affectiosus. II, 682 B, Et naturaliter affectiosa sit, non habens intellectum.

Affinis. II, 260 A, Et impudentiae et malignitatis affinis est, i. e. particeps; ita Cic. pro Sylla: Hujus affines suspicionis. II, 437 C, Extraneos et nullius juris affines. I, 1261 A, Affines cupiditatis deprehendemur. I, 1267 A, Numquid impatientes paris affines. I, 674 A, Affines illos esse multimodae idololatriae.

1256B Affinitas. I, 679 A, Ut non usque ad idololatriae affinitates, i. e. usque adeo ut participes simus idololatriae.

Afflatus. II, 291 B, Afflatus Dei, i. e. anima. II, 294 C, Imprimis tenendum quod graeca Scriptura signavit, afflatum (πνοὴν) nominans, non spiritum (πνεῦμα). I, 1231, B. Alia afflatu ejus consummata.

Ἀγενεαλόγητος, qui est sine cognatione, II, 73 A.

Agere. II, 26 B, Egisse Jesum Christum, h. e. eam hominis personam induisse, omniaque egisse quae de Jesu Christo fuerant praedicta. II, 416 B, Et illi agis, i. e. agis actorem et procuratorem illius. II, 434 B, In tantum illi negotium agens. II, 667 C, Quid autem agere dicuntur moribundi, animum an animam?

Agina est, inquit Festus, foramen illud in quo inseritur scapus trutinae, hoc est in quo agitur sive vertitur trutina; unde aginatores dicti, qui parvo lucro moventur. II, 234 B, Mediae quod aiunt aginae, 1256C de motu, qui adeo temperatus, ut nullam in partem vergat, parsque nulla praeponderet.

Agnitio, assensus, approbatio. II, 155 B, Et ex ea agnitione pacem. II, 963 A, Verum etiam sacramentorum agnitionem jejunia de Deo merebuntur, i. e. peritiam interpretandi figuras et imagines sacras, nempe divinitus objectas in somnis.

Agnoscere, assentiri, approbare. II, 155 B, Agnoscentem jam prophetias Montani.

Agnoscibilis. II, 877 A, Sed liniamenta Petro agnoscibilia servaverat.

Agonotheta, ἀγωνοθέτης, certaminis praeses et judex, musici scilicet et scenici. Gymnicorum enim certaminum qui praesides, essent, athlothetae dicebantur. II, 104 A, Ita agnosces ad eumdem agonothetam pertinere certaminis arbitrium. I, 624 A, B, In quo agonothetes Deus vivus est.

Αἱρέσεις, dictae graeca voce, ex interpretatione electionis, qua quis sive ad instruendas, sive ad suscipiendas eas, utitur, II, 18 A.

1256D Αἰὼν. II, 550 B, Αἰῶνα τέλειον, aeonem perfectum.

Aliqui, pro aliquis, I, 315 A. Ita saepissime.

Alcinous rex in Corcyra insula, II, 1036 A. De ejus pomariis vid. Plin., II. N., lib. XIX, cap. 4, et Hom., Odyss., lib. VII.

Ales, metaph. pro eo quod est, velocissimus est et quovis alite velocior. I, 407 A, Omnis spiritus ales est.

Alexander, II, 1038 A, est Polyhistor, quem Suidas Milesium fuisse refert, et bello captum, in Corn. Lentuli familia paedagogum egisse, posteaque manummissum, Cornelli nomine vocitatum. Scripsisse videtur libros de rebus Phrygiorum et Aegyptiorum ad matrem suam. Richerius intelligit de Alexandriae et Africae populis.

Allectio. II, 58 B, Allectio explorata; allegandorum scilicet in ordinem ecclesiasticum. Hoc enim ante ordinationem praedicari mos erat. Praedicatio autem fiebat nominibus eorum propositis, admonito populo, 1257A ut si quis adversus eos quid haberet criminis, probaret manifestis rebus: talis apud Ecclesiam fuit allectio explorata, ut contra apud haereticos ordinationes temerariae notantur supra. II, 514 B, Creatoris autem non natura sunt filii Judaei, sed allectione patrum, i. e. adoptione.

Allegere, assumere, adoptare. I, 335 A, Vacat ex hac parte caussa allegendae humanitatis in divinitatem, II, 808 A, Cum anima Deo allegitur, ipsa est quae efficit ut anima allegi possit.

