Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Rerum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber De Praescriptionibus Adversus Haereticos
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber De Praescriptionibus Adversus Haereticos
Argumentum Per Jacobum Pamelium.
Sequentia non leguntur in vetustissimo codice Agobardi.
Series Prima. Libri Polemici, Ab Auctore Montanista Scripti. De Corona Militis. De Fuga In Persecutione. Adversus Gnosticos Scorpiace. Adversus Praxea
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Corona .
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Corona .
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber De Fuga In Persecutione.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber De Fuga In Persecutione.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Adversus Gnosticos Scorpiace
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Adversus Gnosticos Scorpiace
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber Adversus Praxeam.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber Adversus Praxeam.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber Adversus Hermogenem.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber Adversus Hermogenem.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Adversus Marcionem Libri Quinque.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Adversus Marcionem Libri Quinque.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Adversus Valentinianos Liber.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Adversus Valentinianos Liber.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber Adversus Judaeos.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber Adversus Judaeos.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber De Anima.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber De Anima.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Carne Christi.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Carne Christi.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Resurrectione Carnis.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Resurrectione Carnis.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber De Virginibus Velandis.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani Liber De Virginibus Velandis.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Exhortatione Castitatis Liber.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Exhortatione Castitatis Liber.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Monogamia Liber.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Monogamia Liber.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Jejuniis .
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Jejuniis .
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Pudicitia.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Pudicitia.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Pallio Liber.
Quinti Septimii Florentis Tertulliani De Pallio Liber.
Appendices Ad Genuina Q. Septimii Florentis Tertulliani Opera.
Appendices Ad Genuina Q. Septimii Florentis Tertulliani Opera.
Appendix prima.
Carmina Tertulliano Adscripta.
Carmina Tertulliano Adscripta.
Adversus Marcionem Libri quinque.
Adversus Marcionem Libri quinque.
Argumentum Libri Primi, Ex Ipso Tertulliano, Ad Libri Quinti Auspicium.
Liber Secundus. De Concordia Veteris Et Novae Legis.
Argumentum Libri II, Etiam Ipsius Auctoris.
Liber Tertius. De Concordia Patrum Veteris Et Novi Testamenti.
Argumentum, Etiam Ipsius Auctoris.
Liber Quartus, Incerti Auctoris, De Marcionis Antithesibus.
Liber Quintus. De Variis Marcionis Haeresibus.
Incerti Auctoris. De Judicio Domini.
Incerti Auctoris. De Judicio Domini.
Incerti Auctoris Genesis.
Incerti Auctoris Sodoma.
Ad Senatorem Ex Christiana religione ad idolorum servitutem conversum.
Ad Senatorem Ex Christiana religione ad idolorum servitutem conversum.
Carmen De Jona Et Ninive, Cum Adnotationibus Francisci Jureti.
Carmen De Jona Et Ninive, Cum Adnotationibus Francisci Jureti.
De Ligno Vitae.
Appendix secunda.
Candido Lectori Josephus Maria Suaresius Avenionensis Salutem.
Candido Lectori Josephus Maria Suaresius Avenionensis Salutem.
Ex Libris Tertulliani De Execrandis Gentium Diis Fragmentum Erutum E Bibliotheca Vaticana, A Josepho Maria Suaresio Avenionensi.
Appendix tertia.
Graecorum Operum Fragmenta Et Notulae, Cum Adnotationibus Jacobi Pamelii.
Graecorum Operum Fragmenta Et Notulae, Cum Adnotationibus Jacobi Pamelii.
Praefatiuncula In Fragmenta Graeca Apologetici
I. Ex Apologetici cap. 11, juxta Eusebium (Hist. Eccles. lib. III) et Nicephorum (l. III, c. 17) .
II. Ex Apologetici cap. V, juxta Eusebium (Hist. Eccles. lib. II) et Nicephorum (lib. II, cap. 8) .
IV. Ex eodem V Apolog., juxta Euseb. (Hist. Eccl. lib. III, c. 20) et Niceph. (l. III, c. 10) .
Libri De Spectaculis Graeci Citatio, Ex Lib. De Corona Militis (cap. 6) .
Lib. De Virginibus Velandis Graeci, Notulae, Ex Ejusdem Tituli Libro (cap. 1) .
De Baptismo Libri Mentio, Ex Ejusdem Tituli Libro (cap. 15) .
Appendix quarta.
Operum Q. S. F. Tertulliani Quae Desiderantur, Fragmenta, Mentio Et Notulae.
Operum Q. S. F. Tertulliani Quae Desiderantur, Fragmenta, Mentio Et Notulae.
