Tertullian, De Anima

Series Prima. Libri Polemici, Ab Auctore Montanista Scripti. De Corona Militis. De Fuga In Persecutione. Adversus Gnosticos Scorpiace. Adversus Praxea

Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Corona .

Caput Primum.

Caput II.

Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber De Fuga In Persecutione.

Quinti Septimii Florentis Tertulliani Adversus Gnosticos Scorpiace

Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber Adversus Praxeam.

Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber Adversus Hermogenem.

Quinti Septimii Florentis Tertulliani Adversus Marcionem Libri Quinque.

Prooemium.

Synopsis Historica.

Totius Operis Conspectus.

Scripturus Tertullianus adversus opus Marcionis ex contrarietatum oppositionibus Antitheses cognominatum, ad separationem Legis et Evangelii coactum,

Quinti Septimii Florentis Tertulliani Adversus Valentinianos Liber.

Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber Adversus Judaeos.

Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber De Anima.

Scripserat Tertullianus, ut ipse ait, contra Hermogenem librum de censu seu origine animae qui liber, hodie desideratus, quantum datur, mentionem hab

Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Carne Christi.

Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Resurrectione Carnis.

Series secunda. Libri Morales Post Susceptum Ab Auctore Montanismum Scripti. De Velandis Virginibus. De Exhortatione Castitatis. De Monogamia. De Jeju

Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber De Virginibus Velandis.

Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Exhortatione Castitatis Liber.

Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Monogamia Liber.

Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Jejuniis .

Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Pudicitia.

I. Pudicitiae amore Tertullianus in haeresim lapsus, libro hoc errorem Montani prosecutus de non recipiendis poenitentibus, saltem moechis et fornicat

Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Pallio Liber.

Appendices Ad Genuina Q. Septimii Florentis Tertulliani Opera.

Appendix prima.

Carmina Tertulliano Adscripta.

Adversus Marcionem Libri quinque.

Ad Lectorem.

Liber Primus. De Deo Unico.

Adjecit istud titulo, brevis instar argumenti, sicuti etiam primi libri adversus Marcionem, Pamelius, qui solus totum hocce carmen adnotavit, opuscula

Argumentum Libri Primi, Ex Ipso Tertulliano, Ad Libri Quinti Auspicium.

Liber Secundus. De Concordia Veteris Et Novae Legis.

Argumentum Libri II, Etiam Ipsius Auctoris.

Porro his verbis, satis obscuris, indicat auctor scriptum esse hunc librum de consonantia veteris et novae legis, quod adeo recens titulo adjecimus. P

Liber Tertius. De Concordia Patrum Veteris Et Novi Testamenti.

Argumentum, Etiam Ipsius Auctoris.

Ubi subintelligi debet Tradit, aut quid simile: tractat enim libro tertio (quod adeo etiam titulo adjecimus) de concordia patrum veteris et novi Testa

Liber Quartus, Incerti Auctoris, De Marcionis Antithesibus.

Quibus verbis, alias satis obscuris, indicat piacula, id est sacrificia veteris legis, fuisse typum verae hostiae, christi. Qua explicatione cum antit

Liber Quintus. De Variis Marcionis Haeresibus.

Tractat enim pene omnes Marcionis haereses, et ad argumenta ejus paucis respondet: quo fit ut titulo adjecerimus: De Variis Ejus Haeresibus.

Incerti Auctoris. De Judicio Domini.

Sequentia quoque Poemata sub Tertulliani nomine vulgo traduntur. Nos tantum virum tam iratas unquam habuisse Musas non credimus. Ea tamen qualiacumque

Incerti Auctoris Genesis.

Incerti Auctoris Sodoma.

Caput Primum.

Caput II.

Caput III.

Ad Senatorem Ex Christiana religione ad idolorum servitutem conversum.

Argumentum Libri Ad Senatorem, Ex Christiana Religione Ad Idolorum Servitutem Conversum Per Jacobum Pamelium.

Caput Primum.

Caput II.

Carmen De Jona Et Ninive, Cum Adnotationibus Francisci Jureti.

De Ligno Vitae.

Appendix secunda.

Candido Lectori Josephus Maria Suaresius Avenionensis Salutem.

Ex Libris Tertulliani De Execrandis Gentium Diis Fragmentum Erutum E Bibliotheca Vaticana, A Josepho Maria Suaresio Avenionensi.

Appendix tertia.

Graecorum Operum Fragmenta Et Notulae, Cum Adnotationibus Jacobi Pamelii.

Apologetici Adversus Gentes Pro Christianis Graeci, Fragmenta, ex Eusebio Caesariensi, cum translatione triplici.

Praefatiuncula In Fragmenta Graeca Apologetici

I. Ex Apologetici cap. 11, juxta Eusebium (Hist. Eccles. lib. III) et Nicephorum (l. III, c. 17) .

Rufini.

Christophorsoni.

Langii.

