QUAESTIONES SUPER LIBROS ARISTOTELIS DE ANIMA

 QUAESTIO I Utrum sensus Iactus sit unus, oel plures

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO II Utrum caro sit organum tactus

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO III

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO IV

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO V

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO VI Utrum tantum sint quinque sensus

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO VII

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO V

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO IX

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO X.

 RESOLUTIO.

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO Xl

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO XII

 Sententia tenens intellectivam esse passivam, et speciem esse formale principium elicitivum actus, refutatur : dequa Doctor 1. d. 3. q. 7. a num. 5. v

 Sententia ronens intellectionem indistinctam esse a specie, atque causari ab objecto, quam tractat Doct. 1. d. 3. q. 7. n. 12.15. et 20. vide annotati

 Potentias animae esse vere activas, et non tantum passivas. Vide Doctor. 1. d. quaest. 7. num. 20. et annotationem 3.

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO XIII

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO XIV

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO XV

 Juxta fundamenta Philosophi, atque aliorum asserentium ad pluralitatem individuorum requirimateriam, probabile videri animam , et Angelum habere mater

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO XVI

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO XVII

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 QUAESTIO XVIII

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO XIX

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO XX

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO XXI

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO XXII

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

 QUAESTIO XXIII

 RESOLUTIO

 ANNOTATIONES

RESOLUTIO

In anima et Angelo juxta praedicta fundamenta, est materia ejusdem rationis eum materia corporalium. Vide annot. et Doct. 2. d. 14.

(b) Ad quaestionem, dicendum quod si ex explicatione ita debet esse, quod in anima, vel Angelo est materia quae est ejusdem rationis cum materia corporalium. Quod probo sic : quia non diceres eas diversarum rationum, nisi una esset perfectior, et nobilior alia. Si spiritualis est nobilior corporali ; aut igitur est perfectior in potentialitate, vel in actualitate : si in actualitate, igitur non est materia prima, quae nihil actualitatis habet: si in potentialitate ; igitur est imperfectior, cujus oppositum supponebas, quia potentialius est imperfectius. Praeterea, August. 12. Confess. Duo fecisti Domine,unum prope te, scilicet Angelicam naturam; et unum prope nihil, scilicet materiam primam: sed si alia esset imperfectior, scilicet Angelorum, non est prope nihil ; ergo, etc.

Praeterea, in linea Praedicamentali est unus processus a primo ad ultimum , quorum quilibet est tantum unus, sicut unius lineae duo termini tantum, quorum quilibet est unus tantum: sed termini lineae Praedicamentalis, et contentorum in ea sunt actus primus, et materia prima ; igitur cum sit una linea, est una materia prima : si enim essent duo principia potentialia, et duo ordines entium super ista fundati. Praeterea, si una esset nobilior alia, cum nobiliori perfectibili perfectione essentiali respondeat perfectio nobilior, sequitur quod materia corporum caelestium perficiatur forma nobiliori,quam materia corporum inferiorum:sedmateria corporalis corruptibilium aliquorum perficitur anima rationali igitur materia corporum caelestium perficitur anima rationali, vel perfectione nobiliori, et per consequens corpora caelestia sunt animata.Ad hoc est auctori tas Commentatoris 2.Met. super illo capitulo secundum antiquam translationem: Quoniam in fundamento naturae nihil est distinctum: et hoc exponit de materia prima, quae de se est indistincta: et Avicenna in Phgsica sua cap. 3. dicit, quod in corporibus superioribus et inferioribus est materia ejusdem rationis. Ma- fena, inquit,subjecta formae quae non corrumpitur,est una, et subjecta formae quae corrumpitur, est apta nata suscipere omnem formam, et si non recipit, hoc est ratione suae formae.

