Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber Adversus Judaeos.

Argumentum.

0595B

— Disputatione habita inter christianum et proselytum judaeum (de se, quantum apparet, in tertia persona sermonem faciens) Tertullianus, quod per concentum obstrepentium spectatorum minus plene potuit dilucidari, stylo retractat, pugnans adversus Judaeos solidissimis rationibus: et ex sacrae Scripturae fundamentis: idque pace Ecclesiae adhuc durante ante bellum Britannicum, eo tempore quo Mauri a Romanis obsidebantur.

Primum autem etiam gentibus gratiam Dei vindicat, posse eas ad Dei legem admitti comprobans. Cap. I.

Quippe cum tex primordialis matrix omnium praeceptorum 0595C Adae et Evae in paradiso data sit; ac legem Moysi scriptam, legis naturalis justitia in Noe et Abraham quin et sacerdotium in Melchisedech, praecesserit. Cap. II.

Et datam quidem Abrahae circumcisionem carnalem ad tempus, sed in signum, unde Israel in novissimo tempore dinosceretur, quando secundum sua merita in sanctam civitatem ingredi prohiberetur: nunc vero spiritalem circumcisionem in salutem esse populo obedienti. Cap. III.

Sabbati quoque observationem temporalem fuisse, Sabbati aeterni figuram: utpote quod neque a praedictis patriarchis ante legem Moysi, neque post eamdem 0595D ab omnibus perpetuo observatam, exemplis constet Jesu Nave et Machabaeorum. Cap. IV.

Quid? quod etiam ipsa sacrificia terrenarum oblationum Abel et Cain, in Levitico conscripta, spiritalium sacrificiorum praedicta fuisse ex Malachia et Psalmis manifestum sit. Cap. V.

Atque adeo ex praedictis concludi, legem novam superventuram; id itaque quaerendum, an exspectetur novae legis lator, an vero jam venerit. Cap. VI.

Venisse autem, primum ex prophetiis commonstrari de regno ejus super gentes, eoque aeterno. Cap. VII.

Deinde ex temporibus nativitatis ducis Christi, et passionis, 0596B et exterminii Jerusalem a Daniele praedictis. Cap. VIII.

Quin etiam praedictionibus variis, quibus a prophetis nuntiata est Christi nativitas. Cap. IX.

Item ex iis quae de passione Christi in cruce praedicta sunt, et figuris ejusdem. Cap. X.

Rursum ex cladis Jerusalem praedictione, non modo per Danielem, sed et per Ezechielem prophetam. Cap. XI.

Insuper et repetitione quorumdam Scripturae sacrae locorum de gentium ad Christum conversione. Cap. XII.

0596C Denique praescriptione aliarum Scripturarum, e quibus jam venisse convincitur. Cap. XIII.

Postremo ex abundantia erroris Judaeorum convinci, ex secundo Christi adventu in sublimitate post priorem illum in humilitate; circa quem illi decepti sunt, quia nonin sublimitate venerit, dum ignorant in humilitate fuisse venturum. Cap. XIV.

Caeterum, praeterquam quod libro tertio adversus Marcionem iisdem pene verbis repetit Tertullianus non nihil fusius, quae hic contractius tractet, unde ejusdem utrumque auctoris nemo dubitare possit; et quod B. Cyprianus libris duobus prioribus Testimoniorum ad Quirinum adversus Judaeos, hunc ita sit imitatus librum, 0596D ut multa decerpserit; similiter Julianus Pomerius lib. tribus contra Judaeos: certe Eusebius in Chronico sententiam Tertulliani de nativitate Christi ex hoc libro nominatim recenset, et Pomerius in librum suum primum, ac B. Hieronymus bonam IX capitis partem suo in Danielem commentario transcripserunt. Disertis item verbis scripti hujus meminerunt Vincentius Lirinensis, abbas Thritemius, et Politianus, antequam praelo committeretur a Rhenano. Qui et secundam castigatiorem edidit ex Gorzienzi codice, additis aliquot scholiis; verum quod cum in britannico codice Lelandi non haberetur, a Gelenio 0597A non sit recognitus, nondum pristinam faciem receperat. Quare et nobis in eo recurando laborandum fuit, ad quod subsidio fuerunt Ms. Vaticanum unum libri istius, et duo libri tertii adversus Marcionem exemplaria, item dictus B. Hieronymi commentarius et loci aliquot a Latinio utrobique observati: uti ex nostris adnotationibus videre est. Pamelius.