101

(14Ε_426> Ἀνθρωπίνην ἀσθένειαν: Τουτέστι τά ψιλά τῶν ἁμαρτημάτων. § 5. Ἀναλόγοις σημασιαις: Ἀναλόγοις σημασίαις ἔφη, τουτέστι ταῖς ἡμῖν

γνωρίμοις τε καί συνήθεσι, καί οὐχ ὑπέρ τήν ἡμετέραν νόησιν, λέξεσί τε καί ὀνομασίαις σημαινόμενα.

Τῆς πραγματικῆς αὐτῶν. Τουτέστι καθ' ὅ δυνάμεθα νοεῖν καί ἐκ τῶν ἡμῖν γνωρίμων λέξεών τε καί ὀνομάτων τάς ἐκεῖ ἀπολαύσεις ὁ Θεός ὠνόμασεν, εἰπών, μή εἶναι ἐκεῖ λύπην ἤ νόσον ἤ πόνον ἤ στεναγμόν, ἀλλά φῶς εἶναι· πλήν οὐ τοῦτο τά ἐκεῖ ἀγαθά, ἀλλ' ὡς ἀληθῶς ἄγνωστα τέως ἡμῖν καί ἀκατάληπτα, «ἅ γάρ ὀφθαλμός οὐκ εἶδε», καί τάς ἑξῆς, ἀλλ' ἐξ ὦν οἴδαμεν, ὑποδείγματα δίδωσι μακαριότητος. Σημείωσαι δέ, πῶς λαμβάνει τό, «εἰς κόλπους Ἀβραάμ καί Ἰσαάκ καί Ἰακώβ».

§ 6. Ὅτου ἕνεκα: Ἀπορεῖ περί τῆς γινομένης εὐχῆς παρά τοῦ ἱεράρχου ἐπί τοῖς ἐν ἁμαρτίαις κεκοιμημένοις.

Τῶν δικαίων αἱ προσευχαί: Σημείωσαι ὅτι μόνους τούς ἀξίους τῶν οἰκτιρμῶν τοῦ Θεοῦ ὠφελοῦσιν αἱ τῶν δικαίων προσευχαί, εἴτε ζῶντας, εἰτε τελευτήσαντας, οὐ μήν ἁμαρτωλούς καί ἀξιοκατακρίτους καί ὦδε καί μετά θάνατον.

Ἤ τί πρός τοῦ Σαμουήλ: Οὔτε γάρ τόν Σαούλ κάκιστον ὄντα ὠφέλησεν ὁ Σαμουήλ εὐξάμενος, οὔτε τούς Ἑβραίους ἁμαρτωλούς ὄντας ὁ Μωϋσῆς· εἶπε γάρ ὁ Κύριος πρός αὐτόν· «μή προσεύχου περί τοῦ λαοῦ τούτου».

Ἡλίου τά οἰκεῖα: Ὅρα μή πού γε νομίσῃς, ὅτι τόν ἥλιόν φησι δωρεῖσθαι τά ἑαυτοῦ φῶτα (πῶς γάρ ἄν ἄψυχος δωρήσαιτο; προαιρέσεως γάρ ἡ δωρεά), ἀλλά κατά ἠθοποιίαν οἱονεί τινα τό προκείμενον λέγει. Ὥσπερ γάρ εἴ τις ὑπόθοιτο τόν ἥλιον λέγειν· Ἐγώ τοῖς ἐρρωμένοις ὀφθαλμοῖς δίδωμι φῶς. (14Ε_428> Εἶτα ἀσθενῶν τις τά ὄμματα εἴποι· ∆ός κἀμοί· ἔρρωμαι γάρ. Ἔπειτα δεξάμενος τήν ἀκτῖνα, καί ὅ ἑώρα ἀπολέσει. Τόν αὐτόν τρόπον καί ὁ ἁμαρτωλός, αἰτῶν δίκαιον εὔξασθαι ὑπέρ αὐτοῦ, πάσχει· ἀμβλυώττων γάρ ὁ ἁμαρτωλός καί δεχόμενος τῆς τοῦ δικαίου εὐχῆς τήν ἀκτῖνα, οὐ συγχωρεῖ αὐτήν τά κατά φύσιν ἐνεργεῖν καί φωτίζειν, ἀλλά σκότος ἑαυτῷ προξενεῖ, τῷ μήτε προσέχειν διά καθαροῦ βίου ταῖς τοῦ Θεοῦ δωρεαῖς, καί τῇ ἀποφοιτήσει μέντοι, ἤγουν ἀναχωρήσει τῶν φωτιζουσῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, καί οὐδέν ὑπό δικαίου εὐχῆς ὠφεληθήσεται. Ὅτι δέ τά περί τοῦ ἡλίου οὕτω νοεῖ, καί ἐν τῷ Περί θείων ὀνομάτων κεφαλαίῳ δ' σημαίνει.

Ὠφέλιμοι: Πῶς καί πότε ὠφελεῖ δικαίου εὐχή ζῶντα μόνον· καί φησιν, ὅτε μετανοοῦντα κατά τόν Ἀπόστολον, «κλαίειν μετά κλαιόντων», ὅτε καί τό λόγιον ἐκεῖνο πληροῦται, «μέγα ἰσχύει εὐχή δικαίου ἐνεγρουμένη διά τῆς μετανοίας τοῦ δεομένου», τῆς εὐχῆς. δηλονότι. Ἐάν γάρ εἷς οἰκοδομῇ, τουτέστιν ὁ δίκαιος, καί εἷς, οἷον ὁ ἁμαρτάνων, καταστρέφῃ, ἀτέλεστον μένει τό ἔργον, ὡς ἔγνωμεν ἐπί τοῦ κατά τόν Σαούλ καί τόν Σαμουήλ ὑποδείγματος.

Ἕξιν ἱεράν ἔχων: Ἕξιν δέ ἱεράν ἐνταῦθα τήν τοῦ οἰκείου βίου πρός ἀρετήν διάθεσιν εἴρηκε. Συλλήπτορα δέ, ἀντί τοῦ βοηθόν.

Ὁμιλίαν: Οὐχ ἁπλῶς τοῦ πρός θείαν ἡμᾶς ὁμιλίαν χωρεῖν, καί δι' ἑαυτῶν αἰτεῖσθαι παρά Θεοῦ τά κρείττονα καί σωτήρια, ἀπείργει ὁ πατήρ, εἰδώς τόν Ἀπόστολον προστάσσοντα ἀδιαλείπτως προσεὑχεσθαι, ἀλλά τοῦ, οἰήσει τινά κρατούμενον (14Ε_430> ὑπερφρονεῖν τῶν ἁγίων, καί ἀντ' οὐδενός τίθεσθαι τάς τούτων εὐχάς.

Περί δέ τῆς: Ἔνθεν ἄρχεται λέγειν, ὡς ὠφελεῖ τόν νεκρόν ἡ εὐχή. Καί σημείωσαι ὅτι καί πρό αὐτοῦ ἐζητήθη τό ἄπορον τοῦτο.

§ 7. Παρορώσης. Ποίας ἡμῶν ἁμαρτίας ὁ Θεός παρορᾷ διά τῆς τοῦ ἱερέως προσευχῆς καί δεήσεως.

Αἰτεῖ δέ αὐτά: Τί αἰτεῖ ὁ ἱερεύς. Τοῖς παροῦσι: Τουτέστι τοῖς δικαίοις καί εὐσεβέσι.