Sed contra praedicta potest sic argui ; quia tunc sequeretur quod Angelus et anima essent corruptibiles,si essent materiales, hoc est inconveniens ; ergo, etc. Probatio consequentiae, materia est ex qua res potest esse et non esse, 7. Met. et 2. de Generat. text. 20. 21. Praeterea, quod convenit alicui essentialiter, convenit sibi semper et in quolibet tempore, sed materiae convenit essentialiter appetitus formarum generabilium,et corruptibilium ; si igitur in Angelis vel anima, esset materia prima, appeteret naturaliter istas formas tanquam existens ad eas in potentia naturali. Praeterea, cuilibet potentiae naturali passivae correspondet potentia activa in natura, ut patet primo Caeli et Mundi : si igitur in spiritualibus, et istis inferioribus sit materia ejusdem rationis, cum materia inferiorum sit in potentia passiva reducibili per agens naturale ad formam naturalem, eadem ratione agens naturale poterit potentiam spiritualium passivam reducere ad actum potentiarum naturalium , et sic etiam corrumpere, et sic erunt corruptibilia.

(O) Ad primum istorum,dicendum quod illa non est definitio materiae secundum se, sed ut est annexa formae et contrarietati naturali. quia nihil corrumpitur naturaliter, nisi quod alteratur : et de tali forma naturali et materia sibi correspondente loquitur ibi Philosophus, ostendendo quae requiruntur ad generationem naturalem: materia autem caeli et spiritualium non est annexa tali formae, et contrarietati ; et ideo,etc. Unde Avicenna ibi supra dicit, quod caelum est incorruptibile, non ratione materiae, sed ratione formae, cui non est contrarietas: ratio autem materiae secundum se nec est quid.nec quale,nec quantum, etc. sed est potentia unumquodque. Sed contra; omnis potentia passiva est potentia contradictionis, 9. Met.text. com. 17. potentia materiae in quocumque sit materia, est potentia passiva ; igitur in quibus est materia, ibi est potentia contradictionis, scilicet ad esse et non esse; igitur omne tale est corruptibile. Dicunt aliqui quod non est inconveniens, caelum quantum est de se esse corruptibile secundum quid, quia ratione materiae ; tamen connexio materiae et formae ejus est necessaria ratione formae tantum ; quia igitur talis connexio non est contingens ex parte utriusque extremi, sed ratione materiae tantum : quod tamen requiritur ad hoc, quod aliquid sit simpliciter corruptibile, ideo caelum non est simpliciter corruptibile, imo magis incorruptibile ratione partis principalis, et ita dicitur de Angelis et anima. Nec est inconveniens, quod aliquid divisim secundum se consideratum sit defectibile, quod tamen annexum alii est necessarium , exemplum de anima viatoris et beati, vel in gratia confirmati : sic materia caeli quantum est de se, est in potentia contradictionis, tamen a forma caeli determinatur ad unam partem tantum.

Ad aliud, dicendum quod intellectus noster est in potentia naturali, et desiderium naturale habet ad omnia intelligibilia intelligenda, et ad beatitudinem consequendam ; secundum Augustinum tamen ex puris propriis sibi,vel creaturae cujuscumque non potest ad hoc attingere ; non igitur omni potentiae passivae naturali correspondet activa naturalis, quae possit effective ipsam reducere ad actum, sed sufficit potentiae passivae naturali, quod a natura sua habeat, quod possit recipere illam perfectionem, ad quam potentiam habet naturalem , et hoc sive ab agente naturali, sive supernaturali ; sicut homo de natura sua habet potentiam ad fidem et charitatem, non tamen potentiam habet qua de natura sua tantum, et ex virtute propria effective possit eam habere, sed a Deo graliam infundente. Unde Augustinus de Vera religione, posse habere fidem et charitatem, est de natura fidelium ; habere autem est gratiae. Sic in proposito, materia spiritualium quantum est de se, est in potentia ad omnes formas substantiales tam corporales quam spirituales , sed non est agens naturale quod illam potentiam ad actum possit reducere, quia est conjuncta formae inseparabili, ut visum est.

