RESOLUTIO

Corpora caelestia non agere directe, vel indirecte in intellectum vel voluntatem ;ajunt tamen mediate in eos per immutationem organorum sensuum, et phantasiae , nunquam tamen necessi tant voluntatem. Vide Doctorem 2. dist. 14. quaest 3. num. 6.

( ) Dicendum igitur ad quaestionem, quod corpora caelestia non possunt directe movere intellectum nostrum, neque voluntatem , quia pure corporale non potest directe agere in spirituale, eo quod agens est nobilius patiente ; intellectus autem, et voluntas sunt pure spirituales, ideo corpora caelestia non possunt directe in eas agere.

Praeterea, secundum praedicta potest probari propositum , quia corpora caelestia non possunt immediate agere in animam nostram,cum sint ei improportionata , sed mediante phantasmate tantum,quod est objectum repraesentativum tantum , sed phantasia nostra non potest sufficienter movere intellectum nostrum neque voluntatem , quia praesente phantasmate, adhuc oportet objectum intellectus ibi assistens abstrahere antequam intelligat, quod fit per conversionem primam intellectus ad phantasmata, quae conversio (b), imperatur a voluntate, et elicitur ab intellectu agente : praesente etiam objecto intellectui,

et ipso praesentato voluntati, potest illud velle, vel nolle propter suam libertatem ; igitur corpora caelestia non possunt sufficienter, et directe agere in intellectum et voluntatem.

Ad primum in oppositum, dicendum quod Astrologi ut in pluribus, verum dicunt ; et hoc ideo accidit, quia homines ut in pluribus, sequuntur suas phantasias, in quas possunt directe agere corpora caelestia , tamen hoc non est necessarium, modo homines virtuosi sequentes judicium rationis reprimant hujusmodi passiones. Unde dicit Ptolemaeus in Almagesto, quod sapiens dominabitur astris, id est,dispositioni causatae a corporibus caelestibus, et hoc per libertatem arbitrii, et rectum judicium rationis passiones refraenantis.

Ad secundum, dicendum quod phantasia non proprie movet neque intellectum, neque aliquid in ipso imprimit, sed tantum portat, aut repraesentat sibi objectum, quo praesente, intellectus ex virtute sua activa elicit suum actum , sicut praesente sensibili, sensus actum elicit sentiendi, et in hoc est convenientia, non quia phantasmata sint objectum intellectus, sicut sensibilia sensus, quae imprimunt, secundum aliquos, speciem sensibilem in sensu ; tamen requiritur phantasma ad intelligendum objectum , quia sicut quidditas absoluta, vel universale, quod est directum objectum intellectus, non habet esse existens, nisi in singulari, ut homo in Socrate , ita non potest repraesentari intellectui secundum speciem intelligibilem pro statu viae, nisi in praesentatione similitudinis ipsius singularis, quod fit in phantasmate.

( ) Ad aliud, dicendum concedendo, quod si voluntas moveretur a corpore caelesti, sicut posset moveri a Spiritu sancto, quod actus ejus esset ejusdem rationis cum actu tantum a voluntate elicito, quia quod potest causa prima mediante secunda, illud vel ejusdem rationis potest sine secunda : et ideo si voluntas potest elicere actum volendi, cum sit causa secunda, actum ejusdem rationis potest elicere Spiritus sanctus, vel cum Spiritu sancto, qui est causa prima ; sed corpus caeleste non habet causalitatem superiorem eiiciendi actum ejusdem rationis cum ipsa, nam si corpus caeleste haberet causalitatem super illam, eliceret actum ejusdem rationis cum ipsa , et ideo dicendum est ad majorem, quando dicitur, quod si unus actus est liber, et actus ejusdem rationis est liber, quod verum est, si unus esset liber per essentiam, et alius ejusdem rationis, quia liberum per essentiam, et non liberum specie differunt ; et isto modo voluntas, quae est libera per essentiam, specie differt ab aliis potentiis quae non sunt liberae per essentiam, sed liberae per participationem: liberum autem per participationem non differt specie a non libero sicut: actus videndi,qui est imperatus a voluntate est liber per participationem, non tamen differt specie ab actu videndi non imperato, sed necessitato. Aliquando enim accidit videre de necessitate, sicut quando apertis oculis praesentatur objectum ; modo ita est quod actus a voluntate elicitus non est liber per essentiam, sed tantum potentia volitiva, et ideo staret quod aliquis actus volendi causatus immediate a corpore caelesti, ut a causa necessaria, esset ejusdem rationis cum velle elicito immediate a voluntate, quia neutrum illorum est liberum per essentiam. Hoc diceretur ad vim argumenti, licet in illo casu aliter esset dicendum secundum aliquos.

Ad aliud, dicendum quod dilectio et delectatio sunt actus diversi. Ad probationem, dicendum quod identitas objecti non sufficit ad identitatem actus ; quia intelligere, et velle sunt respectu ejusdem objecti formalis, scilicet entis in actu in quantum hujusmodi ; sed diversitas objecti bene sufficit ad diversitatem actus. Sed dices ultra, quod sunt actus ejusdem potentiae cum identitate objecti. Dicendum, quod hoc est diversimode, quia dilectio est in voluntate, et, a voluntate ; delectatio ( ) autem est in voluntate, sed non a voluntate, sed potius ab objecto . Probatio, quia eorum contraria, quae sunt odium et tristitia, non sunt idem, nec sunt ambo a voluntate causata, sed alterum tantum, scilicet odium : quare voluntas complacet sibi in actu proprio ab ipsa libere causato tanquam convenienti, non autem sibi complacet in tristitia , imo est volitioni contraria. Quare quilibet invite tristatur, complacet autem sibi in odio ; ergo tristitia tantum causatur ab objecto, non a voluntate, quia tunc esset immediate in potestate voluntatis, et per consequens nec delectatio: sed objectum conveniens cum perceptione, cum sit praesens causat delectationem, et objectum contrario modo dispositum causat tristitiam.

Ad aliud, dicendum quod delectatio non immediate causatur ab apprehensione convenientis, sed mediante actu dilectionis conjungente potentiam objecto sibi convenienti , quae conjunctio est prior ordine naturae ipsa delectatione, licet non tempore : eodem enim modo quo voluntas conjungitur objecto sue praesenti per actum dilectionis vel fruitionis, fit quaedam dulcedo in potentia volitiva, et haec est delectatio.