Allegoria, parabola, aenigma, figura. II, 421 C, Per allegorias et figuras. II, 835 B, Ut allegoriae quidem nubilo careant.

Allegoricus. II, 543 A, Allegorica dispositio, i. e. figurata. Vid. Convitium. II, 996 A, Et histriones cum allegoricos gestus accommodant. II, 836 A, Allegoricae scripturae.

Allegorizare. II, 401 A, Quae Christus in homines allegorizavit. II, 834 A, Habemus etiam vestimentorum in Scripturis mentionem ad spem carnis allegorizare.

1257B Allocutio. II, 28 B. Allocutionis praefationem, i. e. προσφωνήσεως. II, 660 A, Aut allocutiones proferuntur, ὁμιλίαι, δημηγορίαι.

Altegradius. II, 913 A, Ut bestia quaedam magis quam avis . . . caetera altegradia.

Alteruter. I, 321 A, Ex alterutro, i. e. ex utraque contrahentium parte. I, 471 A, Pro alterutro, i. e. alter pro altero. II, 985 A, Sine alterutra oppositione.

Altilis. I, 651 A, Et propter otium Graeciae altiles homines oderis. Athletas seu palaestritas intelligit, a gymnasiarchis ali solitos summa cura, ut essent viribus ad certamina valentissimis nobiles. Talium vero certaminum studiosissimi erant Graeci, publicae utilitatis otio gaudentes. Haec enim patiebantur longae pacis mala. Altiles homines Septimius dixit, ut Varro et Martialis boves et gallinas altiles, pro opimis et saginatis. I, 1246 B, Conquirito altilium enormem saginam.

Alvearium. II, 586 A, In consparsionis alvearia, i. e. alveos, et quae vulgo dicuntur mactrae.

1257C Alveus, alvus, venter. I, 322 A, Ipsorum ursorum alvei appetuntur. II, 663 A, Et digesta sine alveis.

Amare, solere. II, 1033 A, Temporatim vestiri amantem. II, 319 A, Sed expedita virtus veritatis paucis amat, i. e. solet, more Graecorum, φιλεῖ γενέσθαι, malle. I, 265 A, Amant ignorare. Heuman legit amans. II, 133 B, Amavit, quae vocaverat in salutem, invitare ad gloriam.

Ambitio, vagus et multiplex circuitus. II, 978 B, Illis ambitio corporis competit. II, 900 A, Quia non sit naturaliter consecutus ambitionem capillorum, περιβόλην. II, 691 B, Tota ventris ambitio. II, 650 B, Sed viderit utriusque praestantiae ambitio, i. e. φιλοπρωτεία.

Amentare. II, 439 C, Amentavit hanc sententiam, i. e. ut jaculum intorsit, vibravit. Lucan., Jaculum amentavit habena. Hesych. Ἅμμα, δεσμός; hinc amentum, jaculi et hastae lorum.

Amentatio. I, 572 A, Quo machaeris vestris amentationibusque 1257D cadatis, i. e. amentis.

Amentia. II, 684 B, Quum in illum Deus amentiam immisit; sic vocat somnum Adami. Vid. Ecstasis.

Ἀμήτωρ, qui est sine matre. II, 73 A.

Amor. II, 247 A, B, Amores Colchorum, philtra, amatoria venenata, aliaque venena omnia. Conf. Horat. Carm. II, Od. 13.

Ampliare. I, 1318 A, Quam si Dominus ampliando legem a facto stupri non discernit. II, 937 B, Non tantum reservata permaneant, verum et ampliata. II, 76 B, Et res ampliata. Res ampliari dicitur, cujus cognitio in aliud tempus, vel ad aliud tribunal rejicitur aut remittitur. Ampliatorum exempla sunt apud Livium, XLIII, ubi de M. Fitinnio: Bis ampliatus, tertio absolutus est reus. Et paulo post, de P. Furio, Phillo et M. Matieno: Gravissimis criminibus accusati ambo ampliatique.

An, forte. I, 416 A, An Christianis, i. e. forte factis 1258A christianis. Sensus totius loci est: Credite illis, cum adjurati a nobis verum dicunt; si enim liceret illis mentiri, quando homo christianus veritatem probare vult, facerent certe, ne vos tam fructuosos sibi amitterent, imo, ne a vobis ipsis olim forte christianis, ab aliqua possessione sua deturbarentur.

Anabibazon, ἀναβιβάζων, ascendens: signum astrologis, planeta γενέθλιος, sub quo quisque concipitur aut nascitur. II, 266 A, Fortasse enim Anabibazon ei obstabat.

