Caput XIV.

Et his itaque discussis quae intercesserant, regredior ad secundam Corinthiorum, ut probem illud quoque Apostoli dictum, Sufficiat ejusmodi homini increpatio ista quae a multis (II Cor., II, 6) , non in fornicatoris 1006A personam convenire. Si enim dedendum Satanae pronuntiaverat in interitum carnis, utique damnaverat eum magis, quam increpaverat. Alius ergo erat, cui voluit sufficere increpationem; siquidem fornicator non increpationem de sententia ejus retulerat, sed damnationem. Nam et hoc ipsum dispiciendum tibi offero, an fuerint in Epistola prima et alii qui Apostolum contristaverint incondite agentes; et contristati sint ab illo, increpationem referentes juxta sensum Epistolae secundae, ex quibus in ea veniam aliquis potuerit adipisci. Animadvertamus autem totam Epistolam primam, ut ita dixerim, non atramento, sed felle conscriptam, tumentem, indignantem, dedignantem, comminantem, invidiosam, et per singulas caussas in quosdam quasi mancipes earum 1006B figuratam. Sic enim exegerant schismata, et aemulationes, et dissensiones, et praesumptiones, et elationes, et contentiones; ut et invidia onerarentur, et correptione retunderentur, et superbia elimarentur, et austeritate deterrerentur. Et qualis invidia humilitatis aculeus? Deo gratias ago, quod neminem vestrum tinxerim, nisi Crispum et Gaium; ne qui dicat quod in nomine meo tinxerim (I Cor., I, 14, 15) . Nec enim judicavi scire aliquid in vobis, quam Jesum Christum, et hunc crucifixum (I Cor., II, 2) . Et puto, nos Deus apostolos novissimos elegit velut bestiarios; quoniam spectaculum facti sumus huic mundo, et angelis, et hominibus, et purgamenta hujus mundi facti sumus, omnium peripsema (I Cor., IV, 9, 13) . Et: Non sum liber, non sum apostolus, non Christum Jesum 1006C Dominum nostrum vidi (I Cor., IX, 1) ? De quali contra supercilio pronuntiare compulsus est: Mihi autem in modico est ut a vobis interroger aut ab humano die: neque enim conscius mihi sum (I Cor., IV, 3, 4) : et: Gloriam meam nemo inaniet (I Cor., IX, 15) . Non scitis quod angelos sumus judicaturi (I Cor., VI, 8) ? Caeterum libertas quam apertae objurgationis, quam exerta acies machaerae spiritalis? Jam ditati estis, jam saturati estis, jam regnatis (I Cor., IV, 8) . Et: Si quis 1007A se putat scire, nondum scit quemadmodum oporteat eum scire (I Cor., VIII, 2) . Nonne et tunc in faciem alicujus impingens? Quis enim, inquit, te discernit? quid autem habes quod non accepisti? Si autem accepisti, quid gloriaris, quasi non acceperis (I Cor., IV, 7) ? Nonne et illos in os caedit? Quidam autem in conscientia usque nunc quasi idolothytum edunt. Sic autem delinquentes, percutiendo conscientias fratrum infirmas, in Christum delinquent. Jam vero et nominatim: Aut non habemus potestatem manducandi et bibendi, et mulieres circumducendi, sicut et caeteri apostoli, et fratres Domini et Cephas (I Cor., IX, 4, 5) ? Et: Si alii de potestate vestra consequuntur, non magis nos (I Cor., X, 12) ? Aeque et illos singulari stylo figit. Propterea qui se putat stare, videat ne cadat (I Cor., 1007B XI, 16) ; et: Si quis contentiosus videtur, nos talem consuetudinem non habemus, neque Ecclesia Domini (I Cor., XI, 16) . Tali clausula maledicto detexta: Si quis non amat Dominum Jesum, sit anathema, Maranatha (I Cor., XVI, 22) , aliquem utique percussit. Sed illic magis stabo ubi Apostolus magis fervet, ubi ipse fornicator aliis quoque negotium fecit: Quasi non sim venturus ad vos, inflati sunt quidem. Veniam autem citius, si permiserit Dominus, et cognoscam non sermonem eorum qui inflati sunt, sed virtutem. Non enim in sermone est regnum Dei, sed in virtute. Et quid vultis veniam ad vos, in virga, an in spiritu lenitatis? (I Cor., IV, 18, 21) ? Quid enim suberat? Auditur in vobis in totum fornicatio, et talis fornicatio, qualis nec in gentibus, ut uxorem patris sui quis