RESOLUTIO

Tactas formaliter esse duos ;unum tamen sensum constituere, quia qualitates discretivae tangibilium, se inviam concomitantur in eodem nervo, vel organo.

(a) Respondeo, quod sensus tactus sunt formaliter duo, non tamen ita diversi, et divisi ab invicem sicut alii. Probatio primi, quia ( ) impossibile est unum sensum tactus habere simul, et semel duos actus perfectissimos : hoc enim non conceditur de intellectu, de quo magis videtur. Et ratio hujus est, quia unus actus perfectissimus adaequat sibi totam virtutem potentiae in primo actu ; si igitur compateretur secum alium actum perfectissimum, prior non adaequaret, et sic simul esset adaequatus, et non adaequatus suae potentiae. Patet ergo major: sed tactus potest simul habere duos actus perfectissimos. Probatio, tactus simul sentit aquam frigidam et humidam esse, sed non eodem actu. Probatio, quia impossibile est actum sentiendi esse respectu talis objecti, quo remoto, esset ille actus sentiendi ; sed remota frigiditate ab aqua per. impossibile, vel per potentiam divinam, adhuc tactus sentit humiditatem ejus ; ergo si actus sentiendi humiditatem aquae, non est respectu frigiditatis aquae, vel non est actus sentiendi frigiditatem) sequitur quod remota humiditate aquae, adhuc sentit frigiditatem ; ergo, etc. Sunt ergo duo actus perfectissimi, quorum unus ab alio non dependet, ut visum est ; ergo, etc. Praeterea, respectu objectorum formaliter diversorum non est idem actus: sed humidum et frigidum sunt objecta formaliter diversa : ergo, etc.

Praeterea, ab aqua in quantum frigida recipitur una species in organo tactus, et in quantum humida, alia spel cies in eodem organo ; species enim frigiditatis non est species humiditatis; sed species in organo est principium^ actus, vel formale, vel inclinativum ; cum ergo ex duobus principiis disparatis non ordinatis ad invicem, non egreditur unus actus , sequitur quod actus sentiendi frigiditatem et humiditatem aquae sunt diversi.

Praeterea, una potentia particularis sensitiva est tantum unius generis Physici, sicut patet per inductionem in aliis sensibus particularibus, et per rationem, quia objectum debet correspondere potentiae ; si ergo est determinata, debet habere objectum generis determinati, sicut sensus communis habet objectum commune plurium generum sensibilium. Patet ergo major: sed tactus non est unius generis Physici, quia tale est tantum unius contrarietatis, ut patet per Philosoph. 10. Metaph. et per rationem, quia quae sunt unius generis Physici, sunt ad invicem transmutabilia, ut patet in principio Metaph. talia autem sunt contraria, aut media, ut dicitur ibidem: quae ergo sunt unius contrarietatis, non sunt transmutabilia per se in alia alterius contrarietatis ad invicem, et per consequens nec ejusdem generis. Certum est autem quod qualitates tangibiles non sunt unius contrarietatis per Philosophum ; ergo nec unius generis Physici, et per consequens nec objecta sunt unius sensus particularis. (Unde Commentator 2. de Anima, cont. 108. dicit, quod necesse est, si actus sit una virtus, ut modis contrariorum quos comprehendit, sit unum subjectum eis; ergo praedicatur de eis univoce, ut sonus, etc).

( ) Tertia ratio potest esse ratio Commentatoris superius posita, sed ista videtur non valere ; est enim duplex uni-I vocatio, una est Logica, secundum quam plura conveniunt in uno conceptu tantum communi : alia est naturalis, secundum quam conveniunt aliqua in una natura reali. Exemplum, ut in specie atoma, de qua loquitur Philosophus 7. Phys. text. 24. dicens, illud esse univocum secundum quo l aliqua sunt comparabilia. Si intelligat Commentator de prima univocatione, minor sua est falsa, quia conveniunt omnes qualitates tangibiles in uno conceptu qualitatis ; si de secunda, tunc sua major est falsa, quia plures species atomae sunt ab uno sensu sensibiles, ut patet de albo et nigro respectu visus ; potest tamen sua ratio . colorari. Quia praeter utramque univocationem est una Metaphysica, secundum quam aliqua uniuntur in genere propinquo, et est media inter utramque: est enim minor prima, et major secunda, et de ista veritatem habet sua major, ut patet ratione superius posita pro ista parte ante rationem.