Andromacha. II, 996 B, Nihil enim ad Andromacham, i. e. nihil ad Christum. Alii proverbii loco habent, ut alludat ad veteris alicujus tragici fabulam nomine Andromachae inscriptam, et nihil aliud significari hac locutione, quam hisce: Nihil ad versum, nihil ad Bacchum, οὐδὲν πρὸς ἔπος, ἀπροσδιόνυσα, h. e. aliena a re. Nam haereticos cum histrionibus comparat. Hi allegoricos gestus accommodantes canticis, alia longe a praesenti et fabula et scena exprimunt: illi, haeretici scilicet, easdem parabolas quo volunt, tribuunt, non 1258B quo habent, aptissime excludunt (Vid. Proverb. Formulas, I, 210 D.) .

Angelificare. II, 832 B, In regno Dei reformatam et angelificatam.

Angina, II, 732 B, Aut compressu jecoris angina sit mentis, angor scilicet animi.

Angustia. II, 905 A, Ex angustiis, i. e. tenuitate facultatum sive fortunarum.

Anima. II, 228 B, Natatiles et volatiles animae, II, 905 A, Et animam exspectatione et carnem transfiguratione, i. e. virgo illa tua jam nupta jam animum exspectatione mariti, nupta est carnem transfiguratione pubis. Nupta carnem et animum, ut, Os humerosque Deo similis. Verborum quae sequuntur, cui tu secundum paras maritum, sensus est: Virgo tua, quam tu virginem existimas, propter aetatem desiit esse virgo, non quidem a viro corrupta, sed ab aetate; proinde maritus, quem ei trades, secundus erit.

Animalis ψυχικός. II, 953 C, Agnosce igitur animalem 1258C fidem, studio carnis, qua tota constat.

Animare. I, 1322 A, Tum solis animando simul et siccando capillo exoptabilis ardor. Animando, colorando, ut animatae fruges Lucretio, et animata exta Arnobio. I, 1202 B, Si aquae animare noverunt, i. e. aeternam homini vitam reddere, qua peccando exciderat. I, 1208 A, Alio spiritu tantae claritatis animare. Animari dicitur machina digitis musici modulantibus spiritum in aquam pressionibus densatum et concorporatum, ut in clarissimum exeat sonum multiplici varietate distinctum. Hujusmodi autem Septimius alium spiritum appellat, nempe eruditum et exarticulatum. II, 994 C, Et credideris comparationes eorum inter se animasse. Animantur colores, tam apte comparati, ut alter alterius vigore excitetur.

Animatio. II, 556 B, Et totam enthymesin, id est animationem cum passione, etc. Iren. Deposuisse pristinam intentionem, cum ea quae acciderat passione.

Animatrix. II, 147 A, Animatricem confessionis vocat dilectionem perfectam, i. e. quae incitat, impellit, 1258D animum addit ad confitendum Christum.

Annotatio, cura ut care locetur. I, 345 A, Sub eadem annotatione quaestoris.

Annus. I, 487 A, Annus in cura est. Zephyrus ad sollicitudinem hominum ejus anni applicat; sed Tertullianus, non hominibus, sed anno et tempori curam quasi et laborem tribuere videtur. II, 976 C, Cum stupet coelum et aret annus.

Annulus. I, 302 A, Annulus pronubus. Aureum hunc fuisse ait h. l. Tertullianus. Plinius autem, H. N, XXX, 1, docet pronubum illum annulum ex ferro fuisse. Kipping. ( Antiq. Rom.) putat Tertullianum pro aevi sui more locutum esse; an potius male intellexit Plinium, qui non de annulo pronubo est locutus, sed de symbolo frugalitatis et modestiae, qua ad veteres illas horridasque Sabinas sponsa seu nova nupta revocaretur.

Annuus. II, 79 B, Oblationes pro defunctis, pro natalitiis, annua die facimus.

1259A Antecessor. II, 890 B, Hic solus est antecessor, quia solus post Christum; de Paracleto. II, 364 A, Destituta patrocinio antecessorum.

Antecessivum. II, 894 G, Et subjectivum antecessivo et portionale universali.

Antecursor. II, 825 A, Et dehinc florem frugis antecursorem.