habeat. Et vos inflati estis, et 1007C non luxistis potius, ut auferatur de medio vestrum qui tale facinus admisit (I Cor., V, 1, 2) ! Pro quo lugerent? Utique pro mortuo. Ad quem lugerent? Utique ad Dominum. Quomodo ut auferatur de medio illorum? Non utique ut extra Ecclesiam detur; hoc enim non a Deo postularetur, quod erat in praesidentis officio, sed ut per mortem hanc quoque communem et propriam carnis ipsius, quae jam cadaver, quae capulum esset immunditia irrecuperabili tabidosum, plenius de Ecclesia deberet auferri. Et ideo, quomodo interim potuit auferri, judicavit dedendum ejusmodi Satanae in interitum carnis. Maledici enim eam sequebatur, quae diabolo projiciebatur, ut sacramento benedictionis exauctoraretur, nunquam in castra Ecclesiae reversura. Videmus itaque hoc in loco divisam Apostoli 1008A severitatem in quemdam inflatum et in quemdam incestum; in alterum virga, in alterum sententia armatum: virga quam minabatur, sententia quam exequebatur; illam adhuc coruscantem, hanc statim fulminantem, qua increpabat, quaque damnabat. Certumque est exinde increpitum quidem sub intentatione virgae tremuisse, damnatum vero sub repraesentatione poenae perisse: statim ille timens plagam abiit, ille luens poenam. Cum ad Corinthios ejusdem apostoli literae iterant veniam, fit plane, sed incertum cui, quia nec persona nec caussa proscribitur. Res cum sensibus conferam. Si incestus opponitur, ibidem erit et inflatus. Sane relatio satis habetur, cum inflatus increpitus est, incestus vero damnatus est: inflato ignoscitur, sed increpito; incesto non videtur 1008B ignotum, ut damnato. Si ei ignoscebatur, cui devoratio ex moerore nimio timebatur, devorari adhuc increpitus periclitabatur, deficiens ob comminationem et moerens ob increpationem; damnatus vero et culpa et sententia, jam devoratus deputabatur, qui non moerere haberet, sed pati quod ante passionem moerere potuisset. Si idcirco ignoscebatur, ne fraudaremur a Satana, in eo utique detrimentum praecavebatur quod nondum perisset: nihil de transacto praecavetur, sed de adhuc salvo. Damnatus autem, et quidem in possessionem Satanae, jam tunc perierat Ecclesiae, cum tale facinus admiserat, nedum cum et ab ipsa ejerabatur. Quomodo vereretur fraudem pati ejus, quem jam et ereptum amiserat, et damnatum habere non potuerat? Postremo, quid judicem indulgere conveniet, 1008C quod pronuntiatione deciderit? an quod interlocutione suspenderit? et utique eum judicem, qui non solet ea quae destruxit, reaedificare, ne transgressor habeatur. Age jam si non tot personas prima Epistola contristasset, si neminem increpuisset, neminem terruisset, si solum incestum cecidisset, si nullum in caussam ejus in pavorem misisset, inflatum consternasset; nonne melius suspicareris et fidelius argumentareris, aliquem potius longe alium apud Corinthios tunc in cadem caussa fuisse, ut increpitus et territus et moerore jam saucius, propterea permittente modulo delicti, veniam postea ceperit, quam ut eam incesto fornicatori interpretareris? Hoc enim legisse debueras, et si non in epistola, sed in ipsa Apostoli secta, a pudore clarius quam stylo ejus impressum; 1009A ne scilicet Paulum apostolum Christi, doctorem nationum in fide et veritate, vas electionis, Ecclesiarum conditorem, censorem disciplinarum, tantae levitatis inficeres, ut aut damnaverit temere, quem mox esset absoluturus; aut temere absolverit, quem non temere damnasset, ob solam licet fornicationem simplicis impudicitiae, nedum ob incestas nuptias, et impiam luxuriam, et libidinem parricidalem, quam nec nationibus comparat, ne consuetudini deputaretur; quam absens judicarat, ne spatium reus lucraretur; quam advocata etiam Domini virtute damnaverat, ne humana sententia videretur. Lusit igitur et de suo spiritu, et de Ecclesiae angelo , et de virtute Domini, si quod de consilio eorum pronuntiaverat, rescidit.