II. Ex Apologetici cap. V, juxta Eusebium (Hist. Eccles. lib. II) et Nicephorum (lib. II, cap. 8) .

Rufini.

Christophorsoni.

Langii.

III. Ex eodem Apologetici V cap. juxta Eusebium (Hist. Eccles. lib. II. cap. 24) et Nicephor. (lib. II, cap. 37) .

Rufini.

Christophorsoni.

Langii.

IV. Ex eodem V Apolog., juxta Euseb. (Hist. Eccl. lib. III, c. 20) et Niceph. (l. III, c. 10) .

Rufini.

Christophosoni.

Langii.

Libri De Spectaculis Graeci Citatio, Ex Lib. De Corona Militis (cap. 6) .

Lib. De Virginibus Velandis Graeci, Notulae, Ex Ejusdem Tituli Libro (cap. 1) .

De Baptismo Libri Mentio, Ex Ejusdem Tituli Libro (cap. 15) .

His verbis etiam materia praecipua commemoratur graeci de Baptismo. Quandoquidem vero nos hic tractaturos polliciti sumus, quae sit Tertulliani senten

Appendix quarta.

Operum Q. S. F. Tertulliani Quae Desiderantur, Fragmenta, Mentio Et Notulae.

I. Ad Amicum Philosophum De Nuptiarum Angustiis Libri, Notulae Ex B. Hieron.

Hactenus B. Hieronymus, cujus integras periodos adduximus in medium, tum ne quid mutilum esset, tum ut intelligat lector qui veterum de Virginitate, h

II. De Fato Libri Mentio Et Fragmentum Ex Ejusdem Lib. De Anima (cap. 20) et Fulgentio Placiade, de Vocibus Antiquis.

Hactenus auctor, cujus cum nullum exstet opus, ubi de quatuor illis tractet, mihi prorsus videtur alludere ad librum suo titulo de Fato, Redde huic fa

III. De Mundis Et Immundis Animalibus Quaestionum Citatio Ex B. Hieronymi Epist. 125, Ad Damasum.

An istud referatur ad peculiarem aliquem librum ejus tituli, quod magis tamen probatur, an vero ad tractatum ea de re per aliquot lineas Tertulliani,

IV. De Circumcisione Quaestionum Citatio, Eodem B. Hieron. Loco.

An peculiariter scripserit Tertullianus librum de Circumcisione, de Circumcisione Catal. Script. Eccles. adv. Jud., de vera Circumcisione,

V. De Vestibus Aaron Libri Mentio Ex B. Hier. Epist. 128, Ad Fabiolam, De Veste Sacerdotali.

Vestes Aaronis octo de Veste sacerdotali

VI. De Trinitate Libri Notula.

An Tertullianus praeter librum adversus Praxean, de Trinitate adv. Praxean adv. Praxean. de Trinitate de Patre Deo et Deo Filio adv. Praxean et Mona

VII. De Censu Animae Libri Adversus Hermogenem Argumentum Et Fragmenta, ex libro de Anima, cap. 1, 3, 22 et 24.

His quinque locis auctor in primis titulum et argumentum indicat: de Censu animae adversus Hermogenem, censum adv. Hermog. spiritum vitae, flatum fla

VIII. Adversus Apelletianos Libri Citatio, Ex Libro De Carne Christi (cap. 8) .

An liber iste, adversus Apellem, adversus Apelletianos adversus Apelletianos Apelletianos ad Jubaianum. de Praescript. adv. haeret., de Anima, de Prae

X. Libri De Paradiso Argumentum, Ex Lib. De Anima (cap. 55) .

Hactenus auctor, sed saniori modo intelligendus, uti adnotavimus latius in Prolegomenis inter Paradoxa, ubi ad omnia ipsius argumenta respondebimus. H

De Spe Fidelium Libri Argumentum, Ex Lib. III Adv. Marc. Cap. Ult. et B. Hieron. in cap. XXXVI Ezech. et alibi, ac Gennadio.

Hactenus plura testimonia de argumento libri de Spe Fidelium, de Civit. Dei, de Spe Fidelium,

Librorum Sex De Ecstasi Mentio, Ex B. Hier. Catal. Script. Eccles. et Nicephoro, lib. IV Hist. eccles., cap. 22 ac 34.

Hactenus ille. Quorum ex posteriori loco apparet

Libri Adversus Apollonium Notulae, Ex B. Hier. Catal. Et Nicephoro.

Duabus de caussis mihi persuasum est librum hunc adversus Apollonium

Operum Plurium Quae Desiderantur Mentio, Ex Iisdem B. Hieronymi Et Nicephori Locis, Ac Vincentio.

Hactenus illi. Et vero utinam exstaret Index Septimii Tertulliani, de Vestibus Aaron! Marciones, Apelles, Praxeae, Hermogenes, Judaei, Gentiles, Gnost

Fragmentum. In quo discreparet a Psychicis Tertullianus montanista.