Antelius. I, 684 A, Etiam apud Graecos Apollinem θυραῖον, et Antelios daemonas ostiorum praesides legimus. Hesych. Ἀντήλιοι θεοὶ, οἱ πρὸ τῶν θυρῶν ἱδρομένοι. Εὐριπίδης, Μελεάγρῳ. Deinde ἀντήλιος ὁ ἲσος τῷ ἡλίῳ φαινόμενος καταχρηστικῶς δὲ ὁ ἀντιχρὺ ἡλίου ἱδρυμένος βωμὸς ἠ θεός.

Antelucanus. II, 79 B, Etiam antelucanis coelibus. I, 273 A, Coetus antelucanos ad canendum Christo.

Antenna. II, 346 B, Nam et in antenna, quae crucis pars est, extremitates cornua vocantur. Sic apud Virgilium: Cornua velatarum obvertimus antennarum.

Antiae sunt capilli anteriores de fronte pendentes. II, 1042 A, Genuini inter antias adumbrati.

Anticipare. II, 858 B, Omnis enim consummatio atque 1259B perfectio, etsi ordine postumat, affectu anticipat.

Antiquitas. I, 515 A, Adhuc enim mihi pro ficit antiquitas praestructa divinae literaturae.

Antiquius. II, 213 B, Aliquid fuerit praeter patrem antiquius, i. e. prius natura, non tempore, ut docent sequentia.

Antistare, praestare, potiorem esse. I, 442 A, Qui utique vivunt et mortuis antistant. II, 279 B, Non enim et continentia virginitatis antistat: legendum cum Rigalt. virginitati. II, 845 C, Sed nos multis passeribus antistamus.

Antistatus. II, 563 B, Angelorum comparaticium antistatum, i. e. angeli apparitores Soteris, ante ipsum stantes sive apparentes ei, ad obeunda ministeria. Comparaticium vero dicit, quia genus eorum comparari poterat substantiae Soteris. Jun. antistatum interpretatur προστασίαν.

Antistes. I, 259 B, Romani imperii antistites. Zephyrus intelligit ipsos pontifices, quorum auctoritas rem sacram, caeremonias, omnem denique religionem administrabat, 1259C in quibus interpretandis summa reip. versabatur; unde et principes publici consilii a Cicerone appellantur, et deorum immortalium antistites. Atque inter eos etiam ipsos imperatores fuisse constat ex inscriptionibus antiquis, in quibus pontifices maximi vocantur.

Antithesis. II, 267 C, Nam hae sunt antitheses Marcionis, id est contrariae oppositiones.

Aori, ἄωροι, qui morte immatura pereunt, II, 745 B.

Απάτωρ, qui est sine patre, II, 73 A.

Apex, insigne sacerdotum: pileus fuit sutilis, quo flamines caput operiebant. II, 1015 A; I, 363 A; II, 164 A, Apex ex radio: apicem vocat, simili ducto a pileis flaminum, illud quasi filamentum, quod radiis jaculantibus intermicare videmus splendente sole, et quodammodo pendere ante oculos nostros. Lucret. tela diei vocat; P. Varro jacula; Prudentius, solis vel radiorum spicula appellavit. II, 988 A, Inter duos apices facinorum eminentissimos. II, 629 B, De apicibus scilicet Christi crucis. Apices dicit quae supra dicit 1259D cornua.

Apocarteresis, ἀποκαρτέρησις, est propositum et electio mortis per inediam et famem. I, 512 A, Lycurgus apocarteresin optavit ut hypocrita. II, 262 B, Apocarteresi si probes te Marcionitam, i. e. reipsa proba, voluntaria inedia et nece tui ipsius te esse hypocritam, qui Creatorem repudies.

Aporiatio, haesitatio, metus, confusio. I, 69 A, De aporiatione conceptus atque prolatus.

Apostolicus (II, 198 A) vocatur Hermogenes, quem etsi non denotavit Apostolus animo, tamen notavit communicatione nominis. II, 472 B, Scripturam Actorum apostolicorum confirmat. Solemne fuit patribus olim, ut τὰς τῶν ἀποστόλων Πράξεις vocarent Apostolica, Ἀποστόλικα.

Apostoli, Quos haec appellatio missos interpretatur. II, 52 A.

1260A Apparentia, ἐπιφάνεια. II, 268 A, Ab apparentia Christi, usque ad audaciam Marcionis.

Apparere, procurare, colere, ministrare. I, 347 A, Nam et aruspex mortuis apparet. I, 527 A, Alius, qui judicio Dei apparet, i. e. ministrat. II, 814 C, Vice potius vasculi apparere animae. I, 650 A, Cum spiritui appareant aures et oculi. Sic et Tullius vocat sensus mentis satellites. I, 687 A, Qui regibus idololatris usque ad finem idololatriae apparuerunt.

