Caput VII.

Anno quintodecimo principatus Tiberiani (Luc. III, 1) , proponit eum descendisse in civitatem Galilaeae, Capharnaum (Luc. IV, 31) ; utique de coelo Creatoris, in quod de suo ante descenderat. Ecquid ergo ordinis fuerat, ut prius de suo coelo in Creatoris descendens describeretur? Cur enim non et ista reprehendam, quae non implent fidem ordinariae narrationis, deficientis in mendacio semper? Plane semel dicta sint, per quae jam alibi retractavimus, an descendens per Creatorem, et quidem adversus ipsum potuerit ab eo admitti, et inde tramitti in terram aeque ipsius. Nunc autem et reliquum ordinem descensionis 0369B expostulo tenens descendisse illum. Viderit enim sicubi apparuisse positum est. Apparere, subitum ex inopinato sapit conspectum, qui semel impegerit oculos in id quod sine mora apparuit. Descendisse autem, dum sit , videtur, et subit oculos; de facto etiam ordinem facit. Atque ita cogit exigere, quali habitu, quali suggestu, quonam impetu vel temperamento, etiam quo in tempore diei noctisve descenderit; praeterea quis viderit descendentem, quis retulerit, quis asseveraverit rem utique nec asseveranti facile credendam. Indignum denique ut Romulus quidem ascensus sui in coelum habuerit Proculum affirmatorem, Christus vero Dei descensus de coelo suo sui non invenerit annuntiatorem; quasi non sic et ille ascenderit iisdem mendacii scalis, 0369C sicut et iste descendit. Quid autem illi cum Galilaea, si non erat Creatoris? cui ista regio destinabatur ingressuro praedicationem, dicente Isaia (Is., IX, 1-2) : Hoc primum bibito , cito facito, regio Zabulon, et terra Nepthalim, et caeteri qui maritimam ad Jordanem , Galilaea nationum, populus 0370A qui sedetis in tenebris, videte lumen magnum; qui habitatis terram, sedentes in umbra mortis, lumen ortum est super vos. Bene autem quod et Deus Marcionis, illuminator vindicatur nationum: quo magis debuerit vel de coelo descendere, etsi utique in Pontum potius descendere, quam in Galilaeam. Caeterum, et loco et illuminationis opere secundum praedicationem occurrentibus Christo, jam eum prophetatum incipimus agnoscere, ostendentem in primo ingressu (Matth., V, 17) venisse se non ut Legem et Prophetas dissolveret , sed ut potius adimpleret. Hoc enim Marcion, ut additum, erasit. Sed frustra negabit Christum dixisse, quod statim fecit ex parte. Prophetiam enim interim de loco adimplevit, de coelo statim ad synagogam, ut dici solet, Ad Quod Venimus 0370B Hoc Age. Marcion, aufer etiam illud de Evangelio: Non sum missus nisi ad oves perditas domus Israel (Matt., XV, 24) , et: Non est auferre panem filiis, et dare eum canibus (Matt., VII, 27) ; ne scilicet Christus Israelis videretur. Sufficiunt mihi facta pro dictis. Detrahe voces Christi mei, res loquentur. Ecce venit in synagogam; certe ad oves perditas domus Israelis. Ecce doctrinae suae panem prioribus offert Israelitis; certe ut filios praefert. Ecce aliis eum nondum impertit; certe ut canes praeterit. Quibus autem magis impertisset, quam extraneis Creatoris, si ipse in primis non fuisset Creatoris? Et tamen quomodo in synagogam potuit admitti tam repentinus, tam ignotus; cujus nemo adhuc certus de tribu, de populo, de domo, de censu denique 0370C Augusti, quem testem fidelissimum dominicae nativitatis romana archiva custodiunt? Meminerant certe, nisi circumcisum scirent, non admittendum in sancta sanctorum. Sed etsi passim synagoga adiretur, non tamen ad docendum, nisi ab optime cognito et explorato et probato, jam pridem in hoc ipsum, vel 0371A aliunde commendato cum hoc munere. Stupebant autem omnes ad doctrinam ejus; plane: quoniam, inquit, in potestate erat sermo ejus (Luc., IV, 32) : non quoniam adversus Legem et Prophetas docebat. Utique enim eloquium divinum et vim et gratiam praestabat, magis exstruens quam destruens substantiam Legis et Prophetarum. Alioquin non stuperent, sed horrerent; nec mirarentur, sed statim aversarentur destructorem Legis et Prophetarum; et utique in primis alterius Dei praedicatorem: quia nec potuisset adversus Legem et Prophetas docere. et hoc nomine adversus Creatorem, non praemissa diversae atque aemulae divinitatis professione. Cum ergo nihil tale Scriptura significet, nisi solam vim et potestatem sermonis admirationi fuisse, facilius 0371B ostendit, secundum Creatorem docuisse illum, quia non negavit, quam adversus Creatorem, quia non significavit. Atque ita aut ejus erit agnoscendus, secundum quem docuit; aut praevaricator judicandus, si secundum eum, adversus quem venerat, docuit. Exclamat ibidem spiritus daemonis (Luc. IV, 34) : Quid nobis et tibi est, Jesu? venisti perdere nos? scio qui scis, sanctus Dei. Hic ego non retractabo, an et hoc cognomentum competierit ei, quem nec Christum vocari oporteret, si non Creatoris. Alibi jam de nominibus ex postulatum est. At nunc discepto, quomodo hoc eum vocari cognoverit daemon, nulla unquam retro emissa praedicatione in illum a Deo ignoto, et in id temporis muto, cujus nec sanctum eum contestari potuit, ut ignoti etiam ipsi suo Creatori. 0371C Quid autem jam tale ediderat novae divinitatis, per quod posset alterius Dei sanctus intelligi? tantum quod synagogam introgressus, et nec sermone operatus aliquid adversus Creatorem? Sicut ergo quem ignorabat, nullo modo poterat Jesum et sanctum Dei agnoscere; ita, quem norat, agnovit. Nam et Prophetam meminerat sanctum Dei praedicasse, et Jesum nomen Dei esse in filio Nave. Haec et ab angelo exceperat secundum nostrum Evangelium (Luc. I, 35) : Propterea, quod in te nascetur vocabitur sanctum, Filius Dei, et vocabis nomen ejus Jesum. Sed et habebat utique sensum aliquem dominicae dispositionis (licet daemon tamen) magis quam alienae, et nondum satis cognitae. Nam et praemisit: Quid nobis et tibi ? non quasi in extraneum Jesu, ad quem pertinent 0371D spiritus Creatoris. Nec enim dixit: « quid tibi et nobis?» sed: Quid nobis et tibi? se deplorans, et sorti suae exprobrans: quam jam videns, adjicit: Venisti perdere nos. Adeo judicis et ultoris, et ut 0372A ita dixerim, saevi Dei Filium agnoverat Jesum, non optimi illius et perdere et punire nescientis. Quorsum hunc locum praemisimus? ut Jesum et a daemone non alium doceamus agnitum, et a semetipso non alium conformatum quam Creatoris. Atquin, inquis, increpuit illum Jesus. Plane ut invidiosum, et in ipsa confessione petulantem, et male adulantem; quasi haec esset summa gloria Christi, si ad perditionem daemonum venisset, et non potius ad hominum salutem; qui nec discipulos de subactione spirituum, sed de candida salutis gloriari volebat. Aut cur eum increpuit? Si quasi mentitum in totum, ergo non fuit Jesus, nec Dei sanctus omnino. Si quasi ex parte mentitum, quod cum Jesum quidem et sanctum Dei, sed Creatoris existimasset, injustissime 0372B increpuit hoc sentientem, quod sciebat sentiendum, et hoc non existimantem, quod ignorabat existimandum , alium Jesum, et alterius Dei sanctum. Quod si verisimiliorem statum non habet increpatio, nisi quem nos interpretamur, jam ergo et daemon nihil mentitus est, non ob mendacium increpitus: ipse enim erat Jesus, praeter quem alium daemon agnovisse non poterat; et Jesus eum confirmavit, quem agnoverat daemon, dum non ob mendacium increpat daemonem.