Sed contra istam majorem sic intellectam, adhuc potest argui de sensu communi, qui est unus, et non est tantum unius talis generis tanquam objecti, - nec unius contrarietatis. Sed dicendum quod aliquid potest diversificare potentiam inferiorem, quod non potest potentiam superiorem ; diversitate ergo generis propinqui sensibilium diversificat potentias sensitivas proprias, vel saltem concludit earum diversitatem, non esse diversitatem sensus communis, qui est superior, imo judicatde objectis, et actibus sensuum particularium. ( ) Declaratio secundae conclusionis principalis est ista : potentiae correspondent ipsis objectis ; sicut igitur se habent ad invicem objecta tactus, quae sunt qualitates activae, et passivae, ita et potentiae tactivae: modo ita est, quod qualitates activae fundantur in passivis, et se invicem concomitantur, sicut forma in materia fundatur, et se concomitatur, quia qualitates activae sequuntur compositum ratione formae ; et passivae ratione materiae ; ergo et potentiae tactivae se invicem consequuntur, et ubicumque, et in quocumque est una, et alia. Probatur; exemplum ie sapore qui fundatur in qualitatibus tangibilibus, ex quibus causatur tanquam qualitas secunda; et ideo gustus, cujus objectum est sapor, fundatur in tactu , imo est quidam tactus, causaliter loquendo, sicut gustabile est quoddam tangibile.

Ad primum ( ) igitur in contrarium, dicendum, quod sicut sunt quatuor gradus viventium, ita sunt quinque genera potentiarum, quia appetitivum non constituit distinctum gradum viventium a sensitivo , et ubi sensitivum, et appetitivum: tamen altera est potentia sensitiva et appetitiva,sicut in proposito sunt quinque genera sensitiva, quia isti duo tactus non constituunt diversa genera sensuum, imo ubi est unus, et alius, sunt tamen diversae species tactus, ut probatum est.

Ad aliud, dicendum est, quod organum non est unum formaliter, sed tantum materialiter. Unde in eodem nervo est alia qualitas, secundum quam est discretivus humidi et sicci, et alia secundum quam est discretivus frigidi et calidi ; quia tamen se invicem concomitantur istae qualitates, ideo non est organum ita distinctum, sicut organa aliorum sensuum, sicut estnervus, vel vena linguae (t) secundum aliam, et aliam qualitatem est organum gustus, et tactus et sic humor, vel potus per aliam qualitatem est gustabilis, et tangibilis.

Ad aliud, dicendum quod illi tactus specie differunt, sicut et objecta formalia.Ad objectionem dicendum,quod unus est perfectior alio, id est, qui est discretivus perfectioris contrarietatis, scilicet calidi et frigidi. Cum dicis quod tam perfecte sentit unus objectum suum sicut alius , dicendum quod hoc est verum secundum aequalitatem proportionis, non autem secundum aequalitatem adaequationis et perfectionis , quia perfectior est immutatio a calido et frigido, quam ab humido et sicco. Probatur. Exemplum de visa aquilae respectu Solis, et oculi noctuae respectu objecti sibi proportionabilis, utraque autem visio est aeque proportionabiliter perfecta, sed absolute una est perfectior alia.

Ad aliud, dico quod ideo tactus facit esse animal, quia est communior sensuum, et est fundamentum aliorum sensuum, sicut anima vegetativa facit corpus esse animatum, non quod sit perfectior, nec quod sensus sit perfectior ; in illa autem qualitate sensus conveniunt ambo sensus tactus , quia in quocumque: animali reperitur unus, et alius, et in quacumque parte organi, ideo non constituunt diversa animalia.

Ad aliud, dicendum quod non sufficit contrarietas qualitatis activae, et passivae, quae non conveniunt in uno genere naturali, sed tantum logico ; secundum autem genus naturale differunt, ut contrarietas tangibilium qualitatum , et ideo non est unum objectum. Et haec sufficiant.