Apparitio. II, 59 A, Apparitio devota.

Apparitor. I, 650 A, Nec possit mundus praestari, cujus apparitores inquinatur; loquitur de sensibus: oculis et auribus. Vid. Apparere.

Appendix. II, 744 A, In paradiso, quo jam tunc et patriarchae et prophetae appendices dominicae resurrectionis. II, 806 B, Et appendices hujus officii (jejunii) sordes. II, 977 B, Appendices scilicet gulae lascivia atque luxuria est.

Applicare. II, 123 A, De affectibus applicant, blande et molliter accedunt. II, 502 D, Angelum Satanae 1260B colaphizando apostolo suo applicuisse. I, 341 A, Quas (bestias) Libero applicatis.

Apulia. I, 652 B, Quod deus etiam extra apulias oculos habet. Hoc vocabulo significari videntur vela quae in theatris et amphitheatris ad ornatum, et ad excludendos ictus solis fervidos. Ea vero quandoque purpurea: quo colore praestantissimae, ut verisimile est, lanae imbuebantur, quales ex Apulia. Martialis: Velleribus primis Apuleia. Unde et velis nomen Apuliarum.

Aqua. I, 1202 A, Aqua dignum vectaculum Deo. I, 1224, A, Post aquam, i. e. post baptismum.

Aquariolus. I, 495 A. Festus, Aquarioli dicebantur mulierum impudicarum sordidi asseclae. Iidem et lenonum vice fungebantur, et conditiones meretricibus conciliabant. Turneb. Advers. lib. XIV, cap. 12.

Aquatilis. I, 1259 A, Post petrae aquatilem sequelam desperant de Domino.

Aquatio. II, 962 A, Deliquerat Israel in aquatione 1260C apud Masphat.

Aquigenus. II, 299 B, Inter aquigena et terrigena animalia, ὑδρογενῆ καὶ γηγενῆ τῶν ζώων.

Aquilegus. II, 707 A, Quantum sibi de pristinis et aquilegis notis gratulabuntur, i. e. jumenta, muli et asini qui hisce machinis volvendis occupabantur, si quando in homines mutari contigerit, de sua sibi conditione gratulabuntur, vertendis enim hisce rotis non adeo insudabunt. Vitruvius illas describit. Erant autem instrumenta, quae situlis quibusdam aquam hauriebant et effundebant.

Aquilex dicebatur artifex aquis inveniendis, ducendis, curandis praefectus. II, 326 C, Non statim aquilicem et agricolam se Deus repromisit.

Aquilicia, sacra, aquis eliciendis et impetrandis instituta. I, 487 A, Aquilicia Jovi immolatis. Hoc erat Romanorum, nam magis proprie apud Carthaginienses Juno huic curae praeerat. Cf. cap. 33.

Ara. II, 1031 A, Post trinas Pompeii aras, se. triumphales, i. e. triumphos. I, 1182 A, Nonne solemmor 1260D erit statio tua, si et ad aram Dei steteris, alludens ad stationes: utitur proprio sacrorum verbo. Stare ad aram dicitur dedicatum animal, victimae patiens. Virgil. II Georg.: Et cornu ductus stabit sacer hircus ad aram. I, 1286 A, Aram enim Dei mundum proponi oportet; in aliis locis hominem christianum dicit aram Dei, cujus ex corde preces ad Deum feruntur. Hic vero eximio quodam sensu aram Dei vocat ordinis ecclesiastici praesides, qui Ecclesiae vota ad Deum perferunt, per quos Ecclesia christiana sacrificiorum orationes ad Deum allegare solet. I, 677 B, Fumantes aras despuet et exsufflabit. II, 1048 A, Soleo de qualibet margine vel ara medicinas moribus dicere. Nempe hic in pallio loquitur philosophus, non christianus. Eo enim adduci Christianus non potuit, ut in aram saliret concionis ergo, quippe aras et sacrificia detestabantur, et exsufflabant tunc temporis transeuntes Christiani, II, 136 C, Et aram rogum.

1261A Arbiter. II, 960 A, Deploraturus erat eosdem duces suos et arbitros, i. e. spectatores, testes. II, 317 B, C, Arbitrio patris, i. e. teste. II, 414 A, Tres de discentibus arbitros futurae visionis et vocis assumit.

