Caput XI.

Ut igitur in Domino nubas secundum Legem et Apostolum (si tamen vel hoc curas), qualis est id matrimonium 0943C postulans, quod eis a quibus postulas, non licet habere; ab episcopo monogamo, a presbyteris et diaconis ejusdem sacramenti, a viduis, quarum sectam in te recusasti? Et illi plane sic dabunt viros et uxores, quomodo buccellas. Hoc enim est apud illos: Omni petenti te dabis. Et conjungent vos in Ecclesia virgine, unius Christi unica sponsa. Et orabis pro maritis tuis, novo et vetere. Elige cui te adulteram praestes. Puto, ambobus. Quod si sapias, taceas defuncto. Repudium sit illi silentium tuum, alienis jam dotalibus scriptum. Hoc modo novum promereberis maritum, si veteris obliviscaris. Debes magis illi placere, propter quem Deo placere non 0944A maluisti. Haec Psychici volunt Apostolum probasse, aut in totum non recogitasse, cum scriberet: Mulier vincta est in quantum temporis vivit vir ejus; si autem mortuus fuerit, libera est: cui vult, nubat; tantum in Domino (I Cor. VII, 39) . Ex hoc enim capitulo defendunt licentiam secundi matrimonii, imo et plurimi, si secundi; quod enim semel esse desiit, omni obnoxium est numero. Quo autem sensu Apostolus scripserit, ita relucebit, si prius constet, non hoc illum sensu scripsisse, quo Psychici utuntur. Constabit autem, si quis ea recordetur, quae huic capitulo diversa sunt et apud doctrinam, et apud voluntatem, et apud propriam ipsius Pauli disciplinam. Si enim secundas nuptias permittit , quae ab initio non fuerunt, quomodo adfirmat omia ab initium recolligi 0944B in Christo? Si vult nos iterare conjugia, quomodo semen nostrum in Isaac semel marito auctore defendit? Quomodo totum ordinem Ecclesiae de monogamis disponit, si non haec disciplina praecedit in laicis, ex quibus Ecclesiae ordo proficit? Quomodo in matrimonio adhuc positos a fructu matrimonii avocat, dicens in collecto esse tempus, si per mortem matrimonio elapsos iterum in matrimonium revocat? Haec si diversa sunt ei capitulo, de quo agitur, constabit, ut diximus, non hoc illum sensu scripsisse, quo Psychici utuntur. Quia facilius est, ut aliquam rationem habeat unum illud capitulum, quae cum caeteris sapiat, quam ut Apostolus diversa inter se docuisse videatur. Eam rationem in ipsa materia poterimus recognoscere. Quae ista materia Apostolo fuit 0944C scribendi talia? Tyrocinium novae et cum maxime orientis Ecclesiae, quam lacte scilicet educabat, nondum solido cibo (I Cor. III) validioris doctrinae: adeo ut, prae illa infantia fidei, ignorarent adhuc quid sibi agendum esset circa carnis et sexus necessitatem. Cujus etiam ipsas species ex rescriptis intelligimus, cum dicit: De his autem quae scribitis, bonum est homini mulierem non attingere; propter fornicationes autem, unusquisque uxorem suam habeat (I Cor. VII) : ostendit fuisse qui in matrimonio a fide deprehensi, verebantur ne non liceret eis matrimonio suo exinde uti, quia in carnem sanctam Christi credidissent. Et tamen secundum veniam concedit, non secundum 0945A imperium; id est, indulgens, non praecipiens ita fieri. Caeterum, malebat omnes id esse quod et ipse. Proinde et de repudio rescribens, demonstrat quosdam de isto quoque cogitasse: vel maxime, quia et in ethnicis matrimoniis non putabant post fidem sibi perseverandum. Quaerebant et de virginibus consilium (praeceptum enim Domini non erat), bonum esse homini si sic permaneat; utique quomodo a fide fuerit inventus. Vinctus es uxori, ne quaesieris solutionem. Solutus es ab uxore, non quaesieris uxorem: si autem acceperis uxorem non deliquisti: quia ante fidem soluto ab uxore, non numerabitur post fidem secunda uxor, quae post fidem prima est. A fide enim etiam ipsa vita nostra censetur. Sed hic parcere se dicit illis: alioquin pressuram carnis subsecuturam, 0945B prae angustiis temporum impedimenta matrimonii recusantibus; quin potius de Domino sollicitudinem habendam promerendo , quam de marito. Et ita revocat quod permisit. Sic ergo in eodem ipso capitulo, quo definit unumquemque, in qua vocatione vocabitur, in ea permanere debere, adjiciens: Mulier vincta est, quamdiu vivit vir ejus: si autem dormierit, libera est; cui volet nubat, tantum in Domino (I Cor. VII, 39) ; hinc quoque eam demonstrat intelligendam, quae et ipsa sic fuerit inventa soluta a viro, quomodo et vir solutus ab uxore; per mortem utique, non per repudium facta solutione: quia repudiatis non permitteret nubere, adversus pristinum praeceptum. 0945C Itaque mulier si nupserit, non delinquet, quia 0946A nec hic secundus maritus deputabitur, qui est a fide primus, et adeo sic est, ut propterea adjecerit: Tantum in Domino; quia de ea agebatur, quae ethnicum habuerat, et amisso eo crediderat; ne scilicet etiam post fidem ethnico se nubere posse praesumeret; licet nec hoc Psychici curent. Sciamus plane non sic esse in graeco authentico , quomodo in usum exiit per duarum syllabarum aut callidam aut simplicem eversionem : Si dormierit vir ejus, quasi de futuro sonet, ac per hoc videatur ad eam pertinere, quae jam in fide virum amiserit. Hoc quidem si ita esset, in infinitum emissa licentia, totiens virum dedisset, quotiens amissus esset, sine ullo pudore nubendi, etiam ethnicis congruente. Sed etsi ita esset quasi de futuro: Si cujus maritus mortuus 0946B fuerit, tantumdem et futurum ad eam pertineret, cujus ante fidem morietur maritus Quaevis accipe, dum caetera non evertas. Nam cum et illa sententiae cedant, servus vocatus es, ne curaveris: Impraeputiatus vocatus es, ne circumcidaris: Circumcisus vocatus es, ne adduxeris; quibus concurrit: Vinctus es uxori, ne quaesieris solutionem: solutus es ab uxore, ne quaesieris uxorem; satis manifestum est, ad eos haec pertinere, qui in nova et recenti vocatione constituti, de his consulebant, in quibus a fide fuerant deprehensi. Haec erit interpretatio capituli istius de hoc examinanda, an et tempori, et caussae, et tam exemplis et argumentis praecedentibus, 0946C quam et sententiis et sensibus subsequentibus; 0947A et in primis, an ipsius Apostoli et consilio proprio congruat et instituto: nihil enim custodiendum est, quam ne diversus sibi quis deprehendatur.