I. Ad Amicum Philosophum De Nuptiarum Angustiis Libri, Notulae Ex B. Hieron.
III. De Mundis Et Immundis Animalibus Quaestionum Citatio Ex B. Hieronymi Epist. 125, Ad Damasum.
IV. De Circumcisione Quaestionum Citatio, Eodem B. Hieron. Loco.
V. De Vestibus Aaron Libri Mentio Ex B. Hier. Epist. 128, Ad Fabiolam, De Veste Sacerdotali.
Vestes Aaronis octo de Veste sacerdotali
VI. De Trinitate Libri Notula.
VIII. Adversus Apelletianos Libri Citatio, Ex Libro De Carne Christi (cap. 8) .
X. Libri De Paradiso Argumentum, Ex Lib. De Anima (cap. 55) .
Hactenus plura testimonia de argumento libri de Spe Fidelium, de Civit. Dei, de Spe Fidelium,
Hactenus ille. Quorum ex posteriori loco apparet
Libri Adversus Apollonium Notulae, Ex B. Hier. Catal. Et Nicephoro.
Duabus de caussis mihi persuasum est librum hunc adversus Apollonium
Operum Plurium Quae Desiderantur Mentio, Ex Iisdem B. Hieronymi Et Nicephori Locis, Ac Vincentio.
Fragmentum. In quo discreparet a Psychicis Tertullianus montanista.
Fragmentum. In quo discreparet a Psychicis Tertullianus montanista.
Appendix quinta.
In Libros Tertulliani De Baptismo Et De Poenitentia, Adnotationes R. P. D. Corbiniani Thomae, Monachi Benedictini, E Congregatione S. Spiritus In Bava
Elenchus Capitum Libri De Baptismo.
Dissertatio, De Affinitate Inter Baptismum Et Poenitentiam, Sequentis Libri Authore, Et Ejusdem Scripti Tempore.
Index Latinitatis Tertullianeae.
Index Latinitatis Tertullianeae.
Monitum.
Index Veterum Scriptorum Quorum Mentio In Scriptis Tertulliani.
Index Veterum Scriptorum Quorum Mentio In Scriptis Tertulliani.
Eorum Qui De Deo Et Deis Scripserunt, Eoque Pertinentibus.
Medicorum, Mathematicorum Et Physicorum.
Oratorum, Poetarum Et Grammaticorum.
Index Tomi Secundi.
Series Prima. Scripta Auctoris Montanistae Polemica.
Series Secunda. Scripta Auctoris Montanistae Moralia.
Appendices, Ad Genuina Q. Septimii Florentis Tertulliani Opera.
Caput XII.
De sabbato quoque illud praemitto, nec hanc quaestionem consistere potuisse, si non Dominum sabbati circumferret Christus. Nec enim disceptaretur cur destrueret sabbatum, si destruere deberet. Porro, destruere deberet, si alterius Dei esset, nec quisquam miraretur facientem quod illi congruebat. Mirabantur ergo, quia non congruebat illi Deum creatorem circumferre, et sabbatum ejus impugnare. Et ut prima quaeque decidamus, ne eadem ubique novemus ad omnem argumentationem adversarii, ex aliqua nova Christi institutione nitentem; haec jam definitio stabit, ideo de novitate institutionis cujusque 0383C disceptatum; quia de novitate divinitatis nihil erat usque adhuc editum, sicuti nec disceptatum: nec posse retorqueri ex ipsa novitate institutionis cujusque satis aliam a Christo demonstratam divinitatem, quando et ipsam novitatem pronuntiatam a Creatore constiterit, in Christo non esse mirandam. Et oportuerit utique prius alium Deum exponi, postea disciplinam ejus induci; quia Deus auctoritatem praestat disciplinae, non Deo disciplina: nisi si et Marcion plane tam perversas non per magistrum litteras didicit, sed per litteras magistrum. Caetera de 0384A sabbato ita dirigo: Si sabbatum Christus intervertit, secundum exemplum fecit Creatoris. Siquidem in obsidione civitatis Hierichuntis, circumlata per muros arca Testamenti septem diebus, etiam sabbato, ex praecepto Creatoris sabbatum operatione destruxit, ut putant qui hoc et de Christo existimant, ignorantes neque Christum sabbatum destruxisse, neque Creatorem, ut mox docebimus. Et tamen per Jesum tunc quoque concussum est sabbatum, ut et hoc in Christum renuntiaretur, etiamsi odio insecutus est solemnissimum Judaeorum diem, ut Christus non Judaeorum. De odio quoque sabbati professus, Creatorem, ut Christus ipsius, sequebatur exclamantem ore Esaiae (Is. 1, 14) : Neomenias et sabbata vestra odit anima mea. Sed et haec quoquo modo dicta sint, scimus 0384B adhibendam tamen in hac specie etiam abruptam provocationem. Nunc et ad ipsam materiam disceptabo, in qua visa est destruere sabbatum Christi disciplina. Esurierant discipuli; ea die spicas decerptas manibus effrixerant : cibum operati, ferias ruperant. Excusat illos Christus, et reus est sabbati laesi: accusant Pharisaei, Marcion captat status controversiae (ut aliquid cludam cum mei Domini veritate) scripti et voluntatis . De Scriptura enim sumitur Creatoris, et de Christi voluntate color, quasi de exemplo