Caput LVIII.

«Omnes ergo animae penes inferos?» inquis. Velis ac nolis, et supplicia jam illic, et refrigeria. Habes pauperem et divitem. Et quia distuli nescio quid ad hanc partem, jam opportune in clausula reddam. Cur enim non putes animam, et puniri, et foveri 0750B in infernis interim sub expectatione utriusque judicii, in quadam usurpatione et candida ejus? «Quia salvum debet esse, inquis, judicio divino negotium suum, sine ulla praelibatione sententiae. Tum quia et carnis operienda est restitutio, ut consortis operarum atque mercedum.» Quid ergo fiet in tempore isto? dormiemus? Atenim animae nec in viventibus dormiunt: corporum enim est somnus, quorum et ipsa mors cum speculo suo somno. Aut nihil vis agi illic, quo universa humanitas trahitur, quo spes omnis sequestratur? Delibari putas judicium, an incipi? praecipitari, an praeministrari? Jam vero, quam iniquissimum etiam apud inferos, si et nocentibus adhuc illic bene est, et innocentibus nondum? Quid? ampliationem vis esse post mortem, confusa 0750C spe et incerta exspectatione ludentem, an vitae recensum jam et ordinationem judicii inhorrentem? Semper autem exspectat anima corpus, ut doleat, aut gaudeat? Nonne et de suo sufficit sibi ad utrumque titulum passionis? Quotiens, illaeso corpore, anima sola torquetur bile, ira, taedio, plerumque nec sibi noto! quotiens item corpore adflicto furtivum sibi anima gaudium exquirit, et a corporis importuna tunc societate secedit! Mentior, si 0751A non de ipsis cruciatibus corporis et gloriari et gaudere sola consuevit. Respice ad Mutii animam, cum dexteram suam ignibus solvit. Respice ad Zenonis, cum illam Dionysii tormenta praetereunt. Morsus ferarum ornamenta sunt juventutis, ut in Cyro ursi cicatrices. Adeo novit et apud inferos anima et dolere et gaudere sine carne; quia et in carne illaesa si velit dolet, et laesa si velit gaudet. Hoc si ex arbitrio suo in vita, quanto magis ex judicio Dei post mortem! Sed nec omnia opera cum carnis ministerio anima partitur; nam et solos cogitatus et nudas voluntates censura divina persequitur (Matth., V) : Qui viderit ad concupiscendum, jam adulteravit in corde. Ergo propter hoc congruentissimum est animam, licet non exspectata carne, puniri, quod non 0751B sociata carne commisit. Sic et ob cogitatus pios et benevolos, in quibus carne non eguit, sine carne recreabitur. Quid nunc, si et in carnalibus prior est, 0752A quae concipit, quae disponit, quae mandat, quae impellit? Et, si quando invita, prior tamen tractat, quod per corpus actura est. Nunquam denique conscientia posterior erit facto. Ita huic quoque ordini competit, eam priorem pensare mercedes, cui priori debeantur. In summa, cum carcerem illum, quem Evangelium demonstrat, inferos intelligamus, et novissimum quadrantem modicum quodque delictum mora resurrectionis illic luendum interpretemur ; nemo dubitabit animam aliquid pensare penes inferos, salva resurrectionis plenitudine per carnem quoque. Hoc etiam Paracletus frequentissime commendavit, si quis sermones ejus ex agnitione promissorum charismatum admiserit. Ad omnem, ut arbitror, humanam super anima opinionem, ex doctrina fidei congressi, 0752B justae dumtaxat ac necessariae curiositati satisfecimus . Enormi autem et otiosae tantum deerit discere, quantum libuerit inquirere.