Arbitratrix. II, 299 B, Quae in Domino inventa sit arbitratrix operum ejus.

Arbustus. II, 320 B, Qui res suas arbustiores in primordiis, i. e. qui res suas robustiores procuraverit, qui scilicet non surculos depanxerit, sed jam arbusta, eaque arbustiora, i. e. jam grandia, quae fructum proferunt maturius multo quam surculi.

Arcanum. I, 1297 A, Quarum arcana in periculum quod credunt servent, etc. Uxorum arcana dicit, quod uxores suas christianis sacris operantes non prodant. Earum igitur arcana mariti ethnici in periculum, quod credunt, servant, i. e. in periculum quod nomini christiano imminere, credunt, persecutione, ut sperant, exarsura, ita ut tunc temporis eas prodant, si qua forte animi laesura inde concepta perniciem eis exoptent. Hoc enim est, si forte laedantur, si qua forte 1261B incidat animi laesura, si quod jurgium. Vid. Objectio.

Archetypus. II, 548 A, Archetypi magistri sunt principes magistri, vetustiores.

Archigallus, antistes Gallorum sacerdotum Cybeles, matris deum, I, 425 A. Vid. Imperium. II, 815 A, Vel fictricis, vel archigalli.

Archiva, diaria, annales. I, 401 B, n. (4), In archivis vestris relatum habetis.

Archon, ἄρχων, princeps, seu magistratus primarius. II, 88 B; II, 215 A, ἄρχοντες.

Ἀρχή. II, 215 A, ἀρχή non tantum ordinativum, sed et potestativum capit principatum. II, 551 A, Προαρχὴν et τὴν ἀρχὴν. II, 579 A, Choicum substantia ἀρχῆς carnem, materia. Graeca Irenaei postulant, choicum substantia corpus, carnem a materia.

Arcuatus. II, 122 A, Arcuato impetu surgens, de scorpione.

Arctare. II, 710 B, Ne in custodiam delegatus ad solutionem totius debiti arcteris.

1261C Ardor. II, 106 B, Cum enim exurimur persecutionis ardore. II, 123 A, Et certo tempore subornantur, nec alio quam ardoris de gnosticis. I, 510 A, Novi et Phrynen meretricem Diogenis, supra recubantis ardori subantem.

Area. I, 701 A, Areae non sint, areae ipsorum non fuerunt. Ludit in voce. Nam cum ille acclamasset, Areae non sint, intellexit de sepulturis; cum rursum dicit, areae ipsorum non fuerunt, intelligit de areis messium. Area autem pro coemeterio sumitur. Pontius Diaconus in Actis Cypriani: Sepultus est in area Candidi procuratoris.

Arena. I, 321 A, Munus in arena, i. e. munus gladiatorium. I, 467 A, Cum atrocitate arenae.

Arenarius numerorum, arithmeticas varias numerorum compositiones in abaco, pulvere consperso, discipulis monstrans, II, 1050 A.

Argumentari, argutiis agere, argute excogitare aut tradere. I, 635 B, Ne quis argumentari nos putet. I, 639 B, Ab ea et Circi appellationem argumentantur.

1261D Aridus. II, 1040 A, Arida saginatio est ξηροφαγία quae athletarum propria erat. II, 954 A, Vel seras, vel aridas escas.

Aries. II, 800 B, Et ubique primus iste in nos aries temperatur, quo carnis conditio quassatur. Aries, trabs funibus suspensa, cujus caput ferro vestitur, ut durissimam, arietis instar, frontem videatur habere; et more etiam arietis retro ducitur, ut majore impetu feriat subruatque muros. Hinc verbum temperari, quod in apparatu et libratione in ictus destinata, arte opus esset et certa temperatura. Proverbialiter dici poterit pro eo quod est: «Validum argumentum nobis objicitur, quod difficile sit dissolvere; aperta vi oppugnamur,» ut arietes et cuniculi in argumentis inter se opponuntur. II, 1031 B, Nam et arietem, etc.

Arithmi, lib. Numeror. II, 431 C.

1262A Armarium. I, 1307 B, Quia nec in armarium judaicum admittitur. In eo scilicet canone Scripturarum, qui servabatur in templo hebraei populi succedentium diligentia sacerdotum. Sic interpretatur Augustinus lib. XV de Civitate Dei, cap. 23. Idem lib. XII contra Faustum, ubi de Judaeorum gente: Quid est aliud gens ipsa, nisi quaedam scrimaria christianorum, bajulans legem et prophetas? I, 670 B, Quanto citius armarium compingit.