David introgressi sabbatis templum, et operati cibum, audenter fractis panibus propositionis. Meminerat enim et ille hoc privilegium donatum sabbato a primordio, quo dies ipse compertus est; veniam jejunii dico. Cum enim prohibuisset Creator 0384C in biduum legi manna, solummodo permisit in parasceve, ut sabbati sequentis ferias pridiana pabuli paratura jejunio liberaret. Bene igitur, quod et caussam eamdem secutus est Dominus in sabbati, si ita volunt dici , destructione: bene, quod et affectum Creatoris expressit in sabbato non jejunandi honore. Denique, tunc demum sabbatum destruxisset, etiam ipsum Creatorem, si discipulos sabbato jejunare mandasset, adversus statum scripti et voluntatis Creatoris. Sed quoniam discipulos non constanter tuebatur, sed excusat, quoniam humanam opponit 0385A necessitatem quasi deprecatricem; quoniam potiorem honorem sabbati servat non contristandi, quam vacandi; quoniam David, comitesque ejus, cum discipulis suis aequat in culpa et in venia; quoniam placet illi, quia Creator indulsit; quoniam de exemplo ejus, ipse tam bonus est; ideo alienus est a Creatore. Exinde (Luc. VI, 7) observant pharisaei, si medicinas sabbatis ageret, ut accusarent eum: certe qua sabbati destructorem, non qua novi Dei professorem; fortasse enim hunc solum articulum ubique ingeram, alium Christum nusquam praedicatum. In totum autem errabant pharisaei circa sabbati legem, non animadvertentes conditionaliter eam indicentem ferias operum sub certa specie eorum. Nam cum de die sabbati dicit (Exod. XX, 10) : Omne opus tuum 0385B non facies in ea; dicendo, tuum, de humano opere definiit, quod quisque ex artificio, vel negotio suo exequitur, non de divino. Opus autem salutis et incolumitatis, non est hominis, sed Dei proprium. Sicut et rursus in lege: Non facies, inquit (Exod. XII, 16) , omne opus in ea, nisi quod fiet omni animae id est in caussa animae liberandae; quia opus Dei etiam per hominem fieri potest in salutem animae, a Deo tamen, quod facturus fuerat et Christus homo, quia et Deus. In hunc ergo sensum legis inducere volens illos per manus arefactae restitutionem, interrogat: Licetne sabbatis benefacere, annon? animam liberare, an perdere? Ut id operis promittens, quod pro anima facturus esset, admoneret eos, quae opera sabbati lex prohiberet, humana scilicet; et quae praeciperet, divina 0385C scilicet, quae fierent animae omni; dominus sabbati dictus, quia sabbatum, ut rem suam, tuebatur. Quod etiam si destruxisset, merito, qua dominus magis ille qui instituit. Sed non omnino destruxit, qua dominus; ut hinc jam apparere possit, ne tum quidem in arcae circumlatione apud Hierichuntem, sabbatum a Creatore destructum. Nam et illud opus Dei erat, quod ipse praeceperat, et quod propter animas disposuerat hominum suorum, in discrimine belli constitutas. Sed et si odium alicubi sabbatorum professus est, vestra sabbata dicendo (Is. I, 13) , hominum ea deputans, non sua, quae sine Dei timore celebrat populus plenus delictis, labiis Deum diligens 0386A non corde; suis sabbatis, id est, quaecumque disciplina ejus agerentur, alium statum fecit, quae per eundem postea propheten (Is. LVIII, 13) vera, et delicata, et non profananda pronuntiat. Ita nec Christus omnino sabbatum rescindit, cujus legem tenuit et supra in caussa discipulorum pro anima operatus; esurientibus enim solatium cibi indulsit; et nunc manum aridam curans, factis ubique ingerens (Matt. V, 17) : Non veni dissolvere legem, sed adimplere; nec Marcion hac voce os ei obstruxit. Adimplevit enim et hic legem, dum conditionem interpretatur ejus, dum operum differentiam illuminat, dum facit quae lex de sabbati feriis excipit, dum ipsum sabbati diem benedictione Patris a primordio sanctum, benefactione sua efficit sanctiorem; in quo 0386B scilicet divina praesidia ministrabat, quod adversarius aliis diebus praestitisset, ne sabbatum Creatoris ornaret, ne opera debita sabbato redderet. In quo die, si et Haelisaeus prophetes Sunamitidis filium mortuum restituit in vitam (IV Reg. IV, 23) , vides, pharisaee, tuque Marcion, olim Creatoris esse sabbatis benefacere, animam liberare, non perdere; nihil Christum novi intulisse, quod non sit ex forma, ex lenitate, ex misericordia, ex praedicatione quoque Creatoris. Nam et hic specialis medicinae prophetiam repraesentat. Invalescunt manus dissolutae, sicut et genua dissoluta in paralytico.