Caput XXIX.

Quis nollet curam nos agere animae de victu, et corporis de vestitu, nisi qui ista homini ante prospexit, 0432C et exinde praestans, merito curam eorum, tanquam aemulam liberalitatis suae, prohibet; qui et substantiam ipsius animae accommodavit potiorem esca, et materiam ipsius corporis figuravit potiorem tunica; cujus et corvi non serunt, nec metunt, nec in apothecas condunt, et tamen aluntur ab ipso; cujus et lilia et foenum non texunt, nec nent, et tamen vestiuntur ab ipso; cujus et Salomon gloriosissimus nec ullo tamen flosculo cultior? Caeterum nihil tam abruptum, quam ut alius praestet, alius de praestantia ejus secure agere mandet, et quidem derogator ipsius. Denique, si, quasi derogator Creatoris, non vult de ejusmodi frivolis cogitari, de quibus nec corvi nec lilia laborent, ultro scilicet pro sua vilitate subjectis, paulo post patebit. Interim cur illos modicae fidei incusat, 0433A id est cujus fidei? ejusne quam nondum poterant perfectam exhibere Deo, tantum quod velato cum maxime discentes eum, an quam hoc ipso titulo debebant Creatori, uti crederent haec illum ultro generi humano sumministrare, nec de eis cogitarent? Nam et cum subjicit, haec enim nationes mundi quaerunt, non credendo scilicet in Deum conditorem omnium et praebitorem , quos pares gentium nolebat, in eumdem Deum modicos fidei increpabat, in quem gentes incredulas notabat. Porro cum et adjicit, scit autem Pater opus esse haec vobis; prius quaeram quem patrem intelligi velit Christus. Si ipsorum Creatorem demonstrat, et bonum confirmat, qui scit quid filiis opus sit. Sin alium Deum: quomodo scit necessarium esse homini victum atque vestitum, 0433B quorum nihil praestitit? Si enim scisset, praestitisset. Caeterum, si scit quae sunt homini necessaria, nec tamen praestitit, aut malignitate aut infirmitate non praestitit. Professus autem necessaria haec homini, utique bona confirmavit. Nihil enim mali necessarium. Et non erit jam depretiator operum et indulgentiarum Creatoris, ut quod supra distuli, expunxerim. Porro, si quae necessaria scit homini, alius et prospexit et praestat, quomodo haec ipse repromittit ? An de alieno bonus est? Quaerite enim, inquit, regnum Dei, et haec vobis adjicientur. Utique ab ipso. Quod si ab ipso, qualis est qui aliena praestabit? Si a Creatore cujus et sunt, quis est qui aliena promittat? Ea si regno accedent , secundo gradu restituenda; ejus est secundus gradus, cujus et primus; 0433C ejus victus atque vestitus, cujus et regnum. Ita tota promissio Creatoris est parabolarum status, similitudinum peraequatio, si nec in alium spectant, quam cui per omnia pariaverint . Id sumus servi, Dominum enim habemus Deum. Succingere debemus lumbos, id est, expediti esse ab impedimentis laciniosae vitae et implicitae; item, lucernas ardentes habere, id est, mentes a fide accensas, et operibus veritatis relucentes; atque ita exspectare Dominum, id est Christum. Unde redeuntem? Si a nuptiis: Creatoris est, cujus nuptiae. Si non Creatoris: nec ipse Marcion invitatus ad nuptias isset, Deum suum intuens detestatorem nuptiarum. Defecit itaque parabola in persona Domini, si non esset cui nuptiae competunt. In sequenti quoque parabola satis errat, qui furem illum, cujus horam si pater familias sciret, 0434A non sineret suffodi domum suam, in personam disponit Creatoris. Fur enim Creator quomodo videri potest Dominus totius hominis? Nemo sua furatur aut suffodit, sed ille potius qui in aliena descendit, et hominem a Domino ejus alienat. Porro, cum furem nobis diabolum demonstret , cujus horam etiam in primordio si homo scisset, nunquam ab eo suffossus esset; propterea jubet ut parati sumus, quia qua non putamus hora, Filius hominis adveniet; non quasi ipse sit fur, sed judex, scilicet eorum qui se non paraverint, nec caverint furem. Ergo si ipse est Filius hominis, judicem teneo, et in judice Creatorem defendo. Si vero Christum Creatoris in nomine Filii hominis hoc loco ostendit, ut eum furem portendat, qui quando venturus sit, ignoremus, habes supra 0434B scriptum, neminem rei suae furem esse: salvo et illo, quod in quantum timendum Creatorem ingerit, in tantum illi negotium