90

Οὐ κατά δύναμιν: Σημείωσαι, ὅτι οὐκ ἐν ἰσχύϊ ἐνίκησεν ὁ Χριστός τόν Σατανᾶν, ἀλλά κρίσει καί δικαιοσύνῃ. Τοῦτο καί Γρηγόριος ὁ Νύσσης ἐν τῷ Κατηχητικῷ φησιν.

Ὀλβίου: Πλουσίου. Ἀνείδεον κάλλεσι: Καί ἀνωτέρω οὕτως ἔφημεν, ὅτι ἀνείδεον τό τῆς ἀγνοίας

σκότος φησί. Σημαίνει δέ τήν ἐλευθερίαν ἡμῶν. Ἐναγεστάτων: Μεμιασμένων. § 12. ∆εῖ ταῖς ἱεραρχικαῖς: Τῆς θεαρχικῆς ἀγαθότητος, ὡς ἔφη ἐν ἀρχῇ τοῦ

κεφαλαίου. Ὑμνήσας δέ καί: Τουτέστι τόν ἄρτον καί τό ποτήριον εὐλογῶν τῶν ἁγίων

δώρων. Σημείωσαι δέ ὅτι πανταχοῦ συμβολικήν λέγει τήν θείαν ἱερουργίαν, καί τά ἅγια δῶρα σύμβολα τῶν ἄνω καί ἀληθινωτέρων.

Τόν γάρ ἐγκεκαλυμμένον: Οὕτω καί πρό ὀλίγου εἴρηται, ὅτι κεκαλυμμένον ἔμενε τό θεῖον δῶρον ἕως καιροῦ μεταλήψεως, εἰ μή ἄρα κεκαλυμμένον λέγεται τό ἀπό τῶν πολλῶν καί ἔξω ἑστώτων, καί ἁπλῶς λαϊκῶν ἀποκεκρυμμένον.

Τό γάρ ἕν καί ἁπλοῦν: Ἐπειδή καί ψυχήν νοεράν καί (14Ε_384> σῶμα γήϊνον ἔλαβε. Ἐξ ἡμῶν εἰδοποιούμενον, τοῦτ' ἔστι τό καθ' ἡμᾶς εἶδος, ἤγουν τήν φύσιν λαβών. Σημείωσαι δέ πῶς κοινωνοί θείας φύσεως γινόμεθα Χριστῷ ἑνούμενοι. Σημείωσαι καί τά περί τῆς οἰκονομίας, καί τίς ὁ φανείς, καί τίς ἡ κλάσις τοῦ ἄρτου καί διανομή.

Κατ' ἄκρον: Τουτέστι κατ' ἄκρον ἕνωσιν καί τελείαν, καί οὐσιώδη καθ' ὑπόστασιν ἀληθῆ.

Ἀλωβήτου: Ἀβλαβοῦς. Χρή γάρ ἡμᾶς: Σημείωσαι τίς ὁ σκοπός τοῦ Χριστιανισμοῦ, § 13. Ὑπ' ὄψιν ἄγων: Περί τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐνταῦθά φησιν οὐ

συμβολικῶς, ὅν καί νοητήν ἡμῶν ἔφη ζωήν. Τό δέ 'παντελεῖ', ἐπειδή καί ψυχήν νοεράν καί σῶμα γήϊνον ἀνέλαβε. Καί καλῶς εἶπεν 'ἀσυγχύτῳ ἐνανθρωπήσει'· ἔμεινε γάρ Θεός ἄνθρωπος ὀφθείς, καί ἑκατέρας φύσεως σώζων τά ἰδιώματα· καί σημείωσαι κατά Ἀπολλιναριστῶν.

Ἐξ ἡμῶν εἰδοποιούμενον: Τουτέστι τό καθ' ἡμᾶς εἶδος, ἤγουν τήν φύσιν λαβόντα,

Κοινωνοί Θεοῦ: Σημείωσαι πῶς κοινωνοί θείας φύσεως γινόμεθα, Χριστῷ ἑνούμενοι.

§ 14. Εἰς εὐχαριστίαν: Περί εὐχαριστίας. Μεταδόσεως ἡγεῖται: Κατά κοινοῦ τό ἡγεῖται, ἤγουν προηγεῖται· ὅτι πρῶτον

δεῖ τόν ἱερέα μεταλαμβάνειν, καί οὕτω μεταδιδόναι. Οὐκοῦν ἡ μετοχή ἡγεῖται, καί ἡ μετάληφις τοῦ προσκομίσαντος τῆς μυστικῆς διανεμήσεως τῶν λοιπῶν.

Ταῖς ἐνθέοις διδασκαλίαις: Ὁποῖον δεῖ τόν ἱερέα εἶναι. Οἱ τολμηρῶς ἀποκεχρημένοι: Ὅ λέγει τοῦτό ἐστιν· ὥσπερ ὁ ἱερεύς μή πρῶτος

μεταλαμβάνων τῶν ὑπ' αὐτοῦ προσκομισθέντων, ἀνίερός ἐστιν, οὕτω καί οἱ τολμῶντες διδάσκειν ἄλλους, (14Ε_386> μή πράττοντες ἅ διδάσκουσιν, ἀνίεροί εἰσι· δεῖ γάρ ποιεῖν, καί οὕτω διδάσκειν, κατά τό εἰρημένον ὑπό τοῦ Κυρίου· «ὁ ποιήσας καί διδάξας, οὗτος μέγας κληθέσεται».

Θεσμοθεσίας: Τοῦ θείου νόμου. Οὐ τολμητέον: Φοβήθητι πάνυ. Ἁρμοστήν: Τουτέστιν ἁρμόδιον. Ἁρμοστήν ἔλεγον οἱ Λακεδαιμόνιοι τόν

καθισταμένον ὑπ' αὐτῶν ἄρχοντα τῶν ὑποκειμένων αὐτοῖς πόλεων, παρά τό ἁρμόζειν τούς ἀρχομένους ζῇν κατά τούς νόμους, ὅθεν καί ἁρμοστήρας πάλιν ἐκάλουν Ἀθηναῖοι τούς εἰς τό εὖ ζῇν διατάττοντας, ὡς σαφῶς Πλάτων ὁ κωμικός