Caput XXII.

Sed quomodo funditus evertetur Antichristus, nisi caeteris quoque injectionibus ejus elidendis locus detur, relaxata praescriptionum defensione? Accedamus igitur jam hinc ad ipsam Dei personam, vel potius umbram et phantasma , secundum Christum 0271A ipsius, per idque examinetur per quod Creatori praefertur. Et utique erunt regulae certae ad examinandam Dei bonitatem. Sed prius est ut inveniam illam, et adprehendam, et ita ad regulas perducam. Cum enim circumspicio tempora, nusquam est a primordio materiarum, et introitu caussarum, cum quibus debuerat inveniri exinde agens quod agi habuit. Erat enim jam et mors, et aculeus mortis delictum, et ipsa malitia Creatoris; adversus quam subvenire deberet alterius dei bonitas, primae huic regulae divinae bonitatis occurrens, si se naturalem probaret, statim succurrens, ut caussa coepit. Omnia enim in Deo naturalia et ingenita esse debebunt, ut sint aeterna, secundum statum ipsius, ne obvenientia et extranea reputentur, ac per hoc, temporalia et aeternitatis 0271B aliena. Ita et bonitas perennis et jugis exigetur in Deo, quae, in thesauris naturalium proprietatum reposita et parata, antecederet caussas et materias suas; et primam quamque susciperet, non despiceret et destitueret, si antecedebat. Denique, non minus et hic quaeram cur non a primordio operata sit bonitas ejus, quam de ipso quaesivimus, cur non a primordio sit revelatus? Quidni? qui per bonitatem revelari haberet, si qui fuisset. Non posse quid Deo non licet, nedum naturalibus suis fungi: quae si continentur, quo minus currant, naturalia non erunt. Et otium enim sua natura non novit: hinc censetur, si agat , si nec noluisse videbitur exercere bonitatem interim naturae nomine. Natura enim se non potest nolle, quae se ita dirigit, ut si cessaverit, 0271C non sit. Sed cessavit aliquando in deo Marcionis de opere bonitas . Ergo non fuit naturalis bonitas, quae potuit aliquando cessasse, quod naturalibus non licet. Et si non erit naturalis, jam nec aeterna credenda, nec Deo par, quia non aeterna, dum non naturalis: quae denique nullam sui perpetuitatem, aut de praeterito constituat, aut de futuro repromittat. Nam et a primordio non fuit, et in finem sine dubio non erit. Potest enim et non esse quandoque, sicut non fuit aliquando. Igitur, cum constet in primordio cessasse bonitatem Dei illius (non enim a primordio liberavit hominem), et voluntate potius eam quam infirmitate cessasse, jam voluntas suppressae bonitatis finis invenietur malignitatis. Quid enim tam malignum, 0272A quam nolle prodesse cum possis? quam utilitate cruciari ? quam injuriam sinere? Totum denique Creatoris elogium in illum rescribetur, qui saevitias ejus bonitatis suae mora juvit. Nam in cujus manu est quid ne fiat, ejus jam deputatur cum fit. Homo damnatur in mortem , ob unius arbusculae delibationem, et exinde proficiunt delicta cum poenis, et pereunt jam omnes qui paradisi nullum cespitem norunt. Et hoc melior aliqui Deus aut nescit, aut sustinet? Si , ut ex hoc melior inveniretur quanto Creator deterior haberetur, satis et in isto consilio malitiosus, qui et illum voluit oneratum operationibus ejus admissis , et saeculum in vexatione detinuit. Quid de tali medico judicabis, qui nutriat morbum mora praesidii, et periculum extendat dilatione remedii, 0272B quo pretiosius aut famosius curet? Talis et in deum Marcionis dicenda sententia est, mali permissorem, injuriae fautorem, gratiae lenocinatorem, benignitatis praevaricatorem, quam non statim caussae suae exhibuit, plane, si natura bonus, exhibiturus, et non accessione, si ingenio optimus, et non disciplina, si ab aevo Deus, et non a Tiberio; imo, quod verius, a Cerdone et Marcione. Tiberio nunc deus ille praestiterit, ut imperio ejus divina bonitas in terris dedicaretur.