RESOLUTIO

Sententia D. Thomae, quidditatem rei materialis esse objectum intellectus nostri, late refutatur. De quo Doctor 1. dist. 3. q. 3. num. 2.

(a) Ad hoc dicunt quidam, secundum D. Thomam, quod quidditas rei sensibilis est objectum adaequatum intellectus nostri, quod sic probat: Objectum proportionatur potentiae cognitivae : modo ita est quod quaedam potentia cognitiva estorganica,et ideo ejus objectum est materiale, et quia materia est principium individuitatis secundum eos, ideo earum objectum est signatum. Alia autem potentia est omnino immaterialis et secundum esse, et secundum operationem Angeli, et ideo primum ejus objectum est quidditas omnino immaterialis. Alia est potentia cognoscitiva, quae secundum esse quidem est in materia, sed secundum operationem non ; sicut intellectus humanus, qui secundum esse corpus informat, non tamen utitur corporali organo in sua operatione ; et ideo quidditas existens in materia secundum esse, est proprium ejus objectum, quam tamen non intelligit, ut in materia, sed ut abstracta secundum rationem ab ea.

Sed contra consequentiam qua dicitur, quod sola quidditas materialis est objectum nostri intellectus,arguitur sic : nulla potentia eadem manens habet actum circa aliquid quod non sit ejus objectum, vel sub ejus objecto contentum ; sed intellectus beatus, et viatoris est eadem potentia, et tamen intellectus beatus intelligit essentiam : ergo Deus saltem continetur sub objecto viatoris, non autem sub quidditate materiali ; igitur, etc.

Sed dices, quod intellectus beatus intelligit divinam essentiam in lumine gloriae, quod non est in via : igitur, etc. Sed contra istud, quia objectum primum alicujus habitus existentis in aliqua potentia, non excedit potentiam illam, quia si excedit potentiam, habitus ejus cognoscitivus excederet etiam potentiam, et eam informare non posset, sed quidditas Dei, et substantiarum separatarum estobjectum luminis gloriae in. formantis intellectum per te ; igitur Deus non excedit potentiam intellectivam nostram. Item, omnis habitus existens in intellectu, praesupponit ejus objectum, igitur lumen illud, cum sit in intellectu nostro respectu Dei, praesupponit quod Deus sit ejus objectum.

Praeterea, anima naturaliter desiderat cognito effectu, cognoscere causam ; sed omnia alia ab ipso sunt effectus Dei; igitur ad ipsum Deum cognoscendum habet naturale desiderium : sed naturale desiderium non est ad impossibile ; igitur Deus etiam naturaliter, aliqualiter potest a nobi cognosci. Sed diceret Doctor iste, quod potest cognosci ab intellectu separato, non tamen conjuncto corpori. Sed hoc non videtur secundum potentiam suam, nam via sua procedit de intellectu nostro, secundum naturam suam, vel naturalem modum ejus essendi, sicut procedit de naturali modo essendi, et cognoscendi Angeli, et potentiae sensitivae. Modo ita est,quod non est natus ita semper esse separatus, sed naturaliter appetit corpori uniri ; igitur secundum ipsum naturale objectum ejus in quocumque statu sit, erit quidditas materiae, conjuncta secundum esse, licet sit separabilis ratione, quod est improbatum .

Praeterea, intellectus noster, etiam in via, potest cognoscere ens sub ratione entis, quae est universalior, quam ratio quidditatis sensibilis ; igitur quidditas sensibilis non est objectum adaequatum intellectus nostri. Antecedens patet,quia aliqua scientia humana est de ente secundum quod ens. Probatio consequentiae, quia nulla potentia potest cognoscere aliquid universalius suo objecto adaequato, tunc enim non esset sibi adaequatum. Exemplum de visu, qui non potest cognoscere universalius colore vel luce.

Sed ad hoc diceret Thomas, quod Deum non cognoscimus, nisi discurrendo a notitia sensibilium ad ipsum, et per sensibilia tantum, Sed tunc quaero ab eo, utrum in fine hujus discursus intelligimum Deum secundum conceptum proprium, vel secundum conceptum alicujus causati tantum : si primo modo, habetur propositum ; si secundo modo, non quietatur appetitus naturae, nec per consequens cessat ; sed ulterius procedit usque ad cognitionem Dei, vel procedit in infinitum, quod non est dicendum. Unde ratio sua de proportione ista magis sequitur oppositum, scilicet si est proportio inter potentiam, et objectum, quod non sint similia in natura ; quia materia et forma sunt sibi invicem proportionatae, et tamen sunt maxime ab invicem disparatae ; proportio autem potentiae ad objectum etiam secundum istos, est sicut motivi ad mobile. Ista autem dissimilia sunt, imo quoad hoc opponuntur. Sed diceret, potentia activa assimilatur objecto, licet non passiva. Hoc non videtur,quia deberet assimilari in modo essendi, et quantum ad actum intelligendi ; non enim oportet quod intellectus sit similis in natura, vel quantum ad modum essendi objecto, sed sufficit ad actum intelligendi, ut similitudinem, scilicet speciem objecti recipiat, vel actum ipsum. Exemplum de visu, qui licet sit potentia materialis, non tamen recipit species cum materia ; ideo multo minus recipit speciem, vel immutatur ab objecto secundum modum essendi ejus ; sicut igitur non est alius visus qui videt caelum, et inferiora,quae tamen differunt secundum corruptibile, et incorruptibile , sic intellectus idem multo fortius potest intelligere sensibile, et non sensibile.