Caput X.

Curatur et paralyticus (Luc., V) , et quidem in coetu spectante populo. Videbit enim, inquit Esaias (Is., XXXV, 2) , populus sublimitatem Domini, et gloriam Dei. Quam sublimitatem et quam 0377B gloriam? Convalescite manus dimissae, et genua dissoluta. Hoc erit paralysis. Convalescite, nec timete. Non otiose iterans, Convalescite; nec vane subjungens, Nec timete: quoniam cum redintegratione membrorum, virium quoque repraesentationem pollicebatur: Exsurge, et tolle grabatum tuum; et animi vigorem, ad non timendos qui dicturi erant: Quis dimittet peccata, nisi solus Deus? Habes itaque jam et specialis medicinae dispunctam prophetiam, et eorum quae medicinam sunt secuta. Pariter et dimissorem delictorum Christum recognosce apud eumdem prophetam: Quoniam , inquit (Is., LIII) , in plurimis dimittet delicta eorum, et delicta nostra ipse aufert. Nam et in priore (Is., I, 18) , ex ipsius Domini persona: Etsi fuerint delicta vestra tanquam roseum, 0377C velut nivem exalbabo; et si tanquam coccinum, velut lanam exalbabo. In roseo sanguinem ostendens prophetarum; in coccino Domini, ut clariorem. Etiam Michaeas (Mich., VII, 18 et 19) de venia delictorum: Quis Deus quomodo tu, eximens iniquitates, et praeteriens injustitias residuis haereditatis tuae ? Non tenuit in testimonium iram suam, quia voluit misericordiam . Avertet , et miserebitur nostri. Demerget delicta nostra, et demerget in profunda maris peccata nostra. Sed etsi nihil tale in Christum fuisset praedicatum, haberem hujus benignitatis exempla in Creatore, promittentia mihi et in Filio Patris affectus. Video Ninivitas scelerum veniam censecutos a Creatore, ne dixerim tunc quoque a Christo, quia a 0378A primordio egit in Patris nomine. Lego et Nathan prophetam agnoscenti David delictum suum in Uriam dixisse (II Reg., X, 13) : Et Dominus circumduxit delictum tuum, et non morieris; proinde et (I Reg., XXI) Achab regem, maritum Jezabel, reum idololatriae et sanguinis Nabuthae, veniam meruisse, poenitentiae nomine; Jonatham, filium Saulis, resignati jejunii culpam deprecatione delesse (I Reg. XIV) . Quid de ipso populo retexam, totiens delictorum indulgentia restituto? ab eo scilicet Deo, qui (Ezech. XXXIII, 11) mavult misericordiam quam sacrificium, et peccatoris poenitentiam quam mortem. Prius est igitur, neges Creatorem indulsisse aliquando delicta; consequens , ut ostendas nec in Christum suum tale quid eum praedicasse: et ita probabis novam istam 0378B Christi novi scilicet benignitatem, si probaveris, nec parem Creatori, nec praedicatam a Creatore. Sed et peccata dimittere an ejus possit esse, qui negetur tenere; et an ejus sit absolvere, cujus non sit etiam damnare; et, an congruat eum ignoscere, in quem nihil sit admissum: alibi jam congressi, malumus admonere, quam retractare. De filio hominis duplex est nostra praescriptio, neque mentiri posse Christum, ut se filium hominis pronuntiaret, si non vere erat; neque filium hominis constitui, qui non sit natus ex homine, vel patre vel matre: atque ita discutiendum, cujus hominis filius accipi debeat, patris an matris. Si ex Deo patre est, utique non ex homine: si non et ex homine, superest ut ex homine sit matre: si ex homine, jam apparet 0378C quia ex virgine. Cui enim homo pater non datur, nec vir matri ejus deputabitur; porro, cui vir non deputabitur, virgo est. Caeterum, duo jam patres habebuntur, Deus et homo, si non virgo sit mater. Habebit enim virum, ut virgo non sit; et habendo virum, duos patres faciet, Deum et hominem, ei qui et Dei et hominis esset filius. Talem, si forte, Castori aut Herculi nativitatem tradunt fabulae. Si haec ita distinguuntur, id est, si ex matre filius est hominis, quia ex patre non est; ex matre autem virgine, quia non ex patre homine; hic erit Christus Isaiae, quem concepturam virginem praedicat. Qua igitur ratione admittas filium hominis, Marcion, cicumspicere