Caput X.

Qui vero non hic, id est, non intra hunc ambitum terrae, nec per hunc commeatum vitae, nec apud homines hujus naturae communis confessionem putant constitutam, quanta praesumptio est adversus omnem ordinem rerum in terris istis, et in vita ista, et sub humanis potestatibus experiundarum? 0141B Nimirum cum animae de corporibus excesserint, et per singula tabulata coelorum de praecepto dispici coeperint, et interrogari arcana illa haereticorum sacramenta, tunc confitendum apud veras potestates et veros homines, Theletos scilicet et Abascantos et Acinetos Valentini. Nostrates enim, inquiunt, nec ipse Demiurgus constanter homines probabat veros esse , quos stillicidium situlae et pulverem areae et sputamen et locustas deputavit; etiam irrationalibus jumentis adaequavit. Plane ita scriptum. Non tamen idcirco aliud hominis genus intelligendum praeter nos: quos quia constat esse, et comparatione potuit induere, salva et proprietate generis, et singularitate. Neque enim si vita vitiata est, ut despectui judicata despectis compararetur, statim natura 0141C sublata est, ut alia in nomine ejus deputaretur. Atquin servatur natura, etsi suffunditur vita, nec alios novit Christus homines, quam de quibus dicit: Quem me aiunt esse homines? et: Quomodo vultis ut faciant vobis homines, et ita vos facite illis. Vide an servaverit genus, a quibus et testimonium sui exspectet, et in quos justitiae vicem mandat. Illos autem coelestes homines si expostulem mihi ostendi, facilius 0142A Aratus Persea, et Cephea, et Erigonam, et Ariadnam inter sidera deliniabit. Quis autem prohibuit Dominum illic etiam confessionem hominum faciendam manifeste determinare, ubi suam futuram aperte pronuntiavit? ut ita esset positum: «Qui in me confessus fuerit coram hominibus in coelis, et ego in illo confitebor coram Patre meo qui in coelis est?» Eripere me debuit ex isto terrenae confessionis errore, quam suscipi noluit , si coelestem praecepisset, quia nullos alios homines noveram praeter incolas terrae; ne ipso quidem adhuc tunc in coelis homine conspecto. Quae porro fides rerum, ut post excessum ad superna sublevatus , illic probarer , quo non nisi jam probatus imponerer? illic de praecepto examinarer, 0142B quo nisi admittendus pervenire non possem? Christiano coelum ante patet quam via; quia nulla via in coelum, nisi cui patet coelum; quod qui attigerit, intrabit. Quas mihi potestates janitrices affirmas juxta romanam superstitionem Janum quemdam et Forculum et Limentinum? quas a cancellis ordinas potestates? Si unquam legisti apud David (Ps. XXIV, 7) , auferte portas principes vestras , et subleventur portae aeternae, et intrabit rex gloriae. Si item audisti apud Amos (IX, 6) : Qui assensum illum suum aedificat in coelos, et profusionem suam fundat in terras; scito et ascensum illum exinde complanatum vestigiis Domini, et introitum exinde reseratum viribus Christi, nec ullam moram aut quaestionem in limine Christianis occursuram, 0142C qui non dignosci habeant illic, sed agnosci; nec interrogari, sed admitti. Nam et si adhuc clausum putas coelum, memento claves ejus hic Dominum Petro, et per eum, Ecclesiae reliquisse, quas hic unusquisque interrogatus atque confessus feret secum. Sed asseverat diabolus illic confitendum, ut suadeat hic negandum. Pulchra videlicet documenta praemittam, bonas mecum claves feram, timorem 0143A eorum, qui solum corpus occidunt, animae autem nihil faciunt: commendatus ero hujus praecepti desertione; honeste in coelestibus stabo, qui in terrenis stare non potui; sustinebo majores potestates, qui minoribus cessi; merebor denique admitti, jam exclusus. Suppetit adhuc dicere: si in coelestibus confitendum, et hic negandum est; nam ubi alterum, ibi utrumque; aemula enim quaeque concurrunt. Etiam persecutionem in coelis agitari oportebit, quae confessionis negationisve materia est. Quid itaque cessas, audacissime haeretice, totum ordinem christianae concussionis in superna transferre, et in primis, ipsum nominis odium illic collocare, ubi ad Patris dexteram praesidet Christus? Illic constitues et synagogas Judaeorum, fontes persecutionum, 0143B apud quas Apostoli flagella perpessi sunt, et populos nationum cum suo quidem circo, ubi facile conclamant, «Usquequo genus tertium?» Sed et fratres nostros et patres et filios et socrus et nurus et domesticos nostros ibidem exhibere debebis , per quos traditio disposita est: item reges et praesides et armatas potestates, apud quos caussa purganda est. Erit certe etiam carcer in coelo, carens sole, aut ingratis luminosus, et vincula fortasse de zonis, et equuleus axis ipse qui torquet: tum si lapidandus christianus, grandines aderunt; si urendus, fulmina prae manu sunt; si trucidandus, Orionis armati manus operabitur; si bestiis finiendus, ursas septemtrio emittet, zodiacus tauros et leones. Haec qui sustinuerit in finem, iste erit salvus. Ergone et finis 0143C in coelis, et passio, et occisio, et prima confessio? Et ubi caro, omnibus istis necessaria? ubi corpus? quod solum ab hominibus habet occidi. Haec nobis etiam ludicrum in modum certa ratio mandavit, nec ullus obicem praescriptionis istius extrudet, ut non omnem ordinem persecutionis, omnem ejus caussae firmam paraturam illuc transferre cogatur, ubi confessioni forum dederit. Siquidem confessio a persecutione deducitur, et persecutio in confessione finitur. Nec 0144A possunt non una sequi, quae et aditum et exitum , id est, initium finemque disponunt. Porro et odium nominis hic erit, et persecutio hic erumpit, et traditio hic producit, et interrogatio hic compellit, et carnificina hic desaevit, et totum hunc ordinem in terris confessio vel negatio expungit. Igitur si caetera hic, nec confessio alibi; si confessio alibi, nec caetera hic. Enimvero non alibi caetera; itaque nec confessio in coelo. Aut si aliam volunt esse rationem interrogationis et confessionis coelestis, utique et ordinem suum illi struere debebunt alium longe, et ab ista dispositione diversum, quae Scripturis notatur, et possumus dicere, Viderint, dum hic ordo terrenae interrogationis et confessionis, ex materia decurrens persecutionis et discordiae publicae in nomen, salvus sit suae fidei; ut 0144B ita credendum sit sicut et scribitur , ita intelligendum sit sicuti auditur. Hic omnem ordinem sustineo, ipso Domino non aliam regionem mundi destinante. Quid enim post confessionis et negationis terminum subjungit? Ne putaveritis venisse me uti pacem mittam in terram; non veni, sed ut machaeram, certe in terram. Veni enim dividere hominem adversus patrem suum, et filiam adversus matrem suam, et socrum adversus nurum suam: et inimici homini domestici sui. Sic enim efficitur, ut tradat frater fratrem in mortem, et pater filium, et insurgant filii in parentes, et mori eos faciant. Et qui sustinuerit in finem, hic salvus erit (Matt., X, 34 et seq.) . Adeo totus hic ordo dominicae machaerae, non in coelum missae, sed in terram, illic constituit etiam confessionem, quae in finem sustinendo 0144C passura est mortem.