RESOLUTIO

Accidit sensus recipere formam secundum eumdem essendi modum, quo est in agente, et per se tantum requiritur, ut intentionaliter recipiatur, ut contingit in visu.

(a) Respondeo, aliquando patiens recipit formam secundum eumdem modum essendi, quo est in agente : et hoc est quando est eodem modo dispositum ad formam,quo est forma in agente,vel quo materia modo agentis est disposita ad eam : et istud accidit in actione naturali, in qua agens et patiens communicant in materia ; aliquando autem patiens non est eodem modo dispositum, et tunc recipit sine materia, non quod forma in ipso recepta sit sine materia, vel prius fuerit sine materia, sed quia recipit formam non cum materiali dispositione praecedente, vel non recipiendo dispositionem materiae praecedentis per oppositum ad aiiam, modo quo patiens recipit formam realem vel materialem, quia cum dispositione materiae praecedente ; modo ita est in proposito, quod sensus non est eodem modo dispositus ad recipiendum speciem, vel formam objecti sensibilis, vel sicut materia ipsa , et ideo recipit speciem ejus sine materia, et sine dispositione materiae.

Sed contra, potentia sensitiva, ut dictum est, est idem quod esse animae ; sed esse non potest id recipere aliud ab agente pure corporali, sed tantum ab agente superiori ; ergo cum objectum sensus sit corporale, nec potentia sensitiva poterit ab eo speciem recipere , dicendum, quod anima potest mediante corporeo organo aliquid ab objecto corporeo recipere, licet anima non possit immediate, ut concludit argumentum. Quia ergo potentia sensitiva propinqua non tantum est anima, imo includit organum . ideo potest ab objecto speciem recipere, stante identitate reali ipsius potentiae nudae cum anima, etc. Imo si esset realiter diversa ab anima, sicut qualitas quaedam absoluta, sequeretur quod ipsa cum organo sine essentia animae posset sentire ; quia posita causa totali, ponitur ejus effectus , potentia sensitiva cum organo est totalis causa sentiendi. Sed forte dices, quod potentia sensitiva non posset exire in actum, nisi in virtute animae, quae est causa principalis, dato quod ejus potentia esset qualitas absoluta. Contra , quod per se potest habere esse qualitercumque, sive per naturam, sive per miraculum, per se naturaliter sine alio potest agere , sicut patet de accidente in Sacramento Altaris, quod non habet esse in subjecto, et tamen naturaliter agit. Modus enim essendi, vel subsistendi non impedit naturalem actionem, sicut etiam oculus restitutus per miraculum naturaliter potest videre : modo ita est, quod accidens absolutum per miraculum a subjecto absolvi potest, quantum ad esse actu , et.ideo si potentia est qualitas absoluta, poterit agere sine ejus subjecto, quod est anima.

Sed contra, potentia sensitiva non est separabilis a corpore ; anima autem secundum suam essentiam est separabilis, scilicet humana. Dicendum, quod potentia propinqua ad sentiendum, quae est totalis causa eiiciendi actum, supposito objecto, est non separabilis, quia talis includit organum corporeum, quod est aliud ab esse animae , et sic ipsa potentia differt ab anima; sed potentia sensitiva praecise, quae est remota, talis est separabilis, sicut et esse, quia idem sunt. Sed causa quare sensitiva dicitur magis inseparabilis, quam intellectiva, est: quia sensitiva dicitur per respectum ad actum sentiendi, quia potentia sensitiva est, qua homo potest sentire , et intellectiva, per quam potest intelligere ; modo ita est quod ad actum sentiendi concurrunt per se duae causae partiales ex parte hominis, scilicet potentia sensitiva et organum , et ideo utraque requiritur, et neutra sufficit, et ideo sensitiva potentia ut sic inseparabilis est ab organo: sed potentia intellectiva est totalis causa intelligendi, nec requirit aliam causam per se ex parte hominis, ideo dicitur separabilis, non enim per se utitur organo, tanquam instrumento.

Ad primum in oppositum, dicendum, quod si intelligatur major, quod patiens formam recipiat secundum eamdem dispositionem, qua est in agente, non est verum, nisi de patiente passione naturali et univoca, non autem intentionali, sicut est in proposito de sensibili. Si autem intelligatur, quod agens non agit nisi secundum quod est in actu, non secundum quod est in potentia, et per consequens patiens non recipit aliquid ab agente nisi secundum quod in actu, ita quod receptum est procedens ab actualitate agentis, non potentialitate, verum est, sed non concludit propositum sub isto intellectu.

Ad aliud, dicendum quod conditiones materiae possunt accipi prout opponuntur universitati, et sunt conditiones singularitatis, et sic verum est, quod sensus recipit speciem cum conditionibus materiae. Alio modo, pro dispositione reali, qua materia recipit formam naturalem et realem, quae dispositiones sunt qualitates activae et passivae: isto modo non est verum, quod sensus inquantum hujusmodi, et per se recipiat speciem cum materia.

Ad aliud, dicendum quod tactus inquantum sensus, non recipit calorem materialiter vel realiter, sed immutatur intentionaliter tantum in quantum sensus, licet illa immutatio non possit separari a naturali mutatione pro statu viae, et non recipit speciem sine materia, ut sic.

( ) Ad aliud, dicendum, concedendo argumentum, quod similitudo non tenet quantum ad id de quo procedit, quia figura cerae non est forma absoluta, sicut species, ut bene probatum est, sed est similitudo, ita quod sicut mediante figura, cera assimilatur annulo, et cera figurata est similitudo formae annuli,

non materiae , quia recipit tantum formam, non materiam : ita mediante specie, sensus assimilatur objecto, et species tantum repraesentat formam objecti vani, sicut species coloris tantum colorem, non parietem vel superficiem , quia per se non faciunt ad subjecta immutationis, licet magnitudo et figura faciant ad differentiam ejus ; aliter enim immutat magna quantitas quam parva, quia fortius, et plura colorata, vel alba, quam unum ; ideo, etc.