non possum. Si patris hominis, negas 0379A Dei filium; si et Dei, Herculem de fabula facis Christum; si matris tantum hominis, meum concedis; si neque matris hominis, ergo nullius hominis est filius, et necesse est mendacium admiserit, qui se quod non erat dixit. Unum potest angustiis tuis subvenire, si audeas aut Deum tuum patrem Christi hominem quoque cognominare, quod de Aeone fecit Valentinus ; aut virginem hominem negare, quod ne Valentinus quidem fecit. Quid nunc, si ipso titulo filii hominis censetur Christus apud Danielem? nonne sufficiet ad probationem prophetici Christi? Cum enim id se appellat quod in Christum praedicabatur Creatoris, sine dubio ipsum se praestat intelligi, in quem praedicabatur. Nominum communio simplex , si forte, videri potest, et 0379B tamen nec Christum, nec Jesum vocari debuisse defendimus, diversitatis conditionem tenentes. Appellatio autem quod est filius hominis, in quantum ex accidenti obvenit, in tantum difficile est ut et ipsa concurrat super nominis communionem. Ex accidenti enim proprio est, maxime cum caussa convenit eadem, per quam deveniat in communionem. Atque adeo si et Christus Marcionis natus ex homine diceretur, tunc et ipse caperet appellationis communionem, et essent duo filii hominis, sicut et duo Christi, et duo Jesus. Ergo cum appellatio propria est ejus, in quo habet caussam, si alii vindicetur, in quo est communio nominis, non etiam appellationis, suspecta jam fit communio nominis quoque in eo, cui vindicatur sine caussa communio appellationis; 0379C et sequitur ut unus idemque credatur, qui et nominis appellationis capacior invenitur, dum alter excluditur, qui non habet appellationis communionem, carens caussa; nec alius erit capacior utriusque, quam qui prior, et nomen sortitus est Christi, et appellationem filii hominis; Jesus scilicet Creatoris. Hic erat visus Babylonio regi (Dan. III) in fornace cum martyribus suis quartus, tanquam filius hominis; idem ipsi Danieli (Dan. VII) revelatus directo filius hominis, veniens cum coeli nubibus judex, sicut et Scriptura demonstrat. Hoc dixi sufficere potuisse de nominatione prophetica circa filium hominis. Sed plus mihi Scriptura confert, ipsius 0380A scilicet Domini interpretatione. Nam cum Judaei solummodo hominem ejus intuentes, necdum et Deum certi, qua Dei quoque Filium, merito retractarent non posse hominem delicta dimittere, sed Deum solum, cur non secundum intentionem eorum de homine eis respondit (Luc. V, 24) , Habere eum potestatem dimittendi delicta, quando et filium hominis nominans, hominem nominaret? nisi quia ideo ipsa voluit eos appellatione filii hominis ex instrumento Danielis repercutere, ut ostenderet Deum et hominem qui delicta dimitteret; illum scilicet solum filium hominis, apud Danielis prophetiam consecutum judicandi potestatem, ac per eam utique et dimittendi delicta: qui enim judicat, et absolvit: ut, scandalo isto discusso per Scripturae recordationem, 0380B facilius eum agnoscerent ipsum esse filium hominis, ex ipsa peccatorum remissione . Denique, nusquam adhuc professus est se filium hominis, quam in isto loco primum, in quo primum peccata dimisit, id est, in quo primum judicavit, dum absolvit. Ad haec quodcumque diversa pars fuerit argumentata, quale sit, dispice . Nam in illam necesse est amentiam tendat, ut et filium hominis defendat, nec mendacem eum faciat; et ex homine neget natum, ne filium virginis concedat. Quod si et auctoritas divina, et rerum natura, et communis sapientia non admittunt insaniam haereticam, occasio est et hic interpellandi quam brevissime de substantia corporis adversus phantasmata Marcionis. Si natus ex homine est, ut filius hominis, corpus ex corpore est. Plane 0380C facilius invenias hominem natum cor non habere vel cerebrum, sicut ipsum Marcionem, quam corpus, ut Christum Marcionis. Atque adeo inspice cor Pontici aut cerebrum.