Armare. II, 687 B, Quod et solum armare potuissem ad testimonium plenae divinitatis. II, 259 B, Tantis operibus notitiam sui armaverit.

Artifex. I, 655 B, Sane ille artifex pugnorum, i. e. pugil. II, 762 B, Sed spectaculi artificem. I, 636 A, Inde Romani accersitos artifices mutuantur, i. e. histriones.

Artus. II, 1030 C, Nec manibus artae, i. e. arctiores, angustiores. Vid. Cic. in Catil. I, 1243 B, Quanto in arto negotium est.

Asinarius, cultor asini. I, 365 A, 577 C, Quod 1262B inter cultores omnium pecudum bestiarumque asinarii tantum sumus.

Asinus. II, 416 B, Asinus de Aesopi puteo, ineptus ex improviso superveniens, et importuno ruditu complens omnia.

Aspis. II, 331 C, Aspis (quod aiunt) a vipera mutuari venenum. De aspide sic Plin. H. N., lib. VIII, cap. 23: «Colla aspidum intumescere . . . ; nullo ictus remedio, praeterquam si confestim partes contactae amputentur.» Tam praesentaneum scilicet est venenum. De vipera, eodem lib., cap. 39: «Serpentum vipera sola terra dicitur condi, caeterae arborum aut saxorum cavis (sed Aristot., lib. V de natura Animal. contra tradit viperam sub petris sese condere, reliquas serpentes in terra abdi). Omnia secessus tempore veneno orba dormiunt.» Lib. VII, cap. 2, ait, «Qui montem Athon incolant viperinis carnibus ali.» Quod certe argumentum est veneni minus efficientis. Proverbio igitur isto significabitur pestilentissimum 1262C a minus malo ad nequitiam edoceri.

Assectatus. II, 948 B, Et aliquamdiu assectatae viduae, i. e. appetitae. Rhen. legit affectatae.

Assentator. II, 206 A, Assentator mali invenitur Deus, qui assentiatur ut fiat malum. Deus scilicet malam esse materiam cum agnoscat, ea tamen utitur (quod erat Hermogenis dogma), illiusque pravitatem vel adstruit, vel saltem dissimulat. Jun. conjicit assectator, qui vel materiae naturam debuerit συνακολουθεῖν atque sustinere.

Assertor, quisquis in statum asserit sive liberum, sive etiam servilem, vindex alienae libertatis. II, 273 C, Talis assertor etiam damnaretur in saeculo. I, 1287 A, Cujus assertor cum Domino disputavit, i. e. patronus, qui hominem tuendum suscipit.

Assignare. I, 1269 C, Et virginem assignat, i. e. communi cum viduis castimonia signatam et obstrictam tenet. I, 1272 A, Exomologesin assignat, nempe poenitentiae proxime positae. II, 18 B, Sed acceptam a Christo disciplinam fideliter nationibus assignaverunt. 1262D II, 1046 A, Totumque contracti umbonis figmentum custodibus forcipibus assignet. III, 137 B, Perennes cruoris sui maculas silicibus assignans. II, 1023 B, Disciplina hominem gubernat, potestas assignat, i. e. demonstrat, eximium ostendit, χαρακτηρίζει.

Assumere, I, 1236 B, Et poenitentiam assumunt. Assumere poenitentiam dicitur, qui inter audientes nomen profitetur suum.

Athenae, II, 20 B, Quid ergo Athenis et Hierosolymis, i. e. quid philosophis cum Christianis?

Attentare, adoriri, II, 55 B: nam impii de suis sensibus adoriuntur quasi manu piorum sensus, et id unum agunt, ut veritatem transforment in mendacium.

Attonitus, II, 58 B, Diligentia attonita, quae semper est in metu, ne quid peccet. I, 656 B, Attonitus in mimos, i. e. attonita mente ad mimos attendens.

1263A Avena. II, 156 A, Avenae Praxeanae. Falsam doctrinam avenae comparat; nam, ut Plinius scribit, frumenti vitium est avena. Ibid., Avenae vero illae ubique tunc semen excusserant.

Avocator. II, 762 B, Nec mortuorum suscitatorem, sed vivorum avocatorem, i. e. qui vivos avocata vita ad mortem, a recta fide ad haeresin.

Avocatrix. II, 647 C, Omnis veritatis avocatricem.

