74

Οὐκ ἀπεικότως; Οὐκ ἄτοπόν φησι τάς ἐν τοῖς λογίοις τῆς Γραφῆς εἰκόνας πάσαις ταῖς ἐπουρανίαις δυνάμεσι περιτιθέναι, ὡς πάσας, φέρε εἰπεῖν, εἶναι ὑψηλάς καί σωτηρίους καί γνωστικάς, εἰ καί μή ὁμοίως, ἀλλά τάς μέν ὑπερκείμενως, τάς δέ ὑφειμένως.

Καί τό πρός τό ἄναντες: Ἀνώτερον καί ὑπερκείμενον. § 2. Ἀρκτέον καί ζητητέον: Σημείωσαι, διά τί ἐν τοῖς ἀγγελικοῖς τύποις μή

ἐμπύριον μάλιστα παραλαμβάνεται, καί διά τί τά περί τά οὐράνια πυρώδη ὡς ἐπί πλεῖστόν φησιν ἡ Γραφή. Καί ὅτι οἱ σεραφίμ ἐμπρησταί λέγονται.

(14Ε_314> Ἐμπρηστάς ὄντας: Ἑρμηνεία σεραφίμ. Οἱ γάρ ἱεροί: ∆ιά τί καί ὁ Θεός εἰς πῦρ ἐθεωρήθη. Τό γάρ αἰσθητόν πῦρ: Φυσιολογία θαυμαστή περί πυρός. Τό πῦρ ὁρῶμεν τῷ

παντί κατεσπταρμένον, ἀμιγῶς δέ, τουτέστιν οὐκ ἀναφυρόμενον τοῖς ἐν οἷς ὑπάρχει. ∆ιά πάντων δέ φοιτᾷ, τουτέστιν οὐ καθάπερ τό ὕδωρ προφανῆ τήν πρός τήν γῆν ποιεῖται μίξιν· οὕτω καί τό πῦρ, καταφλέγον τό πᾶν καί ἀναλίσκον· ἐξήρηται δέ, ἤγουν ὑπέρκειται πάντων κατ' ἐξαίρετον στοιχείων δηλαδή, κατά τό δραστήριον· ἄγνωστον δέ αὐτό καί κρύφιον καλεῖ, ὡς ὑπάρχον μέν ἐν ὕλαις τισίν, οὐ φαινόμενον δέ δίχα παρατρίψεως ἤ ἄνευ ὕλης δεκτικῆς τῆς ἐνεργείας αὐτοῦ, δεικνύμενον καί κατά τοῦτο ἄσχετον καί ἀθεώρητον· ὁμοίως καί τάς λοιπάς τοῦ πυρός ἰδιότητας θεωρητέον, ἅστινας οὗτος ὁ Πατήρ κατ' εὐσεβῆ ἀναγωγήν τε καί ἔννοιαν ἔλαβεν ἐπί Θεοῦ τε καί ἀγγελικῶν φύσεων. Σημείωσαι δέ διά τί Κύριος ὁ Θεός ὡς πῦρ ἐθεωρήθη πολλάκις, καί κατά τί ἡ ὁμοίωσις τοῦ πυρός πρός τόν Θεόν.

Ἀκράτητον, ἀμιγές, διακριτικόν: Σημείωσαι ἔκφρασιν αἰσθητοῦ πυρός, ἤτοι ἔπαινον· διακρίνει γάρ καί τάς ὕλας, οἷον μόλυβδον ἀπό ἀργύρου, καί τάς κολλήσεις διαλύει· ἀναλλοίωτον δέ, καθό οὐ δυνατόν, μένοντος τοῦ ὑποκειμένου, τουτέστιν αὐτῆς τῆς οὐσίας τοῦ πυρός, μεταβάλλειν αὐτό ἐν τοῖς πάθεσιν, οἷον γενέσθαι αὐτό στρογγύλον ἤ κωνοειδές, ὅπερ ἐν τοῖς γηΐνοις ἐστίν εὑρεῖν, ἤ παθεῖν τά τοῦ ἀέρος, οἷον φθαρῆναι διά τῶν ἀναθυμιάσεων ἤ παχυνθῆναι ἤ καί ὡς τό ὕδωρ μεταβολάς δέξασθαι.

Ὑφέσεως: Οὐδέποτε γάρ χωρεῖ ἐπί τά κάτω. Ταυτοκίνητον: Ὡσαύτως κινούμενον. Ἀπροσδεές: Ὅτι ἀπροσδεές ἑτέρου τό πῦρ, καίτοι δέεταί τινος ὑποκειμένου

εἰς τό ἐξαφθῆναι· ἀλλ' οὐ τοῦτο λέγει, ἀλλ' (14Ε_316> ὅτι τό πῦρ οὐ μίγνυται ἑτέρῳ στοιχείῳ, οὐδέ κιρνᾶται, ὡς τό ὕδωρ τῇ γῆ· διό καί ἐν στοιχείοις μονοούσιον αὐτό ἔνιοι κεκλήκασιν.

§ 3. Ἀνθρωπομόρφους: ∆ιά τί καί ἀνθρωπόμορφοι διαπλάττονται οἱ ἄγγελοι. Καί τό κατ' αἴσθησιν: Σημείωσαι τήν διαφοράν τοῦ αἰσθητοῦ τῶν ἀλόγων

ζώων πρός τό αἰσθητικόν τῶν λογικῶν, ἡμῶν λέγω· τά μέν γάρ ἄλογα τό πᾶν αἴσθησίς εἰσι, δι' ἦς καί συνίστανται ἀνόητα ὄντα· ἐν δέ ἡμῖν βραχύ τό αἰσθητικόν· οὐ γάρ δι' αὐτοῦ συνιστάμεθα, ἀλλά διά τοῦ νοεροῦ· ὅθεν καί μετά θάνατον ἔτι ἐσμέν, ψυχή νοερά ὄντες. Ἐπί δέ τῶν ἀγγέλων οὐδέ τό βραχύτατόν ἐστι τῶν αἰσθήσεων, ἀλλά τόπος παχύς τά καθ' ἡμᾶς· ἐλάχιστον δέ τόν ἄνθρωπον κατ' αἴσθησίν φησιν, οὐχ ὡς τῶν ἄλλων ζώων πλείονας αἰσθήσεις ἐχόντων, ἀλλά δραστικωτέρας καί ὀξυτέρας. Αἴνιγμα δέ τοῦτο λαμβάνει τό τούς ἀγγέλους μέν κεχρῆσθαι μέν τοῖς καθ' ἡμᾶς αἰσθητηρίοις, ὑπερέχειν δέ κατά πολύ τῷ περιόντι τῆς νοερᾶς δυνάμεως· ὥσπερ καί ἄνθρωπος τῇ τοῦ νοῦ ὑπεροχῇ καί τῷ λογισμῷ τῆς ἀλόγου φύσεως κρατεῖ.

Τάς μέν ὀπτικάς: Τί οἱ ὀφθαλμοί τῶν νοητῶν δηλοῦσι, καί τί τά ὀσφραντά, τουτέστιν αἱ ρῖνες, καί τί τά ὦτα, καί τί ἡ γεῦσις, καί τί ἡ ἀφή, ἥν ἁπτικήν φησι, καί τί τά βλέφαρα καί αἱ ὁφρύες, καί τί ἥβη, καί τί οἱ ὀδόντες, καί τί οἱ ὦμοι καί οἱ