Appendix quinta.

In Libros Tertulliani De Baptismo Et De Poenitentia, Adnotationes R. P. D. Corbiniani Thomae, Monachi Benedictini, E Congregatione S. Spiritus In Bava

Monitum.

Elenchus Capitum Libri De Baptismo.

Notae ad caput primum.

Notae ad caput XVIII.

Notae ad Caput XVIII.

Notae ad Caput XIX.

Notae ad Caput XX.

Dissertatio, De Affinitate Inter Baptismum Et Poenitentiam, Sequentis Libri Authore, Et Ejusdem Scripti Tempore.

Liber De Poenitentia.

Notae ad Caput primum.

Index Latinitatis Tertullianeae.

Monitum.

Index Veterum Scriptorum Quorum Mentio In Scriptis Tertulliani.

Sacrorum.

Ecclesiasticorum.

Haereticorum.

Eorum Qui De Deo Et Deis Scripserunt, Eoque Pertinentibus.

Magorum.

Medicorum, Mathematicorum Et Physicorum.

Philosophorum.

Historicorum.

Oratorum, Poetarum Et Grammaticorum.

Index Tomi Secundi.

Quinti Septimii Florentis Tertulliani Operum Pars Secunda, Quae Libros Ab Auctore In Montanismo Scriptos Continet.

Series Prima. Scripta Auctoris Montanistae Polemica.

Series Secunda. Scripta Auctoris Montanistae Moralia.

Appendices, Ad Genuina Q. Septimii Florentis Tertulliani Opera.

Corrigenda Et Addenda.

Index analyticus amplissimus tertium absolvet.

Finis Tomi Secundi.

Caput XV.

0670A

In primis an sit aliquis summus in anima gradus vitalis, et sapientalis, quod ἡγεμονικὸν appellant, id est principale, si negetur, totus animae status periclitatur. Denique, qui negant principale, ipsam prius animam nihil censuerunt. Messenius aliquis Dicaearchus, ex medicis autem Andreas et Asclepiades, ita abstulerunt principale, dum in animo ipso volunt esse sensus, quorum vindicatur principale. Asclepiades etiam illa argumentatione vectatur, quod pleraque animalia, ademptis eis partibus corporis, in quibus plurimum aestimatur principale consistere, et insuper vivant aliquatenus, et sapiant nihilominus, ut muscae, et vespae, et locustae, si capita decideris; ut caprae et testudines, et anguillae, si corda detraxeris: 0670B itaque principale non esse: quod si fuisset, amisso cum suis , vigor animae non perseveraret. Sed plures et philosophi adversus Dicaearchum, Plato, Strato, Epicurus, Democritus, Empedocles, Socrates, Aristoteles; et medici adversus Andream et Asclepiadem, Herophilus, Erasistratus , Diocles , Hippocrates, et ipse Soranus; jamque omnibus plures christiani, qui apud Deum de utroque 0671A ducimur , et esse principale in anima, et certo in corporis recessu consecratum. Si enim scrutatorem et dispectorem cordis (Sap. I; Prov. XXIV) Deum legimus; si etiam prophetes ejus occulta cordis traducendo probatur (Ps. CXXXVIII) : si Deus ipse recogitatus cordis in populo praevenit (Matt. IX): Quid cogitatis in cordibus vestris nequam? si et David (Ps. L) : Cor mundum conde in me Deus; et Paulus (Rom. X) corde ait credi in justitiam; et Joannes (I Joan. III) corde ait suo unumquemque reprehendi; si postremo (Matt. V) , qui viderit faeminam ad concupiscendum, jam adulteravit in corde; simul utrumque dilucet, et esse principale in anima, quo intentio divina conveniat, id est, vim sapientialem atque vitalem (quod enim sapit, vividum est), et in eo 0671B thesauro corporis haberi, ad quem Deus respicit: ut neque extrinsecus agitari putes principale istud secundum Heraclitum, neque per totum corpus ventilari secundum Moschionem, neque in capite concludi secundum Platonem, neque in vertice potius praesidere secundum Xenocratem, neque in cerebro cubare secundum Hippocratem; sed nec circa cerebri fundamentum ut Herophilus, nec in membranulis ut Strato et Erasistratus, nec in superciliorum meditullio ut Strato Physicus, nec in tota 0672A lorica pectoris ut Epicurus. sed quod et Aegyptii renuntiaverunt, et qui divinarum commemoratores videbantur, ut et ille versus Orphei vel Empedoclis; Namque homini sanguis circumcordialis est sensus. Etiam Protagoras, etiam Apollodorus et Chrysippus haec sapiunt; ut vel ab istis retusus Asclepiades capras suas quaerat sine corde balantes, et muscas suas abigat sine capite volitantes; et omnes jam sciant se potius sine corde et cerebro vivere, qui dispositionem animae humanae de conditione bestiarum praejudicarint.