Auctor, justus dominus. II, 51 B, Et ab ipsis auctoribus, i. e. κυρίοις, mancipibus. II, 113 B, Sed quum ipsi auctores, qui auctoritate praesunt, penes quos est Ecclesiae habendae auctoritas. In glossis Philoxeni, Auctor, ἀρχηγὸς, αὐθέντης, et in Agrimensorum libris, auctores absolute ponuntur pro doctoribus et magistris.

Auctoramentum. I, 476 A, Sub auctoramento ventris.

Auctorare, est mercedem quaerere. I, 697 D, Auctorati in has pugnas accedamus. Auctorati dicuntur, 1263B qui, proposita mercede aut praemio, se obligaverant, operamque suam gladiatoriam spondebant. I, 626 B, Jam et ad ignes se quidam auctoraverunt, i. e. obligaverunt. II, 77 C, Et satis auctoratam consensus patrocinio, i. e. auctoritate firmatam eaque obligatam.

Auctoritas, summa in administrando imperio potentia. I, 258; II, 49 A, Unde nobis quoque auctoritas praesto est, i. e. ex qua Ecclesia nobis Christianis statuta quoque, ut ex aliis praedictis similibusque auctoritas, κῦρος καὶ βεβαίωσις, et praesto est illa cathedra, etc. II, 977 A, Et stellae auctoritatem demorantis suspirant, i. e. dolent cunctari tam diu stellarum exortum, ante quem nefas jejunium solvere.

Audire, celebrari. II, 1034 A, Solus audiebat, i. e. olim in ore omnium erat ob fertilitatem, et vix de alio sermones erant. II, 796 A, Sciemus quid audiant a Christo Sadducaei, i. e. quo nomine appellentur, et quibus modis confutentur. I, 1239 A, Alius audientibus, 1263C i. e. catechumenis.

Auditus. II, 404 A, Qui auditui suscitabat, i. e. ad auditum sive ad audiendum, graeca phrasi, τῆ ἀκοῇ ἢγειρον.

Auriga. II, 930 C, Inter alienos spadones et aurigas tuos. Rigalt. legit perorigas tuos. Varro, lib. II de Re rustica, ubi de admissura equarum, peroriga dicitur quisquis admittit. Itaque perorigas vocat Psychicos, qui, ut ipse ait, nuptias ingerebant, et quasi pruriginem conciliabant. Le Prieur vult urigas, i. e. qui pruriginem veluti movebant. I, 641 B, Merito et aurigis coloribus idololatriam vestierunt, i. e. in ludis suis idololatricis aptaverunt colores pro ratione idolorum aurigis suis attributos; hos enim aurigas colores appellat, ut Virgil., Aeneid. XII, aurigamque sororem adjective dixit. I, 661 A, Auriga in flammea rota totus rubens; alludit ad agitatorum factionem russatam.

Auruginare. II, 675 C, Qui redundantia fellis auruginant, i. e. ictero laborant. Aurugo icterus, ab auri 1263D colore. Vet. Gloss. ἴκτερος, aurugo; ἰκτερικός, auruginosus, qui eo morbo laborat.

Auspex. II, 140 C, Sicut non olim pro auspice, i. e. apud eum cujus imperio et ductu res gerebatur. Rigaltio tamen haec vox non placet, cui nihil deesse videtur, nisi nomen loci.

Aut. II, 164 E, Ita aut pater aut filius est, i. e. ita aut pater est qui dicitur vocabulo patris, non filius; aut filius est, qui dicitur vocabulo filii, non pater. Cum de hac aut ista persona habetur sermo, respondet vocabulum personae veritati. I, 1175 A, Aut quantis arteriis opus est: aut significat alioquin, graeco more, sic enim accipitur interdum ἢ.

Autem. Ipsum velut fibula conjunctivae particulae ad connexum narrationi appositum est, II, 221 B.

Αὐτεξούσιον. II, 685 A, Habens in nobis subjacentem sibi liberam arbitrii potestatem, quod αὐτεξούσιον dicitur.

Authenticus. II, 49 A, Apud quas authenticae literae 1264A eorum recitantes, i. e. lingua eadem qua fuerunt ab apostolis conscriptae, sonantes vocem uniuscujusque. II, 546 B, De Ecclesia authenticae regulae abrupit. II, 946 A, Sciamus plane non sic esse in graeco authentico.

Axis. Fest. stipes, teres, circa quem rota vertitur. I, 531 A, Ad stipitem dimidii axis revincti.