Ad primum principale, dicendum quod bene caret materia sensibili et forma naturali, non tamen oportet quod careat omni forma spirituali perficiente materiam, quia sic careret seipso. Vel aliter, dicendum quod receptivum dicitur aliquid recipere, vel secundum esse naturale, et sic oportet illud esse denudatum a natura recepti vel secundum esse intentionale , et tale si est receptivum organicum, necessarium est ipsum denudari a natura recepti, non totaliter, sed ab excellentia recepti, sicut sensus tactus ab excellentia tangibilium: si autem est receptivum non organicum, ut intellectus, major non est vera, quia tunc denudaretur a propria natura, cujus intellectum potest recipere.

Sed quare magis receptivum organicum, quam non organicum ? Dicendum, quod in corporalibus receptivum habet oppositam dispositionem respectu recepti,sicut recipiens colorem intentionaliter, debet esse non terminatum ; sed color receptus materialiter in objecto, habet esse terminatum. Similiter sensus est in medietate, objectum autem in excellentia, non sic autem est in intellectu ; ideo, etc.

Ad aliud, dicendum quod minor est simpliciter falsa , quia quod aliqua recipiantur particulariter tantum, hoc non est propter materiam tantum ejus in qua recipitur, sed propter materiam extensam. Unde materia, sub quacumque forma ponatur, recipit aliquid secundum conditionem illius formae, ut patet, si materia aeris quae propter formam aeris recipit calorem spiritualiter, fiat sub forma corporis terminati, recipit calorem materialiter, non intentionaliter .

Ad aliud, dicendum quod secundum diversos gradus in formis, plures formae possunt unam materiam jam informare, per hoc quod forma praecedens tenet se ex parte materiae , et hoc terminat potentialitatem ejus, disponendo ipsam ad formam sequentem ; sicut e converso, una forma potest plures materias informare per hoc quod altera se tenet ex parte formae, scilicet illa quae est sibi immediatior et intimior, et sic totum compositum ex forma et materia animae, informat corpus, non ratione materiae, sed tantum ratione formae principaliter informantis materiam propriam. Ad majorem igitur rationis dicendum, quod ipsa tota informat corpus, et isto modq potest dici, quod secundum se totam, non tamen ratione totius, sed ratione partis, et sic ly secundum s e,praedieans rationem informandi, non secundum se totam informat.

Ad confirmationem dicendum, quod aequivocat de primo ; uno enim modo dicitur ut opponitur ei, quod est per accidens: alio modo, ut opponitur ei, quod est secundum partem. Loquendo de primo isto secundo modo, vera est major, sed primo modo falsa est, quia quod alicui essentialiter convenit, ei primo et non per accidens convenit, sicut rationale convenit homini primo isto modo sumpto, tamen convenit sibi ratione partis, scilicet animae, non ratione totius. Isto modo anima est primus actus corporis , quia est actus essentialis ejus , et ideo non oportet quod hoc conveniat ratione totius, sed sufficit quod ratione suae formae.

Ad aliud, dicendum quod non est inconveniens eamdem formam perficere plures materias, si in perficiendo excedat suam vel aliam materiam, sic de anima respectu corporis; videmus enim quod anima per diversas perfectiones unam partem corporis perficit, et aliam etiam aliter dispositam. Sic in proposito non videtur inconveniens quod per formam ejus perficiat diversas materias non aeque primo , et quae non sunt totaliter unius rationis, quia una est corporalis, et alia non.

Ad aliud,dicendum quod forma animae excedit suam materiam, non tamen est divisibilis, nec habens gradus reales, sicut forma accidentalis, sed ipsa simplex existens informat materiam jam propriam et corpus, sicut tota essentia animae informat unam partem corporis, et aliam.

Ad ultimum, dicendum quod non concludit, quia Angelus intelligit singulare, non tamen universale ; igitur sequitur secundum hoc, quod sua essentia esset singularis et materialis, quia intelligit materiale.

Praeterea, aut intelligis de omni modo operandi, quod correspondeat operatio potentiae, vel operanti: falsum assumis, quia operatio habet modum transeuntem, operans autem est substantia, vel potentia permanens aut de modo determinato. Si autem intelligis de alio modo, quam de isto de quo assumis in minori, nihil est ad propositum: si autem de primo, petis principium.