agens, Creatoris est. Itaque interroganti Petro in illos, an et in omnes parabolam dixisset; ad ipsos et ad universos qui Ecclesiis praefuturi essent, proponit actorum similitudinem, quorum qui bene tractaverit conservos absentia Domini , reverso eo omnibus bonis praeponetur; qui vero secus egerit, reverso Domino qua die non putaverit, hora qua non scierit, illo scilicet filio hominis Christo Creatoris, non fure, sed judice, segregabitur, et pars ejus cum infidelibus ponetur. Proinde igitur aut et hic judicem Dominum opponit, et illi catechizat; aut si Deum optimum, jam et illum judicem affirmat, licet nolit haereticus. Temperare enim tentant hunc sensum, 0434C cum Deo ejus vindicatur: quasi tranquillitatis sit et mansuetudinis, segregare solummodo et partem ejus cum infidelibus ponere, ac si non sit vocatus, ut statui suo redditus, quasi non et hoc ipsum judicato fiat. Stultitia! Quis erit exitus segregatorum? Nonne amissio salutis? Siquidem ab eis segregabuntur, qui salutem consequentur. Quis igitur infidelium status? Nonne damnatio? Aut si nihil patientur segregati et infideles, aeque in diverso nihil consequentur retenti et fideles. Si vero consequentur salutem retenti et fideles, hanc amittant necesse est ex diverso segregati et infideles. Hoc erit judicium, quod qui intendit, Creatoris est. Quem alium intelligam, caedentem servos paucis aut multis plagis, et prout commisit illis, ita et exigentem ab eis, quam retributorem Deum? Cui me decet obsequi, nisi remuneratori? 0435A Proclamat Christus tuus: Ignem veni mittere in terram; ille optimus, nullius gehennae Dominus; qui paulo ante discipulos, ne ignem postularent inhumanissimo viculo, coercuerat. Quando iste Sodomam et Gomorrham nimbo igneo exussit? Quando cantatum est: Ignis ante ipsum praecedet , et cremabit inimicos ejus (Ps. XCIII, 3) ? Quando et per Osee comminatus est: Ignem emittam in civitates Judae (Os. VIII, 14) ? vel per Esaiam : Ignis exarsit ex indignatione mea (Is. XXX, 27) ? Non mentiatur. Si non est ille qui de rubo quoque ardenti vocem suam emisit, viderit quem ignem intelligendum contendat . Etiamsi figura est, hoc ipso quod de meo elemento argumenta sensui suo sumit, meus est, qui de meis utitur. Illius erit similitudo ignis, cujus et veritas. 0435B Ipse melius interpretabitur ignis istius qualitatem, adjiciens: Putatis venisse me pacem mittere in terram? Non, dico vobis, sed separationem. Machaeram quidem scriptum est; sed Marcion emendat, quasi non et separatio opus sit machaerae. Igitur et ignem eversionis intendit, qui pacem negavit. Quale praelium, tale et incendium. Qualis machaera, talis et flamma, neutra congruens Domino. Denique: Dividetur, inquit, pater in filium, et filius in patrem; et mater in filiam, et filia in matrem; et nurus in socrum, et socrus in nurum. Hoc praelium inter parentes, si in ipsis verbis tuba cecinit prophetae, vereor ne Michaeas (Mich. VII, 6) Christo Marcionis praedicarit. Et ideo hypocritas pronuntiabat, coeli quidem et terrae faciem probantes, tempus vero 0435C illud non dinoscentes; quo scilicet adimplens omnia quae super ipsos fuerunt praedicata, nec aliter docens, debuerat agnosci. Caeterum, quis posset ejus tempora nosse, cujus per quae probaret non habebat? Merito exprobrat etiam, quod justum non a semetipsis judicarent. Olim hoc mandat per Zachariam (Zach. VIII, 16) : Justum judicium et pacatorium judicate. Per Hieremiam (Jerem. XXII, 3) : Facite judicium et justitiam. Per Esaiam (Is. I, 17; V. 6) : Judicate pupillo, et justificate viduam; imputans etiam vineae 0436A Sorech, quod non judicium fecisset, sed clamorem. Qui ergo docuerat ut facerent ex praecepto, is exigebat ut facerent et ex arbitrio. Qui seminaverat praeceptum, ille et redundantiam ejus urgebat. Jam vero quam absurdum ut ille mandaret juste judicare, qui Deum judicem justum destruebat! Nam et judicem qui mittit in carcerem, nec ducit inde, nisi soluto etiam novissimo quadrante, in persona Creatoris obtrectationis nomine disserunt. Ad quod necesse habeo eodem gradu occurrere. Quotiescumque enim severitas Creatoris opponitur, totiens illius est Christus, cui per timorem cogit obsequium.